เรือนไทย

จากอดีตที่เคยได้ฉายาว่า เวนิสตะวันออก เราเคยสัญจรกันด้วยคูคลอง มีท่าน้ำกันทุกบ้าน

มาวันนี้ แทบไม่เหลือร่องรอยให้เห็น น่าเสียดายนัก

ใครมีความรู้ มีแผนที่ เรื่องราวเกี่ยวกับคูคลองในกรุงเทพ

ขอเรียนเชิญมาให้ความรู้ไว้เป็นสมบัติแผ่นดินจะเป็นประโยชน์มาก

แนวคลองที่เห็นใน VDO รถไฟสายปากน้ำนี้ เป็นคลองอะไรกันแน่ คอลงบางจาก หรือ คลองที่แล่นตามแนวถนนพระราม 4

http://www.youtube.com/watch?v=fk1jDN9fk7Q

ใครทราบกรุณาเฉลยหน่อยค่ะ

ดิฉันติดใจกับภาพชีวิตชีวาริมคลองและความร่มรื่นในยุคนั้นมาก

ไม่มีแผนที่  และไม่รู้เรื่องราวเกี่ยวกับคูคลองในกรุงเทพ กี่มากน้อย   เพราะเมื่อจำความได้ กรุงเทพก็หมดความเป็นเวนิสตะวันออกเสียแล้ว    แต่คูยังมีให้เห็นข้างถนนหลายสาย   รวมทั้งถนนวิทยุที่คุณร่วมฤดีไปช้อนลูกน้ำยามว่างด้วยค่ะ

ขอเจิมกระทู้ด้วยรายชื่อคลองในบัญชีคลอง  ท้ายพระราชกฤษฎีกาให้ใช้พระราชบัญญัติรักษาคลอง รัตนโกสินทร์ศก 121 พ.ศ. 2484 ทั้งฝั่งพระนคร และฝั่งธนบุรี  ดังนี้

ฝั่งพระนคร

    คลองบางซื่อ                                   จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงคันคลองประปา
    คลองสามเสน                                  จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงปลายคลองบางกระสัน
    คลองเปรมประชากร                            จากคลองผดุงกรุงเกษม ถึงคลองบางซื่อ
    คลองผดุงกรุงเกษม                            จากปากคลองทางเหนือ ถึงปากคลองทางใต้
    คลองบางลำพู                                 จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงปากคลองมหานาค
    คลองโอ่งอ่าง                                  จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงปากคลองมหานาค
    คลองตลาด                                    จากปากคลองทางทิศเหนือ ถึงปากคลองทางให้
    คลองวัดเทพธิดา                              จากคลองตลาด ถึงคลองโอ่งอ่าง
    คลองวัดราชบพิธ                              จากคลองตลาดถึงคลองโอ่งอ่าง
    คลองมหานาค                                 จากคลองบางลำพู ถึงคลองผดุงกรุงเกษม
    คลองบางกะปิ                                  จากคลองผดุงกรุงเกษม ถึงเขตเทศบาลนครกรุงเทพฯ (หลักเขตที่ 6)
    คลองหัวลำโพง                                จากคลองผดุงกรุงเกษม ถึงคลองเตย
    คลองสวนหลวง                                จากคลองนางหงษ์ ถึงคลองหัวลำโพง
    คลองอรชร                                     จากคลองบางกะปิ ถึงคลองหัวลำโพง
    คลองราชดำริ                                  จากคลองบางกะปิ ถึงถนนพระราม 4
    คลองไผ่สิงห์โต                               จากคลองราชดำริ ถึงคลองหัวลำโพง
    คลองสีลม                                     จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงคลองหัวลำโพง
    คลองสาธร                                    จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงคลองหัวลำโพง
    คลองขื่อหน้า                                  จากคลองบางกะปิ ถึงคลองสามเสน
    คลองวัดใหม่                                  จากคลองบางซื่อ ถึงวัดใหม่ทองเสน
    คลองข้างกรมช่างแสง                        จากคลองบางซื่อ ถึงโรงเรียนทหารสื่อสาร
    คลองบางกระบือ                              จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงปลายคลองวัดน้อย
    คลองวัดน้อย                                  จากคลองเปรมประชากร ถึงปลายคลองบางกระบือ
    คลองบางทองหลาง                          จากคลองสามเสน ถึงถนนองครักษ์
    คลองส้มป่อย                                  จากคลองสามเสน คลองบางกะปิ ถึงถนนราชวัตรเก่า ถนนเพชรบุรี
    คลองอั้งโล่                                    จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงโรงพยาบาลวชิระ
    คลองวัดส้มเกลี้ยง                            จากแม้น้ำเจ้าพระยา ถึงถนนขาว
    คลองวัดราชาธิวาส                           จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงถนนสามเสน
    คลองบ้านญวน                                จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงถนนสามเสน
    คลองบางขุนพรหม                            จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถนนวิสุทธิกษัตริย์ ถึงถนนวิสุทธิกษัตริย์ หลังโรงเรียนนายร้อยทหารบก
    คลองวัดมงกุฏกษัตริย์ (คือ มกุฏกษัตริย์)    จากคลองผดุงกรุงเกษม ถึงหลังวัดมงกุฏกษัตริย์
    คลองวัดโสมนัสวิหาร                          จากคลองผดุงกรุงเกษม ถึงถนนจักรพรรดิพงษ์ หลังวัดโสมนัสวิหาร
    คลองวัดตรีทศเทพ                            จากคลองบางลำพู ถึงหลังวัดตรีทศเทพ และจากคลองบางลำพู ถึงข้างวัดตรีทศเทพ
    คลองบ้านหล่อ                                 จากคลองบางลำภู ถึงถนนวิสุทธิกษัตริย์
    คลองวัดปริณายก                              จากคลองบางลำพู ถึงหลังวัดปริณายก
    คลองจุลนาค                                   จากคลองมหานาค ถึงถนนนครสวรรค์
    คลองวัดคอกหมู                               จากคลองมหานาค ถึงหลังวัดสุนทรธรรมทาน (วัดแค)
    คลองวัดสมณานัมบริหาร (คือวัดญวน)       จากคลองผดุงกรุงเกษม ถึงถนนพิษณุโลก และจากคลองผดุงกรุงเกษม ถึงหลังวัดสมณานัมฯ
    คลองลำปรัก                                   จากคลองวัดสมณานัมฯ ถึงคลองวัดขื่อหน้า
    คลองวัดรังษี                                   จากคลองบางลำพู ถึงถนนดินสอ
    คลองวัดบวรนิเวศน์                            จากคลองบางลำพู ถึงถนนบ้านแขก
    คลองนางชี                                     จากคลองมหานาค ถึงสะพานแม้นศรี
    คลองวัดเทพศิรินทร์                           จากคลองผดุงกรุงเกษม ถึงถนนพลับพลาไชย
    คลองศาลเจ้าเก่า                              จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงถนนทรงวาด
    คลองวัดปทุมคงคา                            จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงวัดปทุมคงคา
    คลองวัดสระบัว                                 จากคลองบางกะปิ ถึงถนนพระรามที่ 1
    คลองนางหงษ์                                 จากคลองบางกะปิ ถึงคลองวัดสระบัว
    คลองข้าวัดใหม่                                จากคลองบางกะปิ ถึงถนนพระรามที่ 1
    คลองพญาไท                                  จากคลองบางกะปิ ถึงถนนเพชรบุรี
    คลองสวนน้อย                                 จากคลองบางกะปิ ถึงตำบลพญาไท
    คลองซุง                                        จากคลองบางกะปิ ถึงถนนเพลินจิต
    คลองบางกระสัน                               จากคลองบางกะปิ ถึงคลองสามเสน
    คลองเตย                                      จากปากคลองหัวลำโพง ถึงปลายคลอง
    คลองหัวลำโพงเก่า                           จากตรงตรอกสะพานสว่าง ถึงถนนสี่พระยา
    คลองช่องนนทรีย์                             จากถนนสี่พระยา ถึงเขตเทศบาลนครกรุงเทพฯ ระหว่างหลักเขตที่ 9-10
    คลองข้างบ้านหมอเฮย์                        จากคลองสีลม ถึงคลองสาธร
    คลองข้างป่าช้าจีน                             จากคลองสาธร ถึงป่าช้าจีน
    คลองวัดยานนาวา                             จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงปลายคลอง
    คลองกรวย                                     จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงเขตเทศบาลกรุงเทพฯ ระหว่างหลักเขตที่ 10-11
    คลองบางขวาง                                จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงเขตเทศบาลนครกรุงเทพฯ ระหว่างหลักเขตที่ 10-11
    คลองบ้านใหม่                                 จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงเขตเทศบาลนครกรุงเทพฯ หลักเขตที่ 10-11
    คลองสวนหลวง                               จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงปลายคลอง
    คลองวัว                                        จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงสุเหร่าแขก
    คลองบางคอแหลม                            จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงปลายคลอง

ฝั่งธนบุรี

    คลองบางกอกน้อย                      จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงสุดเขตเทศบาล
    คลองบางขุนเทียน                      ตั้งแต่สี่แยกคลองมอญ ถึงคลองบางกอกน้อย
    คลองลัดบางขุนสี                       จากคลองบางขุนศรี ถึงคลองบางกอกน้อย
    คลองบางขุนนนท์                       จากคลองบางกอกน้อย ถึงคลองลัดบางขันสี
    คลองวัดมะ                              จากคลองบางขุนสี  ถึงคลองบางขุนนนท์
    คลองมอญ                               จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงสี่แยกบางกอกใหญ่
    คลองบ้านขมิ้น                          จากคลองมอญถึงทางรถไฟสายบางกอกน้อย
    คลองวัดอรุณ                            จากคลองมอญ ถึงแม่น้ำเจ้าพระยา
    คลองวัดราชสิทธิ                        จากคลองบางกอกใหญ่ ถึงคลองวัดอรุณ
    คลองวัดท้ายตลาด (วัดโมลีโลกยาราม ปัจจุบัน)                 จากคลองบางใหญ่ ถึงคลองมอญ
    คลองบางกอกใหญ่                     จากแมน้ำเจ้าพระยา ถึงสี่แยกปากคลองมอญ
    คลองวัดบุปผาราม                      จากคลองบางกอกใหญ่ ถึงคลองสาน
    คลองกุดีจีน                             จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงคลองวัดบุปผาราม
    คลองสาน                               จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงคลองบางไส้ไก่
    คลองสมเด็จ                            จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงคลองสาน
    คลองบางไสไก่                         จากแม่น้ำเจ้าพระยา   ถึงคลองบางกอกใหญ่
    คลองบางลำภูล่าง                      จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงคลองบางไส้ไก่
    คลองต้นไทร                            จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงคลองบางไส้ไก่
    คลองบางน้ำชล                         ตั้งแต่แม่น้ำเจ้าพระยา ถึงคลองบางกอกใหญ่
    คลองบางสะแก                         จากคลองบางกอกใหญ่ ถึงคลองบางค้อ
    คลองบางค้อ                            จากคลองดาวคะนอง ถึงคลองด่าน
    คลองด่าน                               จากคลองบางกอกใหญ่ ถึงสุดเขตเทศบาล
    คลองดาวคะนอง                        จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงสุดเขตเทศบาล
    คลองบางหว้า                           จากคลองด่าน ถึงสุดเขตเทศบาล
    คลองภาษีเจริญ                         จากคลองบางกอกใหญ่ ถึงสุดเขตเทศบาล
    คลองบางจาก                           จากคลองบางกอกใหญ่ ถึงสุดเขตเทศบาล
    คลองวัดประดู่                           จากคลองภาษีเจริญ ถึงคลองบางจาก
    คลองวัดปรก                             จากคลองภาษีเจริญ ถึงคลองด่าน
    คลองรางบัว                              จากคลองภาษีเจริญ ถึรงคลองบางหว้า
    คลองวัดเพลง                            จากคลองภาษีเจริญ ถึงคลองวัดปรก
    คลองตาแผลง                           จากคลองด่าน ถึงคลองรางบัว

    มาร่วมวงแค่นี้ก่อนค่ะ  มากกว่านี้ก็ต้องเป็นของผู้รู้ในเรือนไทย      ขอถอยไปนั่งตรงหัวบันได รอแขกทยอยกันเข้ามา

เส้นทางคลองสายหลักที่ขุดขึ้นในสมัยรัชกาลที่ ๔ (หลังจากการลงนามในสนธิสัญญาบาวริ่งแล้ว)

คลองหลักต้นกรุงรัตนโกสินทร์

แผนที่ระวางปี ๒๔๕๒ ด้านตะวันออกของกรุงเทพ มีคลองหลัก ๔ คลอง

๑. คลองสามเสน ด้านเหนือ
๒. คลองบางกะปิ อยู่ทางใต้
๓. คลองประแจจีน อยู่คู่ขนานกับถนนประแจจีน (ถนนเพชรบุรี)
๔. คลองพญาไท เป็นคลองเชื่อมระหว่าง คลองสามเสน - คลองบางกะปิ

คลองสายหลักที่ขุดในรัชกาลที่ ๔ ยังอยู่    ไม่แน่ใจคลองเดียวคือคลองวัดสุทัศน์ว่ายังอยู่หรือเปล่า  นึกหน้าตาไม่ออกค่ะ

คลองผดุงกรุงเกษม ในอดีต

คลองผดุงกรุงเกษมในปัจจุบัน

คลองโอ่งอ่างหรือคลองบางลำพู

คลองที่ขุดเชื่อมระหว่างคลองคูเมืองเดิมกับคลองรอบกรุง เรียกสั้นๆว่า คลองหลอด ซึ่งคลองมาจากลักษณะของคลองที่เล็กและตรงเท่ากันตลอดสาย ทำหน้าที่ชักน้ำระหว่างคลอง คลองหลอดที่กรุงเทพฯ มี ๒ คลอง คือ
                  คลองหลอดแรก เริ่มจากคลองคูเมืองเดิมบริเวณใกล้วัดบุรณศิริอมาตยาราม ผ่านวัดมหรรณพารามวรวิหาร ออกคลองรอบกรุงบริเวณวัดเทพธิดาวรวิหาร บางครั้งเรียกชื่อคลองตามชื่อวัดว่า คลองวัดเทพธิดา หรือ เรียกตามสถานที่ที่คลองหลอดผ่าน เช่นคลองวัดบุรณศิริฯคลองวัดมหรรณพฯและคลองวัดราชนัดดา เป็นต้น
                  คลองหลอดที่สอง เริ่มจากคลองคูเมืองเดิมบริเวณใกล้วัดราชบพิธสถิตมหาสีมารามวรวิหาร ผ่านวัดสุทัศน์เทพวรารามราชวรมหาวิหาร ออกคลองรอบกรุงบริเวรสะพานถ่าน บางครั้งเรียกชื่อคลองตามชื่อวัดว่า คลองวัดสุทัศน์หรือเรียกตามสถานที่ที่คลองหลอดสายนี้ผ่าน คลองสะพานถ่าน คลองวัดราชบพิธฯ เป็นต้น
                  คลองหลอดทั้งสองนี้ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้ขุดขึ้นหลังจากขุดคลองรอบกรุงแล้ว ด้วยมีพระราชประสงค์ให้เป็นเส้นทางคมนาคมสัญจรติดต่อค้าขายของราษฎร และราษฎรพากันเรียกคลองทั้งสองว่าคลองหลอด ตามลักษณะของคลอง
                  ในสมัยต่อมาชื่อคลองหลอดถูกนำไปเรียกคลองคูเมืองเดิม ทั้งนี้น่าจะเกิดจากความเข้าใจผิดอันเนื่องมาจากประกาศของสุขาภิบาล ร.ศ. ๑๒๗ (พ.ศ.๒๔๕๑) ให้แบ่งระยะเรียกชื่อคลองคูเมืองเป็น ๓ ตอน ตอนกลางคือระยะจากปากคลองหลอดวัดราชนัดดาถึงปากคลองหลอดวัดสุทัศน์ ให้เรียกว่าคลองหลอด จึงเรียกชื่อคลองคูเมืองเดิมทั้งสายว่าคลองหลอด
                  ในโอกาสสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปี รัฐบาลจึงมีมติเมื่อวันที่ ๗ ธันวาคม พ.ศ ๒๕๒๕ ให้เรียกชื่อคลองทั้งหลายให้ถูกต้องตามหลักฐานทางประวัติศาสตร์ คลองหลอดทั้งสองจึงได้ชื่อว่า คลองหลอดวัดราชนัดดารามและคลองหลอดวัดราชบพิธ

สมัยเด็กๆผมเคยทันนั่งรถไฟสายปากน้ำครั้งหนึ่ง คุณยายเอาไปเป็นเพื่อนนั่งจากสถานีที่อยู่ตรงถนนพระราม๔ ตรงข้ามกับสถานีหัวลำโพงไปเยี่ยมลุง ซึ่งเป็นนายทหารเรือคุมนักเรียนอยู่ที่โรงเรียนนายเรือ สมุทรปราการ รถไฟสายนี้คุ้นๆกับผมมาก เมื่อใดที่ไปค้างที่บ้านน้าเพื่อเล่นสนุกกับพวกพี่ๆที่ซอยสุภางค์(สุขุมวิท๓๔) หลังบ้านยังเป็นทุ่งนาอยู่ ปลายทุ่งจะมองเห็นรถไฟสายนี้วิ่งผ่านเป็นประจำ ดูเหมือนอยู่ใกล้ๆ

ที่ท้าวความมานี้ มิได้หมายความว่าผมจะรู้ว่าคลองเลียบทางรถไฟที่คุณร่วมฤดีถามว่าชื่ออะไร แต่จะเดาว่าคงเป็นคลองที่เกิดจากการขุดดินขึ้นมาทำแนววางรางรถไฟ อันเป็นวิธีปฏิบัติปกติในการตัดถนนในสมัยนั้นเช่นกัน คลองหรือคูข้างถนนนี้เมื่อแรกจะถูกใช้ประโยชน์เป็นทางสัญจรของชาวบ้านมากกว่าถนนเสียอีก เพราะคนส่วนใหญ่จะมีเรือ ไม่มีรถ ต่อเมื่อความเจริญเกิดมากขึ้น เทศบาลก็จะหางบมาถมคูคลองแล้วขยายถนน เป็นสูตรเช่นนี้ ตามบ้านนอกก็ยังใช้อยู่

ครั้นเป็นวัยรุ่นใกล้จะเข้ามหาวิทยาลัยแล้ว ผมเคยไปกับแม่ เพื่อเยี่ยมผู้ที่แม่เคารพนับถือท่านหนึ่ง ซึ่งหลังเกษียณอายุราชการจากกระทรวงศึกษาธิการก็ได้ไปอยู่สำนักปฏิบัติธรรมเล็กๆที่ซอยอุดมสุข บางนา ตอนนั้น เมื่อนั่งรถไปสุดถนนลาดยางแล้วก็ยังต้องนั่งเรือหางยาวไปตามคูข้างถนนอีกไกลมหาไกล สงสัยจะอยู่แถวๆสวนหลวงร๙ในปัจจุบันกระมัง ถนนอุดมสุขทุกวันนี้ถูกถนนศรีนครินทร์ตัดออกเป็น๒ท่อน เจริญเป็นป่าคอนกรีตไปหมดแล้วจนหาทัศนียภาพที่เป็นทุ่งนาเขียวขจีจนสุดลูกหูลูกตาไม่เจอ สำนักปฏิบัติธรรมที่ว่านั้น เมื่อผ่านไปอีกผมเคยพยายามมองหาอยู่ก็หาไม่พบแล้ว คงย้ายหนีเข้าป่าไปอีกแล้ว

คลองหลอดเมื่อต้นรัตนโกสินทร์ คงเป็นทัศนียภาพที่สวยงาม  เป็นที่น่าภูมิใจ    จึงปรากฏอยู่ในพระราชนิพนธ์ อิเหนา ว่า
...............................             ...........................
คลองหลอดแลลิ่วสุดสายตา             น้ำลงคงคาไม่ขอดเคือง
นาวาค้าขายพายขึ้นล่อง                  ตามแม่น้ำลำคลองแน่นเนื่อง
แพจอดตลอดท่าหน้าเมือง               นองเนืองเป็นขนัดในนัที”

คลองสายเล็กๆนี่น่ารัก คงถูกถมเรียบร้อยแล้ว "คลองพระแก้ว" อยู่ช่วงวงเวียน ๒๒ กรกฎาคม

คำตอบของท่านนวรัตนทำให้ดิฉันนึกออกว่าคลอง(หรือจะเรียกว่าคู) ขนาบทางรถไฟช่องนนทรีหลังบ้านดิฉันคืออะไร     ในฐานะเพื่อนบ้านของคุณร่วมฤดีผู้ไม่เคยเจอกันเลย    ขอฟื้นความหลังว่า เมื่อก่อนเป็นทางด่วน   หลังบ้านมีรถไฟสายช่องนนทรีวิ่งไปมา ระหว่างคลองเตย กับด้านถนนเพชรบุรีตัดใหม่ซึ่งตอนนั้นยังไม่ได้ตัด  ไปจบลงตรงไหนก็ไม่รู้เพราะไม่เคยตามไปดู  
ทางรถไฟทอดผ่านระหว่างคลองสองข้าง    แต่ตอนที่ดิฉันโตขึ้นมา ไม่มีใครใช้เป็นทางสัญจรทางน้ำ  มันตื้นเขิน  มีแต่ผักตบชวาขึ้นเต็มไปหมด      ความกว้างก็ประมาณซอยถนน คือเรือผ่านได้  
มานึกออกตอนนี้ ว่าคงเป็นคลองที่เกิดจากขุดดินขึ้นเป็นฐานรางรถไฟละมัง      สมัยดิฉันเด็กๆ สองข้างทางรถไฟเป็นที่โล่ง  ราวกับอยู่ในชนบท    ลมพัดแรง ทำให้บ้านเราไม่เคยต้องใช้พัดลมเลย    ตอนเย็นๆชาวบ้านแถวนั้นก็จะมาเดินเล่นบนทางรถไฟ   เด็กมาเล่นว่าวบ้าง  ผู้ใหญ่มานั่งอ่านหนังสือบ้าง  ราวกับสวนสาธารณะเล็กๆ    นานๆรถไฟมา  เปิดหวูดมาแต่ไกล  คนก็หลบลงข้างทางเสียที
แต่พอทางด่วนช่องนนทรีเกิดขึ้นมา   สภาพทั้งหมดก็หายไป    ริมทางรถไฟถูกถมราบเรียบเป็นส่วนหนึ่งของถนนทางด่วน   กั้นกำแพงสูงขนาบถนน    ทางรถไฟยังเหลืออยู่แต่มองแทบไม่เห็นแล้ว    ลมกลายเป็นฝุ่นเข้าบ้าน  ต้องติดกระจกหน้าต่างทุกบานไม่งั้นอยู่ไม่ได้  คูคลองทั้งหมดก็หายไป

คลองพระโขนง เป็นลำคลองธรรมชาติ ที่ออกแม่น้ำเจ้าพระยาทางวัดทอง (ปัจจุบันเป็นท่าเรือคลองเตย) จากปากคลองพระโขนง เข้าไปยังวัดมหาบุศย์ได้สะดวก และบริเวณแยกคลองหน้าวัดมหาบุศย์ มีคลองที่เชื่อมไปยัง "คลองตัน" เพื่อไปออกทางคลองบางกะปิ บริเวณสถานีรถไฟคลองตัน

ทั้งนี้ในพื้นที่คลองพระโขนงด้านใน ได้แยกย่อยสาขาออกไปเรื่อยๆ ในแถวหัวหมากจะมี "คลองบางโพ" "คลองหัวหมาก" "คลองบางกะจะ"

เขยิบเข้ามาใกล้สถานีบางนาครับ อ.NAVARAT.C จากแผนที่จะเห็นว่า การวางรางรถไฟในช่วงที่ข้ามคลองพระโขนง ไม่มีคูด้านข้างปรากฎไปจนถึงสถานีบางจาก แต่ในแผนที่พบ "คลองบางนา" และ "คลองโซดาไฟ"

เมื่อรถไฟสายปากน้ำเข้าเมืองจากสถานีพระโขนง เข้าสู่สถานีบ้านกล้วย สถานีคลองเตย และสถานีศาลาแดง มีคลองเส้นหนึ่งวางขนานกัน นั่นคือ "คลองถนนตรง" ซึ่งต่อมากลายเป็น "ถนนพระราม ๔"

^
แก้ไข   เพิ่งมองเห็นเส้นคลองช่องนนทรีจากรูปข้างบน   งั้นก่อนเป็นทางรถไฟ เส้นทางด่วนช่องนนทรีก็เป็นคลองมาก่อนน่ะซีคะ

^
เส้นสีแดงคืออะไรครับ

เส้นสีแดง คือ แนวเขตที่จะเวนคืน เพื่อก่อสร้างท่าเรือคลองเตยครับ


ใช่ครับ

ผมคิดว่าแผนที่มาตราส่วนเล็กขนาดนี้คงไม่ให้ความสำคัญกับคูข้างถนนที่ขุดขึ้นมาเพื่อทำคันดิน(ขอเรียกว่าคู แม้ว่าบางแห่งจะใหญ่จนน่าจะเรียกว่าเป็นคลองได้ก็แล้วกัน)
ความจริงสมัยนั้น สองข้างทางถนนตัดใหม่ที่เป็นถนนหลักๆของกรุงเทพไปแล้ว อย่างเช่นถนนสุขุมวิทที่ในแผนที่เขียนว่าถนนไปปากน้ำ ผมยังจำได้ว่ามีคลองขนานไปกับถนน จะเข้าซอยสุภางค์ยังต้องข้ามสะพานไม้ก่อน

ในซอย อย่างเช่นซอยที่คุณร่วมฤดีไปเที่ยวช้อนลูกน้ำ ก็ช้อนในคูที่ขุดมาทำถนนทั้งนั้นแหละครับ ใช่คูคลองธรรมชาติซะที่ไหน
แต่ในแผนที่ก็ไม่ปรากฏคูข้างถนนนี้เช่นกัน

ถนนนานาเหนือ เดิมเป็นถนน ๒ ช่องจราจร มีคลองด้านข้างขวามือ (มุ่งหน้าไปทางถนนสุขุมวิท) ต่อมามีการขยายผิวจราจรเป็น ๔ ชอ่งจราจร เลยถมคลองไปแล้วเมื่อราว กันยายน ๒๕๔๐ ครับ

แม้ว่าจะผ่านมา 29 ปี แล้ว ดิฉันก็ยังชอบที่จะเรียก "คลองหลอด" มากกว่า "คลองคูเมืองเดิม"
รวมทั้งชื่อ "คลองรอบกรุง" ที่แก้ไขจาก "คลองโอ่งอ่าง" ในวาระเดียวกันด้วย
ผู้เฒ่าไม่รู้จัก และไปบอกเด็กปากคลองก็ไม่รู้เรื่อง อาจเป็นเพราะใช้ชื่อนี้กันมานานกว่า 100 ปีแล้ว

ชื่อ คลองคูเมืองเดิม ฟังดูไม่มีความหมาย เหมือนกับเป็นชื่อเรียกไปพลาง ๆ คั่นเวลา ก่อนมีชื่อจริง  คลองรอบกรุงก็เช่นกัน
น่าจะเปรียบได้กับ ถนนซุปเปอร์ไฮเวย์ ก่อนจะใช้ชื่อ ถนนวิภาวดี-รังสิต
ถนนวงแหวน ก่อนจะใช้ชื่อ ถนนกาญจนาภิเษก

