เรือนไทย

 ม.ร.ว. และ ม.ล ใช้ตัวย่อภาษาอังกฤษนำหน้าชื่อ อย่างไรค่ะ

 ม.ร.ว. = M.R.
ม.ล.  = M.L.
ค่ะ

 ขอบคุณค่ะที่ให้คำตอบ แต่ก็ยังสงสัยอยู่ดี เพราะปกติ Mr. ใช้นำหน้าชื่ออยู่แล้ว เช่น Mr. Pipat หรือต่างกันกับ M.R. Pipat ค่ะ

 ขอบคุณมากเลยค่ะคุณเทาชมพูที่ให้ความกระจ่างกับคนที่ไม่รู้

 M.J. (หม่อมเจ้า) M.R., M.L. ทำไมถึงย่อเป็นแบบนี้ล่ะคะ มาจากศัพท์ภาษาอังกฤษ หรือมาจากการออกเสียงภาษาไทย

 ขอตอบว่าการใช้อักษรนำหน้าของม.ล. และ ม.ร.ว. นี้นะคะมาจากภาษาไทยค่ะ ส่วนม.จ.จะใช้คำนำหน้าว่า prince  ได้เลยค่ะ
เพราถือว่าท่านทรงเป็นเจ้านายค่ะ

 ญาติผู้ใหญ่ของเพื่อนที่รู้จักกัน ท่านเป็นหม่อมเจ้า ท่านทรงใช้อักษรนำหน้า M.C. ค่ะ

 M.C.

M = mom = หม่อม
C = Chao = เจ้า

M.L.
M = mom = หม่อม
L = Loang  = หลวง

M.R.
M = mom = หม่อม
R = Ratchawong = ราชวงศ์

อันนี้มั่วขึ้นมาเองนะ ^^"

 พระเจ้าวรวงศ์เธอพระองค์เจ้า...และ..พระราชวรวงศ์เธอพระองค์เจ้า   ต่างกันอย่างไรค่ะ

 พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า เป็นพระอิสริยศักดิ์สำหรับพระบรมวงศ์ชั้นหลานหลวง  กล่าวคือ ทรงมีพระบิดาหรือพระมารดาเป็นสมเด็จเจ้าฟ้าลูกหลวง (คือเป็นลูกพระมหากษัตริย์)  และมีพระมารดาหรือพระบิดาเป็นพระองค์เจ้าลูกหลวงหรือหลานหลวง (คือ เป็นหลานของพระมหากษัตริย์)  หลักสำคัญในกรณีนี้ คือ ทั้งพระบิดาและพระมารดาต้องเป็นเจ้ด้วยกันทั้งสองพระองค์  ดังเช่น เมื่อสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าฯ กรมหลวงลพบุรีราเมศวร์ (พระราชโอรสในรัชกาลที่ ๕) ทรงเสกสมรสกับพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเฉลิมเขตรมงคล (พระธิดาในสมเด็จพระราชปิตุลา บรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าฯ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช ซึ่งทรงเป็นสมเด็จพระอนุชาในรัชกาลที่ ๕) แล้ว  ทรงมีพระโอรสเป็นพระเจ้าวรวงศ์เธอ ทั้ง ๓ พระองค์ คือ
พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าภาณุพันธุ์ยุคล
พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเฉลิมพลฑิฆัมพร
พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอนุสรณ์มงคลการ
แต่บางกรณีที่พระบิดาเป็นสมเด็จเจ้าฟ้าลูกหลวง และพระมารดาเป็นหม่อมเจ้า  ก็โปรดให้พระโอรสพระธิดาเป็นพระเจ้าวรวงศ์เธอ เช่นกัน เช่น พระโอรส พระธิดาในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าฯ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต กับหม่อมเจ้าประสงค์สม (ไชยันต์) บริพัตร
พระโอรส พระธิดาในพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าชายแต่ประสูติกาลกังกล่าวมานั้น  ทรงเป็นหม่อมเจ้า
มีพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า ที่เมื่อแรกประสูติเป็นหม่อมเจ้าแต่ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สถาปนาขึ้นเป็นพระเจ้าวรวงศ์เธอ
พระองค์เจ้าเฉพาะพระองค์ เช่น พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุลจักรพงษ์ ในสมเด็จพระอนุชาธิราช เจ้าฟ้าฯ กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ ซึ่งทรงเป็นลูกหลวงในรัชกาลที่ ๕  แต่พระมารดาเป็นสามัญชนต่างชาติ  เมื่อแรกประสูติจึงทรงมีพระอิสริยศักดิ์เพียงชั้นหม่อมเจ้า  แต่รัชกาลที่ ๖ ทรงยกขึ้นเป็นพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเป็นพิเศษ  หรือพระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นนราธิปพงศ์ประพันธ์  ซึ่งทรงเป็นพระโอรสในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์นั้น  เมื่อแรกประสูติก็ทรงเป็นเพียงหม่อมเจ้า  เมื่อทรงประกอบคุณความดีในราชการจึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สถาปนาขค้นเป็นพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า แล้วเป็นพระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นฯ ในท้ายที่สุด  โอรส ธิดาในพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าซึ่งได้รับพระราชทานสถาปนาพระอิสริยยศเฉพาะพระองค์นี้คงมีฐานันดรเป็นหม่อมราชวงศ์ตามลำดับพระอิศริยยศเดิมของพระบิดา
และขอก้าวล่วงตอบคำถามของคุณตุ๊ดตู่ให้จบสิ้นกระบวนความ  ทั้งนี้สันนิษฐานว่าคงต้องการคำตอบต่อท้ายนี้มากกว่า  การที่ทรงพระกรุณาโปรดสถาปนาหม่อมศรีรัศมิ์  ขึ้นเป็นพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศรีรัศมิ์ พระวรชายานั้น  ก็เพื่อผดุงพระอิสริยศักดิ์พระกุมารซึ่งได้รับพระราชทานพระนามว่าพระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าทีปังกรรัศมีโชติ  เพราะหากไม่โปรดสถาปนาพระอิสริยศักดิ์แล้วพระกุมารนั้นก็จะทรงมีพระอิสริยศักดิ์เพียงหม่อมเจ้า  เพราะพระมารดามิได้เป็นเจ้า

