เรือนไทย

แยกมาจากกระทู้
http://www.vcharkarn.com/include/vcafe/showkratoo.php?Cid=130&Pid=28117

คุณจ่าโปน
เรือนมหิธร ที่เอ่ยถึง น่าจะเป็นเรือนจำลองที่เคยตั้งอยู่ในบ้าน พณฯ ม.ล.ปิ่น มาลากุล ที่ถนนสุขุมวิท
เป็นสมบัติของท่านผู้หญิงดุษฎีมาลา

ดิฉันไม่ทราบว่าเรือนในดุสิตธานีเรือนอื่นๆยังหลงเหลือมาบ้างหรือเปล่า
ถ้าไม่มีก็คงต้องทำขึ้นใหม่ละค่ะ

 ผมคิดว่าเป็นเรือนจริงครับ เพราะถามช่างที่เขารับไปบูรณะซ่อมใหม่เขาขูดดูถึงสีเดิม จึงคิดว่าน่าจะใช่ ผมต้องไปถามผู้บังคับบัญชาดูก่อนนะครับ

เรือนอื่นๆ ไม่แน่ใจครับ ที่หอวชิราวุธฯ เป็นของจำลองหรือของจริง คงต้องรอเจออาจารย์ V_mee ก่อนจะลองถามท่านดู

ยังไงก็ขอบคุณอาจารย์ที่ช่วยนำร่องให้ ยิ่งได้ข้อมูลที่หลากหลายมุมยิ่งดี จะเป็นประโยชน์แก่เยาวชนคนรุ่นหลังได้ทราบถึงสาเหตุลึกๆ ของการมีดุสิตธานีครับ

 เรือนจำลอง ดิฉันหมายถึง miniature mansion น่ะค่ะ
ขอโทษใช้ภาษาไม่ชัดเจน จะเรียกบ้านตุ๊กตามันก็ไม่ใช่บ้านของเล่น

คือไม่ได้หมายถึงเรือนที่จำลองจากเรือนจริงที่ดุสิตธานี

เรือนมหิธรที่บ้านท่านม.ล.ปิ่น เป็นของแท้ค่ะ
เรือนที่หอวชิราวุธานุสรณ์ ก็น่าจะเป็นของจริงนะคะ
เพราะนานปีมาแล้ว ม.ล.ปิ่นประกาศหาเรือนในดุสิตธานี ว่า
มีลูกหลานข้าราชการท่านใดที่ยังเก็บรักษาไว้บ้าง
ท่านจะขอมารวบรวมไว้  ก็มีคนส่งมาให้บ้างเหมือนกัน
แต่เรือนหลังงามๆ อย่างที่มีในภาพถ่าย  ดิฉันยังไม่เคยเห็น

สาเหตุลึกๆของดุสิตธานี   ก็คือการปลูกฝังระบบประชาธิปไตย
ไม่ใช่เล่นของเล่น
น่าเสียดายที่ไม่มีการสานต่อ

 ครับ ถูกต้องของอาจารย์ครับ เที่ยวหน้าจะเอาภาพมาให้ดูครับ คิดว่าไม่ใช่เรือนจำลอง เพราะเป็นความพยายามของคณะกรรมการชมรมฯ ที่เห็นว่าควรจะมีข้อมูลให้บุคคลทั่วไปได้เรียนรู้ (มีหลายคณะที่มาชมพระราชวังฯ แล้วถามถึงที่ตั้งดุสิตธานี พวกวิทยากรอาสาก็ได้แต่ชี้ให้ดูพื้นที่น่ะครับ ตอนนี้เป็นลานสนามหญ้าไปหมดแล้ว)

คืนนี้ขอไปพักผ่อนก่อนครับ ต้องหาข้อมูลประวัติดั้งเดิมของหน่วยงานที่ทำอยู่ด้วยครับ (หินกลิ้งมากๆ เลย)

ขอบคุณอาจารย์อีกครั้งครับ และเรียนเชิญผู้รู้ท่านอื่นด้วยนะครับ

 มารอดูด้วยคนครับ

 เรียน อาจารย์เทา และคุณศศิศ ครับ

ผมได้ไปตรวจสอบแล้ว เป็นเรือนจริงตามที่คุณศศิศ ได้ไปเห็นมานั่นแหละครับ แต่ตอนนี้นำไปบูรณะซ่อมใหม่อยู่ เมื่อเสร็จแล้วจะนำมาตั้งแสดงห้องที่ทำเป็นนิทรรศการ ชั้น 2 เป็นหลังเดียวกับของ ม.ล.ปิ่น ท่านบริจาคให้มาครับ