นี่ถ้าไม่ตั้งกระทู้ถามเรื่องคลอง ดิฉันจะสับสนไม่เลิกกับชื่อ คลองหลอด ที่เดิมนึกว่ามีแนวเดียว คือ แนวรอบกรุง หรือ คูเมืองเดิม

ต่อมาไปเดินเล่นแถววัดเทพธิดา เห็นป้ายวื่อคลองแยกออกมา เดินต่อไปถึงสวนสาธารณะข้างวัดสุทัศน์ เห็นคลองอีกแห่งหนึ่งก็ว่าคลองหลอดอีก เป็นงง มานานแล้วค่ะ

คลองโอ่งอ่าง กับคลองบางลำภูก็เพิ่งจะทราบชัดว่า เป็นคลองเดียวกันก็คราวนี้เอง

ที่แปลกคือ คลองตัน ไม่เห็นจะตันดังชื่อนะคะ แยกออกไปพระโขนงก็ได้ แยกออกไปวัดมหาบุศย์ ไหว้ศาลแม่นาคพระโขนงก็ได้

จากแผนที่ของคุณ Siamese พอจะมั่นใจได้ว่า คลองที่เห็นใน VDO รถไฟปากน้ำ แท้จริงคือ คลองถนนตรง หรือ คลองหัวลำโพง ที่ปัจจุบันเป็นถนนพระราม 4 เพราะช่วงแรกที่รถไฟเข้าสถานีบางจาก ยังไม่เห็นคลอง จนเลยตรงนั้นไปแล้ว จึงเห็นคนพายเรือในคลองทีเดียว

สำหรับคลองถนนตรงนี้ ดูเหมือนจะเป็นคลองที่มุ่งหวังในการคมนาคมขนส่งข้าวนะคะ คงไม่ได้ขุดมาถมเป็นถนน หรือทางรถไฟ เพราะขนาดและความลึกมันมากพอที่จะเดินเรือ

าหกขุดเป็นคูเพื่อเอาดินมาถมถนน อย่าง ถนนวิทยุ หรือหน้าบ้านดิฉันในซอยร่วมฤดีสมัยเด็ก ๆ นั่น มันไม่กว้่าง และไม่ลึก  มีประโยชน์แค่ให้เด็กช้อนลูกน้ำได้เท่านั้นเองค่ะ

อาจารย์เทาชมพูผู้อาศัยร่วมซอยกับดิฉันบรรยายสภาพทางรถไฟช่องนนทรีได้ตรงกับภาพที่ดิฉันจำได้จริง ๆ คลองเลียบทางรถไฟตรงนั้น น่าจะเป็นส่วนหนึ่งที่แยกมาจากคลองไผ่สิงโตกระมังคะ ต้องให้คุณ Siamese ช่วยค้นและ ยืนยันด้วยค่ะว่า

คลองที่ว่า เริ่มจากราชดำริ แล่นไปตามถนน(ซอย)สารสิน ข้ามทางรถไฟ ไปผ่านสุขุมวิท 16 แล้วเลี้ยวไปออกคลองถนนตรง หรือพระรามสี่ ที่ชื่อไผ่สิงโตนั้น (ปัจจุบันยังเห็นอยู่นะคะ แต่เพียงบางส่วน) ขนาดคลองก็กว้างใหญ่พอจะสัญจรไปมาได้

ขอบคุณอาจารย์เทาชมพูสำหรับรายชื่อคลองและแนวคลอง
ขอบคุณคุณ Siamese ที่น่ารักที่สุด ที่เอาแผนที่มาให้เข้าใจได้ง่ายขึ้น

มีเรื่องคลองที่น่าสนใจเพราะเกี่ยวกับพระราชประวัติรัชกาลที่ 4 เมื่อแรกจะเสด็จจากวัดบวร เข้าไปประทับในพระบรมมหาราชวัง

เคยอ่านพบว่า ขบวนอัญเชิญเสด็จนั้น เป็นขบวนเรือ สามารถแล่นไปถึงวัดบวรได้ทีเดียว ทั้ง ๆ ที่ปัจจุบัน ตรงนั้น ไม่มีคลองเหลือให้นึกภาพได้เลย มีแต่คลองบางลำภูเท่านั้น ซึ่งก็อยู่นอกแนวกำแพงพระนครเสียด้วย

คุณ Siamese พอจะหาแผนที่มาทำลายอวิชชาของดิฉันได้ไหมคะ

กำลังคิดอย่างหนักว่า ถนนสายเก่าในความทรงจำนั้น เลียบไปกับคูหรือคลอง

ตอนเล็กๆ ดิฉันเคยอยู่ที่ซอยไชยยศ สุขุมวิทต้นๆก่อนมาอยู่ติดทางรถไฟช่องนนทรี      เพื่อนฝูงในโรงเรียนก็กระจัดกระจายกันอยู่ไม่ห่าง  คือแถวสุขุมวิท  ทำให้ดิฉันจำถนนสุขุมวิทได้แม่นพอใช้
อย่างหนึ่งก็คือถนนสายนี้มีคลองเลียบขนานไปด้วย ตั้งแต่ต้นถนนไปจนสุดถนน คือเชิงสะพานพระโขนง   เป็นคลองกว้าง พอที่ชาวบ้านซึ่งมีบ้านอยู่ติดคลองจะต้องทำสะพานให้รถแล่นข้ามไปได้     ไม่ใช่สะพานคอนกรีต    แต่เป็นสะพานไม้  ปูด้วยไม้แผ่นใหญ่หนาตึ้ก มีราวสะพานไม้ทั้งสองข้าง    สะพานไม้แบบนี้มีให้เห็นทั่วไป  เพราะบ้านทั้งหลายรวมทั้งบ้านในซอยถนนสุขุมวิท มักมีคลองผ่านหน้าบ้านให้ต้องข้ามคลองเข้าบ้านทั้งนั้น

สะพานอีกแบบหนึ่งสำหรับคนเดินข้ามคลองเข้าบ้าน  เป็นสะพานไม้ยกสูง มีกรอบประตูอยู่กลางสะพานแทนประตูรั้ว   สะพานแบบนี้ปัจจุบันยังพอเห็นบ้างแถวรังสิต

คลองริมถนนสุขุมวิทยังมีอยู่จนประมาณพ.ศ. 2505   ที่จำได้เพราะไปหาเพื่อนที่มีบ้านอยู่เชิงสะพานพระโขนงบ่อยๆ   จำได้ว่าเคยเห็นคนเอาแหมาทอดในคลองหน้าบ้านเธอ    พวกเราลุ้นกันว่าคงจะได้หลายตัว   เพราะน้ำในคลองก็เต็ม แม้ว่าจะออกเขียวตุ่นๆ     ปรากฏว่ายกขึ้นมาได้ปลาตัวเดียว    

ถ้าขับรถขึ้นสะพานพระโขนง  ไปสมุทรปราการ จะพบว่าพ้นสะพานไปแล้วก็หลุดจากเมืองสู่ชนบททันทีทันควัน      ความเจริญหยุดอยู่แค่สะพาน   พ้นจากนี้ไปแล้ว มีคลองเลียบถนนอีกนั่นแหละ    แต่ดูกว้างขวางกว่า และน้ำสะอาดกว่า     มีบ้านปลูกถัดไปจากคลอง   เป็นบ้านไม้เล็กๆยกพื้นสูง ไม่ได้เป็นตึกอย่างในเมือง  ปลูกชิดกัน แต่ไม่ถึงกับแออัดยัดเยียด 

เส้นทางสัญจรของกรุงเทพ เริ่มจากเดิมเป็นคลอง  ต่อมาเมื่อมีถนนก็เป็นถนนเลียบคลอง   คลองเหล่านั้นยังไม่ได้ถม แต่ว่าอาจลดความสำคัญลง  นานๆก็แคบ และตื้นเขิน   ใช้สัญจรไม่ได้อีก  เพราะไม่มีใครคอยลอกคูคลองให้กว้างลึกเท่าเดิม    ชาวบ้านก็รุกล้ำคลองกันทั่วไป

ต่อมา  มีแผนพัฒนาเศรษฐกิจฉบับที่ ๑ ในยุคของจอมพลสฤษดิ์ ตั้งแต่พ.ศ. 2500  กลายเป็นพัฒนาก้าวกระโดด   คลองถูกลบล้างให้หายไปจากกรุงเทพ   เพราะไม่เห็นความสำคัญอีก  รัฐบาลนิยมตัดถนนสายยาวและกว้าง   เพื่อพัฒนาตามแบบเส้นทางคมนาคมในอเมริกา   คลองที่เคยอยู่เลียบถนนก็ถูกถมเป็นถนนสายใหญ่    ทางน้ำเหลือสภาพท่อระบายน้ำนิดเดียวข้างถนน   ตัวคลองอันตรธานไปจากทุกถนนที่เป็นถนนสายใหญ่   จะรอดก็แต่คลองที่ใหญ่เกินกว่าจะถมได้เท่านั้น  อย่างเช่นคลองแสนแสบ
คลองที่สุขุมวิท เป็นคลองเล็ก ก็ไม่แปลกที่หายสาบสูญไปตลอดกาล

จนบัดนี้ก็ยังไม่รู้ว่าคลองที่สุขุมวิทชื่อคลองอะไร   
อ้อ อีกอย่างหนึ่ง สมัยดิฉันเด็กๆ เขตจากสุขุมวิทซอย 1 ไปจนสะพานพระโขนง    ไม่มีใครเรียกว่าสุขุมวิท  เขาเรียกกันว่า"บางกะปิ

เอาแผนที่ระบุถึงคลองไผ่สิงโต มาให้คุณร่วมฤดีได้ชมครับ คลองไผ่สิงโตเป็นคลองที่ยาวพอสมควร ถ้าจะดูดีๆแล้วปากคลองด้านหนึ่งออกไปยังคลองเตยที่คลองถนนตรง(พระราม ๔) ส่วนปลายคลองตรงไปและหักมุมฉากไปทางซ้ายมือ ไปบรรจบอีก ๒ คลอง โดยเฉพาะไปเชื่อมกับคลองราชดำริห์ สนามม้าปทุมวัน ส่วนปลายคลองที่อยู่ด้านสนามม้าได้ถูกถมเป็นถนนแล้วเมื่อ พ.ศ. ๒๔๘๔ อยู่ในเขตพื้นที่ของจุฬาครับ

ฝากภาพคลองไผ่สิงโต บริเวณท้ายสนามม้าปทุมวัน ให้คุณร่วมฤดีได้ชม ครับ

คลองหน้าวัดบวรฯ เคยมีครับ ผมได้นำแผนที่ให้ชมดังนี้

๑. จากพระบรมมหาราชวัง เสด็จออกท่าเรือราชวรดิฐ ขึ้นเหนือเลี้ยวเข้าคูเมืองเดิม ซึงไปได้ ๒ ทาง ไปถึงวัดได้ทั้งคู่

๒. อีกแนวหนึ่งก็ตามแนวคูเมืองเดิม แต่วิธีที่สองนี้คงไม่สะดวก เนื่องจากขึ้นจากคลองแล้วต้องต่อทางบกครับ

๓. แนวนี้สะดวกที่สุดครับ เข้าทางคลองผดุงกรุงเกษม เลี้ยวขวาเข้าวัดบวรนิเวศได้เลยครับ

จากภาพนี้เป็นแนวคลองหน้าวัดบวรนิเวศ ครับคุณร่วมฤดี ภายหลังถูกถมกลายเป็นช่วงเกาะกลางถนนครับ

ได้เห็นภาพนี้แล้วก็ดีใจ สมใจอยากที่ได้รอคอยมาหลายปี
ผมคิดว่าคลองหน้าวัดบวรฯ ตามภาพ น่าจะเป็นคลองรามบุตรีหรือเป็นคลองที่เชื่อมมาจากคลองรามบุตรี ที่กลายภาพเป็นถนนรามบุตรีไปแล้วในปัจจุบัน
และพระจอมเกล้าฯ ท่านได้ใช้เส้นทางคลองรามบุตรีนี้เสด็จฯ จากพระบรมมหาราชวังมายังวัดบวรนิเวศ

ผังเมืองกรุงเทพที่คุณหนุ่มนำมานี้ ทำในพ.ศ.ไหนนะครับ
คลองโบราณต่างๆนี้ยังอยู่ครบ

คลองหน้าวัดบวรฯ(ผมว่าน่าจะเรียกว่าคลองข้างวัดบวรฯนะครับ) เป็นแนวเชื่อมต่อกับคลองรามบุตรีที่ถูกถมเป็นถนนไปเช่นกัน ไม่ทราบว่าตั้งแต่สมัยใด

ใช้แผนที่ระวางฉบับสำเร็จเมื่อ พ.ศ. ๒๔๓๙ ซึ่งเริ่มสำรวจทำแผนที่เมื่อ พ.ศ. ๒๔๓๐ ครับ แผนที่ระวางนี้วาดละเอียดมาก บอกตำแหน่งสถานที่สำคัญ ถนน ทุ่งนา คลอง ป้อมปราการ กำแพงพระนครได้อย่างประทับใจครับ

คุณหนุ่มสยามนี่ เป็นบุคคลที่เรือนไทยจะต้องรักษาไว้ให้ดี ๆ นะคะ หาไม่ได้แล้ว ข้อมูลและภาพดีเลิศประเสริฐศรีจริง ๆ ค่ะ

ดิฉันสงสัยอีกค่ะ ตกลงคลองบางลำภู คดเคี้ยว และเลี้ยวกลับไปหาวัดชนะสงครามด้วยหรือคะ แทนที่จะวิ่งขนานไปกับแนวคูเมืองเดิม และ กำแพงเมือง ไปออกแม่น้ำเจ้าพระยาอีกด้าน ที่เรียกกันว่า คลองโอ่งอ่าง

และ ขอความกรุณาคุณหนุ่้มสยามสงเคราะห์อีกสักครั้งว่า


อันนี้เลี้ยวตรงไหนคะ เพราะปัจจุบันดิฉันไม่เห็นอะไรเหลือให้เลี้ยวได้เลยอ่ะค่ะ

ภาพประวัติศาสตร์ที่เห็นแนวคลองหน้าวัดบวรนี้ ต้องช่วยกันเก็บรักษาไว้นะคะ หายากเหลือเกิน ตามประวัติศาสตร์ ต้นรัชกาลที่ 4 ทรงลาสิกขาแล้ว ลงเรือไปกับข้าหลวงเดิม(ไม่ทราบเรียกถูกไหม) เพื่อเดินทางเข้าพระบรมมหาราชวัง มีกันไม่กี่คนเท่านั้น ขบวนไม่ใหญ่โตอะไร แต่พระมหากษัตริย์พระองค์นี้ ทรงมีบุญญาธิการเหลือล้น ทั้งทางโลกและทางธรรม

 

คลองถม = คลองถมจักรวรรด์ = อดีตคลองวัดสามปลื้ม

นิราศชมตลาดสำเพ็ง ของนายบุศย์ เมื่อต้นรัชกาลที่ ๖ ระบุว่า

๏ ถึงหน้าวัดนามเรียกสามปลื้ม   แทบจะลืมกลับหวนรัญจวนหา
ถึงโฉมตรูคู่ปลื้มดื่มวิญญา         ทุกเวลาปลื้มทรวงด้วยดวงใจ
ปลื้มสิ่งอื่นหมื่นแสนไม่แม้นเหมือน อย่างแม่เพื่อนปลื้มจิตพิสมัย
จากที่ปลื้มลืมลาเหลืออาลัย      หมองฤทัยจรจรัลเที่ยวผันแปร ฯ

๏ ถึงสะพานหินผินหน้าเที่ยวหาน้อง แต่มองมองไม่เห็นนางไปห่างแห
อาลัยมิตรขนิษฐาสุดตาแล        ได้แต่ชมหญิงอื่นไม่ชื่นใจ
นามเรียกสะพานหินถวิลคิด        ขอน้ำจิตน้องรักเป็นหลักไหล
อย่าหูเบาเฝ้าแหนงระแวงไป       ถึงผู้ใดยุยงอย่าหลงลม
จงพกหินไว้กับอกอย่าพกนุ่น      ถ้าเฉียวฉุนวู่วามไม่งามสม
จะรวนเรเสน่หาสมาคม              ด้วยอารมณ์นารีไม่จีรัง
คิดถึงรักปักเข็มไว้เต็มแน่น         ยังคลอนแคลนคลาดเคลื่อนไม่เหมือนหวัง
พอเข็มครากรากทรุดก็หลุดพัง     ลงเซซังต้องใส่เอาไม้จุน
ไม่เหมือนอย่างโฉมศรีขอพี่แล้ว   ลงรากแก้วไม่ยะเยื้อนออกเคลื่อนหมุน
หญิงทุกวันฉันระอามักทารุณ       เที่ยวว้าวุ่นแต่ข้างทางเกเร ฯ


สะพานหินดังกล่าว ปัจจุบันไม่มีผู้ใดรู้จักกันแล้ว เนื่องด้วยเป็นทางเดินเรียบตลอดถนนวานิช ๑ ซึ่งมีหนังสือเล่มหนึ่งได้ระบุพิกัดที่ตั้งสะพานหินแห่งนี้ไว้ว่า

“จากคำบอกเล่าของพระครูถิน คณะ ๕ วัดสามปลื้มเมื่อพ.ศ. ๒๕๓๕ ท่านพระครูมีบ้านเดิมที่อยุธยา เมื่อบวชเรียนแล้วมาจำพรรษาที่วัดแห่งนี้ร่วม ๖๐ ปี และมีโอกาสถามถึง “สะพานหิน” ท่านพระครูก็ตอบในทันทีว่า คือ จุดที่ถนนสำเพ็ง ตัดกับถนนมหาจักร หรือปัจจุบันเป็นสี่แยกเล็กๆ สุดมุมวัดด้านตะวันออกพอดี

ซึ่งถนนมหาจักร นี้เดิมเป็นคลองวัดสามปลื้ม เลียบข้างวัดเรื่อยไปผ่านถนนเจริญกรุง ถนนหลวง เลียบข้างโรงพยาบาลกลางและไปออกคลองมหานาค ต่อมาราว พ.ศ. ๒๔๗๐ มีการถมคลองทำถนน จึงเรียกอย่างสามัญว่า คลองถมจักรวรรดิ หรือเรียกว่า ถนนจักรวรรดิ ภายหลังเปลี่ยนชื่อมาเป็น ถนนมหาจักร และเรียกกันอย่างติดปากว่า คลองถม และมีการขยายถนนคลองถมจักรวรรดิ์ อีกครั้งเมื่อ พ.ศ. ๒๔๗๔ จากถนนกว้าง ๑๐ เมตรเพิ่มเป็น ๑๕ เมตร

^
น่าร้ากจิงๆ ให้ดิ้นตาย

น้องแิอนเขาพูดว่าอย่างไร คุณหนุ่ม

 ;D

ทำน้ำเสียงสั่นเครือ "ม ม ม ไม่..."

ขอขยายคำอธิบายภาพหน่อยครับ เดี่ยวคุณร่วมฤดีจะเข้าใจผิดไปใหญ่

คลองบางลำพู คือเส้นประสีแสดที่ผมทำขึ้นใหม่ ไม่ใช่เส้นประสีเหลืองนะครับ
คลองบางลำพูเป็นคลองเดียวกับคลองโอ่งอ่าง นับจากปากคลองที่อยู่บริเวณป้อมพระสุเมรุ พอลอดสะพานผ่านฟ้าแล้ว จะเปลี่ยนไปเรียกว่าคลองโอ่งอ่าง จนทะลุปากคลองอีกด้านหนึ่งแถวราชวงศ์น่ะครับ

มาต่อเรื่องคลองบางลำภู ที่คุณร่วมฤดีท่านสงสัยมานานแสนนาน

ผมให้แผนที่อีกระวางหนึ่ง เนื่องจากมีการเขียนลดทอดคลองเล็ก ๆ ๆ ออกเหลือแต่คลองหลักที่น่าจะพายเรือน้ำลึก เรือเข้าได้ให้ชมครับ

ต่อที่ข้อสงสัยว่า จากคลองบางลำภู (คลองโอ่งอ่าง) ลอดเข้ามายังประตูเมือง (ตรงนี้เรียกว่า ตลาดยอด ขายทุเรียนชั้นเลิศ ใครไปมาต้องมาซื้อที่นี่ หมอนทองไม่มีขายนะครับ มีแต่ กำปั่น พวงมณี กินแบบสุกตูดระเบิด ปลาร้ากันนะครับ  ;D) เข้ามายังวัดบวรนิเวศได้เลยครับผม ซึ่งตรงกับการอธิบายในข้อที่ ๓ นะครับ

เมื่อคลองข้างวัดบวรนิเวศเข้ามายังกำแพงพระนครแล้ว (ปัจจุบันคือถนนรามบุตรี) ก็จะเลยไปต่อกับคลองที่ขุดไว้รอบวัดชนะสงคราม สาขาหนึ่งไปออกทางคลองคูเมืองเดิมได้ ซึ่งคลองเชื่อมนี้คือ "คลองโรงไหม" ของทางฝ่ายวังหน้าเขาครับ

ถ้าเช่นนั้น คุณหนุ่มสยามคงเขียนผิดไป แทนที่จะเป็นคลองผดุงกรุงเกษม ควรจะแก้เป็นคลองบางลำภู ถูกไหมคะ

นี่ค่ะ หลักฐานที่ทำให้งง

โอว..ใช่ครับที่จริงต้องเป็นคลองบางลำภู หรือ คลองโอ่งอ่าง ขอรับ  :-[

คลองผดุงกรุงเกษม เป็นคลองที่ขุดในสมัยรัชกาลที่ ๔ เนื่องจากต้องการขยายอาณาเขตพระนครออกไปอีก ๑ ชั้นและสร้างป้อมปราการ แต่ไม่มีกำแพงพระนคร ทั้งนี้การขุดคลองผดุงกรุงเกษม มีประโยชน์ในด้านการเปิดที่ดินตาบอดต่างๆให้เกิดความสะดวกในการทำสวน ทำนาได้มากขึ้น ครับ

ชัดเจนครับ

ไปเจอที่มาของชื่อคลองคูเมืองเดิม   เลยเอามาฝากค่ะ
สมัย กรุงธนบุรี มีการขุดคูเมือง โดยที่เรียกว่า คลองคูเมืองเดิม (Khlong Khu Mueang Doem) เป็นคลองขุดที่สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชโปรดเกล้าฯ ให้ขุดขึ้นเป็นคูเมืองด้านตะวันออกของกรุงธนบุรี ซึ่งกินอาณาเขตเลยมาทางด้านฝั่งพระนคร โดยโปรดฯ ให้ขุดคูเมืองออกแม่น้ำเจ้าพระยาทั้ง 2 ด้าน คือ ด้านเหนือที่ท่าช้างวังหน้า ด้านใต้ที่ปากคลองตลาด ดินจากการขุดคลองโปรดให้พูนขึ้นเป็นเชิงเทิน ตั้งค่ายไม้ทองหลางทั้งต้นตลอดแนวคลองเพือป้องกันข้าศึก

เมื่อพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกทรงย้ายราชธานีมาอยู่ฝั่งพระนคร โปรดให้ขุดคูเมืองใหม่เพื่อขยายอาณาเขตราชธานี คลองคูเมืองเดิมจึงกลายเป็นเส้นทางคมนาคมของราษฎร ไม่ได้ใช้ประโยชน์เป็นคูเมืองอีกต่อไป

ประชาชนเรียกชื่อคลองนี้ตามสถานที่ที่คลองผ่าน เช่น ปากคลองด้านเหนือผ่านโรงไหมหลวง เรียก "คลองโรงไหมหลวง" ปากคลองด้านใต้เป็นตลาดที่คึกคักทั้งบนบกและในน้ำ จึงเรียก "ปากคลองตลาด" ส่วนตอนกลางระหว่างคลองหลอดวัดราชนัดดา (คลองหลอดข้างวัดบุรณศิริมาตยาราม) กับคลองหลอดวัดราชบพิธ ได้มีประกาศของสุขาภิบาล ร.ศ. 127 ให้เรียกว่า "คลองหลอด" ซึ่งหมายถึงคลองที่อยู่ระหว่างคลองหลอดทั้งสอง แต่ภายหลังคนทั่วไปมักเรียกคลองนี้ตลอดสายว่า "คลองหลอด"

http://www.oknation.net/blog/print.php?id=686973

ประกาศกรมศิลปากร เรื่อง เปลี่ยนชื่อคลองหลอดและคลองโอ่งอ่าง

มาตามคำบอกกล่าวของคนชวนให้ลงคลองร้องเพลงเรือ

อ่านหนังสือเพลินๆ พบประวัติ "คลองไผ่สิงโต" ดังนี้

เมื่อวันที่ ๒๒ มิถุนายน ร.ศ. ๑๒๒ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้จ้างจีนขุด ตั้งแต่คลองราชดำริทะลุออกคลองเตยโดยยาว ๑๐๐ เส้น
ปากกว้าง ๔ วา พื้นคลองกว้าง ๑๐ ศอก ลึก ๓ คืบ ค่าจ้างขุด ๒ ศอก ๔ เหลี่ยม ละ ๓๔ อัฐ จีนลงมือขุดในเดือนมิถุนายน ร.ศ. ๑๒๒
ถึงวันที่ ๖ พฤษภาคม ๑๒๓ จีนผู้รับเหมาทำผิดสัญญา กระทรวงเกษตรอนุญาตให้เลิกสัญญา กรมคลองได้จัดการขุดต่อมา
จนวันที่ ๑๓ ตุลาคม ร.ศ. ๑๒๓ แล้วเสร็จ สิ้นพระราชทรัพย์รวม ๒๗,๖๔๓ บาท

(จาก ประวัติกระทรวงเกษตราธิการ พิมพ์ครั้งที่ ๒ ในงานพระราชทานเพลิงศพ นายพลเอก เจ้าพระยาวงศานุประพัทธ์)

งั้นช่วยบรรเลงเพลงยาวอีกสักนิดว่า "จุดประสงค์ในการขุดคลองไผ่สิงโต" เพื่อประโยชน์อะไร เขาได้กล่าวไว้หรือไม่ครับ ???