 ขอบคุณค่ะคุณเทาชมพู และ คุณ V_Mee ค่ะ..และที่คุณ V_Mee สันนิษฐานและอธิบายความในช่วงท้ายเพิ่มมานั้น ขอบคุณค่ะมีความรู้เพ่มดี .. แต่ไม่ได้คิดเรื่องนี้ค่ะ..ขอบอก..

 ถ้ามารดาเป็นพระองค์เจ้าตั้ง(หม่อมเจ้าโดยกำเนิด)ถ้าสมรสกับชนชั้นต่างๆดังนี้ ลูกจะมียศเป็นอะไรครับ
1.พระบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้า
2.พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า
3.พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า
4.พระบวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า
5.พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า
6.พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า
ขอบคุณครับ

 ถ้าพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าหญิง เสกสมรสกับ
๑) พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้า พระโอรส พระธิดา จะเป็น หม่อมเจ้า  แต่มักจะโปรดให้ยกขึ้นเป็นพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า ซึ่งถ้ามีโอรส ธิดา ต่อไป ก็จะเป็นหม่อมราชวงศ์
๒) พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า พระโอรส พระธิดา จะเป็น หม่อมเจ้า
๓) พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า  พระโอรส พระธิดา จะเป็น หม่อมราชวงศ์
๔) พระบวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า  
๕) พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า
๖) พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า
พระโอรส พระธิดาในลำดับที่ ๔ - ๖ นี้ เป็น หม่อมเจ้า ทั้งหมดครับ

 ขอบคุณครับ

 อยากจะถามว่ายศ
๑.พระประพันธวงศ์เธอ พระองค์เจ้า
๒.พระสัมพันธวงศ์เธอ พระองค์เจ้า
๓.พระบรมอัยกาเธอ พระองค์เจ้า
๔.พระวงศ์เธอ พระองค์เจ้า
๕.กรมสมเด็จพระ
คืออะไรครับ
แล้วถ้า
1.หม่อมเจ้าหญิงและพระวรวงศ์เธอสมรสกับเจ้าฟ้าชายลูกจะมียศอะไรครับ
2.พระเจ้าวรวงศ์เธอกับพระเจ้าวรวงศ์เธอ ลูกจะมียศอะไรครับ
3.ถ้าหม่อมห้ามในเจ้านายได้เครื่องราชฯทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษจะเปลี่ยนคำนำหน้านามเป็นท่านผู้หญิงได้รึเปล่าครับ
4.ถ้าพระองค์เจ้าหญิงแต่งงานกับหม่อมเจ้าชายต้องลาออกจากฐานันดรศักดิ์รึเปล่าครับ
ขอบคุณครับ

 คำถามเรื่องพระอิสริยยศตอนแรกทั้ง ๕ ข้อนั้น  ขอเวลาไปค้นหนังสืออ้างอิงสักนิดครับ ส่วนคำถาม ๔ ข้อหลังขอตอบดังนี้ครับ

๑) หม่อมเจ้าหญิงและพระวรวงศ์เธอสมรสกับเจ้าฟ้าชายลูกจะมียศอะไร  ตอบ  พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า  เช่น พระโอรสพระธิดาในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าฯ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต กับหม่อมเจ้าหญิงประสงค์สม  พระชายา

๒) พระเจ้าวรวงศ์เธอกับพระเจ้าวรวงศ์เธอ ลูกจะมียศอะไร  ตอบ หม่อมเจ้า  แต่ปกติจะโปรดให้ยกขึ้นเป็น พระวรวงศ์เธอ
พระองค์เจ้า

๓) ถ้าหม่อมห้ามในเจ้านายได้เครื่องราชฯทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษจะเปลี่ยนคำนำหน้านามเป็นท่านผู้หญิงได้รึเปล่า  ตอบ  ไม่นิยมครับ เช่น หม่อมกอบแก้ว  อาภากร ชายาในพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาทิตย์ทิพอาภา  หรือ หม่อมหลวงสร้อยระย้า  ยุคล ชายาในพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าภาณุพันธุ์ยุคล