 มีโครงการจะจำลองหมู่บ้าน   จากภาพถ่ายดุสิตธานีไหมคะ
มาตั้งเป็นนิทรรศการให้เยาวชนได้ชมกัน

ปัจจุบันมีมืออาชีพทำ miniature หลายเจ้าด้วยกัน
น่าจะรับทำได้ด้วยราคาไม่แพงเท่ากับสมัยรัชกาลที่ 6

บทความของคุณเทาชมพู เรื่อง ดุสิตธานี ได้ถูกนำมาใส่ไว้ในระบบใหม่เรียบร้อยแล้วค่ะ แฟนๆของอาจารย์ติดตามได้ง่ายขึ้นแล้ว (ตอนนี้อยู่ที่หน้าแรก หรือ จากหน้าเรือนไทยก็ได้)

ลิงค์ด้านล่างนี้ค่ะ
 http://www.vcharkarn.com/include/article/showarticle.php?Aid=246
(เมืองเล็กๆคล้ายเมืองตุ๊กตาประกอบด้วย พระราชวัง ศาลารัฐบาล วัดวาอาราม อาคารกลุ่ม บ้านใหญ่ และ บ้านน้อย ประมาณเกือบสองร้อยหลัง สร้างด้วยฝีมือประณีตบรรจงเห็นรายละเอียดปลีกย่อย)

 ก็มีแนวความคิดที่จะทำเหมือนกัน ติดขัดก็ที่งบประมาณที่จะนำมาทำครับ เพราะไม่ได้ใช้เงินจากทางราชการ เป็นเงินจากมูลนิธิหรือมีผู้บริจาค หรือจากการจัดกิจกรรมหารายได้น่ะครับ เลยลำบากหน่อย คงจะเป็นลักษณะนิทรรศการประกอบเทคโนโลยีการนำเสนอสมัยใหม่เข้ามาช่วยด้วยไปก่อน เพราะคณะกลุ่มผู้ทำงานนั้นไม่ได้รับสินจ้างรางวัลใดๆ ครับ ช่วยกันทำ มีคุณหมอหลายๆ ท่านเป็นหัวเรี่ยวหัวแรงและสายอาชีพอื่นก็มี ผมเองก็ไม่ได้เป็นกรรมการหรือสมาชิกของชมรมฯ ครับ ช่วยเขาครับ บางทีเข้ามาทำงานเกี่ยวกับประวัติศาสตร์โบราณคดีนี่ก็มีความสุขดีเหมือนกัน มันเกิดจินตนาการดีครับ เดี๋ยวนี้เป็นแฟนรายการวิทยุของอาหม่อมถนัดศรีฯ งอมแงมเลยครับ ท่านชอบเอาเรื่องเก่าๆ หลากหลายเรื่องมาเล่าให้ฟังประจำ
   

 ช่วยบอกคลื่นและเวลารายการวิทยุของคุณชายถนัดศรีด้วยได้ไหมคะ
เผื่อคนอ่านเว็บนี้จะได้ตามไปฟังกันบ้าง

 FM 102 ขส.ทบ. (กรมขนส่งทหารบก) ของคุณชายถนัดศรี เวลาประมาณ 4 โมงเย็น วันจันทร์ ถึง วันศุกร์ วันเสาร์ ผมไม่แน่ใจ เพราะไม่ได้ฟังทุกวันแล้วแต่ว่าโอกาสจะอำนวย และต่อด้วยรายการของ อธิบดีกรมการขนส่งทางบก ท่านปัจจุบัน คุณปิยะพันธ์ จัมปาสุต ดำเนินรายการ ก็ดีสัพเพเหระมีสาระน่าฟังเช่นกันครับ เวลาประมาณ 5 โมงเย็น สถานีเดียวกันครับ ฟังแล้วเพลิดเพลิน มีความสุข ได้ความรู้ด้วย

