เรือนไทย

 เรียนท่านผู้รู้ทุกท่านครับ ไม่ทราบว่า ภาษาอังกฤษจะให้ความหมายของ รองอำมาตย์โท ว่ายังไงบ้างครับ ยังไงขอความกรุณาให้ความกระจ่างด้วยนะครับ

ยังไม่เห็นใครเข้ามาตอบจนบัดนี้    ดิฉันก็เลยเข้ามาอาสาตอบ
รองอำมาตย์โทเป็นยศชั้นหนึ่งของพลเรือนที่มีกันในสมัยก่อนเปลี่ยนแปลงการปกครอง 2475   พอจะอธิบายได้ว่า

a  junior level of civil rank of a government  official in the old days before the Great  Revolution in 1932

 ยศทางพลเรือน เมื่อก่อนมี 9 ขั้น
รองอำมาตย์ตรี  รองอำมาตย์โท  รองอำมาตย์เอก
อำมาตย์ตรี อำมาตย์โท อำมาตย์เอก
มหาอำมาตย์ตรี มหาอำมาตย์โท มหาอำมาตย์เอก

มหาอำมาตย์ตรี เป็นชั้นพระยา เช่นเดียวกับมหาอำมาตย์โท
มหาอำมาตย์เอก ดูเหมือนจะถึงขั้นเจ้าพระยา

 ขออนุญาตเป็นผ้าป่าหางกฐินของคุณเทาชมพูครับ

ยังมีฐานันดรแห่งข้าราชการพลเรือนลำดับสุดยอดอีก ๑ ลำดับ ได้แก่ "มหาอำมาตย์นายก" ซึ่งมีบุคคลเพียง ๒ ท่านที่ได้รับพระราชทาน ได้แก่ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ และ เจ้าพระยายมราช (ปั้น สุขุม)

และขอเทียบฐานันดรแห่งข้าราชการพลเรือน กับยศทหาร ดังต่อไปนี้ครับ

มหาอำมาตย์นายก
เทียบยศทหารชั้น จอมพล

มหาอำมาตย์เอก, โท, ตรี
เทียบยศทหารชั้น นายพลเอก, โท, ตรี

อำมาตย์เอก, โท, ตรี
เทียบยศทหารชั้น นายพันเอก, โท, ตรี

รองอำมาตย์เอก,โท, ตรี
เทียบยศทหารชั้น นายร้อยเอก, โท, ตรี

 อ้อ..ลืมบอกไปว่าฐานันดรแห่งข้าราชการพลเรือนเหล่านี้ กล่าวถึงเฉพาะข้าราชการชั้นสัญญาบัตร

ถ้าต่ำลงไปก็มีชั้น "ราชบุรุษ" ซึ่งไม่ได้รับพระราชทานสัญญาบัตร ส่วนข้าราชการพลเรือนชั้นรองจากนั้นลงไปก็เห็นจะไม่มีคำนำหน้านามอะไรเป็นพิเศษแล้ว

 ขอบคุณที่มาเติมให้ครบถ้วนสมบูรณ์ค่ะ

ประวัติเจ้าพระยายมราช  อ่านแล้วแต่จำ "มหาอำมาตย์นายก" ไม่ได้  สงสัยจะมองข้ามไป
ส่วนพระประวัติสมเด็จกรมพระยาเทววงศ์ฯ 2 เล่มหนาๆ ยังวางอยู่ใกล้ๆนี่เอง   หาฤกษ์ยามจะเปิดอ่านยังไม่ได้สักที

 ลองแปลดูเล่นๆ ไม่ทราบเหมือนกันว่าราชการสมัยนั้นใช้ศัพท์ภาษาอังกฤษอย่างไร

Civil official, third class, third grade...
ไล่ขึ้นไปจนถึง
Civil official, First class, First grade

แต่ฟังไม่ขลังเลยครับ ไม่เหมือนในภาษาไทยเลย

ลำดับตำแหน่งราชการพลเรือนปกติเป็นอย่างนั้น เทียบกับทางทหารได้ตามที่คุณ UP เทียบไว้ แต่ข้าราชการในพระราชสำนักจะเป็นอีกระบบหนึ่ง ซึ่งเทียบได้กับตำแหน่ง อำมาตย์ตรีโทเอก ฯลฯ เหมือนกัน เรียกว่า เสวก เทียบกันตรงกันเลย เพียงแต่เปลี่ยนคำว่าอำมาตย์เป็นเสวกเท่านั้น เช่น รองเสวกตรี เสวกโท มหาเสวกเอก เป็นต้น