"ในรัชกาลปัจจุบันนี้ (รัชกาลที่ ๕) พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระราชปรารภว่า การเพาะปลูกและการค้าขายเป็นการสำคัญ
ที่บ้านเมืองจะมีความเจริญรุ่งเรืองขึ้นทันสมัย ย่อมอาศรัยมีทางน้ำและทางบกไปมาได้โดยสะดวก จึ่งโปรดเกล้าโปรดกระหม่อม
พระราชทานพระบรมราชานุญาต ให้จ่ายพระราชทรัพย์ให้เจ้าพนักงานจัดการจ้างจีนขุดคลองต่างๆ ขึ้นในพระราชอาณาเขตหลายคลอง
และทั้งพระราชทานพระบรมราชานุญาตให้เอกชน และบริษัท ขุดคลองขึ้นอีกด้วยเป็นอันมาก"

"คลองที่รัฐบาลจัดการขุดเองนั้น คือ
๑. คลองเปรมประชากร           ๒. คลองนครเนื่องเขตร์
๓. คลองประเวศบุรีรมย์           ๔. คลองท่าไข่
๕. คลองทวีวัฒนา                ๖. คลองนราภิรมย์
๗. คลองนิยมยาตรา              ๘. คลองเปร็ง
๙. คลองไผ่สิงโต"

"คลองที่เอกชนขุดนั้น คือ
๑. คลองอุดมชลจร             ๒. คลองหลวงแพ่ง
๓.  คลองพระราชาพิมล        ๔. คลองบางพลีใหญ่
๕. คลองเจริญ"

"คลองที่บริษัทขุดนั้น คือ
๑. คลองรังสิตประยุรศักดิ์"

ประมาณพ.ศ. 2500  ตอนเด็กๆ ผ่านสี่แยกราชประสงค์บ่อย เพราะใกล้โรงเรียน   จำได้ว่ามีคลองเล็กๆ แทบจะเรียกว่าคูข้างถนน  เลียบถนนราชดำริฝั่งด้านหน้าเซนทรัลด์เวิร์ลด์  ทอดไปจนถึงสะพานเฉลิมโลกที่ข้ามคลองแสนแสบไปสี่แยกประตูน้ำ
แต่คลองนี้ไม่ได้เชื่อมต่อกับถนนเพลินจิต     ถนนเพลินจิตไม่มีคลองแล้ว  คลองมีอีกทีก็เลียบทางรถไฟทางเพลินจิตฝั่งใต้
พออ่านของคุณหนุ่มสยาม เลยสงสัยว่าคลองเล็กๆที่เห็นคือส่วนที่หลงเหลือ และขาดเป็นช่วงๆของคลองไผ่สิงโตหรือไม่?

คลองที่ อ.เทาชมพูเคยไปช้อนลูกน้ำ คือ "คลองราชดำริห์" ครับ เป็นคลองที่ขนานกับถนนราชดำริ ซึ่งเป็นคลองที่เชื่อมระหว่างคลองถนนตรง (ปัจจุบันคือถนนพระราม ๔) กับ คลองบางกะปิ ลำคลองอยู่ฝั่งโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ ตรงไปข้างสนามม้าปทุมวัน ผ่านหน้าโรงแรมเอราวัณ ตรงไปสี่แยกราชประสงค์ ผ่านไปหน้าวังเพชรบุรณ์ และไปออกข้างสะพานเฉลิมโลก ๕๓ ซึ่งปากคลองราชดำริห์ ฝั่งคลองบางกะปิ (ประตูน้ำ) นำมาให้ชมครับ

เคยได้ยินเขาเล่ากันว่า ถนนราชดำริ พร้อมคลองนี้ ร่มรื่นมากมาย มีต้นไม้ก้ามปูขนาดใหญ่เติบโตอยู่สองข้างทาง ต่อมามีรถรางวิ่งไปหยุดแค่ประตูน้ำ ต่อมามีลูกนักการเมืองขับรถยนต์ชนต้นก้ามปูถึงแก่กรรม ทำให้ผู้ใหญ่ท่านนั้นสั่งให้ตัดต้นไม้ใหญ่ออกจากถนนราชดำริเสียสิ้น

ได้ยินว่าเป็นต้นก้ามปูริมถนนพหลโยธิน แถวๆมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ บางเขน นะครับ ว่าแต่ว่า เป็นประมาณพ.ศ.ไหนล่ะ

ต้นก้ามปูที่ถูกตัด คือ แนวถนนพหลโยธินมิใช่หรือคะ ลูกจอมพลประภาสค่ะ ชนต้นไม้ ชาวเกษตรอย่างดิฉัน เลยนั่งรถตากแดดไปเรียน เพราะต้นไม้หายไปมาก

ถนนราชดำริที่วิ่งช้อนลูกน้ำนั้น ยังทันเห็นคลองค่ะ เวลาจะไปเสียค่าน้ำประปาตรงถนนราชดำริ สมัยนั้น ต้องข้ามสะพานเข้าไป เช่นเดียวกับไป ร.พ.จุฬา จะมีสะพานไม้ให้ข้ามคลองไปค่ะ

ต้นก้ามปู ก็ยังอยู่ให้ร่มเงา เวลาอยากจะอ่านหนังสือที่ AUA ขี่จักรยานจากบ้านไป ไม่ร้อนเลยค่ะ ไม่ได้ถูกตัดทิ้งอย่างที่เข้าใจนะคะ

จะถามบ้างว่า....คลองอรชร หลังโรงเรียนเตรียมอุดม ริมถนน อังรีดุนังค์ นั่น เป็นคลองจากไหนถึงไหนคะ เพราะ ตอนที่เห็นนั้น คลองไม่มีน้ำแล้ว และ บางตอนก็ถูกถมเสียด้วย 

ดีใจที่ได้เห็นรูปนี้    บริเวณนี้เคยเป็นโลเคชั่นที่ " ดอกไม้สด" สร้างไว้ในตอนจบของนวนิยายเรื่อง "นิจ"   บ้านของพระเอกนางเอกอยู่ที่ถนนราชดำริ ใกล้สะพานเฉลิมโลก  บรรยายภาพพระเอกนางเอกมาตักบาตรในตอนเช้าตรู่   ได้บรรยากาศสงบและงดงามมาก  ใครอยากรู้ว่าราชดำริในรัชกาลที่ ๗ เป็นยังไงก็ขอให้ไปอ่านนวนิยายเรื่องนี้ดูนะคะ

ดิฉันเข้าใจผิด    เรียกคลองบางกะปิเป็นคลองแสนแสบ     มีเพื่อนร.ร.เดียวกันอยู่คนหนึ่ง  เคยไปส่งเธอตอนร.ร.เลิก  เธอจะให้จอดรถที่เชิงสะพานเฉลิมโลกแล้วเดินลงไปทางใต้สะพาน  ตรงนั้นเป็นทางคอนกรีตเล็กๆ  บ้านเธอคงอยู่ริมคลองหลังตึกแถวนั่นเอง ในคลองมีเรือประทุนแบบนี้จอดอยู่ใต้สะพาน

ตรงตึกแถวริมถนนราชดำริที่เห็นในรูป  ยังอยู่มาจนถึงราวทศวรรษ 2500-2510   ก่อนจะรื้อไป  เป็นตึกแถวสองชั้น ทาสีเหลืองอ่อนๆ   ค่อนข้างเงียบเหงา ไม่คึกคัก  ด้านล่างเปิดเป็นร้านขายอะไรเล็กๆน้อยๆ   จำได้ว่ามีร้านหนึ่งเป็นร้านอาหารไทย  ที่มีเจ้าของเป็นผู้หญิงวัยกลางคน  แต่งตัวเรียบร้อย พูดจาดีแบบไทยๆ  ทั้งร้านมีเธอคนเดียว   ทำเอง ขายเอง  และเสิฟเองด้วย

ถนนสายนี้ไม่ได้ทอดยาวเป็นแนวระนาบ  แต่ว่าค่อยๆยกสูงขึ้นเมื่อใกล้สะพาน   ขอให้สังเกตตึกแถวว่าสูงต่ำต่างกันเล็กน้อยตามถนน

จำเหตุการณ์ได้ค่ะ  และจำได้ว่าเป็นถนนนอกเมือง ไปทางดอนเมืองค่ะ      ราวๆพ.ศ. 2505-2506 ประมาณนี้  
ผู้ตายเป็นนายทหารยศร้อยโท   มีคู่หมั้น ใกล้จะแต่งงานกัน  ก็ประสบอุบัติเหตุเสียชีวิตเสียก่อน   เป็นข่าวใหญ่พาดหัวน.ส.พ.ทุกฉบับ

ขอบคุณครับ ในการที่ให้คำชี้แจงเรื่องอุบัติเหตุดังกล่าว

เรื่องคลองอรชร ที่คุณร่วมฤดี ได้นึกถึงขึ้นมา ในฐานะที่เป็นศิษย์เก่า ตอ. เช่นเดียวกัน ก็ได้รู้ว่าเดิมมีตลองอรชร แต่ดูแผนที่ในสมัยรัชกาลที่ ๖ นี้

แนวคลองอรชร คือ ถนนบรรทัดทองในปัจจุบันครับ

คลองอรชร ไม่ใช่ถนนอังรี ดูนังต์ในปัจจุบันหรือคะ? :o
เมื่อดิฉันเข้าร.ร.เตรียมอุดมศึกษา    มีร.ร.เตรียมอุดมอีกแห่งหนึ่งชื่อร.ร.เตรียมอรชรถูกยุบเลิกไป    เหลือแต่ตัวอาคารเรียนเป็นเรือนไม้ ๒ ชั้น ๒ หลัง    พวกสายศิลป์ของร.ร.เตรียมฯก็เลยถูกย้ายไปเรียนที่นั่นแทน    ส่วนตึกต่างๆด้านถนนพญาไท พวกสายวิทย์เรียนกันทั้งหมด
ร.ร.เตรียมอรชรอยู่ริมถนนอังรี ดูนังต์ ค่ะ

ดิฉันก็เลยเป็นหนึ่งในนร.เตรียมที่ไม่รู้จักว่าตึกอะไรต่อมิอะไรของร.ร.เตรียม คือตึกไหนบ้าง    เพราะไม่เคยเรียนที่นั่น

ถนนอังรีดูนังต์ เดิม ถูกเรียกว่า ถนนสนามม้า และคลองที่ขนานกับถนนดังกล่าว คือ คลองสนามม้า ซึ่งทอดยาวผ่านหลังโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา ไปจนถึงถนนพระราม ๑ (บริเวณแยกเฉลิมเผ่า) เข้าไปหลังวัดปทุมวนาราม และไปออกยังคลองบางกะปิ

เนื่องจากแผนที่อ้างอิงนี้หยิบยกจากราชกิจจานุเบกษาครับ

ใช่ครับ นักเรียนฝ่ายศิลป์ย้ายไปเรียนตึกหน้า ตึกเก่า (ตึก ๑ ) ส่วนสายวิทย์เรียนกันแถวตึกคุณหญิงหรั่ง ทางฝั่งถนนอังรีดูนังต์ หลังตึกหรั่ง จะมีเรือนไม้เก่าๆ ยังคงค้างอยู่ครับ รุ่นพี่ก็เล่าให้ฟังว่าเคยมีคลองอรชร อยู่

http://www.dektriam.net/TopicRead.aspx?topicID=91299&start=10

. เตรียมอุดมศึกษาพิเศษคลองอรชร เกี่ยวข้องกับเตรียมอุดมศึกษาอย่างไร?

โรงเรียนเตรียมอุมดมศึกษาพิเศษคลองอรชร เป็นโรงเรียนที่อยู่ในความดูแลช่วยเหลือของโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา มีอ.สงวน เล็กสกุลเป็นผู้อำนวยการ อ.ลัยอาจ ภมะราภา และ อ.บุญเลื่อน เครือตราชู เป็นผช.ผู้อำนวยการ สถานที่ก่อสร้างอาคารอยู่ภายในรั้วโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา ริมคลองอรชร จึงได้ใช้ชื่อว่า "โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาพิเศษคลองอรชร" หรือเรียกสั้นๆ ว่า "เตรียมฯ อรชร" ใช้เครื่องหมายรูปโล่ หรือรูปอาร์ม ภายในมีเครื่องหมายเสมาธรรมจักร ใต้เสมามีตัวย่อ ต.พ.๔ โรงเรียนนี้เปิดสอนได้เพียง 2 ปี คือปีการศึกษา 2501 และปีการศึกษา 2502 เมื่อเริ่มปีการศึกษา 2503  กรมสามัญศึกษาได้ให้รวมกับโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา

เรือนอรชรที่ดิฉันเรียน อยู่ริมถนนสนามม้าหรือถนนอังรี ดูนังต์     ถ้างั้นคลองอรชรอยู่ที่ไหนคะ?

ใช่ครับ นักเรียนฝ่ายศิลป์ย้ายไปเรียนตึกหน้า ตึกเก่า (ตึก ๑ ) ส่วนสายวิทย์เรียนกันแถวตึกคุณหญิงหรั่ง ทางฝั่งถนนอังรีดูนังต์ หลังตึกหรั่ง จะมีเรือนไม้เก่าๆ ยังคงค้างอยู่ครับ รุ่นพี่ก็เล่าให้ฟังว่าเคยมีคลองอรชร อยู่

ผมลองเปิดแผนที่ระวาง พ.ศ. ๒๔๕๓ พบ "คลองนางหงษ์" และ "คลองอรชร" ในตำแหน่งเดียวกับแผนที่สมัยรัชกาลที่ ๖ ที่ระบุตำแหน่งคลองอรชร ที่เดียวกัน (ปัจจุบันคือ ถนนบรรทัดทอง)

เปิดแผนที่อีกระวางหนึ่ง เก่ากว่า เนื่องจากแผนที่ระวางนี้ยังไม่มีการตัดถนนพญาไท จะเห็นแนวคลองอรชรและสาขาที่หักฉากเข้ามายังพื้นที่จุฬาลงกรณ์ (คือแนวถนนกลางในมหาวิทยาลัย) อีกสายหนึ่งตั้งตรงมาหน้าวัดหัวลำโพง งงกันไหม  ???

ไปค้นหาคลองอรชร ในราชกิจจานุเบกษาดังนี้

เทศบัญญัติของเทศบาลกรุงเทพ

เรื่อง กำหนดบริเวณซึ่งอาคารบางชนิดจะปลูกสร้างขึ้นมิได ้(ฉบับที่ ๒)

พุทธศักราช ๒๕๐๒
 
 
--------------------------------------------------------------------------------
 

โดยอนุมัติของรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย ซึ่งอาศัยอำนาจตามความในมาตรา ๑๕ แห่งพระราชบัญญัติควบคุมการก่อสร้างอาคาร พุทธศักราช ๒๔๗๙ เทศบาลนครกรุงเทพออกเทศบัญญัติไว้ โดยคำแนะนำและยินยอมของสภาเทศบาลกรุงเทพ และโดยอนุมัติของผู้ว่าราชการจังหวัดพระนคร ดังต่อไปนี้

ข้อ ๑  เทศบัญญัตินี้ให้เรียกว่า “เทศบัญญัติเรื่องกำหนดบริเวณซึ่งอาคารบางชนิดจะปลูกสร้างขึ้นมิได้ (ฉบับที่ ๒) พุทธศักราช ๒๕๐๒

ข้อ ๒  ให้ใช้เทศบัญญัตินี้ตั้งแต่วันประกาศในราชกิจจานุเบกษา เป็นต้นไป

ข้อ ๓  ห้ามมิให้บุคคลใดปลูกสร้างห้องแถว, ตึกแถว, อาคารพาณิชย์, โรงงาน, อุตสาหกรรม, อาคารสาธารณะ หรืออาคารอื่นใด นอกจากอาคารที่พักอาศัยอาคารที่เป็นส่วนหนึ่งของอาคารที่พักอาศัย, รั้ว, กำแพง, ท่อระบายน้ำ, รางระบายน้ำ, เขื่อนและสะพาน ภายในบริเวณดังต่อไปนี้ เว้นแต่คณะเทศมนตรีจะพิจารณาอนุญาต โดยมีเหตุผลอันสมควรเกี่ยวกับหลักวิชาการผังเมือง คือ

ค. บริเวณที่ ๑

จากจุดบรรจบของคลองอรชรกับคลองบางกะปิไปตามคลองบางกะปิ ทางทิศตะวันออกจนจดกับทางรถไฟสายช่องนนทรี จากจุดนี้ไปตามทางรถไฟสายช่องนนทรีทางทิศใต้จนจดกับคลองไผ่สิงห์โต เลี้ยวไปตามคลองไผ่สิงห์โต  ทางทิศตะวันตกจนบรรจบกับคลองอรชร จากจุดนี้ไปตามคลองอรชรทางทิศเหนือจนบรรจบกับคลองบางกะปิ

 +++

ในราชกิจจานุเบกษาต่างวาระกัน คือ พ.ศ. ๒๔๘๔ เรียกคลองนี้ว่า "คลองสนามม้า" และในทำนองเดียวกันใน พ.ศ. ๒๕๐๒ เรียกคลองนี้ว่า "คลองอรชร" ซึ่งหากย้อนกลับไปยังแผนที่ระวางเก่าสมัยรัชกาลที่ ๕-๖ ระบุว่า "แนวคลองอรชร" อย่างชัดเจนที่ตั้งอยู่ในแนวถนนบรรทัดทองในปัจจุบัน

แปลกดีครับ ไม่รู้ว่าเกิดอะไรขึ้น คลองอรชรถึงได้ย้ายที่ได้นะครับ

ดูจากข้อบัญญัติกรุงเทพมหานคร เรื่องกำหนดบริเวณห้ามใช้หรือเปลี่ยนการใช้อาคารบางชนิดหรือบางประเภท พ.ศ. ๒๕๒๕

ข้อ  ๓  ห้ามเจ้าของหรือผู้ครอบครองอาคาร ซึ่งไม่เป็นอาคารประเภทควบคุมการใช้ภายในบริเวณดังต่อไปนี้ ใช้หรือยินยอมให้บุคคลใดใช้อาคารดังกล่าวเป็นอาคารประเภทควบคุมการใช้เพื่อกิจการตามมาตรา ๓๒ แห่งพระราชบัญญัติควบคุมอาคาร พ.ศ. ๒๕๒๒
      (ก)  บริเวณที่ ๑ เริ่มจากจุดบรรจบของคลองอรชรฝั่งตะวันออกกับคลองแสนแสบฝั่งใต้ไปตามคลองแสนแสบทางทิศตะวันออกจนบรรจบกับทางรถไฟสายช่องนนทรี จากจุดนี้เลี้ยวขวาไปตามทางรถไฟสายช่องนนทรีทางทิศใต้จนบรรจบกับคลองไผ่สิงห์โตฝั่งเหนือ จากจุดนี้เลี้ยวขวาไปตามคลองไผ่สิงห์โตทางทิศตะวันตกจนบรรจบกันถนนอังรีดูนังต์ฝั่งตะวันออก จากจุดนี้เลี้ยวขวาไปตามถนนอังรีดูนังต์และคลองอรชรทางทิศเหนือจนบรรจบกับคลองแสนแสบฝั่งใต้

อ่านแล้วก็เห็นว่าเป็นแนวถนนอังรีดูนังต์เหมือนกันครับ

ท่านอาจารย์เทาชมพูคงไม่มีโอกาสได้เดินลงไปดูเรือประทุนที่จอดบริเวณใต้สะพานเฉลิมโลกนั้นชัดๆ ที่นั่นมีตลาดน้ำพิเศษ เรือแต่ละลำจะมีผู้หญิงให้บริการนั่งอยู่หัวเรือ  ตอนค่ำๆจะคึกคักหน่อย รุ่นพี่ถาปัดเคยพาน้องใหม่รุ่นผมไปทัศนศึกษาเป็นหมู่คณะที่นั่น จำได้ว่ามืดมาก มีแสงจากตะเกียงที่ตั้งไว้ข้างๆเธอเพียงวับๆแวมๆ พวกทั้งหนุ่มและแก่กลัดมันก็คอยไปก้มๆเงยๆลุ้นเอาว่ามีใครพอจะเข้าสะเป็กหรือไม่ เมื่อถูกใจก็ตกลงสนนราคา มีตั้งแต่๒๐-๓๐บาท ได้แล้วก็ลงเรือไป สาวเจ้าก็จะปิดม่าน คนแจวเรือ ไม่รู้ว่าเกี่ยวข้องอย่างไรกับผู้หญิงเหล่านั้น ก็คัดท้ายแจวออกไปตามความมืดของสายน้ำ นึกๆดูก็น่าจะโมแรนติกดี ถ้ากลิ่นน้ำเน่าในคลองจะไม่โชยขึ้นมา แต่คงไม่มีใครถือกันนะ พี่เค้าบอกว่า เสร็จธุระแล้วก็ตักน้ำในคลองมาชำระอุปกรณ์ก่อนเก็บไปใช้ต่อ โฮ้ย..แค่ไปดูยังสยอง

แต่ผมยังคาใจอยู่นะ ไปกลางคืนมันมืดไม่ค่อยจะเห็นอะไร คนก็แน่นด้วย บ่ายวันหนึ่งผ่านที่นั่นเลยเดินลงไปแวะดู เห็นน้องหนูน้าป้าที่นั่งหัวเรือแต่ละลำกระจะๆ คราวนี้สยองเข้าเส้นจริงๆสิ้นสงสัย ไม่ไปอีกเลย ไม่รู้ว่าต่อมาตลาดเนื้อสดนี้วายไปตั้งแต่เมื่อไหร่

ที่เล่ามาก็จะถือโอกาสถาม เพราะพวกผมเรียกคลองตรงนั้นว่าคลองแสนแสบเหมือนกัน คลองบางกะปิเคยได้ยินอยู่ แต่ไม่รู้ว่ามันเริ่มจากตรงไหนถึงตรงไหนกันน่ะครับ

พงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์บันทึกไว้ว่า
“ครั้นถึง ณ เดือนยี่ขี้นสี่ค่ำ ในปีระกานพศกจุลศักราช ๑๑๙๙ ปี เป็นปีที่ ๑๔ในรััชกาลแผ่นดินที่ ๓กรุงเทพฯ พระบาทสมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัว มีพระบรมราชโองการดำรัสสั่งให้ พระยาศรีพิพัฒน์รัตนราชโกษา(ชื่อทัด)เป็นแม่กองจ้างจีนขุดคลอง ตั้งแต่ตำบลหัวหมากต่อคลองบางกะปิไปทางตะวันออก ทะลุที่บางกะหนากฝั่งแม่น้ำเมืองฉะเชิงเทรา รางวัดทางยาว ๑,๓๓๗เส้น ๑๙ วา ๒ ศอก กว้าง ๖ วา ราคาค่าจ้างขุดเส้นละ เจ็ดสิบบาท รวมเงินทั้งค่าฟันตอไม้ ค่าแก้คลองพระโขนงข้างปลาย รวมเป็นเงินพันสองร้อยหกชั่งสิบสามตำลึง สองบาทสลึงเฟื้อง ขุดอยู่ถึงสีปีเศษจึงสำเร็จแล้วตลอด เป็นลำคลองเรื่อเดินได้ เมื่อปลายปีชวดโทศกจุลศักราช ๑๒๐๒ ปี เป็นปีที่ ๑๗ในรัฃกาลที่๓ กรุงเทพฯ ชนสามัญเรียกว่า "คลองแสนแสบ"
 
เป็นอันว่า คลองที่เริ่มจากคลองโอ่งอ่าง มาตามแนวคลองมหานาค ผ่านทุ่งปทุมวัน ทุ่งบางกะปิ ไปถึงหัวหมาก คงมีมาตั้งแต่สมัยรัชกาลที่๓หรือรัชกาลก่อนๆ ซึ่งพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าฯโปรดให้ขุดต่อไปจนสุดทางที่ฉะเชิงเทรา ด้วยพระราชประสงค์จะเป็นคลองยุทธศาสตร์สำหรับลำเลียงพลและส่งเสบียงบำรุงในสงครามระหว่างสยามกับญวนที่เขมร  ในหลักฐานราชการแต่เดิมระบุไว้ว่าชื่ออะไรใครทราบบ้าง เพราะชื่อแสนแสบ(เขาว่า)มาจากพวกกุลีขุดคลองที่โดนยุงกัดจนแสบไปทั้งตัว เป็นคนตั้งชื่อเล่นไว้

ก่อนไปคลองบางกะปิ ขอยื่นเรื่องคลองอรชร ให้จบจะได้ไม่ค้างคาใจ

เลยเข้าไปดูแผนที่อีกระวางหนึ่ง ที่เขียนลงในราชกิจจานุเบกษา พ.ศ. ๒๔๘๒ กล่าวถึงให้โอนที่ดินที่เป็นทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ โอนให้กับจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย จำนวน ๔ แปลง โดยรวมแล้ว.
๑. ทิศเหนือจรดถนนพระราที่ ๑

๒. ทิศตะวันออกจรดคลองอรชร

๓. ทิศตะวันตกจรดคลองสวนหลวง

๔. ทิศใต้จรดถนนพระรามที่ ๔

เป็นอันว่าในสมัยรัชกาลที่ ๘ นั้นคลองที่ขนานกับถนนสนามม้า ถูกเรียกว่า "คลองอรชร" ซึ่งย้ายฟากมาไกลพอสมควรครับ

นอกจากไม่เคยกินน้ำตาลเป่า  ไม่รู้จักหวานเย็น  แล้วยังไม่รู้เรื่องเรือประทุนใต้สะพานเฉลิมโลกอีกด้วย  :-\
แต่อย่างหลังสุดนี้ ไม่ค่อยเป็นปมด้อยเท่าไร    ถ้าเกิดไปรู้จักดี   คงน่าสงสัยเอามากๆว่ารู้จักได้ยังไง

ราคาต่อรองนี้ใช้ค่าเงินประมาณช่วง พ.ศ. ไหนครับ จำนวนนี้ถือว่า มากหรือน้อย เมื่อเทียบกับปัจจุบันที่ชั่วโมงละ 1500-2500  :-[

มาถามต่อว่า แล้ว อ.NAVARAT.C พอจะเคยไปเข้าในหลังตลาดเฉลิมโลกบ้างไหมครับ

เมื่อตอนเด็กๆ คุณแม่พาไปจ่ายของที่ตลาดเฉลิมโลกที่ประตูน้ำ ทุกอาทิตย์      จนจำลักษณะตลาดได้อย่างดี  จำได้แม้แต่ว่าทางเข้าซึ่งเป็นตรอกเล็กๆอยู่ตรงไหน
กำลังจะเข้ามาเล่าเรื่องตลาดประตูน้ำสมัยยังไม่ติดแอร์  เจอคำถามคุณ siamese เข้า  ตั้งใจจะตอบ   พออ่านทวนอีกที  เฉลียวใจว่าน่าจะคนละเรื่องกันเสียแล้ว
เลยรอฟังคำเฉลยดีกว่า

อ.เทาชมพูกล่าวถึงตลาดเฉลิมโลก ในย่านประตูน้ำมีตลาดหลักอยู่ ๒ ตลาด คือ ตลาดเฉลิมโลก และตลาดเฉิมหล้า จากภาพมุมสูงจะเห็นอาคารที่โครงสร้างคล้ายตลาดอยู่ ๒ แห่ง ซึ่งตั้งอยู่ติดคลองบางกะปิ อ.เทาชมพูช่วยเล่าให้ฟังเรื่องตลาดสักนิดครับ ว่าตลาดส่วนมากขายอะไรเป็นหลัก

ภาพที่ลงไว้นี้ถ่ายจากเครื่องบินเมื่อ พ.ศ. ๒๔๘๙ ถ่ายลงมาจากบริเวณประตูน้ำในปัจจุบัน ขวามือคือถนนเพชรบุรี ด้านบนภาพเป็นพื้นที่ของวังเพชรบูรณ์ ซึ่งในภาพนี้ปรากฎมีคลองอยู่ ๓ สายครับ

๑. คลองราชดำริ ขนานกับถนนราชดำริในทิศเหนือ-ใต้ ปลายคลองบรรจบคลองบางกะปิ

๒. คลองบางกะปิ ในแนวตะวันออก-ตะวันตก

๓. คลองประแจจีน ขนานกับถนนประแจจีน (ถนนเพชรบุรี) ปลายคลองบรรจบคลองบางกะปิ

หลังตลาดเฉลิมโลกไม่เคยโผล่ไปครับ กลัว

ราคา๒๐-๓๐ บาท ราวๆ ๒๕๐๙ ถือว่าถูก ชวาลาชั่วโมงละ๘๐บาทครับ พอแข่งกิฬาชนะ รุ่นพี่ที่จบไปแล้วเขาจะลงขันพาไป"แจกดอก"กัน เดี๋ยวนี้ชวาลายังอยู่ ไม่ทราบว่าชั่วโมงละเท่าไหร่