 ขออนุญาตชี้แจงเพราะถูกพาดพิง (ล้อเล่นครับ)  
เรื่องเรือนมหิธรนี้เป็นเรือนเดิมของเจ้าพระยามหิธร (ลออ  ไกรฤกษ์) บิดาของท่านผู้หญิงดุษฎีมาลา  มาลากุล ซึ่งเดิมเคยตั้งอยู่ที่ดุสิตธานี  ท่านผู้หญิงดุษฎีเคยเล่าไว้ว่า ก่อนหน้านั้นท่านบิดาเคยมีเรือนอยู่แล้วหลังหนึ่ง  แต่ไม่สมเดียรติยศเจ้าพระยาราชเลขาธิการซึ่งเป็นตำแหน่งเทียบเท่าเสนาบดี  จึงได้ช่างจัดทำบ้านนี้ขึ้นสิ้นเงินไปถึง ๓,๐๐๐ บาท (นับว่าแพงมากๆ เพราะเงินเดือนเสนาบดีในเวลานั้นยังอยู่ที่พันบาทเศษอย่างมากก็สองพันเศษ)  
เมื่อท่านผู้หญิงดุษฎีมาลาถึงแก่อนิจกรรม  และได้ทำพินัยกรรมถวายบ้านที่สุขุมวิท ซอย ๑๑ แด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว  ด้วยความที่เกรงว่า บ้านหลังนี้อาจจะถูกทอดทิ้งให้ชำรุดเสียหายไป  ผมจึงได้ติดต่อขอบ้านหลังนี้จากทายาทของท่านผู้หญิง (คุณหญิงชฎา  วัฒนศิริธรรม) ไปเก็บรักษาไว้ที่พระราชวังพญาไท  ซึ่งก็ได้รับความกรุณาจากทายาททุกท่านด้วยดี  เมื่อได้รับมอบมาแล้วก็ได้ขอให้นายช่างศิลปกรรมจากฝ่ายช่างสิบหมู่  กรมศิลปากร จัดการบูรณะโดยขูดชั้นสีออกจนถึงเนื้อไม้  แล้วทาสีชั้นแรกซ้ำลงไปโดยคงปล่อยเนื้อไม้ไว้ตามสภาพเดิม  แต่ได้มีการซ่อมบานพับประตูหน้าต่างโดยการใช้ลวดทองเหลืองมาพับเป็นบานพับแทนของเดิมที่ชำรุด  และตามที่คุณจ่าโปนบอกไว้ในความเห็นที่๖ ว่า "ตอนนี้นำไปบูรณะซ่อมใหม่อยู่ เมื่อเสร็จแล้วจะนำมาตั้งแสดงห้องที่ทำเป็นนิทรรศการ ชั้น 2" นั้น  ผมไม่ทราบข่าวเลย  เพราะตั้งแต่ได้รับเลื่อนขึ้นเป็นที่ปรึกษาชมรมฯ เมื่อเดือนเมษายนปีที่แล้วก็เลยไม่ค่อยได้แวะเข้าไปที่พระราชวังบ่อยนัก  ครั้งสุดท้ายที่ได้เห็นอาคารนี้ คือ เมื่อวันที่  ๑๕  พฤษภาคม  ๒๕๔๘ ครับ
ที่ถามว่า ยังมีอาคารอื่นของดุสิตธานีเหลืออยู่หรือไม่  ขอเรียนว่า ยังคงมีอยู่ครับ  ท่านหม่อมหลวงปิ่น  มาลากุล ได้ตามเก็บซากอาคารต่างๆ (ที่ผมใช้คำว่าซากเพราะชำรุดมากเหลือเกิน)เหล่านั้นมาได้จำนวนหนึ่งรวมทั้งสิ้น ๒๙ หลัง  จากนั้นท่านได้มอบหมายให้กรมศิลปากรช่วยบูรณะซ่อมแซมให้สมบูรณ์ดังเดิมมากว่าสิบปี  สิ้นเงินงบประมาณเกือบสองล้านบาท  ขณะนี้มูลนิธิพระบรมราชานุสรณ์ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ในพระบรมราชูปถัมภ์ โดยคุณหญิงสุชาดา  ถิระวัฒน์ รองประธานกรรมการมูลนิธิฯ ได้จัดให้มีการจำลองภูมิทัศน์ของดุสิตธานีบางส่วนขึ้นที่หอวชิราวุธานุสรณ์ ชั้นที่ ๔  แล้วนำเอาคารดุสิตธานีที่บูรณะแล้วไปจัดแสดงในสภาพใกล้เคียงของเดิมมากที่สุด  การดำเนินงานในส่วนนี้ใกล้จะแล้วเสร็จคาดว่าจะมีพิธีเปิดเนื่องในการฉลองพระชนมายุ ๘๐ พรรษา สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี องค์ประธานกรรมการมูลนิธิพระบรมราชานุสรณ์ฯ (แต่จะเป็นเมื่อไรยังไม่ทราบ  เพราะขณะนี้ผมไม่ได้รับเชิญให้เกี่ยวข้องกับโครงการนี้แล้ว)
ส่วนโครงการพิพิธภัณฑ์ดุสิตธานี ณ พระราชวังพญาไทนั้น  ได้มีการหารือกันในหมู่คณะทำงานเตรียมการจัดตั้งพิพิธภัณฑ์มาระยะหนึ่งแล้ว  แต่ปัญหาสำคัญคือ ยังขาดงบประมาณที่จะดำเนินการ  จึงยังไม่มีความคืบหน้าอะไร  ส่วนเรื่องการฟื้นฟูดุสิตธานั ณ สถานที่เดิมนั้น  ก็มีความคิดกันว่า อาจจะมีการลอกหญ้าและทรายที่ถมอยู่นั้นออก  เพื่อแสดงให้เห็นแนวถนนและคลองต่างๆ ในดุสิตธานีของเดิม  แล้สค่อยระดมทุนจำลองอาคารมาตั้งไว้ในบางตำแหน่งตามกำลังทุนทรัพย์  ทั้งหมดนี้ยังเป็นความฝันอยู่นะครับ  ตราบที่ยังมีลมหายใจอยู่ก็คงจะต้องหาวิธีสนองพระเดชพระคุณไปจนเต็มกำลัง  แต่จะทำได้แค่ไหนก็ยังไม่ทราบ
สำหรับท่านที่สนใจภาพถ่ายดุสิตธานีนั้น  ครั้งหนึ่งหม่อมเจ้าหัชชากร  วรวรรณ ได้ทรงถ่ายภาพดุสิตธานีในมุมมองต่างๆ เก็บไว้กว่า ๘๐ ภาพ  หม่อมหลวงปิ่น  มาลากุล ได้กรุณาอธิบายภาพนั้นไว้จำนวนหนึ่ง  แต่ที่ไม่มีคำบรรยายนั้นอีกจำนวนหนึ่ง  ขณะนี้กำลังปรึกษากับผู้จงรักภักดในเบื้องพระยุคลบาทที่จะรวบรวมภาพเหล่านั้นแล้วจัดพิมพืออกจำหน่ายแก่ผ฿สนใจต่อไปครับ