 ลืมบอกไปว่า เสวก อ่านวา เส-วก นะครับ ไม่ใช่สะเหวก ตามรูปศัพท์แปลว่า ผู้รับใช้ ในที่นี้คือผู้รับใช้พระมหากษัตริย์อยู่ในวัง

ที่จริงในระบบเก่าของเรา ข้าราชการนอกวังก็เป็นผู้รับใช้พระเจ้าอยู่หัวเหมือนกัน (ปัจจุบันนี้แนวคิดนี้ก็ยังอยู่ ที่เรียกกันว่า "ข้าราชการในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว")

จึงมีศัพท์เรียกบรรดาข้าราชการทั้งปวงว่า เสวกามาตย์ คือ เสวก + อมาตย์

 ขอบพระคุณทุกๆ ท่านที่ช่วยตอบกระทู้นี้นะครับ

 ไม่แน่ใจว่าจะในฝ่ายพระราชสำนักจะมี "มหาเสวกนายก" หรือไม่ ผมเข้าใจว่าไม่มี

มาเรียนยืนยันเพื่อความแน่นอนว่าไม่มีครับ  ฝ่ายพลเรือนนั้นมีเฉพาะข้าราชการพลเรือนเท่านั้นที่มียศถึงมหาอำมาตย์นายก  ซึ่งผู้ที่ได้รับพระราชทานยศชั้นนี้มีเพียง
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทะวงศ์วโรปการ
เจ้าพระยายมราช (ปั้น  สุขุม)

ยศในฝ่ายพลเรือนนั้นยังมีแยกเป็น
ยศข้าราชการพลเรือนในพระราชสำนัก
กระทรวงวัง
มหาเสวก ตรี  โท  เอก เทียบชั้นนายพล  ตรี  โท  เอก
เสวก       ตรี  โท  เอก เทียบชั้นนายพัน  ตรี  โท  เอก
รองเสวก  ตรี  โท  เอก เทียบชั้นนายร้อย ตรี  โท  เอก
จ่าพันทนาย                เทียบชั้น           จ่านายสิบ
พันทนาย  ตรี  โท  เอก เทียบชั้นนายสิบ  ตรี  โท  เอก
พันทนาย                   เทียบชั้น            พลทหาร

กรมมหาดเล็ก
จางวาง      ตรี  โท  เอก   เทียบชั้นนายพล  ตรี  โท  เอก
หัวหมื่น                         เทียบชั้นนายพันเอก
รองหัวหมื่น                    เทียบชั้นนายพันโท
จ่า                               เทียบชั้นนายพันตรี
หุ้มแพร                        เทียบชั้นนายร้อยเอก
รองหุ้มแพร                   เทียบชั้นนายร้อยโท
มหาดเล็กวิเศษ              เทียบชั้นนายร้อยตรี
มหาดเล็กสำรอง            เทียบชั้นว่าที่นายร้อยตรี
พันจ่าเด็กชา                 เทียบชั้นจ่านายสิบ
พันเด็กชา  ตรี  โท  เอก  เทียบชั้นนายสิบ  ตรี  โท  เอก
เด็กชา                         เทียบชั้นพลทหาร

กรมพระตำรวจหลวงรักษาพระองค์
พระตำรวจ  ตรี  โท  เอก   เทียบชั้นนายพล  ตรี  โท  เอก
ขุนตำรวจ   ตรี  โท  เอก   เทียบชั้นนายพัน  ตรี  โท  เอก
นายตำรวจ  ตรี  โท  เอก   เทียบชั้นนายร้อย ตรี  โท  เอก
นายหมู่ใหญ่                   เทียบชั้นจ่านายสิบ
นายหมู่       ตรี  โท  เอก  เทียบชั้นนายสิบ  ตรี  โท  เอก
พลตำรวจ                      เทียบชั้นพลทหาร