๔) ถ้าพระองค์เจ้าหญิงแต่งงานกับหม่อมเจ้าชายต้องลาออกจากฐานันดรศักดิ์รึเปล่า  ตอบ  ไม่ต้องครับ  เพราะหม่อมเจ้าถือว่าเป็นพระอนุวงศ์อยู่แล้ว  เช่น หม่อมเจ้าพิริยดิศ - หม่อมเจ้าหญิงภัทรลดา (ฉัตรชัย)  ดิศกุล  ทรงมีโอรสและธิดาเป็น หม่อมราชวงศ์ศุภดิศ  ดิศกุล และหม่อมราชวงศ์รมณยฉัตร  แก้วกิริยา

 ขอบคุณมากครับ ขอเพิ่มอีกหน่อยคือถ้าได้เป็นคุณหญิง ล่ะครับจะเปลี่ยนคำหน้านามรึเปล่าครับ

ถ้าได้เป็นคุณหญิง ล่ะครับจะเปลี่ยนคำหน้านามรึเปล่าครับ
อ่านคำถามแล้วออกจะงงเล็กน้อย  แต่ขอตอบตามความเข้าใจก่อนแล้วกันครับ
ในกรณที่หม่อมเจ้าหญิงได้รับพระราชทานตราจุลจอมเกล้าชั้นใดก็ตาม ก็ยังคงใช้พระยศเดิมตลอดไม่มีการเปลี่ยนเป็นคุณหญิงหรือท่านผู้หญิงเด็ดขาด  เพราะพระยศเดิมนั้นสูงกว่า
ถ้าหม่อมราชวงศ์หรือหม่อมหลวง ได้รับพระราชทานตราจุลจอมเกล้าตั้งแต่ชั้น ทุติยจุลจอมเกล้าลงมา ให้คงใช้ฐานันดรเดิมโดยไม่ต้องเติม คุณหญิง ลงหน้านามหนือฐานันดรเดิม  จนกว่าจะได้รับพระราชทานทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ  จึงจะเปลี่ยนไปใช้ท่านผู้หญิงนำหน้าชื่อแทนฐานันดรเดิม  ตือเลิกใช้หม่อมราชวงศ์หรือหม่อมหลวงแต่บัดนั้นเป็นไป  ตัวอย่างเช่น ม.ล.มณีรัตน์  บุนนาค  เมื่อคุณท่านได้รับพระราชทาน จตุตถจุลจอมเกล้า  แล้วเลื่อนเป็นตติยจุลจอมเกล้า  จนถึงทุติยจุลจอมเกล้า  ท่านก็ยังคงเป็น ม.ล.มณีรัตน์ มาตลอด  จนได้รับพระราชทานทุติยจุลจอมเกล้าววิเศษ จึงเปลี่ยนเป็นท่านผู้หญิงมณีรัตน์  บุนนาค
แต่ก็มีชายาพระราชวงศ์บางท่านในอดีตที่ท่านไม่เปลี่ยนตำนำหน้าชื่อท่านแม้ท่านจะได้รับทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษซึ่งควรจะใช้ท่านผู้หญิงแล้ว เช่น ม.ล.สร้อยระย้า  ยุคล ชายาในพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าภาณุพันธุ์ยุคล  หรือ หม่อมราชวงศ์พันธุ์ทิพย์  บริพัตร ชายา ในพระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นนครสวรรค์ศักดิพินิต  และอีกท่านหนึ่งที่ยังมีชีวิตอยู่ คือ หม่อมกอบแก้ว  อาภากร ชายาในพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาทิตย์ทิพอาภา
เรื่องนี้คงจะขึ้นกับความนิยมส่วนบุคคลกระมังครับ  แต่ที่เห็นมาในระยะหลังนี้บางท่านคงจะกลัวว่าคนทั่วไปไม่ทราบว่าท่านได้รับตราแล้ว  จึงนิยมให้ออกนามท่านว่า ท่านผู้หญิง หม่อมหลวง  หรือคุณหญิง หม่อมราชวงศ์ เป็นต้น

 ผมเข้าใจว่าหม่อมของเจ้านายตั้งแต่ชั้นหม่อมเจ้าขึ้นไป แม้ได้รับพระราชทานตราชั้นใดๆ ก็ยังคงใช้คำนำหน้านามเดิมนะครับ

เช่นท่านทั้งหลายตามที่คุณ V_Mee กล่าวนามมาในความเห็นที่ ๑๙

ตัวอย่างที่ชัดเจนและได้ยินกันบ่อยๆ เห็นจะเป็น หม่อมหลวงบัว กิติยากร ในพระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นจันทบุรีสุรนาถ ก็ไม่ได้เปลี่ยนคำนำหน้านามเป็นท่านผู้หญิงบัวฯ แต่อย่างใด

ผมว่าท่านเหล่านั้นไม่น่าจะพลาดในเรื่องการเปลี่ยนคำนำหน้านามนะครับ