 ขอบพระคุณครับอาจารย์ V_Mee ที่กรุณาให้ข้อมูล คิดถึงอาจารย์จัง เลยเรียนถามอาจารย์ต่อเลยครับ ผมได้ยินมาว่า อาคารบางส่วนเคลื่อนย้ายไปอยู่ทางเหนือ ไม่แน่ใจว่าจังหวัดใด แว่วๆ ว่าแพร่ หรือ ลำปาง นี่แหละครับ อยากให้อาจารย์ช่วยเล่าให้ฟังด้วยครับ

 อาคารที่ว่าเคยไปอยู่ทางเหนือนั้น  คืออาคารชุดที่ ท่าน ม.ล.ปิ่น  มาลากุล ไปตามคืนมาจากลำพูนครับ  ตามที่ท่านเล่าไว้ว่า เมื่อล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๖ เสด็จสวรรคต  พระราชกรณียกิจต่างที่ทรงทำไว้ก็เป็นอันหยุดหมด  รวมทั้งดุสิตธานีที่พระราชวังพญาไท  ท่านผู้เป็นเจ้าของบ้านต่างๆ ก็มาขนบ้านหลังเล็กๆ ของตนกลับไป  บางส่วนซึ่งส่วนใหญ่เป็นบ้านหลวง คือ ส่วนที่เป็นพระราชวังและวังต่างๆ นั้น  เจ้าหลวงลำพูนได้ขอไปตั้งเป็นพุทธบูชาที่วัดพระธาตุหลวง คือ วัดพระธาตุหริภุญไชย  บางส่วนนำไปเก็บไว้ที่พระที่นั่งอนันตสมาคมชั้นล่าง  นอกจากนั้นยังมีบางอาคารที่ถูกสร้างถาวรไว้กับเมืองจำลองดุสิตธานี เช่น ประภาคาร ก็ถูกทิ้งให้ตากแดดตากฝนอยู่ในพื้นที่จนผุพังไปตามกาลเวลาทั้งโดยธรรมชาติและฝีมือมนุษย์  
เมื่อเตรียมการฉลองพระบรมราชสมภพครบ ๘ รอบ และ ๑๐๐ ปี เมื่อ พ.ศ. ๒๕๒๐ และ ๒๕๒๔ ท่าน หม่อมหลวงปิ่น  มาลากุล จึงได้ไปตามเก็บรวบรวมมาไว้ที่อวชิราวุธานุสรณ์  และมอบให้กรมศิลปากรช่วยบูรณะซ่อมแซมจนกลับมางดงามดังเดิม  นอกจากนั้นท่านยังได้เล่าว่า อาคารบางหลังในดุสิตธานีนี้  ล้นเกล้าฯ ทรงใช้นักโทษในคดีกบฏ ร.ศ. ๑๓๐ ซึ่งถูกจองจำอยู่ในเรือนจำเป็นผู้สร้าง  จนถึงกับมีบางท่านได้กล่าวในเวลาต่อมาว่า  รู้สึกสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณและได้เรียนรู้เรื่องประชาธิปไตยจนเข้าใจถ่องแท้