กลับไปเรื่องคลองดีกว่าเน้อ

ลักษณะคลองประแจจีน ดูจากลักษณะเหมือนคูน้ำซึ่งเกิดจากการขุดดินขึ้นมาถมเป็นถนนประแจจีน (เพชรบุรี) แล้วคลองก็ขนานไปจนชนคลองพญาไท เรื่อยไปจนออกคลองบางกะปิ

เชิญนั่งยานเวลากลับไปประตูน้ำ ค่ะ ในช่วงกึ่งพุทธกาล

ไปตามถนนราชดำริ  ข้ามสะพานลงไป ก็จะถึงสี่แยกประตูน้ำ     ข้ามสี่แยกไป  ตลาดเฉลิมโลกอยู่ทางซ้าย  เป็นตลาดที่มีหลังคาคลุม  ไม่ใช่ตลาดกลางแจ้งอย่างสนามหลวง    ข้างในก็เหมือนตลาดต่างจังหวัด   คือมีทางเดินเล็กๆตัดประสานกัน ผ่านไปตามบูธขายของที่มีสินค้าสารพัดชนิด  
บูธสมัยนั้น เป็นบูธตื้นๆ มีสินค้าวางบนชั้นติดผนังไปจนถึงเพดาน  ไม่มีตู้กระจกอย่างบูธสมัยนี้ที่เราเดินเข้าไปดูของในร้านได้   คนซืือจะซื้ออะไรก็ยืนกันอยู่ตรงทางเดิน  หยิบของต่อรองราคากันอยู่ตรงนั้นเอง    คนเดินผ่านไปมาก็เบียดกันไป

ในตลาดมีร้านอาหาร  จำได้ว่ามีร้านขายทอดหอยและขนมผักกาด   ซึ่งน่าหวาดเสียวมาก  แม้แต่ในความรู้สึกของเด็ก  เพราะเป็นร้านที่ตั้งกระทะใหญ่ มีไฟลุกโพลงอยู่ข้างใต้ (สมัยนั้นใช้เตาถ่าน)  ผัดอะไรก็ควันโขมง เห็นเปลวไฟแลบเลีย   ถ้าเกิดอุบัติเหตุไฟไหม้ขึ้นมา  ตลาดจะกลายเป็นทะเลเพลิง แล้ววิ่งหาทางออกไม่ทัน  เพราะทางทุกทางแคบมาก     บูธแถวนั้นมีสินค้าติดไฟทั้งนั้นเลย อย่างพวกเสื้อผ้า   แต่ก็โชคดี ไม่เคยมีไฟไหม้สักครั้ง

เห็นภาพบรรยากาศตลาดยุคเก่าน่าเดินจังเลยครับ การทำอาหารก็ใช้เตาถ่าน อาคารคงหอมอร่อยกว่าสมัยนี้  :) :)

ร้านขายหอยทอดและขนมผักกาดที่ว่านั้น  ได้นั่งเสี่ยงตายกินอยู่หลายครั้ง เพราะจะซื้อกลับไปบ้าน มันก็จะเย็นชืดกินไม่อร่อย  เตาไมโครเวฟก็ยังไม่ถือกำเนิดมาในโลก     
จะเป็นเพราะตอนนั้นเป็นเด็ก กินอะไรก็ดีไปหมดหรือไงไม่รู้   แต่รู้สึกว่าไม่เคยกินหอยทอดที่ไหนอร่อยเท่าที่ตลาดประตูน้ำ 
ขนมผักกาดในสมัยนั้นขายคู่กับหอยทอดค่ะ ไม่ใช่หอยทอด ผัดไทย อย่างเดี๋ยวนี้  ออส่วนเป็นยังไงไม่รู้จัก  น่าเสียดายว่าเดี๋ยวนี้ไม่ค่อยเห็นขนมผักกาดแล้ว

(http://t1.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcSRjZipEfBzzrN6pvbwJ6AxZw-WkZZ135TS2HCI-sgyI5V2NGWB)

กินเสร็จแล้วเดินต่อ  จะแยกซ้ายแยกขวาก็ได้ เพราะในที่สุดเลี้ยวไปเลี้ยวมา ก็จะพบทางกลับมาตามทางเดิม  หรือจะไปออกด้านถนนเพชรบุรีก็ได้ 
ตลาดประตูน้ำส่วนใหญ่ขายพวกเครื่องใช้ อย่างเสื้อผ้า รองเท้า กระเป๋า    ไม่มีตลาดสด  ถ้าจะซื้อผักซื้อหมูต้องไปอีกทางหนึ่ง จำไม่ได้แล้วว่าขายอยู่ตรงไหน
ในยุคนั้นช็อปปิ้งเซนเตอร์ยังไม่มี  ซูเปอร์มาเก็ตก็ยังไม่มี   เซนทรัลเป็นห้างอยู่ที่วังบูรพา ขายอะไรไม่รู้ ซึ่งไม่อยู่ในความสนใจของเด็ก    สินค้าอุปโภคบริโภคจึงมีแหล่งอยู่ตามตลาดใหญ่ๆทั่วไป     ช่วงที่เป็นพระยาน้อยชมตลาดอยู่นี้ เป็นช่วงก่อนเกิดศูนย์การค้าที่ซอยเกษร หรือถนนเกษรในปัจจุบัน

ที่จำได้อีกอย่างคือตลาดประตูน้ำแม้ว่าภายในคับแคบ เบียดเสียด เพราะทางเดินนิดเดียว  บูธสินค้าก็แออัดติดกันไปทุกหนทุกแห่ง  แต่สามารถเดินได้โดยไม่รู้สึกว่าขาดอากาศหายใจ     และไม่ร้อนจนเหงื่อแตก    แม้ว่าบางบูธ คนขายตั้งพัดลมเล็กๆเอาไว้เป่าให้ตัวเอง  แต่ก็ไม่ได้เผื่อคนซื้อ    แต่ก็เดินได้นานๆเป็นชั่วโมงโดยไม่เห็นมีใครที่ไหนเป็นลมหน้ามืด หรือบ่นว่าร้อนทนไม่ไหว   เพียงแต่มันไม่เย็นสบายเท่านั้นเองค่ะ

เพื่อจะลากเรื่องกลับเข้าหัวข้อกระทู้   ขอเล่าต่อว่าประตูน้ำนอกจากคลองบางกะปิ(หรือคลองแสนแสบ)แล้ว ไม่เห็นคลองอื่นแถวนั้นอีก  จากประตูน้ำไปมักกะสันมีแต่ถนนเหมือนสมัยนี้     ส่วนถนนเพชรบุรีที่ผ่านประตูน้ำไปด้วนแค่ซอยชิดลม    เวลาไปจ่ายของที่ประตูน้ำ ขากลับบ้าน  เส้นทางใกล้ที่สุดคิอข้ามสะพานชิดลมผ่านบ้านท่านผู้หญิงละเอียด พิบูลสงครามตรงเชิงสะพาน ไปออกถนนเพลินจิต 
ส่วนถนนเพชรบุรีตัดใหม่เดิมเป็นอะไร  ขอตอบว่าเป็นทุ่งนา    เมื่อตัดถนนครั้งแรก เพชรบุรีตัดใหม่ไปสิ้นสุดแค่ซอยเอกมัย  สองข้างทางเป็นทุ่งนาว่างๆ มีแต่ถนนสายกว้างตัดเข้าไปกลางทุ่ง   มีแต่คลองแสนแสบเท่านั้นยังอยู่เหมือนเดิม   พอความเจริญไล่ตามมาอย่างรวดเร็วในทศวรรษ 2510   รัฐบาลจอมพลถนอมตกลงให้กองทัพอเมริกันมาตั้งสนามบินที่อู่ตะเภาและตาคลี เพื่อรบในสงครามเวียตนาม    เพชรบุรีก็กลายเป็นแหล่งหย่อนใจของทหารจีไอทั้งหลาย   มีแต่บาร์กับไนท์คลับ    คนไทยโดยเฉพาะผู้หญิง ไม่ย่างกรายเข้าไปที่ถนนเพชรบุรีตัดใหม่เลยในตอนกลางคืน   มีแต่ผู้หญิงทำงานที่นั่นเท่านั้นที่ไปกัน

คลองแสนแสบ

อ.เทาชมพู บอกว่า

อ้อ อีกอย่างหนึ่ง สมัยดิฉันเด็กๆ เขตจากสุขุมวิทซอย 1 ไปจนสะพานพระโขนง    ไม่มีใครเรียกว่าสุขุมวิท  เขาเรียกกันว่า"บางกะปิ

นั่นน่ะสิคะอาจารย์ ทำไมบางกะปิถึงย้ายที่ไปได้ ตอนสร้าง รร.แอมบาสเดอร์ ใหม่ ๆ ยังมีศูนย์อาหารชื่อ "บางกะปิ เทอเรส"
ธนาคารกรุงเทพ ฝั่งตรงข้าม ก็ยังใช้ชื่อ สาขา "บางกะปิ" ถึงทุกวันนี้

แล้วอ่าน ๆ ไป คลองบางกะปิ ด้านหลัง ก็กลายเป็น คลองแสนแสบ ไปเสียนี่

บางกะปิ ปัจจุบันมาจากไหนคะ แล้วไฉนจึงมาแย่งชื่อ "ทุ่งบางกะปิ" ของอ้ายขวัญกับอีเรียม ไปได้

ที่มาของ คำว่า "บางกะปิ" ไม่ได้เกิดจากหมู่บ้านทำกะปิกันอย่างเป็นล่ำเป็นสัน แต่เกิดจากชาวมุสลิมที่อาศัยอยู่แถวนี้ โดยมักกะสัน มาจากแขกมักกะสันที่ก่อกบฏสมัยอยุธยาเป็นต้น สำหรับพื้นที่บริเวณหัวหมาก บางกะปิ ชาวมุสลิมอยู่มาก ได้ทำ "หมวกกอปิเยาะ" หรือ "หมวกกะปิเยาะ" ซึ่งเป็นที่มาของ "บางกะปิ" ครับ

นั่นซีคะ คุณ POJA      คลองอรชรหายไปยังไม่พอ บางกะปิของดิฉันก็พลอยหายไปด้วย    ย้ายสำมะโนครัวไปอยู่เลยลาดพร้าว คลองจั่น หัวหมาก นู่นแน่ะ  
อ้ายขวัญอีเรียมจะกลับบ้านก็คงหลงทาง    จูงมือกันไปถึงม.รามคำแหงเสียก็ไม่รู้

ที่คุณ siamese ว่า คงหมายถึง บางกะปิ ในปัจจุบัน
แล้ว บางกะปิ ของ อ.เทา ละคะ มันหายไปตอนไหน มุสลิมคงอยู่แถบสุขุมวิทมากเหมือนกัน ดูจากซอยนานา ของคุณเล็กค่ะ

มันหายไปตั้งแต่ช่วง 1970 ค่ะ   ดิฉันไปอยู่ไกลบ้าน   ก่อนไปยังเป็นบางกะปิอยู่   กลับมาบางกะปิย้ายไปอยู่หัวหมากเสียแล้ว   มีสุขุมวิทมาแทน

ย้ายไปทั้งแขวง ทั้งเขตเลยค่ะ

จากที่สืบสวนดูคร่าวๆ นะครับ

บางกะปิที่เรารู้จักในปัจจุบันนี้
ชาวพระนครก็รู้จักกันมาอย่างน้อยในสมัยรัชกาลที่ ๕ แล้ว

โดยดูจากราชกิจจานุเบกษา เรื่องประกาศออกโฉนดที่ดิน ในทุ่งบ้านบางกะปิฝั่งใต้ ตำบลบางกะปิฝั่งใต้  แขวงเมืองกรุงเทพฯ
ซึ่งในแขวงอำเภอบางกะปิ มีตำบลลาดพร้าวด้วยครับ

พอ พ.ศ. ๒๔๕๘ ตำบลบางกะปิ ส่วนหนึ่ง ถูกโอนย้ายมาขึ้นกับตำบลคลองตัน อำเภอพระโขนง

"บางกะปิ" ที่อ้ายขวัญอีเรียมขี่ควายคลอเคลียกันนั้น ก็คงเป็นบางกะปิหัวหมากรามคำแหงปัจจุบันนี้ล่ะครับ

"คลองบางกะปิ" ในความหมายชื่อ คงหมายถึงคลองที่ตรงไปสู่ทุ่งบางกะปิกระมั้งครับ ???

ประมาณว่าช่วงต้นเป็น "คลองบางกะปิ" พอช่วงปลายๆ กลายเป็น "คลองแสนแสบ"

ตอนดิฉันเกิดมาจนโต  ไม่มีใครเรียกลาดพร้าวหัวหมากว่าบางกะปิ      บางกะปิที่คนกรุงเทพเรียกหมายถึงสุขุมวิทนี่ละค่ะ  ข้ามจากทางรถไฟเพลินจิตไปก็เป็นบางกะปิ
ท้องทุ่งบางกะปิอยู่ลึกเข้าไปในซอยต่างๆของสุขุมวิท      อ้ายขวัญอีเรียมก็อยู่ท้องทุ่งบางกะปิที่สุขุมวิทนี่ละค่ะ    ขวัญมาตามเรียม ผ่านประตูน้ำ    สองคนนี่เคยเล่นน้ำกันในคลองแสนแสบ จนเรียมฆ่าตัวตายก็คลองแสนแสบ
ถ้าสองคนนี่อยู่แถวรามคำแหง  วันๆจะลงทุนวิ่งโอลิมปิค    ตัดทุ่งจากหัวหมากมาเล่นน้ำในคลองแสนแสบ แล้ววิ่งกลับบ้านเชียวหรือ   

พบหลักฐานมาใหม่อีกข้อหนึ่ง

"บางกะปิ"

แต่สมัยโบราณนั้นมีอาณาเขตรวมตั้งแต่ พญาไทฝั่งสามเสนนอก คลองกุ่ม บึงกุ่ม ห้วยขวาง ลาดพร้าว วังทองหลาง
มักกะสัน คลองตัน ไปจนจรดถึงติดเมืองมีนบุรี โน้นน่ะครับ
ถือว่าเป็นอาณาเขตกว้างใหญ่ทีเดียว
(น่าจะใหญ่กว่าทุ่งบางเขน แถวบ้านผมมากนัก)

พอสมัยกึ่งพุทธกาล (สมัยอาจารย์เทายังเด็กๆ ) บางกะปิช่วงพญาไท ก็ถูกยกฐานะเป็นเขตพญาไท
ต่อมาก็ถูกแบ่งหั่นซอยไปเรื่อย ตั้งเป็นเขตนั่น แขวงนี่ จนเหลือพื้นที่เพียงปัจจุบันนี้

อ้ายขวัญอีเรียมของเราก็ไม่รู้ว่ามีเคหสถานอยู่ช่วงไหนในทุ่งบางกะปิ เพราะมันกว้างขวางมากนัก ;D

ปล. นอกจากจะมีเขตบางกะปิแล้ว ยังมีแขวงบางกะปิอยู่ในเขตห้วยขวางด้วยครับ
ซึ่งอยู่ใกล้พญาไทกว่า (เขต) บางกะปิ ถึงครั้งต่อครึ่ง
จนผมคิดว่านี่คือที่มาของชื่อ "คลองบางกะปิ" ที่แท้จริงหรือเปล่า

อยู่ใกล้คลองแสนแสบค่ะ  สองคนนี่ตายในคลอง  ฉากตอนนั้นก็เป็นถิ่นเดิมของขวัญและเรียม

ท้องที่ "สุขาภิบาลบางกะปิ" นั้นมีการเปลี่ยนแปลงหลายหน หลายครั้ง มีการยุบ-รวบ อำเภอ ยุบ-ย้าย-แยกตำบล หลายหน หลายครั้ง ตั้งแต่ พ.ศ. ๒๔๘๐ - ๒๕๐๕ - ๒๕๐๖ - ๒๕๐๘ เป็นต้น เนื่องจากมีการขยายตัวของชุมชนอย่างกว้างขวาง มีหมู่บ้านจัดสรรเกิดมากมาย
จะมาถกปัญหากันว่า ตรงไหนเป็นบางกะปิ ตรงไหนไม่ใช่บางกะปิ คงต้องใช้เวลาพอสมควร และพ.ศ. ขนาดปัจจุบันนี้บ้านผมอยู่บางกะปิ ยังงงๆ กันอยู่จนเดี๋ยวนี้  ;D

จะแนบแผนที่ แผนผังบางกะปิให้ในยุคต่างๆ ก็ผิดวิสัย เพราะมันเยอะ ยุ่งพอสมควร จึงได้หยุดเวลาไว้เพียง ๒๕๐๘ มาให้ดูพื้นที่ปกครองของ อำเภอบางกะปิ ที่มีหลายตำบลอยู่ในพื้นที่ปกครอง

".....แสนแสบ แสบแสนเปรียบแม้นชื่อคลอง นี่คือโลงทอง ของเรียม ขวัญ...เขาฝากชีพจม....แต่คลองยังช้ำ..ทิ้งไว้แต่น้ำขุ่นตม...ชื่อว่าแสนแสบคลอง..."  :-[ ผมร้องเพราะไหม  ;)

คุณหนุ่มสยามเกิดทันเพลงนี้ด้วยหรือ   :o

เกิดไม่ทัน แต่ฟังได้ทีไร ก็เพราะทุกทีครับ

บางกะปิ นั้นมีหลักฐานสถานที่ ๆ หนึ่งคือ "วัดบางกะปิ" โดยมีชื่อเป็นทางการว่า "วัดอุทัยธาราม (บางกะปิ)" เป็นวัดเก่าแก่วัดหนึ่ง สร้างขึ้นมาแต่ครั้งโบราณ และได้มีผู้บูรณะต่อตามที่ได้เล่ากันสืบมาว่า ในสมัยกรุงศรีอยุธยาตอนปลาย ประมาณ พ.ศ. ๒๓๑๐ และต่อมาเนื่องจากกรุงศรีอยุธยาแตก แม่ทัพนายกองทั้งหลายได้อพยพหนีภัยสงครามลงมาด้วย และเมื่อผ่านลงมาพบเจดีย์ ซึ่งตั้งอยู่บนฝั่งตะวันตกของคลองบางกะปิ ซึ่งเป็นสถานที่สงบเงียบ จึงได้นำสมบัติมาฝังไว้ ณ ที่มีด้วยแล้วหนีต่อไป เมื่อบ้านเมืองสงบดีแล้วจึงได้กลับมาบูรณะ และสร้างวัดแห่งนี้ขึ้นมาอีก โดยได้จัดสร้างพระเจดีย์ให้ใหญ่ขึ้น และได้นำเอาสมบัติมีค่า และวัตถุมงคลพร้อมทั้งพระบรมธาตุส่วนหนึ่งบรรจุไว้ในเจดีย์ แห่งนี้

ผมนึกขึ้นได้ถึงความสับสนที่เรียกผสมกันระหว่าง "คลองบางกะปิ กับ คลองแสนแสบ"

ปัจจุบันนี้เป็นที่พิสูจน์แล้วว่า การเรียกคลองแสนแสบนั้น เริ่มขุดออกไปจากปลายคลองคลองบางกะปิ บริเวณแยกคลองตัน เรียกว่า "คลองแสนแสบ" ส่วน คลองบางกะปิ อยู่ช่วงตั้งแต่ถนนพระราม ๖ ถึง คลองตัน ซึ่งแต่ก่อนนี้ถูกรวมเรียกว่าคลองแสนแสบ แม้กระทั้งในแผนที่ก็บอกว่าเป็นคลองแสนแสบ

ดังนั้น เจ้าของบทประพันธ์เรื่อง ขวัญ-เรียม จะเป็นไปได้หรือไม่ว่า จะเรียกคลองบางกะปิ ว่า คลองแสนแสบ ตามที่ผู้คนในสมัยนั้นเรียกกัน

แผลเก่า เป็นผลงานประพันธ์เรื่องแรกของ ไม้ เมืองเดิม ตีพิมพ์ครั้งแรกเมื่อ พ.ศ. 2479  ในยุคนั้น เขาเรียกคลองแสนแสบ+ คลองบางกะปิ รวมกันว่าคลองแสนแสบหรือเปล่าคะ

ผมว่าชาวบ้านก็คงเรียกๆ ปนๆกัน แต่ส่วนมากจะโน้มเอียงไปทางคลองแสนแสบมากกว่า อย่างแผนที่ปี ๒๕๐๘ ของคุณทองใบ แตงน้อย ก็แยกชัดเจนระหว่างคลองบางกะปิ กับ คลองแสนแสบ

แต่แผ่นที่ที่แนบใหม่นี้ ใช้กันเมื่อ พ.ศ. ๒๕๑๓ พิมพ์ที่สำนักพิมพ์ไมตรีจิต โดยคุณยรรยง จรียภาส ก็ยังเรียกปนกันว่า คลองแสนแสบ

พ.ศ. ๒๕๒๕ ในราชกิจจานุเบกษา เรียกว่า "คลองแสนแสบ" ที่ถูกต้องในปัจจุบันนี้ (๒๕๕๔) คือ คลองบางกะปิ

เห็นด้วยกับความคิดของคุณไซมีสครับ

บางทีคุณก้าน (ไม้ เมืองเดิม) แกอาจจะใช้ชื่อที่ชาวบ้านเรียกกันก็ได้ครับ

คลองแสนแสบ (ในความคิดของคนทั่วไป) น่าจะเริ่มตั้งแต่ถนนพระราม ๖ ไปจนออกแม่น้ำบางปะกง

ดังนั้นแล้ว อ้ายขวัญอีเรียมก็อาจจะตั้งนิวาสสถานอยู่ส่วนไหนของทุ่งบางกะปิก็ได้
ที่มีคลองแสนแสบไหลผ่าน
ไม่ว่าจะเป็นประตูน้ำ หรือกระทั่งยันหัวหมาก ;D

ผมคิดว่า บ้านของไอ้ขวัญกับอีเรียมคงอยู่ริมคลองแสนแสบประมาณไม่ไกลไปถึงคลองตัน

เพราะหลังจากนั้นไป ล้วนเป็นชุมชนมุสลิมทั้งนั้น

เผลอๆจะเป็นละแวกวัดอุทัยธารามนั่นด้วยซ้ำ

กรรมการขึ้นเวทีมาแล้ว
เมื่ออ้ายขวัญออกจากบ้าน  แจวเรือมาตามอีเรียมที่ไปเป็นสาวเมืองกรุง   เส้นทางผ่านประตูน้ำ ก็คิดว่าไม่น่าจะมาจากหัวหมาก 
ในพ.ศ. 2479  หรือก่อนนั้นเล็กน้อย คือในรัชกาลที่ 7  ท้องทุ่งบางกะปิก่อนถึงคลองตัน  ถือว่าไกลปืนเที่ยงมากแล้วละค่ะ   

ท่านว่าอยู่ช่วงวัดบางกะปิ แต่สมัยที่แต่งบทประพันธ์ นั้นแถวนี้เจริญแล้วนะขอรับ

๑. มีอู่รถไฟมักกะสันแล้ว และมีเส้นทางรถไฟไปฉะเชิงเทราแล้ว

๒. ให้ดูแผนที่นาสมัยหลัง ขวัญ-เรียม ตายไม่นาน ราวก่อนสงครามมหาเอเซียบูรพา เชิญ อ.NAVARAT.C เลือกที่นาให้ ขวัญ-เรียม เลยครับ  ;)

พื้นที่สีเขียวคือ ขนัดสวนผัก          พื้นที่สีเหลืองคือท้องนา ครับ  ;)

ท้องทุ่งบางกะปิ บ้านเดิมของขวัญกับเรียม เห็นทีจะยังไม่เจริญเท่าไรหรอกค่ะ     บรรยากาศยังเป็นชนบทอยู่มาก   ขวัญยังชวนเรียมไปสาบานรักกับศาลเจ้าพ่อไทรอยู่เลย
เมื่อเรียมกลับมาเยี่ยมบ้านเดิมหลังชุบตัวเป็นสาวชาวกรุง   ก็เห็นเจ้าขวัญเป็นหนุ่มบ้านนอกเชยสิ้นดี

ดังนั้นคงต้องกระเถิบห่างความเจริญออกไปทางคลองแสนแสบ (ตัวจริงเสียงจริง) ตามพื้นที่ทุ่งรวงทองสีเหลืองได้เลยครับ บริเวณนี้มีวัดอยู่มาก (ตรงกับช่วงถนนรามคำแหง ถึง วัดศรีบุญเรืองโน่นเลยครับ) ;)

แบบนี้ถึงจะ country สุดๆ แต่คงไม่ลึกเข้าไปถึงลาดพร้าว บ้านวังหิน หนองโสน หนองมน คลองจิก บ้านนาซอง บ้านซ่อนเหล็ก บ้านทรงกระเทียม (ชื่อเหล่านี้เคยมีอยู่จริงในแผนที่ครับ)

จากประสพการณ์จริงๆ ราวพ.ศ. ๒๕๐๓ นะครับ ผมเคยไปเป็นเพื่อนแม่ ตอนนั้นพวกข้าราชการมหาดไทยช่วยกันลงขันเพื่อซื้อที่มาจัดสรรรอบๆสนามกอล์ฟเป็นแห่งแรกของประเทศไทย ทุกวันนี้คือสนามกอล์ฟกรุงเทพกรีฑา หัวหมาก ท่านคงจะรู้จัก สมัยโน้นเพื่อนแม่มาชวนให้ผ่อนที่ เดือนละ ๑๐๐๐บาทต่อ ๑ไร่ สี่สิบเดือนเท่ากับไร่ละ๔๐๐๐๐บาท แม่ไม่ได้สนใจเรื่องกอล์ฟหรอกแต่อยากได้ที่จึงไปร่วมผ่อนกับเขาด้วย ผ่อนหมดไปนานแล้ว ไม่ได้โฉนดเสียทีก็โวยวายไป คณะกรรมการก็จดหมายตอบมาว่ามีสมาชิกร้องเรียนมาก จึงจะพาผู้ที่สนใจไปดูที่ที่ซื้อไว้แล้วแต่อยู่ระหว่างขอแบ่งแยก โดยนัดไปเจอกันที่หน้าตลาดประตูน้ำที่ท่านอาจารย์เทาชมพูไปกินหอยทอดนั่นแหละ มีสมาชิกไปกันกลุ่มใหญ่โอ้เอ้พอสมควรกว่าจะมาครบก็สายโด่ง ผู้นำทางก็เอาร่มชี้ข้ามหลังคาตลาดแล้วบอกว่า เราไปกันทางนี้ แล้วก็นำเดินผ่านตลาด ข้ามสะพานไม้สูงๆข้ามคูหรือคลองอะไรสักแห่งหนึ่งแล้วก็มาถึงคันดินที่เขาพูนไว้จะเป็นถนนเพชรบุรีตัดใหม่ในอนาคต ที่นั่นมีรถโกดังสองสามคัน(เขาเรียกกันอย่างนั้น ความจริงคือรถบรรทุก๖ล้อ มีกระบะเป็นไม้) ทุกคนก็นั่งยงโย่ยงหยกปุเลงไปตามถนนลูกรังเป็นหลุมเป็นบ่อ ผ่านบ้านเรือนกระจอกงอกง่อยไปสักพักก็เห็นแต่ทุ่งนา ผมน่ะเริ่มใจไม่ดีว่าแม่มาซื้อที่อะไรแถวนี้หนอ นานเป็นชั่วโมงๆทีเดียวกว่ารถโกดังจะโขยกไปสุดถนน ผมดีใจว่าคงถึงที่หมายแล้ว แต่ยังหรอกท่านเอ๋ย เขาเดินนำไปอีกน่องตึงนึงกว่าจะไปถึงชายคลอง มีเรือหางยาวหลายลำจอดรออยู่ ทุกคนถูกต้อนให้แยกย้ายลงเรือเพื่อเดินทางต่อไปตามลำคลองอะไรก็ไม่รู้ เดี๋ยวตรง เดี๋ยวคดเคี้ยว เดี๋ยวกว้างเดี๋ยวแคบ นั่งจนเบื่อ ไม่มีอะไรจะให้ดูนอกจากทุ่งนา หูใกล้จะดับเต็มทีเพราะเสียงเครื่องที่ทะลวงท่อไอเสียก็พอดีมาถึงชุมชนมุสลิมแห่งหนึ่ง เรือเข้าจอดที่สุเหร่ามีพวกหะยีมายืนเข้าแถวยิ้มเผล่ต้อนรับ จะพาไปทานข้าวเพราะเลยเวลาอาหารกลางวันมาแล้ว พอทานกันเสร็จสมาชิกแข็งแรงแล้วก็เริ่มถามว่าสนามกอล์ฟอยู่ตรงไหน ผู้นำทางก็บอกว่าใจเย็นๆ เดี๋ยวรอพร้อมๆกันค่อยเดินไป อีกสองสามกิโลก็จะถึง ผมได้ยินก็แทบสลบ ออกไปดูต้นทางเห็นแต่เปลวแดดกับทุ่งนา ไม่เห็นวี่แววสนามกอล์ฟที่ว่าแม้เงา เขาบอกว่าเพิ่งจะเริ่มขุดสระเอาดินมาถมสนามอยู่ทางโน้น แล้วเอาร่มชี้ขึ้นไปบนฟ้า

