ภาษาไทยกับภาษาจีนมีความคล้ายกันอยู่หลายประการ น่าสงสัยว่าบทกวีของจีนมีฉันทลักษณ์แตกต่างจากของไทยขนาดไหน
ลองค้นดู พอได้ความว่า ฉันทลักษณ์ที่นิยมกันมาตั้งแต่สมัยราชวงศ์ถังเรียกว่า จิ้นถี่ซือ มีแบบแผนที่น่าจะเรียกได้ว่าเป็นโคลงประเภทหนึ่ง
ที่ว่าเป็นโคลงนั้นเพราะมีการบังคับเสียงวรรณยุกต์ในแต่ละตำแหน่งด้วย น่าสังเกตว่าบังคับเสียงนะครับ ไม่ใช่บังคับรูปแบบโคลงไทย
จิ้นถี่ซือจะมีอยู่ 2 กลุ่ม กลุ่มละ 2 แบบ รวมเป็น 4 แบบด้วยกัน
กลุ่มแรกของเรียกว่า ลวี่ซือ (ลวี่แปลว่าแบบแผน ซือคือบทกวี) พอแปลได้ว่าโคลงแบบแผน บทหนึ่งมี 8 วรรค ถ้าวรรคหนึ่งมี 5 คำจะเรียกว่า อู่ลวี่ (อู่แปลว่าห้า) ถ้าวรรคหนึ่งมี 7 คำก็จะเรียกว่า ชีลวี่ (ชีแปลว่าเจ็ด)
กลุ่มที่สองเรียกว่า เจวี๋ยจวี้ พอแปลได้ว่าโคลงตัด บทหนึ่งจะมีเพียง 4 วรรค ฉันทลักษณ์จะเหมือนครึ่งแรกของลวี่ซือ มี 2 แบบเช่นเดียวกันคือ อู่เจวี๋ย และ ชีเจวี๋ย
ฉันทลักษณ์ของจิ้นถี่ซือจะบังคับ 3 อย่าง
1. สัมผัสสระระหว่างคำท้ายของวรรค 2 และ 4 และในกรณีของของลวี่ซือซึ่งมีบทละ 8 วรรคก็จะบังคับสัมผัสคำท้ายของวรรคที่ 6 และ 8 ด้วย กรณีที่เป็นโคลงตัด อาจมีสัมผัสสระระหว่างคำท้ายวรรคแรกกับวรรค 2 เพิ่มเข้าไปด้วย
2. เสียงวรรณยุกต์ในแต่ละตำแหน่งจะบังคับว่าตำแหน่งไหนต้องเป็นคำสุภาพ(เสียงสามัญ) ตำแหน่งไหนต้องเป็นคำไม่สุภาพ(ไม่ใช่คำหยาบนะครับ แต่เป็นคำที่มีเสียงวรรณยุกต์อื่นๆนอกจากเสียงสามัญ)
3. กรณีที่เป็นโคลงแบบแผน จะต้องมีความเท่าเทียบเปรียบเทียบกันได้(ทั้งในเรื่องของเสียง คำ และ ความ) 2 คู่ คือ วรรค 3 กับ 4 และ วรรค 5 กับ 6
ที่น่าสนใจคือในขณะที่จีนปัจจุบันใช้วรรณยุกต์ 4 เสียง
อิง(สามัญ) ,หยาง(จัตวา), ส่าง(เอก), ชวี่(โท)
เสียงวรรณยุกต์จีนโบราณในยุคที่จิ้นถี่ซือรุ่งเรืองจะเป็น
ผิง (สามัญ), ซ่าง (เอก), ชวี่ (โท),รู่ (เทียบกับไทยไม่ถูก แต่ดูเหมือนว่าจะคล้ายกับเสียงลหุในภาษาไทย)
ก็น่าคิดว่าโคลงไทยที่มีบังคับ สามัญ เอก โท จะมีความเกี่ยวพันอย่างไรกับโคลงจีน
สำหรับเรื่องแบบแผนของโคลงจีนแต่ละแบบนั้นจะต่างกับไทย เพราะจะมีรูปแบบที่เป็นไปได้หลายรูปแบบสำหรับโคลงแบบเดียวกันเอง เลือกหยิบใช้ได้ตามความเหมาะสม
ยกตัวอย่างเช่นโคลงเจ็ดตัดแบบหนึ่ง จะมีแบบแผนฉันทลักษณ์ดังนี้
11
00 01X
00
11 00X
00
11 100
11 00 01X
0 แทนคำสุภาพ(เสียงวรรณยุกต์สามัญ)
1 แทนคำไม่สุภาพ(เสียงวรรณยุกต์อื่น)
X แทนไม่คำสุภาพที่สัมผัสสระกัน
คำที่ขีดเส้นใต้ ไม่เคร่งครัดการบังคับเสียงวรรณยุกต์
เท่าที่สำรวจดูจากงานของกวีที่มีชื่อเสียง รู้สึกว่าบังคับวรรณยุกต์นี้ไม่ได้เคร่งครัดนัก และพบสัมผัสในทั้งสัมผัสสระ และสัมผัสพยัญชนะบ้าง แต่ไม่มากมายเหมือนบทกวีของไทย
ลองแต่งดูสักบท ไม่เคร่งครัดนัก พอให้เห็นภาพ
หยาดฝนหล่นมาคราพี่เศร้า
คร่ำครวญหวนไห้ฤๅคลายเหงา
ดวงดาวส่องแสงเหมือนเตือนใจ
ฝากข่าวตามลมไปสู่เจ้า
ความส่วนใหญ่เก็บมาจาก <a href="
http://www.poetry-chinese.com/" target="_blank">
http://www.poetry-chinese.com/[/url]<br />
ถ้าคุณมนุษย์ปักกิ่งผ่านมา ขอคำชี้แนะด้วยนะครับ เพราะผมงูๆปลาๆเต็มทีครับ