วันนั้นกว่ากลับถึงบ้านก็มืดค่ำ ตอนนั้นไม่ได้มีในสมองแม้แต่สักนิดว่า ที่ดินของแม่ที่ลำบากสังขารไปดูกันแล้วแต่ไม่เห็นอะไรเลยนั้น วันหนึ่งจะเป็นบ้านที่ผมอยู่มาแล้วเกือบสามสิบปี ตอนนี้สบายมาก ขับรถห้านาทีก็ขึ้นทางด่วน เย็นๆแดดร่มลมตกก็ไปเดินในสนามกอล์ฟ ออกกำลังกายลากถุงเอง กรีนฟีก็ไม่ต้องเสีย

บ้านเมืองสมัยผมรู้ความแล้ว กับสมัยของลุงขวัญกับป้าเรียมน่าจะต่างกันไปอีก ดูตามแผนที่โบราณของคุณหนุ่มสยาม ผมว่า ท้ายวัดบางกะปิลงมาทางคลองตัน(ตกแผนที่) คงเป็นชนบทจริงๆแบบนากับนา อย่างที่ผมบรรยายมา พอหน้าน้ำ ระดับน้ำในคลองแสนแสบกับในนาเท่ากัน นั่งเรือเข้าไปในนาได้เลยจนสุดลูกหูลูกตา ลุงขวัญกับป้าเรียมคงสถิตย์อยู่แถวนี้แหละ คงไม่เลยไปถึงย่านพวกมุสลิมทางหัวหมากหรอก

งั้นจัดแผนที่สมัยเดียวกัน เลื่อนลงด้านล่าง ก็ไปทางวัดมหาบุศย์

นี่จะมาให้ผมเป็นคนปักหมุดในแผนที่ว่าบ้านลุงขวัญป้าเรียมอยูไหนน่ะเหรอ

ผมไม่รับจ๊อบนี้นาคุณหนุ่มนา

เดี๋ยวแฟนพันธุ์แท้เขาโผล่มาแบบกระทู้โปรตุเกสเข้าเมืองอีก จะคว้าตะปิ้งหนีไม่ทันเอานา

บ้านของอ้ายขวัญไม่ได้อยู่โดดเดี่ยวกลางทุ่งนาร้างผู้คน แต่เป็นชุมชนมีผู้คนอยู่กันมากหน้าหลายตา     ที่รู้เพราะในนิยายบอกว่า พ่อของเขาเป็นผู้ใหญ่บ้าน    มีอีเรียมเป็นสาวงามประจำหมู่บ้าน   หนุ่มๆแย่งกันจีบ
ขวัญกับเรียมลงเล่นน้ำในคลองแสนแสบเป็นประจำ  เหมือนในเพลงขวัญของเรียม ที่บอกว่า...เช้าสายบ่ายเย็น ขวัญลงเล่นกับเรียม แสดงว่าหมู่บ้านแห่งทุ่งบางกะปิ อยู่ริมคลอง  ถึงลงเล่นน้ำกันได้บ่อยๆ   ถ้าต้องเดินตัดทุ่งหลายกิโลกว่าจะถึงคลอง คงเล่นน้ำไม่ได้วันละสามสี่เวลา       
คุณไม้ เมืองเดิมเรียกคลองแสนแสบแบบชาวบ้านเรียก  ไม่ได้เรียกตามราชกิจจานุเบกษา  เพราะท่านก็คงไม่ได้อ่านว่าราชกิจจาฯในรัชกาลที่ ๗ เรียกว่ากระไร   

แถวนั้นมีต้นไทรใหญ่ จึงมีศาลเจ้าพ่อไทรให้หนุ่มสาวสาบานรักกัน แสดงว่าน่าจะเป็นชุมชนอยู่มานาน  ต้นหมากรากไม้ขนาดใหญ่
เมื่อเรียมถูกขายไปเป็นบ่าวคุณนายทองคำ ในบางกอก    ขวัญไปตามเรียมก็ลงเรือไปตามคลอง มาถึงประตูน้ำ   จึงเดาต่อว่าหมู่บ้านของพระเอกอยู่ทางเหนือขึ้นไปจากประตูน้ำ   ไม่ไกลจากนั้นมากนัก    ไกลมากก็พายเรือตามไม่ไหว
ขอเดาว่าหมู่บ้านของขวัญคงไม่ได้อยู่ไกลถึงกรุงเทพกรีฑา    ไกลอย่างมากก็เอกมัย

ขอเพิ่มเติมว่า หลังจากท่านนวรัตนไปสำรวจสนามกอล์ฟสัก ๓ ปี   ตอนเย็นๆ ดิฉันก็ไปถนนเพชรบุรีตัดใหม่ซึ่งเพิ่งสร้างเสร็จถึงเอกมัย ไปอยู่หลายครั้งจนจำสภาพได้   เพราะไปหัดขับรถที่นั่น    ในเมื่ออายุยังไม่ถึงเกณฑ์มีใบขับขี่ เลยต้องแอบไปขับตามถนนที่พ้นหูพ้นตาตำรวจจราจร
จำได้ว่าเป็นถนนกว้าง   ข้างซ้ายมือมีแต่ทุ่งนา  เหมือนถนนตัดผ่านไปต่างจังหวัดไกลๆ   เปลี่ยวมากด้วย  ที่ไม่ค่อยมีรถ เพราะถนนไปสุดทางที่เอกมัย  ไม่มีทางไปทางอื่น  คนเขาเลยไม่ขับมาทางนี้   
ขนาดไปหัดขับรถหลังจากขวัญเรียมตายไปนานแล้วกว่า 30 ปี     ชานเมืองตรงนี้ยังเป็นชนบทอยู่เลย

แถวๆปลายถนนเพชรบุรีตัดใหม่ มีร้านอาหารดังมากชื่อ บ้านไร่ปลายนา อาหารจานเด่นคือไก่อบฟาง เอาฟางข้าวแถวนั้นมาจุกไฟสุมปี๊บอบไก่ เคยไปทานไหมครับ

ตอนหลังมีบ้านแก้วเรือนขวัญมาแข่ง ทำได้ดีจนยกระดับเป็นภัตตาคาร ย้ายมาอยู่สุขุมวิทแถวๆแบงค์กรุงเทพบางกะปิ

ก็เห็น อ.NAVARAT.C เคยเห็นบรรยากาศเก่าๆของถนนเพชรบุรีตัดใหม่ เลยไปถึงหัวหมากในอดีตก็เลย ชักชวนให้ปักหมุด  ในขณะที่บ้านกระผมนั้นอยู่ใจกลางทุ่งบางกะปิ เลยด้วยซ้ำ  ;) ;D เลยฝากเมดเล่ย์สักหน่อยว่า

"ในขณะที่แม่พลอยกำลังเป็นห่วงลูกชายที่ไปอยู่ทางใต้ หรือ วนิดากำลังย้ายเข้าบ้าน ขณะที่ปริศนากำลังเล่นเร็กเก็ตอยู่ที่สวนลุมพินี อาจจะเห็นเรียมเดินซื้อหมวกอยู่แถวสามแพร่งก็ได้ ปล่อยให้ไอ้ขวัญ ตรากตรำทำนาอยู่ท่าเดียว" ถ้าขวัญกับเรียมมาเห็นท้องทุ่งในปัจจุบันคงหลงทางไม่น้อย ในภาพถ่ายไว้ไม่นาน เห็นแนวคลองบางกะปิมุ่งหน้าไปยังคลองตัน ฝั่งซ้ายภาพเป็นฝั่งวัดอุทัยธาราม ฝั่งขวาเป็นฝั่งสุขุมวิท ทองหล่อ  ;D

รู้จักบ้านแก้วเรือนขวัญค่ะ   ส่วนบ้านไร่นาเรา จำได้แต่ชื่อ คลับคล้ายคลับคลา     ดังทั้งสองร้าน  เป็นสวนอาหารแบบไทยๆยุคแรกในกรุงเทพ      หลังจากนั้นก็มีร้านอาหารชื่อคล้ายๆอย่างนี้ผุดขึ้นมาเป็นดอกเห็ด
ไก่อบฟางสมัยแรก เป็นของโก้ เพราะก่อนหน้านี้ชาวกรุงรู้จักแต่ไก่ย่างภัตตาคารชายทะเลจันทร์เพ็ญ  กับไก่ย่างหลังสนามมวยราชดำเนิน     พอมีไก่อบในปิ๊บเอาฟางสุมแล้วเผาให้ไก่สุก ออกมาเหลืองอร่าม   ใครต่อใครก็อยากไปชิมว่ารสเป็นยังไง  ยุคนั้นยังไม่มีไก่ซีพี   ไม่รู้ว่าเขาใช้ไก่อะไร แต่เนื้อแน่นกว่าไก่เลี้ยงในฟาร์มแบบยุคนี้

เดี๋ยวนี้ไก่อบฟางก็ยังมีขาย แต่ลดลงไปเป็นไก่ขายในตู้กระจกริมถนนเพชรเกษม  ถ้าใครไปทางนครปฐมก็จะเห็น

ไม่รู้ว่าเขามีวิธีอบอย่างไรให้ไก่สุกพอดี   ไม่ใช่ข้างนอกสุกข้างในดิบ หรือกว่าข้างในจะสุกข้าวนอกก็ไหม้เกรียมไปแล้ว  
(http://t1.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcR7CuJyUXsLkn0JIZ04RdJtuyPt0DVmyhQkbbchR7lKn8ecegN3&t=1)

ว่าแต่จะพายเรือกลับคลองยังไงดี     หาคลองไม่เจอเสียแล้ว

รูปที่คุณหนุ่มสยามถ่ายมาให้ดู  เหมือนอยู่บนดาวคนละดวงกับหมู่บ้านขวัญกับเรียม
ไปหาในกูเกิ้ล  ได้คำตอบเพิ่มมา   ให้ลองปักหมุดหาทุ่งบางกะปิดูอีกที 

http://guru.google.co.th/guru/thread?tid=09bbc707707ea209&clk=wttpcts

มีคำถามว่า เคยได้ยินคำว่าทุ่งบางกะปิมั้ยครับ รู้กันรึเปล่าว่าอยู่ที่ไหน
คนตอบชื่อคุณ "เหมยเชาฟง" ตอบว่า
 

ไม้เมืองเดิม เขียนหนังสือ  ใช้คลองแสนแสบ  เป็นเส้นเลือดหลัก
คลองแสนแสบ ก็ไหลจาก แม่น้ำ บางปะกง  สู่แม่น้ำเจ้าพระยา  ง่ายๆ ก็เป็นคลองเชื่อม แม่น้ำบางปะกง
กับแม่น้ำเจ้าพระยา  ขุด ใน รัชกาลที่ 3  เพื่อเป็นเส้นทางขนส่งทางน้ำ ยุทธปัจจัย ในการรบกับ เขมร

ไม้เมืองเดิม  อาศัยอยู่ย่านนี้  จะมีฉาก ที่สำคัญ คือ มินบุรี  บางกะปิ  กูบแดง
กูบแดง คือ พื้นที่ตรงไหน  ตอนนี้ ในทะเบียนราษฏร์ จะไม่มี ชื่อนี้
ถ้าใช้ถนนรามอินทราเป็นหลัก  ช่วง  ซอยวัดลาดปลาเค้า ด้านซ้าย บริเวณ วัดไตร  คือ กุูบแดง
ชื่อนี้ ยังปรากฎ อยู่ใน โฉนดที่ดิน  ใครอยู่บริเวณนี้ จะเห็นชื่อนี้ปรากฏ
ส่วนบางกะปิ  ที่บอกว่าย่านสุขุมวิท  มันกว้างไป

ระบุให้ชัดๆ  ทุ่งบางกะปิ คือ  ซอย อโศก  ในสมัยก่อน ก็มีโรงเรียนสตรีวังหลัง เป็นที่สังเกต
เพราะระบุชัดว่า โรงเรียนสตรีวังหลัง ย้ายมาตั้ง ณ ทุ่งบางกะปิ (ตำบลบางกะปิ) เมื่อ พ.ศ.2454
ต่อมาจึงเปลี่ยนชื่อ เป็นโรงเรียนวัฒนาวิทยาลัย

ถ้าใครอยู่บริเวณนี้  ลองดูหน้าโฉนดที่ดิน  จะระบุว่า ที่ดินตั้งอยู่  ในวงเล็บ นะ  (บางกะปิ) 
สรุปได้ว่า ตามที่ท่านอ่านหนังสือ แล้วระบุว่าทุ่งบางกะปิ  หมายถึงบริเวณโรงเรียนวัฒนาวิทยาลัย
หรือ ซอยอโศก เป็นหลัก

ผมเข้านอนไปแล้ว นึกขึ้นมาได้ต้องผวาขึ้นมาแก้ไขช์่อ บ้านไร่นาเรา ที่ถูกคือ บ้านไร่ปลายนาครับ

บ้านไร่นาเราเป็นชื่อหนังของท.อ. ที่เสธ.วี หรือพล.อ.อ.ทวี จุลละทรัพย์เล่นเป็นพระเอก คุณหญิงอารีย์ ตอนนั้นยังไม่ได้เป็นคุณหญิง เล่นเป็นนางเอก เล่นเสร็จก็แต่งงานกันจริงๆนอกจอด้วย

คนมักจะจำผิดอยู่เรื่อย บ้านไร่ปลายนาเมื่อเปิดใหม่ๆ คนกรุงนั่งรถแห่ไปกินกันเหมือนเขาให้กินฟรีๆ ที่เจ๊งไป เพราะเป็นร้านอาหารแบบลูกทุ่ง อยู่กลางแจ้ง เปิดตอนเย็นๆ แดดร่มลมตกก็ค่อยยังชั่ว แต่พอตกค่ำ ยุงจากแสนแสบก็ยกทัพมาถล่ม ลูกค้านั่งไม่ติด ยิ่งเข้าหน้าฝนยิ่งเละกันไปใหญ่ อยู่ได้ปีสองปีก็เลิก

ไม่เคยไปทั้งบ้านไร่ปลายนาและไม่เคยดูหนังบ้านไร่นาเรา  เลยจำผิดไปด้วยค่ะ

อำเภอบางกะปิ ตามประกาศของทางราชการกว้างใหญ่ไปถึงเขตมีนบุรี อย่างที่คุณ siamese และ คุณ art ว่า
แต่สังเกตดูในภาพที่คุณ siamese ยกมาสิคะ  ตำบลบางกะปิ ซึ่งมีอยู่แห่งเดียวนั้น อยู่ด้านล่างเลียบคลองแสนแสบ
เป็นบริเวณเล็ก ๆ ส่วนเดียวกับ ถนนสุขุมวิทอย่างที่ อ.เทาชมพู เรียก
คุณแม่ดิฉันเคยเล่าว่า สมัยสงครามต้องอพยพหนีระเบิดไปอยู่ บางกะปิ
ดิฉันเคยถามว่า ตรงไหนของบางกะปิ คุณแม่ตอบว่า ก็ตรงที่ตอนนี้เป็นถนนสุขุมวิทนั่นไง

^
ครับคุณPOJA ผมว่าแผนที่นี้บอกเราได้ชัดเจนที่สุด

กินข้าวมานานขนาดนี้ผมเองก็เพิ่งจะทราบนะครับว่า ที่เขาเรียกแถบสุขุมวิทต้นๆว่าบางกะปิ เพราะอยู่ในตำบลบางกะปิสมัยก่อนนั่นเอง และครอบคลุมพื้นที่ใหญ่เล็กแค่ไหน

ไปสับสนกับชุมชนอันเป็นที่ตั้งของอำเภอบางกะปิมาตลอด ซึ่งตรงนั้นเขาเรียกว่าคลองจั่น

แผนที่นี้ยังตอบคำถามผมว่า คลองแสนแสบส่วนที่เรียกว่าคลองบางกะปิ เริ่มต้นตรงไหนอีกด้วย

ขอบคุณที่เอามาย้ำครับ

สมัยปัจจุบันนี่แหละครับ

ภาพข้างล่างเป็นคลองอะไรของกรุงเทพ

คุณ POJA ช่วยดิฉันได้อย่างมหาศาล  ทำให้หายหลอนในพริบตา  :-*       ไม่งั้นคืนนี้คงหลอนอยู่อีก ว่าบางกะปิที่ดิฉันรู้จักทำไมย้ายไปอยู่แถวหัวหมาก
ที่แท้   ก็อำเภอบางกะปิ กับตำบลบางกะปินี่เอง    เส้นผมบังภูเขาแท้ๆ

ปริศนาภาพคลอง  อยากจะเดาว่าคลองแสนแสบแต่ก็คิดว่าคงผิด    จึงขอยกคำตอบไปให้คุณหนุ่มสยามกับแก๊งค์ลูกน้ำ

เรือนไทยของเรากำลังจะกลายเป็น Reurnthaipedia ที่มีค่ามาก เพราะช่วยกันค้นหาข้อมูลได้ขนาดนี้ ขอแสดงความนับถือจริง ๆ ค่ะ

ไม่ได้เข้ามาแค่วันเดียว กระทู้ไปเร็วมาก จนสรุปเรื่องคลองอรชรได้จบ และแถมเรื่อง ตึกหรั่ง อาคารอรชร ตรงข้ามสนามม้า

เรื่องบางกะปินั้น ขอยืนยันว่า สมัยก่อน เขาเริ่มนับตั้งแต่ที่สุดถนนเพลินจิต พอข้ามทางรถไฟไปก็เรียกว่า บางกะปิ ไม่ว่าจะสุขุมวิท เพชรบุรีตัดใหม่ ลาดพร้่าว ฯลฯ สรุปง่าย ๆ ว่า ทุ่งนาทางทิศตะวันออกของกรุงเทพ อันเป็นแหล่งที่อยู่ของชาวมุสลิมใส่กะปิเยาะห์นั่นแล

ตกเย็น คุณพ่อจะชวนคุณย่าออกไปนั่นรถกินลม ตากอากาศ พวกเราเด็ก ๆ ก็จะกรูกันขึ้นไปชูคอรอคุณย่าในรถทันที รถจะวิ่งออกจากซอยร่วมฤดีไปออกทางเพลินจิต แล้วเลี้ยวขวาข้ามทางรถไฟไป จะมีบ้านไม่กี่หลัง เป็นทุ่งนา หรือทุ่งหญ้าสักอย่าง ไปสักพัก ก็ไม่มีไฟฟ้าริมถนนด้วย หากกลับบ้านช้า จะเห็นดาวเห็นเดือนชัดเจน เงียบสงบมาก

บางวันจะได้ไปกินไก่อบฟาง บ้านแก้วเรือนขวัญ ระหว่างทาง แวะซื้อข้าวโพดจากไร่ริมถนนได้ด้วย เพราะรอบ ๆ เป็นทุ่งโล่งไปหมด

และดีใจที่ทราบว่า มีผู้ซื้อที่ดินที่กรุงเทพกรีฑาเช่นกัน สนามก๊อล์ฟนั้นสร้างสมัยจอมพลสฤษดิ์ และ ขายที่ดินเป็นแปลง ๆ ละ 4 ไร่ ส่วนมากจะร่วมกันซื้อ 4 ราย ๆ ละ 1 ไร่ ตามคำโฆษณาว่า ต่อไปจะมีสนามบินหนองงูเห่า และ มีถนนตัดผ่านที่ดินตรงนี้

ผ่านไปหลายปี จนลูกๆ คนซื้อที่ดินโต จำความได้ว่า ยังไม่มีถนนเป็นเรื่องเป็นราว ต้องขับผ่านทางขรุขระเข้าไปหิ้วถุงกล๊อฟให้คุณพ่อ ท่านชี้ที่ดินตรงนั้น ยังมีนกกินปลาอยู่เลย

คุณพ่อเสียไปหลายปีมาก สนามบินหนองงูเห่าก็ยังไม่เกิด สมดังคำคุณย่าที่ว่า "ไปซื้อที่ดินไกลขนาดนกยังบินไปไม่ถึง" 5555

ใครจะเชื่อว่า ตรงนั้น วันนี้ เป็นส่วนหนึ่งของกรุงเทพ เป็นทุ่งบางกะปิ และ เป็น Motorway ด้วย

ขออนุญาตเดาภาพคลองของอาจารย์ Navarat ว่า คลองพระโขนงค่ะ

^
ไม่ใช่คลองพระโขนงครับ

ที่ดินกรุงเทพกรีพา แปลงละ1ไร่ครับ ไม่ใช่4ไร่
ตอนซื้อไร่ละ 40,000บาท
เดี๋ยวนี้ บอกขายกันเป็นตารางวาๆประมาณ 25000 บาท ที่ยังไม่ได้ถมครับ
ค่าสิทธิสมาชิกสนามกอล์ฟ(1แปลง 1สิทธิ์) แยกขายต่างหาก ตอนนี้2,300,000บาทครับ

คลองที่ผมเอามาให้ทาย เห็นจะยากไปซะแล้ว (เพราะผมเองยังไม่รู้เลยว่าเป็นคลองอะไร ถ้าไม่ได้อ่านคำบรรยายภาพ)

แถมให้อีก๒รูป

^
คลองนี้อยู่ฝั่งธนบุรีแน่นอนครับ

Klong taweewattana ka,I guess.

ใช่ครับ

Sorry, you guess wrong, krub.

พอเห็นอาคารริมคลองหลาย ๆ ชั้นนั่นก็จำได้ว่า คลองบางกอกใหญ่ ช่วงบริเวณใกล้วัดปากน้ำภาษีเจริญค่ะ

เจดีย์สีขาวนั่น อยู่ในวัดปากน้ำภาษีเจริญค่ะ  2 ปีก่อน ไปตั้งโรงทานกับเพื่อน ๆ ยังได้อาศัยจอดรถใต้ถุนเจดีย์ที่กำลังก่อสร้าง

อาจารย์ Navarat C. กำลังจะท้ารบ ด้วยการทายภาพคลอง ต่อไปนี้ คงได้หลอนกับจับจิตจับใจ

เพราะคลองนั้น ทายยากกว่า รูปเก่าเล่าเรื่องเมืองบางกอกมากมาย

ถูกต้องครับ

ไม่ใช่คลองบางกอกใหญ่ครับ เขาบรรยายภาพว่าเป็นคลองภาษีเจริญ (เอ๊ะ...ไม่ทราบว่าเป็นคนละคลองเดียวกัน อีหรอบเดียวกับคลองบางกะปิกับคลองแสนแสบหรือเปล่า)


โอ๊ะ..ป่าวท้ารบครับ กัวแล้วคร๊าบบบบ กัว ๆ  ๆ  ๆ ๆ

คุณ Siamese ช่วยด้วยเจ้าข้าาาาาา

นี่ไงคะ เหตุผลที่ตั้งกระทู้ถาม เพราะคลองมันยุ่งยากเสียจริง ๆ

เวลาจะไปวัดปากน้ำภาษีเจริญ เข้าจากเจ้าพระยามาทางคลองบางกอกใหญ่ จะมีคลองแยกข้างในมากมาย

ตรงวัดปากน้ำภาษีเจริญนั่น เข้าใจว่า จะเป็นปากคลองภาษีเจริญ น่าจะเป็นจุดเริ่มต้นของคลองนี้นะคะ แล่นยาวไปถึงบางแคนั่นแหละค่ะ

อาจจะไปไกลกว่านี้ก็ได้ ใครมีประวัติคลองนี้ แผนที่คลองนี้ รีบนำมาแก้สงสัย นึกเสียว่าโปรดสัตว์เอาบุญเถิด

Totally agree with khun Ruamrudee ka.I'll guess no more. :'(

^
วันนี้มาแปลก ???

Are you real, or a Portuguese in disguise may be ?‎

สักวาของแท้แน่นอนค่ะ                   แหม...ก็จะเป็นใครอื่นไปได้
เปลี่ยนสำเนียงเป็นปะกิตนิดเป็นไร        เพราะไอโฟนฟ้อนท์ไทยพิมพ์ไม่เป็น
กลับโดนยัดข้อหาน่าสงสัย               โปรตุเกสบุกเรือนไทย ใครแอบเล่น
ต้องกัดฟันพิมพ์ฟ้อนท์ไทยให้ยากเย็น   ใครที่เห็นใจด้วยช่วยเชียร์เอย

ขออนุญาตตอบครับ คลองนี้คือคลองด่านในสมัยโบราณ ปัจจุบันชื่ออะไรจำบ่ได้แล้วครับ

ลงสีตัวอักษรบรรยายภาพผิดไปหน่อย ทำให้อ่านไม่ชัด ขออภัยด้วยครับ

สักวาของแท้แน่นอนแล้ว               ใช่เด็กแนวโปรตุเกสเพศมังค่า
แอบแถลงเป็นปะกิตพิศดาร์            จนเป็นที่กังขาว่าเป็นใคร
ได้ของเล่นมาใหม่ไอโฟนเน้อ          ต่อไปเธอไม่ว่าจะไปไหน
จะกดคีย์เข้ามาตอบในเรือนไทย       ให้สะใจทุกเวลานาทีเอย

ขอตอบซ้ำอีกครังด้วยภาพแสดงเส้นทางการจราจรครับ

คลองด่านนี้ เท่าที่จำได้ เป็นเส้นทางสำคัญมาแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา สำหรับการขนส่งสินค้าระห่างกรุงศรีอยุธยา ผ่านเมืองธนบุรีศรีมหาสมุทร ไปยังเมืองมะริด ที่เป็นเมืองท่าของไทยทางทะเลอันดามัน สำหรับการติดต่อค้าขายกับอินเดีย และกลุ่มประเทศตะวันออกกลาง เช่น อิหร่าน เปอร์เซีย ในสมัยนั้น

ค่อนข้างมั่นใจในคำตอบครับ

มัวแต่หลงไปเข้าทางมวยเซียน
เห็นแม่น้ำลำคลองจะไปเล่นเรือเพลงกับเขา ลืมตัวว่าจะถูกน็อคกลางอากาศได้
ขอถอยกลับมาคุยกับลุงไก่ดีกว่า

ตกลงแผนที่เป็นอย่างนี้ใช่ไหมครับ
แล้วรูปที่ผมเอามาทาย เป็นคลองอะไรหรือครับ

ระหว่างรอคุณลุงไก่    พาคลองมาให้ดูไปพลางๆอีก ๑ คลอง ค่ะ
ใครจำได้บ้าง

^
คลองด่านแถวสมุทรปราการหรือเปล่าครับ

^
ดีใจจัง






ไม่ใช่ค่ะ  

ชานเมืองคนละทิศกันเลย...อุ๊บ..ใบ้มากไปแล้ว

รังสิตก็คนละทิศเหมือนกัน?

อีกทิศหนึ่งค่ะ  ;)

จริงๆก็เห็นใจเหมือนกัน  เพราะกลับไปดูแล้ว รูปนี้แทบไม่มีอะไรบ่งชี้เฉพาะเลยว่าเป็นที่ไหน     ถ้ามีวัด ยังพอสังเกตได้บ้าง
จะยกเลิกดีไหม? เดี๋ยวไม่มีใครยอมทายอีก  กระทู้จะแฮ้งค์เสียเปล่าๆ

อ่ะ...ใบ้อีกที   อยู่ทางฝั่งธน  แต่ไม่ใช่คลองบางกอกน้อย

ป.ล.   ดิฉันรู้จักคลองอยู่ไม่กี่คลองหรอกค่ะ   แถมคลองที่รูัจักอย่างคลองอรชรก็โดนถมไปนานแล้วเสียอีก

ไม่เป็นไรครับ เดาไปเรื่อยๆก็แล้วกัน คลองขุดเป็นแนวตรงเผงอย่างนี้ มีไม่กี่คลอง

คลองสรรพสามิตตรงแถวแหลมฟ้าผ่าหรือเปล่าครับ

ไม่ใช่ค่ะ   เพิ่งเคยได้ยินชื่อคลองสรรพสามิต    ที่เรียกว่าแหลมฟ้าผ่าอยู่ไหนคะ 

เอารูปตลาดน้ำริมคลองปริศนา   มาบอกใบ้อีกที
คนถาม ลุ้นคำตอบยิ่งกว่าคนตอบเสียอีก     หวังว่าดึกๆแก๊งค์ลูกน้ำจะโผล่มาเชียร์ท่านนวรัตน อีกสักแรงสองแรง

ตลิ่งชัน

เริ่มเฉียดแล้ว

...เดี๋ยวจะขึ้นกำแพง   ตีขิม เพลง "เฉียดไปเฉียดมา" ได้แระ

คลองทวีวัฒนา

เป็นคำตอบสุดท้าย
ก่อนไปนอนฝันดี ไม่มีหลอน

ว้า....ไม่น่าเลย :(

คลองทวีวัฒนา ค่ะ

ท่านนวรัตนฝันดีราตรีสวัสดิ์ไปแล้ว   รอดไปได้คนหนึ่ง
รูปนี้ ขอเอามาฝากแก๊งค์ลูกน้ำ เผื่อหลอนในคืนนี้

การบ้านให้ไว้ก่อนนอน


คลอง(ชั่วคราว)ที่ไหนครับ
บอกใบ้ให้ว่าปี๒๔๘๕

เหอ เหอ  ห ล อ น

^
^
บริเวณหน้าตลาดบางซื่อ น้ำจากคลองเปรมประชากรดันขึ้นมาบนถนนหน้าตลาด ชาวบ้านเลยจำเป็นต้องใช้เรือพายแทนรถ

 ;D

กลับมาเรือนไทยใหม่ด้วยสำนึกว่าตนโหดไปสักหน่อย เอาภาพยากๆมาหลอนชาวแกงค์ช้อนลูกน้ำ จะมาแก้ไขไถ่บาป

ที่ไหนได้ ปรากฏว่าตรงกันข้าม คุณเพ็ญบอกหมูมาก จับเคี้ยวไปแล้ว

กำลังจะบอกว่า ไม่ใช่ปี ๒๔๘๕ หรอก แต่เป็น พฤศจิกายน ๒๕๒๑

http://www.bwfoto.net/articles/079.php

 ;D

ทำกันได้...

ชนกลางอากาศ  เห็นคำตอบคุณเพ็ญแล้ว

นี่แน่ะ!นี่แน่ะ!

ไม่น่าเข้ามาตอนดึก ๆ เล้ยยย เจอภาพของอาจารย์เทา 148 ไม่มีอะไรให้สังเกตุได้เลยว่าที่ไหน

สงสัยจะหลอนจนสว่างแน่เรา...ไหน ๆ เข้ามาแล้ว ขอเดาสร้างความหวังสำหรับวันพรุ่งนี้ค่ะ

ลักษณะเสาไฟฟ้าที่ปักลงไปในคลอง
โคมไฟส่องคลองแบบโค้ง
คลองไม่กว้างเท่าไร เหมือนวิ่งเข้าไปในสวน
ไม่มีบ้านคนมากนัก และมีสภาพคล้ายโรงงานทางขวามือ
ในภาพมีเรือหางยาวขนสินค้าเกษตร

แบบนี้น่าจะคลองฝั่งธนบุรี บางกอกใหญ่(คลองบางหลวง) ตอนใน ๆ หรือบางกอกน้อย คลองมอญ หรือไม่ก็คลองบางแวก

จะถูกสักอันไหมคะ ?

กระทู้ไปเร็วมากครับ  ::)


จะอธิบายเพิ่มเติมเรื่องคลองบริเวณนี้สักหน่อยว่า
เดิมในสมัยอยุธยา บริเวณนี้เป็นแม่น้ำเจ้าพระยา และมีการขุดคลองด่านเพื่อลงไปเชื่อมคลองบางขุนเทียน คลองมหาชัย ต่อมาเมื่อมีการขุดเส้นทางลัดบริเวณมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ทำให้แม่น้ำเปลี่ยนเส้นทางกว้างขึ้น ลำน้ำเดิมน้ำอ่อนแรงลงเหลือเพียงคลอง
ลำน้ำด้านล่างเราเรียกว่า คลองบางกอกใหญ่ มีคลองจขุดเพื่อทำสงครามลัดไป ตรงนี้มีวัดตั้งอยู่ เลยเรียกว่า "วัดปากน้ำ"

จนเมื่อในสมัยรัชกาลที่ ๔ โปรดเกล้าให้ขุดคลองภาษีเจริญขึ้น ก็โปรดให้ขุดบริเวณเหนือวัดปากน้ำเล็กน้อย (จุดสีม่วง) ซึ่งบริเวณที่ขุดนี้มีระยะใกล้กับปากคลองด่านมาก ซึ่งบริเวณนี้มีชุมชนตั้งอยู่หนาแน่น คือ ย่านตลาดพลู เป็นชุมชนชาวจีน เมื่อวัดปากน้ำ มีคลองทั้งซ้ายและขวากระหนาบ ก็เลยเรียกกันว่า "วัดปากน้ำ + ภาษีเจริญ" รวมกันเป็น วัดปากน้ำภาษีเจริญ

มีเรื่องจริงในสมัยที่หลวงพ่อสดท่านได้สร้างพระผงเพื่อมอบเป็นของขวัญในการสร้างโรงเรียนพระปริยัติธรรม ท่านได้สร้างพระเนื้อผงมาจำนวน ๘๔,๐๐๐ องค์เท่ากับพระธรรมขันธ์ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๙๗ ใครทำบุญมากเท่าใด ก็ได้พระแค่ ๑ องค์ โดยแบ่งเป็นพระไม่เลี่ยม กับ เลี่ยมกรอบเงิน ทางบ้านสายมารดาอยู่แถวบางปะกง ฉะเชิงเทรา ก็เฮโลกันมากันโดยจ้างเรือโดยสารมายังวัดปากน้ำ ใช้เวลาเดินทาง ๓ วัน เข้าคลองแสนแสบ มาออกแม่น้ำเจ้าพระยา เข้าคลองบางกอกใหญ่ และมาถึงวัด เพื่อรับพระผงดังกล่าว ทุกคนสมัยนั้นต่างต้องมากันรับพระผงของขวัญกันอย่างมากมาย

ข้อมูลเพิ่มเติมว่า คลองบางกอกใหญ่ ในอดีตมีด้วยกันหลายชื่อเรียก เช่นเดียวกับคลองโอ่งอ่าง ที่เรียกกันตามลำน้ำผ่านแต่ละท้องถิ่น คลองบางกอกใหญ่ก็เช่นเดียวกัน ครั้งหนึ่งเรียกว่า "คลองบางหลวง" ครั้งหนึ่งเรียกว่า "คลองวัดหนัง" ตามแผนที่แนบมานี้

ประกาศขุดคลองภาษีเจริญ

พ่อยิ้ม พระภาษีสมบัติบริบูรณ์
ขอประกาศให้ทราบว่า ข้าพเจ้าคิดจะขุดคลองตั้งแต่บ้านดอนกะดี แขวงเมืองสมุสาคร มาออกคลองบางกอกใหญ่ริมวัดปากน้ำ แขวงกรุงเทพฯ
เป็นทางยาว ๕๐๐ เส้นเศษ กว้าง ๗ วา ลึก ๕ ศอก จึ่งนำความขึ้นกราบบังคมทูลพระกรุณา ความทรงทราบฝ่าละอองธุลีพระบาทแล้ว
ทรงพระราชดำริว่าที่ข้าพเจ้าคิดนั้นชอบอยู่ แต่เพราะปีนี้ต้องเลิกอากรสวนใหญ่และภาษีก็เก็บไม่ได้ พระราชทรัพย์หลวงจะจ่ายมาเป็นทุน
อย่างขุดคลองอื่นๆ จะไม่พอ ข้าพเจ้าจึ่งกราบบังคมทูลว่า เมืองอื่นเขาขุดคลองไม่ต้องเอาเงินแผ่นดินใช้ เป็นแต่เขาเรี่ยไรกัน
ถ้าไม่พอเขาจึ่งขออำนาจแผ่นดินช่วย ข้าพเจ้าจึ่งออกความเห็นเป็นสองอย่างคือ
(๑) เก็บเงินจากเรือแพที่เดินเข้าออก
(๒) ตั้งโรงหวยที่เมืองนครไชยศรีและเมืองสมุทรสาคร ๓ ปีเอาเงินเป็นค่าจ้างขุด
จึ่งขอประกาศว่าใครจะเห็นอย่างไร
ลง ณ วันจันทร์ เดือน ๙ ขึ้น ๑ ค่ำ ปีฉลูสัปตศก จุลศักราช ๑๒๒๗

คลองเดียวกันหรือเปล่า???

ก่อนจะผ่านคลองแสนแสบไป ขอเอาบรรยากาศคลองนี้สมัยปู่ขวัญกับย่าเรียมยังเป็นวัยรุ่นวุ่นรักมาปิดท้ายครับ

^
ท้องทุ่งบางกะปิ ในยุครัชกาลที่ ๗  สวยมาก   ชีวิตชาวบ้านดูเรียบง่าย  เป็นอันหนึ่งอันเดียวกับธรรมชาติ   มิน่าเล่า จึงฝังใจไม้ เมืองเดิม  จนกลายมาเป็น "แผลเก่า"
มีภาพเพื่อนร่วมรุ่นของปู่ขวัญตกปลาอยู่ซะด้วย

ขอกลับมาแนะนำคลองทวีวัฒนา
ขุดใน พ.ศ.2439  พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงเห็นว่า คลองเชื่อมแม่น้ำเจ้าพระยากับแม่น้ำท่าจีน ทั้งคลองภาษีเจริญ และคลองมหาสวัสดิ์เริ่มตื้นเขิน จึงให้ขุดคลองใหม่ขึ้นในแนวทิศตะวันออกเฉียงใต้-ตะวันตกเฉียงเหนือ เพื่อชักน้ำจากแม่น้ำท่าจีนให้ไหลลงทิศใต้ แก้ปัญหาลำคลองตื้นเขิน ดังพระราชดำรัสว่า

"อนึ่ง คลองมหาสวัสดิ์ แลคลองภาษีเจริญ แขวงเมืองนครชัยศรี ซึ่งเป็นของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดให้ขุดขึ้นไว้นั้น ดูตื้นเสียไปทั้งสองคลอง ..... ถ้าขุดคลองในระหว่าง ให้ตลอดถึงกัน คงจะชักกับแก้ให้หายตื้นไปได้..... บัดนี้คลองนั้นก็สำเร็จแล้ว เป็นระยะคลองยาว 340 เส้น ให้ชื่อว่า "คลองทวีวัฒนา"..... แลบัดนี้ก็ยังได้ขุดต่อไป ..... ไปออกบ้านสี่พระยา แม่น้ำเมืองนครชัยศรี ระยะทาง 540 เส้น ด้วยเห็นว่าเป็นทุ่งว่างไม่มีไร่นา แลเป็นทางตรง สายน้ำจะเป่าลงมาในคลองทวีวัฒนาแรง ได้ลงมือขุดในเดือน 8 นี้แล้ว แลแขวงเมืองสุพรรณกับกรุงเก่าต่อกัน ที่นั้นทำนาเกือบจะต่อถึงกันแล้ว..... ถ้าการนี้สำเร็จทุ่งนาเมืองสุพรรณ กับแขวงกรุงเก่าก็เป็นอันติดต่อกัน"

คลองทวีวัฒนา เริ่มต้นจากคลองภาษีเจริญในรอยต่อเขตบางแคและเขตหนองแขม ขุดเป็นเส้นตรงไปในแนวทิศตะวันตกเฉียงเหนือ ผ่านเขตทวีวัฒนา ออกจากกรุงเทพมหานคร เป็นเส้นแบ่งเขตอำเภอบางกรวย บางใหญ่ และไทรน้อย จังหวัดนนทบุรี กับอำเภอพุทธมณฑล และอำเภอบางเลนไปสิ้นสุดที่แม่น้ำท่าจีน ในอำเภอบางเลน จังหวัดนครปฐม มีความยาว 35.2 กิโลเมตร
เนื่องมาจากลำคลองในละแวกนั้นล้วนแต่ขุดอยู่ในแนวตะวันออกสู่ตะวันตก ชาวบ้านจึงเรียกว่า คลองขวาง เพราะมีทิศทางขวางคลองอื่นๆ จำนวนมาก ส่วนช่วงจังหวัดนนทบุรี และนครปฐม นิยมเรียกว่าคลองนราภิรมย์ ตามชื่อวัดนราภิรมย์ ซึ่งตั้งอยู่ริมคลองในจังหวัดนครปฐม

ขอโฆษณาฟรีๆให้คลองทวีวัฒนา ว่าเป็นคลองที่ยังมีสภาพดีมาก     ถ้าใครอยากขับรถเที่ยวชานเมืองไปดูคลอง  ก็ลองขับเลียบคลองทวีวัฒนาดู   ข้างคลองยังมีบ้านริมคลอง ปลูกในเนื้อที่กว้างเป็นสัดส่วน  มีศาลาท่าน้ำ   บรรยากาศเหมือนย้อนยุคไปสมัยหลังสงครามโลกจบลงใหม่ๆ ยังไงยังงั้น
ถ้าชอบเดินตลาดนัดก็ไปแวะตลาดสนามหลวง ๒  ดูรูปแบบตลาดรุ่นเก่าที่พอมีเค้าตลาดประตูน้ำบ้าง   ซื้อต้นไม้ไทยๆกลับไปปลูกที่บ้าน   ราคาถูกกว่าในเมืองค่ะ

รูปในค.ห. 160 ของท่านนวรัตน   ดิฉันดูไม่ออกว่าคลองเดียวกันหรือเปล่า   เพราะตัวเองเป็นประเภทถามได้ ตอบไม่ได้   :-[
บอกได้แต่ว่าคลองนี้มี 2 ชื่อ   และเป็นคลองแยกจากคลองบางกอกน้อย ค่ะ

ขอประทานโทษที่ช้า เพราะคำถามสั้นก็จริงแต่ต้องตอบยาว
 
คลองด่านจากสมุทรปราการไปชลบุรี คนเกิดสมัยสงครามเลิกใหม่ๆคงคุ้นเพราะถนนสุขุมวิทวิ่งเลียบทะเลขนานคลองไป คนกรุงใช้เป็นเส้นทางที่ไปเที่ยวบางแสนและพัทยากัน ภาพคลองกว้างน้ำนิ่ง บ้านเรือนอยู่ด้านเดียวของคลองมียอจับปลาอยู่หน้าบ้านแบบในรูปปริศนาจึงคุ้นตามาก

ครั้นทายไปแล้วผิด ท่านใบ้ว่าอยู่คนละทิศ เมื่อไม่ใช่ทิศตะวันออกก็น่าจะเป็นทิศตะวันตกที่มีคลองประเภทเดียวกัน ตัดจากแม่น้ำเจ้าพระยาไปแม่น้ำท่าจีน
คลองนั้นชื่อคลองสรรพสามิต คนกรุงไม่ค่อยรู้จักเพราะสมัยก่อนเดินทางไปยาก ตั้งอยู่ตำบลแหลมฟ้าผ่าที่มีสถานที่สำคัญคือป้อมพระจุลจอมเกล้า


ประวัติเขาว่าไว้ดังนี้

เมืองสามสมุทร คือ สมุทรปราการ สมุทรสาคร สมุทรสงคราม เป็นเมืองที่มีแม่น้ำหลักหลายสายเช่น แม่น้ำท่าจีนที่สมุทรสาคร แม่น้ำแม่กลองที่สมุทรสงคราม และมีเครือข่ายคลองธรรมชาติและคลองขุดเชื่อมโยงติดต่อกันประมาณ 300 คลอง สามารถเดินทางเข้า-ออกกรุงเทพฯ ด้วยคลองเหล่านี้ ในสมัยก่อนรัชกาลที่ 4 นอกจากโปรดให้เมืองสมุทรสาครเป็นหัวเมืองสำหรับการเรียกระดมพลเวลาเกิดศึกสงครามและตั้งให้เป็นเมืองหน้าด่านทางทะเลแล้ว ยังมีชาวจีนที่ทำการค้าและได้รับสัมปทานในการทำกิจการต่างๆ เช่น รังนก อ้อย น้ำตาล ฝิ่น เป็นต้น บางคนรับราชการได้ดีเป็นพระยา เช่น เจ้าสัวยิ้มหรือพระภาษีเจริญ เสนอให้รัชกาลที่ 4 ขุดคลองจากสมุทรสาครเข้าสู่กรุงเทพฯ เพื่อให้พ่อค้าที่ได้รับสัมปทานในกิจการต่างๆ ทางภาคใต้ เช่น รังนกที่ชุมพร อ้อย น้ำตาล ฝิ่น สามารถขนส่งสินค้าเข้ากรุงเทพฯ ได้สะดวก แต่รัชกาล 4 ทรงตอบว่าไม่มีเงินที่จะจ้างขุดคลอง เจ้าสัวยิ้มจึงเสนอว่าให้เก็บเงินจากเรือแพที่เดินทางเข้า-ออก และตั้งโรงหวยที่เมืองนครชัยศรีและสมุทรสาคร 3 ปี เพื่อระดมทุนมาเป็นค่าจ้างในการขุด ในที่สุด ร.4 โปรดให้พระยาพิสณฑ์เป็นแม่กองขุดคลองสายนี้ในปี พ.ศ. 2410 เรียกว่า “คลองภาษีเจริญ” โดยเริ่มขุดคลองบางกอกน้อยที่วัดปากน้ำ ภาษีเจริญ ตรงไปทางทิศตะวันตกสู่แม่น้ำนครชัยศรี และต่อไปจนถึงแม่น้ำที่จีนที่ตำบลดอนไก่ดี อ.กระทุ่มแบน แล้วเลี้ยวซ้ายลงใต้สู่สมุทรสาคร หรือถ้าจะไปสมุทรสงครามให้ตรงไปทางทิศตะวันตก คลองภาษีเจริญมีความยาว 26 กม. กว้าง 14 เมตร ลึก 2.5 เมตร

ต่อมาทรงโปรดให้ขุดอีกหนึ่งคลองที่บ้านแหลมฟ้าผ่า สมุทรปราการหรือปากน้ำ โดยขุดคลองกว้างประมาณ 15 เมตร ระยะทางยาวประมาณ 30 กิโลเมตร เรียกว่า “คลองสรรพสามิต” ซึ่งเริ่มขุดที่บ้านแหลมฟ้าผ่า ตรงไปทางทิศตะวันตกจนถึงแม่น้ำที่จีน ในปัจจุบันนี้สามารถเดินเรือจากกรุงเทพฯ ในแม่น้ำเจ้าพระยาลงไปทางทิศใต้ ถึงปากน้ำเลี้ยวขวาเข้าคลองสรรพสามิตที่ป้อมพระจุลเพื่อตรงไปทางทิศตะวันตก จากคลองสรรพสามิตเข้าแม่น้ำท่าจีนที่สมุทรสาคร ออกจากแม่น้ำท่าจีนแล้วเชื่อมด้วยเครือข่ายคลองธรรมชาติหรือคลองขุด เพื่อตรงไปตามแม่น้ำแม่กลองจนถึงสมุทรสงคราม

คลองที่แต่เดิมขุดกว้างเพียง15 เมตรนั้น ตลิ่งคงจะเป็นดินเลนอ่อนมากจึงพังทะลายลงเรื่อยๆ คลองเมื่อตื้นเขินก็ขุดลอกกันหลายต่อหลายครั้ง ตลิ่งก็ยิ่งพังไปลงไปอีกจนกลายเป็นขนาดกว้างราวกับแม่น้ำ โดยเฉพาะแถวๆปากคลองที่เริ่มต้นที่แม่น้ำเจ้าพระยา
 
ปัจจุบันย่านนั้นเป็นชุมชนพวกเรือตังเก มีร้านอาหารทะเลหลายร้าน ผมเคยตามใจกิเลศไปเที่ยวเสาะแสวงหาของอร่อยๆรับประทาน  เลยรู้จักคลองชื่ออันแสนจะเชยนี้

ไปค้นรูปชุดนี้มา ผู้ถ่ายเขาบรรยายว่าในช่วงกลางๆคลองจะแคบลง

และนี่เป็นบริเวณที่ไปทะลุออกแม่น้ำท่าจีน ที่สมุทรสาครอันเป็นแหล่งอุตสาหกรรมประมงใหญ่ที่สุดของประเทศมั้ง

เคยไปนั่งกินอาหารทะเลอยู่ที่มหาชัย  ในร้านริมน้ำ    ถ่ายรูปมา นึกว่าเป็นปากแม่น้ำค่ะ
ที่เดียวกันหรือเปล่า

^
น่าจะเป็นแม่น้ำท่าจีนนะครับ

คงจะเป็นร้านอาหารตามที่ผมทำลูกศรชี้ให้นะครับ อาจารย์เทาชมพู แบบว่าเคยไปทานร้านนี้อยู่ครี้งหนึ่ง ก็เลยจำได้
เลยไปอีกประมาณกิโลเมตรหนึ่งก็ถึงปากแม่น้ำท่าจีนแล้วครับ

ไหนๆก็ออกนอกเรื่องแล้ว  ขอเลี้ยวแยกซอยไปอีกที
นี่คือร้านอาหารที่ไปกินค่ะ     รูปล่างเป็นบ้านในบริเวณร้านอาหาร มีประตูเฟี้ยม  และช่องลมฉลุลายแบบจีนสวยมาก  เลยถ่ายรูปเอาไว้

จบ 
กลับมาที่คลองในกรุงเทพธนบุรีกันอีกที

คุยเรื่องคลองแล้วชุ่มฉ่ำหัวใจเสียจริง ๆ น่าจะหาเรือเช่าสัก 1 วันเต็ม ๆ ตระเวณเที่ยวคลองอย่างเดียว

คลองด่าน คลองสรรพสามิต เป็นคลองในจังหวัดสมุทรปราการที่เจ้าถิ่นอย่างดิฉัน เพิ่งจะได้ความรู้นี่แหละค่ะ ;D ;D

เก่งแต่ตระเวณขับรถชมวิว หาของทะเลสด ๆ กินแถวแหลมฟ้าผ่า ไปจนถึง สาขลา แดนกุ้งเหยียด แต่ไม่รู้อะไรเลย :-[ :-[
คลองโคกขาม ที่เกิดเรื่องพันท้ายนรสิงห์นั้น เป็นส่วนหนึ่งของคลองสรรพสามิตหรือเปล่าคะ

เคยขับรถลึกเข้าไปทางชายทะเลบางขุนเทียน จะไปชมวิวริมทะเล ดูนกสักหน่อย

พบป้ายบอกทางไปศาลพันท้ายนรสิงห์  เลยงง ค่ะ

ได้อ่านเรื่องการขุดคลอง พบว่า เจ้าสัวยิ้ม ขุดคลองสำคัญ ๆ มากมายมหาศาลจริง ๆ

แล้วคลองสาทรนี่ ใครขุดคะ เห็น ในสี่แผ่นดินเรียกว่า คลองพ่อยม เป็นลูกหลานเจ้าสัวยิ้มหรือเปล่าเอ่ย

คงต้องยืนยันครับว่าเป็นภาพของคลองด่าน จะเป็นคลองเดียวกับที่พันท้ายนรสิงห์ถวายหัวให้พระเจ้าเสือทรงตัดหรือเปล่า??

ทีนี้ผมมีภาพคลองมาให้ทายมั่ง บอกให้เลยว่าอยู่ทางฝั่งธนบุรี แต่ถ้าไม่มีใบ้ให้บ้าง คำถามของผมคงจะไม่มีท่านใดตอบได้แน่นอน
จะใบ้ให้ว่าคลองนีน่ะ เมื่อสมัยสงครามมหาเอเซียบูรพา ก็สงครามโลกครั้งที่สองนั่นแหละ แม่สาวน้อยอังศุมาลิน เธอว่ายน้ำลอยคอไปสบตากับพ่อหนุ่มน้อยโกโบริ จนเกิดนวนิยายรักระหว่างรบขึ้นมาให้เราได้อ่านกัน

ตอบคุณร่วมฤดี
หลวงสาทรราชายุกต์หรือเจ้าสัวยม เป็นลูกชายเจ้าสัวยิ้ม ค่ะ

หลวงสาทรราชายุตก์ (ยม) กรมท่าซ้าย เกิดเมื่อ พ.ศ.2400 ภรรยาชื่อริ้ว เป็นบุตรพระยาพิสณฑ์-
สมบัติบริบูรณ์ (เจ้าสัวยิ้ม) และ (ขรัวยาย) ปราง มาจากสกุลสมบัติศิริ (หลวงสาทรฯ เป็นน้องของ
เจ้าจอมมารดาอ่วม และพี่ของเจ้าจอมมารดาเอม ในรัชกาลที่ 5) ได้รับพระราชทานเบี้ยหวัดปีละ 1 ชั่ง
ป่วยเป็นอหิวาตกโรคมาตั้งแต่วันที่ 30 เมษายน ร.ศ.114 ได้หาหมอฝรั่งมารักษา อาการหาคลายไม่
จึงเปลี่ยนให้หมอพุดเชลยศักดิ์รักษา อาการทรุดหนักลง รุ่งขึ้นวันที่ 1 พฤษภาคม หลวงสาทรฯ
ถึงแก่กรรม อายุได้ 38 ปี พระราชทานน้ำอาบศพ หีบเชิงชายเป็นเกียรติยศ

พระยาพิสณฑ์สมบัติบริบูรณ์ (เจ้าสัวยิ้ม) เป็นผู้ขุดคลองภาษีเจริญ และเจ้าของเรือเมล์ไปสิงคโปร์
เมื่อเจ้าสัวยิ้มถึงแก่กรรม นายยมได้สืบต่องานขุดคลอง และเป็นผู้ร่วมก่อตั้งกอมปนีขุดคลองแลคูนามสยาม
และเป็นผู้รับสนองพระบรมราชโองการจากรัชกาลที่ 5 ในการจัดหาสิ่งของต่างๆ สำหรับใช้ในการก่อสร้าง
พระราชวังบางปะอิน จนเมื่อการก่อสร้างสำเร็จลงแล้ว ก็ได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์และราชทินนามว่า
หลวงสาทรราชายุตต์

กิจการอื่นๆที่เจ้าสัวยมทำต่อจากบิดาคือการเดินเรือ การรับจ้างขนสินค้าจากแม่น้ำเจ้าพระยาไปยังเกาะสีชัง
และจากเกาะสีชังไปสิงคโปร์ การค้ากับเมืองจีนโดยสั่งสินค้าจำพวกเครื่องมุก ลายคราม กระดาษฟาง
เข้ามาขาย แต่เจ้าสัวยมถึงแก่กรรมเมื่ออายุเพียง 30 ปีเศษในขณะลูกๆ ยังมีอายุน้อย กิจการทั้งหมด
จึงตกอยู่ภายใต้การดูแลของ นายถมยา หรือ หลวงจิตรจำนงวานิช บุตรเขยที่มาแต่งงานกับนางสาวแช่ม
ธิดาคนโตของหลวงสาทร

อ่านรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่นี่

http://www.reurnthai.com/index.php?topic=1705.



บ้านของอังศุมาลินอยู่ริมคลองบางกอกน้อยนี่คะ ???

ขอบคุณอาจารย์เทาชมพูค่ะ เคยอ่านแล้วแท้ ๆ แต่ลืมไปได้ ต้องยอมรับว่า เจ้าสัวยิ้มมีคุณูปการต่อประเทศไทยมิใช่น้อย

โดยเฉพาะการค้าข้าว หากไม่มีคลองเหล่านี้ รัชกาลที่ 5 คงไม่สามารถค้าข้าวเพิ่มขึ้นได้อย่างมหาศาล

รีบๆเที่ยวค่ะ  คลองลดน้อยลงน่าใจหาย

เจ็ดปีก่อน มีความพยายามจะอนุรักษ์คลอง  โดยการตั้งคณะกรรมการอนุรักษ์คลองแห่งชาติ หรือชื่ออะไรคล้ายๆอย่างนั้น  มีดร.สุวิชญ์ รัศมิภูติ อดีตอธิบดีกรมศิลปากร และอดีตรองปลัดกระทรวงศึกษาธิการ เป็นหัวเรี่ยวหัวแรงใหญ่    ท่านเคยรับเชิญมาเป็นวิทยากร พาดิฉันและคนอื่นๆลงเรือเข้าคลองโน้นออกคลองนี้ทางฝั่งธน     เห็นชีวิตริมคลองที่น่าดู   วัดริมคลองที่ล้ำค่าทางศิลปะและประวัติศาสตร์ก็มีมาก    แต่ก็ใจหายว่าคลองเล็กคลองน้อย กลายเป็นท่อระบายน้ำบ้าง  ตรอกซอกซอยบ้าง    เรือแล่นได้ไม่ตลอด    วัฒนธรรมคลอง สู้งบประมาณถมคลองไม่ได้
อ่านได้ที่นี่
http://www.vcharkarn.com/varticle/172

มีแต่คลองใหญ่ๆที่ถมไม่ไหวเท่านั้นยังเหลืออยู่    ต่อมาเจอกันอีก ดร.สุวิชญ์เองก็มาเล่าให้ฟังทีหลังว่า การถมคลองก็ยังดำเนินต่อไป  นักอนุรักษ์ต้านไม่ไหว    เพราะฉะนั้นถ้าอยากเที่ยวคลองที่เหลืออยู่  ก็รีบเที่ยวก่อนจะกลายเป็นถนนไปหมดค่ะ 

ภาพคลองสีลมในอดีตครับ

บริเวณทุ่งคลองเจ๊สัวยม ถนนสาทร เรื่อยไปถึงตำบลศาลาแดง เป็นท้องทุ่งปลูกข้าวสารคุณภาพดี ส่งไปขายหล่อเลี้ยงชาวพระนครสมัยนั้น เมื่อมีการทำถนนเข้าไปในพื้นที่ เช่น แถวสีลม สุรวงศ์ เพื่อเปิดที่ตาบอดและสร้างตึกแถวให้เช่าแล้ว บรรดาทุ่งนา ทุ่งรวงทองก็ค่อยๆหายไปจากสาทร และสีลม

อยากจะบ่นแบบเดียวกันว่า  ธนบุรีเป็นเมืองสวน  ผลิตผักพืชผลไม้รสดีที่สุดในประเทศหลายอย่าง      แต่สวนเหล่านั้นก็ถูกความเจริญรุกไล่จนหายไป กลายเป็นตึกแถวและบ้านจัดสรร  เห็นได้ชัดจากถนนสายปิ่นเกล้า-นครไชยศรี   ดินที่นำมาถม เป็นดินไม่ดี ปลูกอะไรไม่งามเท่าดินสวน   
น่าเสียดายพื้นที่จริงๆ   ถ้ารักษาไว้ได้จะปลูกพืชผลทำรายได้เข้าประเทศได้มาก    ไม่ก่อมลพิษอย่างอุตสาหกรรมด้วย

ขอย้อนกลับไปภาพปริศนาที่ตั้งไว้  ท่านนวรัตนนำภาพมาเปรียบเทียบ


(http://www.reurnthai.com/index.php?action=dlattach;topic=4405.0;attach=20391;image)
(http://www.reurnthai.com/index.php?action=dlattach;topic=4405.0;attach=20392;image)

ฝากทุกท่านพิจารณาด้วย  เพราะดิฉันเป็นประเภทถามได้ ตอบไม่ได้ เคยบอกไว้แล้วค่ะ

ฮูยยย พ่อแก้ว แม่แก้วจ๋า คลองภาพขาวดำ กับคลองภาพสี คนละปี พ.ศ.ขนาดนี้
ไม่กล้ายืนยันหรอกค่ะว่าใช่คลองเดียวกันหรือไม่

ในภาพขาวดำ ดูจะเป็นคลองที่มีการสัญจรมาก ขนาดมีเรือแจวเรือจ้างคึกคักราวแท๊กซี่

แต่ขนาดคลองค่อนข้างแคบเกินกว่าจะเป็นคอลงบางกอกใหญ่ และ น้อย

คลองมอญหรือเปล่าคะ ด้านใน ๆ แถวบางแวกมังคะ

เรื่องภาพคลองนี้เหมือนๆกัน เห็นเอกลักษณ์ได้ยากมากๆ เลยครับ

ฝากคุณร่วมฤดี เล่นสิ่งนี้ไปพลางๆ http://www.ezzal.com/games/skill-games/physics/angry-birds/play.html กำลังฮิตมาก ;D

^
จบกัน  คุณหนุ่มสยามชวนเล่นเกมยิงนกเสียแล้ว     ต่อไปนี้ใครจะไปเที่ยวคลองกันล่ะคะ  :(
เกม angry bird นี่แหละ  ตอนหัดยิงใหม่ๆ    ง้างไม่ถูก  ยิงทีไร นกไม่เคยไป   มีแต่ร่วงลงพื้นจนหมดแถว   เป้าไม่สะเทือน
ตอนนี้ยิงเป็นแล้วค่ะ    เมื่อกี้เข้าไปตามลิ้งค์ ผ่าน level 3 ไปแล้วนะ

ไม่มีใครทายคลองจริงๆหรือ  งั้นเอารูปคลองเดียวกันแต่อีกมุมมาให้ดู  เผื่อนึกออกค่ะ

ได้ score จริงๆนะคะ   ยืนยันได้
รูปล่าง เริ่ม level ใหม่ค่ะ

เห็นต้นสาเก ริมคลองงามมาก เดาไม่ออกจริงๆครับ

ยากครับ อิอิ

ขอบคุณ คุณหนุ่มสยามค่ะ เรื่องเล่นเกมส์ ไม่ถนัดเลย เพราะแพ้ทุกที เดี๋ยวได้เปลี่ยน Monitorใหม่พอดี

คลองในภาพของอาจารย์ Navarat ภาพขาวดำนั้น คือ คอลงบางหลวงแม่นมั่น
ภาพสีด้านล่างเห็นเรือขนผัก คือ คลองชักพระ

ไปหาคำตอบมาจากที่นี่ค่ะhttp://www.thaimtb.com/cgi-bin/viewkatoo.pl?id=166232

รูปขาวดำต้องเชิญท่านนวรัตนมาตอบ  ดิฉันก็ไม่รู้
ส่วนภาพสีที่ตอบว่าเป็นคลองชักพระ   ต้องขอถามกลับ  ว่ากินอะไรถึงเก่งนัก :)

ว่าแล้วก็ขอตัวกลับไปเล่น angry birds ต่อ ตอนนี้ไม่ผ่าน level 5   สักที เลยโกงขึ้นไปเล่น level 7 ได้ score 15989 แล้ว   คุณหนุ่มสยามจะว่าไงคะ

โห อ.ขึ้นไปได้ระดับ 7 ได้อย่างไร ผมไม่ผ่านระดับ 5 ยากเสียจริง

จากวิกิกล่าวเรื่อง คลองชักพระ ไว้ว่า
คลองชักพระ หรือ คลองบางขุนศรี เคยเป็นส่วนหนึ่งของแม่น้ำเจ้าพระยามาก่อน เดิมแม่น้ำเจ้าพระยาตั้งแต่ช่วงปากคลองบางกอกน้อยไปจนถึงปากคลองบางกอกใหญ่ยังเป็นแผ่นดินอยู่ ส่วนเส้นทางเดิมจะอ้อมจากหน้ามหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เป็นคุ้งกว้างวกกลับมาข้างวัดท้ายตลาด ถึงปี พ.ศ. 2065 สมเด็จพระไชยราชาธิราชแห่งกรุงศรีอยุธยา โปรดเกล้าให้ขุดคลองลัดขึ้น (หมายเลข ๑ ในภาพ)[1] เพื่อย่นระยะทางและเพื่อสะดวกต่อบรรดาชาวต่างชาติที่เข้ามาติดต่อค้าขาย เจริญสัมพันธไมตรีกับอาณาจักร ต่อมาคลองลัดเริ่มกว้างขึ้นกลายเป็นแม่น้ำ ส่วนแม่น้ำเจ้าพระยาเดิมก็เล็กลงกลายเป็นคลองบางกอกน้อย คลองบางกอกใหญ่ และคลองชักพระไป

คลองชักพระ ไหลแยกจากคลองบางกอกน้อยบริเวณวัดสุวรรณคีรีไปเชื่อมกับบริเวณที่คลองมอญตัดกับคลองบางกอกใหญ่ ลำคลองกว้างประมาณ 10-15 เมตร และยาว 5.45 กิโลเมตร [2] ทุกๆวันแรม 2 ค่ำ เดือน 12 จะมีประเพณีชักพระ โดยเรือที่ประดิษฐานพระพุทธรูปจะถูกชักลากจากวัดนางชี คลองภาษีเจริญผ่านคลองชักพระและคลองบางกอกน้อย ออกสู่แม่น้ำเจ้าพระยา แล้วอ้อมมาเข้าคลองบางกอกใหญ่กลับไปที่วัดนางชีตามเดิม[3] ซึ่งนับเป็นงานประเพณีชักพระแห่งเดียวในกรุงเทพมหานคร และเป็นที่มาของชื่อคลองนี้

ปัจจุบัน คลองชักพระเป็นคลองเพื่อการระบายน้ำ การสัญจร และการท่องเที่ยว มีคลองอื่นๆ ไหลเชื่อม ได้แก่ คลองบ้านไทร คลองบางระมาด และคลองบางพรม และยังเป็นแนวแบ่งเขตบางกอกน้อย กับเขตตลิ่งชันตลอดทั้งสายด้วย

ตามประวัติ ไม่ได้แห่พระพุทธรูปอย่างงานโยนบัวหลวงพ่อโตวัดบางพลี หากแต่เป็นการแห่พระบรมสารีริกธาตุ เลยครับ

สืบสานประเพณีชักพระ
           ประเพณีชักพระ  เป็นประเพณีซึ่งพุทธศาสนิกชนชาวฝั่งธนได้ถือปฎิบัติสืบเนื่องกันมาเป็นเวลานานกว่า  100 ปี  กำลังจะเวียนมาบรรจบอีกครั้งหนึ่ง  ในวันแรม 2 ค่ำ เดือน 12  นี้  โดยขบวนแห่เรือจากฝีพายกองทัพเรือที่อัญเชิญพระบรมสารีริกธาตุไปตามลำคลอง  โดยเริ่มออกจากวัดนางชี  เขตภาษีเจริญ (คลองด่าน)  ผ่านคลองบางกอกใหญ่  คลองชักพระ  เข้าคลองบางกอกน้อย  ไปสิ้นสุดที่วัดไก่เตี้ย  เขตตลิ่งชัน  แล้ววกกลับออกจากวัดไก่เตี้ยไปตามคลองบางกอกน้อย  ออกแม่น้ำเจ้าพระยา  เลี้ยวเข้าคลองบางกอกใหญ่  แล้ววกกลับเข้าคลองด่าน  ไปสิ้นสุดวัดบางชีตามเดิม

พระรูปศิริภาคย์มหานาคนารี  ซึ่งเป็นพระสัสสุ (แม่ยาย)  ของพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก (รัชกาลที่ 1)  ได้ร่วมกันบูรณะปฏิสังขรณ์วัดนางชี  ซึ่งดั้งเดิมเป็นวัดร้าง  ทั้งนี้  ตามประวัติได้สร้างมาตั้งแต่สมัยพระชัยราชาธิราช (พระเอกา)  กษัตริย์องค์ที่ 13  แห่งกรุงศรีอยุธยา  เมื่อประมาณปี  พ.ศ.2082  สาเหตุของการสร้างก็เนื่องมาจากลูกสาวพระชัยมนตรี  ที่ชื่อ "อิ่ม"  ได้ป่วยและไม่สามารถทำการรักษาให้หายได้  จนนิมิตในฝันว่า  มีชีปะขาวแนะนำให้ลูกสาวบวชชีจึงจะหายเป็นปกติ  ด้วยเหตุนี้  พระชัยมนตรีจึงทำการสร้าง "วัดนางชี"  และให้ลูกสาวบวชชีที่วัดนางชีนั้น  ทั้งนี้  หลังจากสร้างวัดเสร็จไม่นานพระบรมสารีริกธาตุก็เสด็จขึ้นปรากฎ  ทำให้ "แม่ชีอิ่ม"  ได้อัญเชิญเสด็จสารีริกธาตุไว้ในผอบ  ซึ่งเป็นขวดใส่น้ำหอมจากพวกฝรั่งใช้บรรจุน้ำหอมสำหรับอาบน้ำ  ที่พวกชาววังและผู้มีฐานะดีนิยมใช้กันในสมัยนั้น  พระบรมสารีริกธาตุได้อัญเชิญประดิษฐานไว้ที่วัดนางชีตั้งแต่นั้นมา  จนกระทั่งวัดนางชีได้ชำรุดทรุดโทรมลงจนกลายเป็นวัดร้าง
เมื่อพระยาโชฎึกราชเศรษฐี  และสมเด็จพระรูปศิริภาคย์มหานาคนารี  ได้ร่วมกันถวายปฏิสังขรณ์เสร็จแล้ว  ประกอบกับพบว่า  วัดนี้มีพระบรมสารีริกธาตุประดิษฐานอยู่   จึงถือเป็นนิมิตดีที่ได้มีโอกาสพบเห็น  และต้องการให้ชาวบ้านชาวเมืองในบริเวณแถบวัดนางชี  และบริเวณใกล้เคียงมีโอกาสชมพระบรมสารีริกธาตุ  ตลอดจนต้องการให้ประชาชนทั้งหลายทราบว่า  วัดนางชีมีพระบรมสารีริกธาตุประดิษฐานอยู่  จึงให้มีการถวายการสรงน้ำ  และทำพิธีแห่พระบรมสารีริกธาตุไปตามคลองด่าน  ออกคลองบางกอกน้อย  พอใกล้เวลาเพลก็มาถึงวัดไก่เตี้ย  และหยุดให้พระภิกษุ  สามเณร  ที่ไปกับขบวนแห่นั้น  ได้ฉันภัตตาหารที่นั่น  เสร็จแล้วก็เคลื่อนขบวนออกตอนบ่าย  หลังจากที่พักเหนื่อยกันแล้ว  จากวัดไก่เตี้ยไปตามลำน้ำเจ้าพระยาเข้าคลองบางกอกใหญ่  วกเข้าคลองด่าน  มาหยุดที่หน้าวัดนางชี  และอัญเชิญเสด็จพระบรมสารีริกธาตุขึ้นไปประดิษฐานตามเดิม  และตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา  ประชาชนชาววัดนางชี - วัดไก่เตี้ย  จึงได้จัดประเพณีมาทุกปี  ในวันแรม  2 ค่ำ  เดือน 12  ของทุกปี  อย่างไรก็ดี  ในสมัยพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 3)  ได้ทรงโปรดเกล้าฯ  ให้บูรณะปฏิสังขรณ์วัดนางชีขึ้นอีกครั้ง

           "งานชักพระ"  เหตุที่เป็นเช่นนี้ก็เพราะว่า  ในสมัยนั้นการแห่ได้กระทำโดยทางเรือ  เพราะเป็นการคมนาคมสะดวกที่สุด  และคลองที่องค์พระธาตุเสด็จผ่านระหว่างสี่แยกคลองมอญถึงวัดไก่เตี้ย  จึงได้มีการขนานนามว่า "คลองชักพระ"  และทำให้เกิดตำบลหนึ่งเรียกว่า "ตำบลคลองชักพระ"  ขึ้นอยู่ในท้องที่เขตตลิ่งชัน  ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา

ลองเปรียบเทียบกันดูจากภาพนี้นะคะ ไม่เหมือนกันทีเดียว แต่คล้ายมาก โดยเฉพาะเสาไฟฟ้าริมคลองรุ่นนี้ เป็นรุ่นเก่าค่ะ เรือจ้างเรือแจวมากมายขนาดนี้ มีไว้บริการชุมชนใหญ่นะคะ จึงคิดว่า บางกอกน้อยแน่ ๆ

บังเอิญเคยมีปัญหามรดก ต้องอพยพไปอาศัยริมคลองมอญ ฝั่งธนบุรีอยู่ 4 ปี ยามว่างก็จ้างหางยาวเข้าไปเที่ยวข้างใน ทำให้คุ้นตากับเฟอร์นิเจอร์ริมคลองรุ่นนี้ แต่ก็นั่นแหละค่ะ ดิฉันเดานะคะ............... ;D ;D ;D

ประเพณีชักพระ

วัดอะไร  ???

^
แหะ แหะ คงไม่ได้หมายถึงผมนะครับ

ผมก็เอามาถามเหมือนกัน ไม่ได้เอามาให้ทาย

^_^

(http://www.reurnthai.com/index.php?action=dlattach;topic=4405.0;attach=20455;image)

ชายเสื้อขาว ชื่ออะไร?  ;)

^ คุณพระช่วย !!!!!!!!! ถามกันขนาดนี้เชียวหรือ

ถามชื่อ..เรื่องจิ๊บๆ ค่ะ สำหรับแก๊งค์ย่อยหินและแก๊งค์ลูกน้ำ
ต้องถามต่อว่า บ้านหลังริมขวาสุด เลขที่เท่าไหร่

อยากทราบว่าสินค้าที่บรรทุกมาคืออะไรครับ
อยากทราบจริงๆ

น่าจะเป็นข้าวสาร

หมายถึงข้าวเปลือกหรือคะ   ในรูปสีคล้ำ

ทายหวยงวดหน้าออกอะไรน่าจะง่าย.....กว่า ;D ;D ;D

ส่วนคำถามคุณ Bangplama นั้น จะเดาให้ว่า ทรายค่ะ

เหตุผล คือ บนเรือกระแชงไม่มีหลังคาคลุม แต่คล้ายผ้าคลุมและยกกระบะข้าง ๆ ให้สูง หากเป็นข้าว เจอฝนหรือน้ำกระเซ็น จะเสียหาย ยิ่งข้าวเปลือกด้วย ได้งอกเป็นต้นกันพอดี

ที่ปากคอลงภาษีเจริญเมื่อก่อนมีท่าทรายใหญ่ตรงนั้นค่ะ

 เดา ๆๆๆๆๆๆนะคะ

ขออภัย ตั้งใจจะตอบว่า ข้าวเปลือกอย่างที่คุณเทาชมพูท้วงนั่นแหละ แต่ว่าพิมพ์พลาด

ที่เห็นน่าจะเป็นผ้าคลุมอย่างที่คุณร่วมฤดีว่า

แต่ถ้าเป็นทราย จะหนักมาก ระดับของขอบเรือจะสูงจากน้ำมาไม่เท่าไร

เดี๋ยวนี้ข้าวเปลือกขนส่งกันทางรถมากกว่า

เรือบรรทุกข้าวจึงแปรสภาพเป็นเรือท่องเที่ยวแทน

 ;D

เอ  ถ้าเป็นทราย ไม่มีหลังคาคลุมกันฝน ฝนตกลงมาน้ำหนักทรายมิถ่วงเรือจมไปหรือคะ
แต่เห็นด้วยว่าไม่น่าจะเป็นข้าว   ถ้าเป็นข้าวสารก็คงมีกระสอบใส่ข้าว    ถึงมีอาชีพกุลีแบกกระสอบข้าวสารไงคะ

จากประสบการณ์ของคนเคยเล่นน้ำตรงเรือทรายริมแม่น้ำเจ้าพระยา

เรือทรายไม่มีหลังคาคลุม

(http://www.thaimtb.com/webboard/39/19720-65.jpg)

 ;D

เรือขนข้าวสารก็อย่างหนึ่ง ขนข้าวเปลือกก็อย่างหนึ่ง

ไม่เหมือนกัน

 ;D

สรุปแล้วคุณเพ็นโนว่าเรือขนอะไรล่ะคะ

ตอบด้วยความมั่นใจในระดับ ๕๐ % ว่า น่าจะเป็นข้าวเปลือก

อีก ๕๐ % เป็นการเดา

เดาว่าเป็นการขนส่งในระยะสั้น ๆ ในฤดูที่ไม่มีฝนตก เพียงผ้าคลุมก็น่าจะเพียงพอ

 ;)

เรือสินค้าที่เห็นนี้ ไม่ได้บรรทุกข้าวและทรายเพราะว่าในภาพลักษณะของทรายและข้าวจะละเอียดร่วนกว่านี้ ที่เห็นนี้ คือ  "เรือบรรทุกถ่าน" 

ถ้าเป็นเรือทรายหรือเรือข้าว เรือจะกินน้ำลึกกว่านี้
( อ.เทาชมพู...ถึง Level 11 แล้วครับ )

ยิ้มแย้มแจ่มใสในเรือถ่าน

 ;D

เห็นจะไม่ใช่ทรายครับ ปีกไม้ด้านข้างรับน้ำหนักทรายไม่ไหวครับ

ดูจากหน้าตาผมคิดว่าน่าจะเป็นข้าวเปลือกนะครับ เรือลำนี้กินน้ำลึกอยู่แล้วครับ กราบเรือปริ่มน้ำพอดี กินน้ำลึกกว่านี้เจอคลื่นน้ำจะเข้ามาในเรือได้ครับ

แต่ถ้าจะให้ฟันธง สุดสัปดาห์จะถามลูกสาวเถ้าแก่โรงสีให้ครับ ไม่น่าพลาด  :)

มาเจอเส้นใหญ่ในโรงสีเข้าแล้ว     รอคุณม้าเฉลยคำตอบค่ะ
ลุ้นคำตอบเหมือนรอล็อตเตอรี่    ว่าจะออกมาเป็น....
๑  ข้าวเปลือก
๒  ทราย
๓  ถ่าน
หรือ  
๔  ไม่ใช่ ๓ อย่างข้างบน   :-\
 

เป็นมูลสํตว์ได้ไหมครับ

สงสัยไม่ต้องถึงลูกสาวโรงสีแล้วครับ แค่รุ่นหลานก็ฟันธงได้ เพราะไปเจอรูปนี้เข้าครับ ถอดหลังคาออกก็เหมือนกันเปี๊ยบเลย ข้าวเปลือกแน่นอนครับ

(ภาพจาก http://yfrog.com/z/611955wj)

^
น่าจะแค่คล้ายเท่านั้นนะครับ แต่น่าจะไม่ใช่
การบรรทุกข้าวเปลือกจะเสริมขอบด้วย.....(นึกคำเฉพาะไม่ออก)มีลักษณะคล้ายการสานไม้ไผ่ขัดลายมีเสาหลักเป็นไม้ไผ่ปื้นใหญ่ๆ
ตอนที่เขาขนส่งนั้นเขามีขยาบ(หลังคาปิดเป็นสังกะสีแผ่นเรียบซ้อนกัน๓-๔ชิ้น เลื่อนได้มีโครงไม้ไผ่ดัดโค้งหรือเหล็กดัดโค้งรับเป็นตอนๆไป)ปิดกันฝน
(ชักขยาบ)

ไม่รู้ว่าเป็นทราย ข้าวเปลือก หรืออะไร    จึงไปหารูปข้าวเปลือกมาจากในเน็ต ขยายใหญ่ให้พอเทียบกับสินค้าในเรือว่าเหมือนกันหรือไม่
พอขยายภาพขึ้นมาแล้วรู้สึกว่าสินค้าในเรือ  ไม่ว่าเป็นอะไรก็ตาม  มันน่าจะมีขนาดใหญ่และหยาบกว่าข้าวเปลือก
โปรดพิจารณา

สังเกตุว่า คนเรือสองคนใส่เสื้อสีค่อนข้างอ่อน(สีขาว)
ดังนั้นจึงไม่ควรเป็นถ่าน เพราะถ้าเป็นถ่านควรจะใส่เสื้อสีเข้มเนื่องจากมีโอกาสเปรอะเปื้อนสูง

สะดุดใจเหมือนคุณ DD ค่ะ    
สินค้าในเรือเป็นอะไรก็ตาม  ไม่น่าเป็นสินค้าที่ขนถ่ายแล้วเปรอะเปื้อนง่าย   ไม่งั้นคนแจวเรือคงเลือกเสื้อสีแก่ๆ มากกว่าเสื้อขาว
สังเกตว่าสวมเสื้อขาวทั้งสองคน

ขยายรูปอีกทีนะคะ

เข้ามาแล้วก็ให้ดีใจ ระเบิดอำมหิตที่ทิ้งบอมบ์ไว้ ยังแผ่กัมมันตภาพรังสีอยู่


ไปละครับ...แว๊บ

มี 4 เรื่องที่ต้องหาคำอธิบายครับ
1. คุณบางปลาม้าว่าเรือไม่มีขยาบ - ข้อนี้อาจจะตอบได้ไม่ยาก รูปเจ้าปัญหาเห็นเรือไม่เต็มลำ เราไม่เห็นช่วงท้ายของเรือ ซึ่งเป็นไปได้ว่าชักขยาบเก็บหมดพอดี
2. คุณบางปลาม้าตั้งข้อสังเกตว่าทำไมไม่มีไม้ไผ่สานประคองข้าง - ข้อนี้ยิ่งไม่ยากครับ ผมลองค้นดู เรือข้าวชาวบ้านที่วิ่งในแม่น้ำโขงเป็นอย่างนั้นจริง แต่เรือข้าวบางกอกอย่างในรูปที่ผมโพสต์ไว้ข้างบนนี้เป็นแบบเดียวกับรูปเจ้าปัญหาอย่างไม่ต้องสงสัยครับ
3. ของที่เรือในรูปเจ้าปัญหาบรรทุกมามีสีเข้ม - ข้อนี้ต้องว่ากันเรื่องทฤษฎีการถ่ายภาพขาวดำ ภาพขาวดำนั้นเราจะเห็นสีใดเข้มเป็นสีเข้มสีอ่อน ขึ้นอยู่กับความไวแสงในแต่ละช่วงคลื่นของอุปกรณ์ที่ใช้บันทึก ระหว่างกระบวนการที่จะได้ออกมาเป็นภาพที่เราเห็นบนเว็บนี้ผ่านมาหลายชั้น ตั้งแต่ฟิลเตอร์หน้าเลนส์ ตัวเลนส์ถ่ายภาพเอง ฟิล์ม กระดาษอัดภาพ แล้วยังมีสแกนเนอร์อีกครับ ดังนั้นสำหรับภาพขาวดำแล้ว ยากจะระบุได้ว่าวัตถุในภาพที่เห็นจะมีสีสันจริงๆเป็นอย่างไรครับ
4. เรื่อง texture ของสิ่งที่เรือเจ้าปัญหาบรรทุกมา เรื่องนี้เป็นเรื่องของกระบวนการสร้างภาพนี้ขึ้นมาครับ ตั้งแต่การอัดภาพ จนมาถึงการสแกน การ resampling (ย่อ/ขยายขนาดภาพ) การปรับความคมชัด และ contrast ในแต่ละขั้นตอนซึ่งทำให้รายละเอียดในภาพเปลี่ยนไปครับ

อาจจะลองพิจารณาเปรียบเทียบกับภาพนี้ดูนะครับ
(http://portal.mrcmekong.org/static/Galleries/PHOTO/9506000003818FisheriesE0100fc4/9506000003818FisheriesE0100h5c.jpg)
http://portal.mrcmekong.org/static/Galleries/PHOTO/9506000003818FisheriesE0100fc4/9506000003818FisheriesE0100h5c.jpg

หรือภาพนี้
(http://2.bp.blogspot.com/_KsL_OLmA-ls/SgCBUg1FjSI/AAAAAAAABQA/MVjlXmtaoCU/s320/Rice+Boat.JPG)
http://2.bp.blogspot.com/_KsL_OLmA-ls/SgCBUg1FjSI/AAAAAAAABQA/MVjlXmtaoCU/s320/Rice+Boat.JPG

^
ผมขอยกมือเถียงว่าไม่ใช่ข้าวเปลือกครับ

๑. ข้าวเปลือกเมื่อถ่ายภาพแล้ว จะมีลักษณะละเอียดร่วนกว่านี้ แต่ในภาพปริศนา ดูวัสดุหยาบกว่า

๒. สิ่งหนึ่งคือ เมื่อผมเอาภาพของคุณม้า มาทำให้เป็นภาพขาวดำ เกิดอะไรขึ้นรู้ไหมครับ

- สีเหลืองของข้าวเปลือกนั้น สีอ่อน เมื่อทำเป็นขาว ดำ จะอ่อนกว่าสีน้ำตาล ซึ่งคือ คำตอบว่า วัสดุปริศนานั้นต้องออกโทนสีเข้มกว่าเปลือกข้าวครับผม

ผมขยายภาพให้ชัดๆ ผมว่าในตอนแรกงก็มองเป็น "ถ่าน" ครับ   ;D

- สีเข้ม มวลใหญ่ หยาบ
- น้ำหนักเบา ซ้อนเทินได้สูง
- สำหรับปัญหาเรื่องเสื้อขาวจั๊ว ก็ยังไม่ได้ตวงขาย หรือ บรรทุกผ่านคลองก็ได้ ไม่ต้องลงไปตักคลุกถ่านก็ได้นิ  :-[

คิดไปคิดมา ดูในภาพ ฝากระดานด้านข้าง มีรอยน้ำซึมออกมาทั้งบนและล่าง คงเป็นถ่านไม่ได้แน่ ถ่านไม่ควรเปียกน้ำโดยเด็ดขาด ... ผมว่าต้องเป็นพืชผลทางการเกษตรสักอย่าง

ลองสรุปบ้าง

๑   เป็นสินค้าที่ไม่ต้องเก็บในเงาร่ม   ไม่ต้องกลัวฝนฟ้าหรือน้ำกระเซ็นเปียก  ไม่มีเครื่องห่อหุ้มกันหกกระจาย อย่างกระสอบ
๒   ถ้าเป็นข้าวเปลือก   ลักษณะควรเป็นเม็ดละเอียดทั่วถึงกัน  แต่ดิฉันลองซูมภาพดู  มันน่าจะเป็น"ชิ้น"เล็กชิ้นน้อย มากกว่า "เม็ด" เพราะชิ้นเล็กๆนั้นไม่เท่ากัน    เป็นสินค้าที่เทลงเรือ   ไม่ใช่จัดเรียง
๓   คนเรือสวมเสื้อขาวหรือไม่ก็สีอ่อนออกขาว ทั้งสองคน    แสดงว่าไม่ใช่ถ่าน หรืออะไรที่เปรอะเปื้อนพวกเขาได้ง่าย
๔   สินค้านี้มีสี  จะสีอ่อนสีแก่ก็ตามที  แต่มีสีแน่นอน  จะเขียว น้ำตาล เทา แดงหรืออะไรก็ตาม  แต่ไม่ใช่สีขาวหรือสีนวล

ส่วนเรื่องน้ำหนัก  ดูไม่ออกว่าหนักจนเรือปริ่มน้ำหรือเปล่า  
ท่านผู้ใดนึกอะไรออกอีกกรุณามาช่วยต่อด้วย   ไม่อยากหลอนคืนนี้ค่ะ

ก้มหน้าก้มตาช่วยกู้ระเบิด
กำลังนึกว่าเป็นพืชผลการเกษตรอย่างที่คุณหนุ่มสยามทายไว้     เป็นผักอะไรสักอย่างหรือเปล่าคะ
 

 ;D

ขอยกข้อ 3 มาใหม่อีกครั้งนะครับ

3. ของที่เรือในรูปเจ้าปัญหาบรรทุกมามีสีเข้ม - ข้อนี้ต้องว่ากันเรื่องทฤษฎีการถ่ายภาพขาวดำ ภาพขาวดำนั้นเราจะเห็นสีใดเข้มเป็นสีเข้มสีอ่อน ขึ้นอยู่กับความไวแสงในแต่ละช่วงคลื่นของอุปกรณ์ที่ใช้บันทึก ระหว่างกระบวนการที่จะได้ออกมาเป็นภาพที่เราเห็นบนเว็บนี้ผ่านมาหลายชั้น ตั้งแต่ฟิลเตอร์หน้าเลนส์ ตัวเลนส์ถ่ายภาพเอง ฟิล์ม กระดาษอัดภาพ แล้วยังมีสแกนเนอร์อีกครับ ดังนั้นสำหรับภาพขาวดำแล้ว ยากจะระบุได้ว่าวัตถุในภาพที่เห็นจะมีสีสันจริงๆเป็นอย่างไรครับ

ผมเอาภาพเดียวกันกับของคุณ Siamese มาแปลงเป็นขาวดำโดยตั้งสมมติฐานว่าสีเหลืองมีน้อยกว่าปกติ ด้วยเหตุอะไรสักอย่างซึ่งเป็นเรื่องที่เกิดได้จริงเป็นปกติในกระบวนการผลิตภาพขาวดำ ได้ผลดังนี้ครับ

และข้อ 4

4. เรื่อง texture ของสิ่งที่เรือเจ้าปัญหาบรรทุกมา เรื่องนี้เป็นเรื่องของกระบวนการสร้างภาพนี้ขึ้นมาครับ ตั้งแต่การอัดภาพ จนมาถึงการสแกน การ resampling (ย่อ/ขยายขนาดภาพ) การปรับความคมชัด และ contrast ในแต่ละขั้นตอนซึ่งทำให้รายละเอียดในภาพเปลี่ยนไปครับ

ผมนำภาพจาก คคห. ก่อนนี้ เอามาขยายใหญ่ขึ้นให้มีสัดส่วนของวัตถุในภาพใกล้เคียงกับภาพเจ้าปัญหาที่อ.เทาชมพูขยายมาให้ชม โดยมีการ sharpen และปรับ contrast ในกระบวนการบ้าง

ผลลัพธ์คือ....  ข้าวเปลือกกลายเป็นทรายขี้เป็ดไปแล้วครับ  ;D

หรือว่า เป็นวัสดุพวกมัด ตับจาก หรือ ฟ่อนหญ้าฟางคลุมไว้ ภายในอาจเป็นเครื่องกระเบื้องก็ได้ โดยลูกศรที่ชี้เห็นเศษวัสดุพืชยาวเป็นเส้นออกมา

เอาละซิ มีกระบุง มีไม้พาด มีวัสดุในกระบุงด้วย  ;D

ไม่มีที่มา เพียงแต่นึกได้ ไม่ได้เห็นนานแล้ว

เรือบรรทุกมะพร้าว ค่ะ

ถ้าเป็นมะพร้าว  แล้วที่พูนสูงขึ้นมา เป็นอะไรคะ?
ทำไมถึงต้องมีกระบุง และไม้พาด(ไม้คาน?) ด้วย

ป.ล. level 18 /score 11773 แล้วเกมก็หยุดแค่นั้น   ไม่บอกผลด้วยว่าผ่านหรือไม่ผ่าน

ไม่มีความเห็นค่ะ
เพียงแต่คิดถึงเรือบรรทุกมะพร้าว ขึ้นมา
เคยเห็นแต่ก่อน เขาบรรทุกมะพร้าวขึ้นจากเรือด้วยกระบุงเอวคอด แบกขึ้นบ่าเข้ารูปกับช่วงคอ
แล้วไต่สะพานไม้ขึ้นมาจากเรือได้
สมัยนี้ำไม่เห็นแล้ว ไม่รู้ใช้วิธีไหนกัน

.

อาจมีใครไปช้อนลูกน้ำแถวริมตลิ่ง   แล้วเจอสินค้าว่าคืออะไร   นี่พูดแบบยังไม่ถอดใจ  ;)

คำถามของคุณหนุ่มสยามยังค้างอีก ๑ ข้อ คือวัดริมคลองคือวัดอะไร     อย่าเพิ่งพายเรือหนีตามยายไปนะคะ

(http://www.reurnthai.com/index.php?action=dlattach;topic=4405.0;attach=20455;image)

ยายเคี้ยวหมากพลาง หันมาชายตามองใหม่  ;D

คลองนี้งามหนักหนา เรือสินค้านำสินค้านัดกันมากมาย คลองนี้อยู่ในกรุงเทพครับ  :-X

ขอทาย บ้างครับ สินค้า น่าจะเป็น แกลบ เอาไว้หมักน้ำแข็ง และเป็นเชื้อเพลิงได้หลายอย่างครับ ดูจากกราบเรือ จำนวนน้ำหนักไม่มากเท่าไร  แต่พูนสูง คลองนี้อยู่แถวๆฝั่งธนครับ น่าจะเป็นคลองบางยี่ขัน ครับ

นึกแล้วว่าแก๊งค์ลูกน้ำจะเข้ามาช่วยช้อนลูกน้ำในตอนดึก
นึกถึงสินค้าอื่นๆนอกจากทราย ข้าวเปลือก (ข้าวสารตัดไป) มะพร้าว   ยังนึกไม่ออกว่ามีอะไรอีก  แกลบก็เป็นตัวเลือกที่น่าสนใจ

ย้อนกลับมาถึงวัดริมคลองที่คุณหนุ่มสยามตั้งโจทย์ไว้     ดูหลังคาแล้วน่าจะเป็นวัดสมัยรัชกาลที่ ๓  ไม่มีใบระกาหางหงส์  มีกันสาดอยู่ต่ำลงมาจากชายหลังคาด้วย  สร้างใหญ่โอ่อ่า   อยู่ริมคลองพอดี  
ริมคลองบางยี่ขันมีวัดที่สร้างในรัชกาลที่ ๓  ไหมคะ

ตัดทิ้งไปแล้วหรือยังครับ  ( ไม่สนใจมูลสัตว์บ้างเลยหรือครับ)
อยากรู้ว่าเป็นขาเข้าคลองหรือขาล่อง
ถ้ารู้ชื่อคลองแระบุตำแหน่งวัดได้คงจะช่วยได้
ถ้าเป็นฝั่งธนแถบที่มีการปลูกผักมากคงต้องการปุ๋ยคอกที่ทำจากมูลสัตว์เป็นจำนวนมาก

ขอทายว่าคลองรอบกรุง ช่วงที่เรียกว่าคลองสะพานหันครับ

วัดน้อยนางหงษ์สร้างเมื่อประมาณ  พ.ศ. ๒๓๕๐ โดยพระอาจารย์
ปิ่น  พระลูกวัดแห่งวัดดาวดึงษาราม  ได้มาซื้อที่ดินจากชาวสวนผู้หนึ่งในราคา
๓๐  บาท แล้วได้เริ่มสร้างเป็นสำนักที่อยู่ของพระสงฆ์ขึ้น  เพื่อให้เป็นที่อยู่
ปริวาสกรรมและปฏิบัติวิปัสสนาสำหรับพระสงฆ์  เพราะเห็นว่าเป็นที่เงียบสงบ 
ประกอบกับมีต้นโพธิ์ใหญ่ขึ้นอยู่หนึ่งต้น  (คาดว่า คงเป็นต้นที่อยู่ริมคลอง
บางยี่ขัน  มุมเขตวัดด้านตะวันตกเฉียงใต้ในปัจจุบัน) ฝั่งตรงข้ามไม่ได้เห็นในรูป เป็นวัดอมรคีรี เจดีย์เก่าๆ กลายเป็นลานกว้างไปแล้วครับ
 พอจะเข้าเค้าไหมคร้บ ...หากใช่ปัจจุบันเห็นแล้วใจหายคลองแทบจะกลายเป็นคูไปแล้วขอรับ

โบสถ์วัดน้อยนางหงษ์ คนละแบบกับในรูปขาวดำเลยค่ะ

ขอทายบ้างครับ ถ้าสินค้าในเรือไม่ใช่ข้าเปลือก ไม่ใช่ทราย และไม่ใช่ถ่าน ก็ขอทายว่าเป็นแกลบครับ

มาติดใจคำตอบของอาจารย์เทาชมพูที่ว่า "... ไม่งั้นคนแจวเรือ ..." คำว่า "แจว" เป็นคำกริยาใช้กับ "พาย" ??
หรือว่าทั้งคำ "แจว" และ "พาย" เป็นทั้งคำนามและคำกริยา ??

แต่ในภาพนั้นไม่ใช่ "ไม้พาย" แต่เป็น "ไม้ถ่อ" คือเป็นไม้ลำยาวๆ กดลงไปได้ถึงท้องคลองหรือท้องน้ำที่ไม่ลึกมากนัก คำกริยาที่ใช้แสดงการกระทำคือ "ค้ำ"
เพราะฉะนั้นพ่อหนุ่มเสื้อขาสองคนนั้นไม่ได้แจวเรือครับ แต่เป็นการค้ำถ่อ โดยการกดปลายถ่อไปค้ำที่ท้องคลอง แล้วจะออกแรงดันไม้ถ่อไปด้านหลังลำเรือ เพื่อให้เรือเคลื่อนที่ไปข้างหน้า โดยคนค้ำจะเดินไปตามกราบเรือทั้งสองฟากพร้อมๆ กัน เมื่อสุดกราบเรือแล้ว จะยกลำถ่อขึ้น แล้วเดินตามกราบเรือไปทางด้านหน้า แล้วกดลำถ่อลงไปยังท้องคลองอีก อย่างนี้ต่อไปเรื่อยๆ

มักใช้วิธีการนี้กับลำน้ำที่ตื้น น้ำไม่ลึกนัก และสินค้าที่บรรทุกมาในเรือมีน้ำหนักมาก หากจะใช้การพายหรือการแจวแล้ว เรือคงจะเคลื่อนที่ไปไม่ไหวหรือช้ามาก
สมัยเรียนชั้นประถม โรงเรียนอยู่ริมน้ำเจ้าพระยา ได้เห็นประจำอยู่ทุกวัน เลยจำได้ โดยฉพาะในหน้าแล้ง น้ำในแม่น้ำจะมีระดับต่ำมาก

ถ้าสังเกตในภาพ ที่เรือประทุนที่พายสวนกับเรือที่เป็นคำถาม ลักษณะที่คนท้ายเรือยืนโยกไม้พายนั้น คือการแจวเรือ ไม่ใช่การพายเรือ ซึ่งการพายนั้นคนพายจะอยู่ในท่านั่งในเรือ ไม่ใช่ในท่ายืน

ขอฝากสักภาพหนึ่งครับ ในเวปพันทิปเขาบอกว่าเป็นคลองบางกอกน้อย ตามต้นฉบับภาพที่นำมาจากเวปอื่น

ผมดูยังไงก็ไม่น่าจะเป็นคลองบางกอกน้อย เพราะลำคลองในภาพนั้นแคบก่าคลองบางกอกน้อยมาก
แล้วยังมีอาคารเก๋งจีนทางซ้ายมือของภาพด้วย ผมลองเปรียบเทียบว่าจะเป็นวัดราชโอรส ริมคลองด่านหรือไม่ ก็ปรากฎว่าไม่ใช่

????

เป็นคลองมหานาคได้ไหมคะ

ศาลเจ้าจีนตั้งอยู่ในบริเวณวัด   มองเห็นพื้นที่โล่งไม่มีบ้านคน มีแต่ต้นไม้ใหญ่ขึ้นราวกับปาร์ค  ถัดไปเป็นเก๋งจีน   ขนาดคลองเล็กเกินกว่าเป็นคลองบางกอกน้อย  น่าจะเป็นคลองในกรุงเทพมากกว่าฝั่งธน
วัดไหนที่มีศาลเจ้าแบบจีน น่าจะเป็นวัดสมัยรัชกาลที่ ๓

ขอคิดอีกด้านนะครับ  ทำไมถึงคิดว่าศาลเจ้าจีน และเก๋งจีนต้องตั้งอยู่ที่วัด  ??? เป็นพื้นที่ที่ไม่ไช่วัดได้หรือไม่ กราบขอประทานอภัยนะครับ เป๊นมุมมองอีกด้านครับ

คำถามคุณ natadol มาสะกิดใจให้คิดเหมือนกัน เพราะศาลเจ้าปลูกเดี่ยวๆยังเห็นได้ตามต่างจังหวัด    แต่ในอดีต  ถ้าไม่ใช่วัด  ที่โล่งถัดจากศาลเจ้า   มีแต่ต้นไม้ใหญ่ จะเป็นสถานที่อะไรได้  ในเมื่อริมคลองไหนๆถ้าไม่มีบ้านช่อง  ก็มีแต่วัดเท่านั้น   
หรือว่าจะเป็นสุสาน?

กลับมาแล้วครับ หลังจากติดธุระนิดหน่อย

จากภาพคลองที่นำมาให้ชม ต้นกำเนิดภาพนี้มาจากสมุดาภาพของ สถาปนิกชาวเยอรมัน คาร์ล ซีกฟรีด เดอห์ริง (Karl Siegfried Dohring ๒๔๒๒-๒๔๘๓) ซึ่งได้ถ่ายภาพเกี่ยวกับเมืองไทยไว้ ซึ่งคำบรรยายใต้ภาพนี้บรรยายว่า "Bangkoknoi" เลยครับ จึงต้องหากันต่อไปว่า สถานที่มีเก๋งจีน คือที่ใด แต่ที่แน่นอนคือ "คลองบางกอกน้อย"

ยังหลอนเรื่องสินค้าในเรือไม่หาย   คุณ natadol และคุณลุงไก่ทายว่าเป็นแกลบ  ก็เลยไปหารูปแกลบมาเปรียบเทียบกัน
คุณหนุ่มสยามค้นเจอกระบุงและไม้คาน(?) ในเรือ  ก็แปลว่าเอาไว้หาบสินค้าขึ้นฝั่ง
จะเป็นแกลบได้ไหมคะ

ยังมีภาพคลอง และวัดสวยๆ อีกครับ

คลองบางกอกน้อย ช่วงสะพานบางกรวยมองไปทางวัดเกด (ผู้ถ่าย คุณปุ้มปุ้ย)ดูไม่เหมือนคลองในภาพขาวดำเลย

ในเว็บนี้ข้างล่างนี้    คัดบทกวีที่บรรยายคลองบางกอกน้อยตั้งแต่สมัยต้นรัตนโกสินทร์มาหลายบท จากหลายเรื่อง  แต่ที่สังเกตคือไม่มีกวีคนไหนเอ่ยถึงศาลเจ้าจีนหรือเก๋งจีนริมคลอง  ทั้งๆน่าจะเป็นจุดสะดุดตาจุดหนึ่ง
  
http://www.thaimtb.com/cgi-bin/viewkatoo.pl?id=23840&st=1

ย้อนกลับไปรูปสินค้าในเรือ (ของเดิม)    คุณบางปลาม้าสันนิษฐานว่าอาจเป็นมูลสัตว์ ก็เลยไปหารูปมาเทียบกันให้ดูว่าพอจะใช่หรือไม่
ถ้าเป็นมูลสัตว์ คนเรือใส่เสื้อขาว ไม่กลัวสกปรกเปรอะเปื้อนหรือคะ

การถ่อเรือเพื่อนำสินค้าไปขายอาจใช้เวลาเดินทางนานและอาจไม่ได้ขนถ่ายในวันนั้นก็ได้ หรือคนขนก็อาจเป็นคนละพวกที่ถ่อเรือก็ได้
มูลสัตว์ที่จะเอาไปทำปุ๋ยส่วนมากจะผ่านการตากให้เกือบแห้งบ้างแล้ว แต่กลิ่นรุนแรงมาก ยังจำกลิ่นเหล่านั้นจากความทรงจำอันเลือนลางได้บ้าง
เพราะเวลาเรือพ่วงที่บรรทุกมูลสัตว์ผ่านมาก็จะได้กลิ่นเหมือนรถขยะผ่านหน้าบ้านฉันนั้น

ต้องอ่านคำบรรยายภาพกันให้กระจ่างค่ะ เขาเขียนว่า

"Traffic on a canal in Bangkoknoi"

ดิฉันแปลว่า <<<<<การจราจรใน "คลองแห่งหนึ่ง" ที่ บางกอกน้อย>>>>

บางกอกน้อยในที่นี้ คือ อำเภอในฝั่งธนบุรี หาใช่คลองไม่

ส่วนคลองนี้จะเป็นคลองอะไร ก็ต้องไปหาดูว่า บริเวณนั้นมีวัด หรือ ศาลเข้าจีนบ้่างไหม

บางกอกน้อยนั้น มีสภาพเป็น เวนิชตะวันออกอย่างยาวนานกว่าฝั่งกรุงเทพที่ชิงถมคลองตัดถนนไปก่อน
คูคลองฝั่งบางกอกน้อยนั้น มากมายเป็นร่างแหทีเดียว ใครมีแผนที่เก่า  คงพอจะบอกได้
แต่ที่ยากคือ เก๋งจีนในภาพ ดิฉันหามานานมาก ยอมแพ้ค่ะ หาไม่พบจริง ๆ

สำหรับภาพ 248 ของคุณหนุ่มสยามนั้น หากจำไม่ผิด ท่านอาจารย์ Navarat C. เอามาทายใน รูปเก่าเล่าเรื่องเมืองบางกอกแล้ว

วัดริมน้ำที่เห็น แท้จริง ไม่ใช่บางกอกหรอกค่ะ เป็นวัด ไพชยนต์พลเสพย์ ที่นครเขื่อนขันธ์ หรือ พระประแดงในปัจจุบัน

คลองหน้าวัดที่เห็น เป็นคลองลัดหลวง ขั่นกลางระหว่างวัดไพชยนต์ และ วัดโปรดเกศเชฐารามค่ะ

บริเวณนี้น่าสนใจเรื่องคลองมิใช่น้อย เพราะมีป้อมปราการมากมาย ปัจจุบันรื้อไปแล้ว คลองต่าง ๆ มุ่งเพื่อการคมนาคม และ การป้องกันประเทศ

เห็นตามคุณร่วมฤดีครับ ตอนนี้ผมมองไปที่ศาลเจ้าจุ้ย ริมคลองบางระมาด แนวเชื่อมต่อกับคลองบางกอกน้อย และคลองศาลเจ้า ซึ่งป็นตลาดน้ำเก่าแก่ของฝั่งธน  ขอค้นข้อมูลอีกสัก สองสามปีครับ น่าจะรู้คำตอบว่าใช่หรือเปล่า ;D

ในภาพนี้มีคำบรรยายใต้ภาพว่าเป็นตลาดน้ำ ข้อสันนิษฐานของคุณ natadol น่าจะนำไปใกล้คำตอบแล้วครับ

"...พ.อ. พระยาสิริจุลเสวก นั้น ย่อมไม่มีทางที่จะมิให้ขาดตกบกพร่องไม่กรณีใดก็กรณี ๑ อย่าง ไรก็ตาม ข้าพเจ้าก็ยังเว้นเสียซึ่งความภูมิใจมิได้ในการได้ฝากบทประพันธ์น้อย ๆ นี้ไว้เป็นอนุสสรณีย์อัน ๑ แห่ง ปฏิการกิจ สนองท่าน ผู้วายชนม์ ผู้เคยมี อุปการะคุณแก่ข้าพเจ้ามาแต่หนหลัง พระยาสิริจุลเสวก เป็นตัวอย่างของตัวอย่างทั้งหลายในเกียรติประวัติแห่งข้าราชการผู้มีวิริยะพากเพียร เป็นเบื้องหน้า มี กตัญญูกตเวทีอย่างแรงกล้าเป็นนิสสัย ดุจพื้นประกิจรองรับวิเชียรมณี ส่งวิริ- ยะภาพนั้นให้บรรลุผลจนเห็นเด่น เพราะเช่นนั้นข้าพเจ้าจึ่งได้กล่าวแต่ต้นว่าการเรียงประวัติของผู้กอบด้วยบุคคลิกลักษณะเช่นพระยาสิริจุลเสวกนี้ เป็นของยากนักยากหนาที่จะหาถ้อยคำใดมาสรรพรรณนาให้ผู้อ่านได้ตระหนักชัดกับพฤติการอันแท้จริงที่ได้แสดงตลอดกาล ๔๖ ปีกับ ๔ เดือนแห่งอายุสมัยของเจ้าคุณผู้นั้น โดยนามเดิม คือนายพัว จุลเสวก โดยชาติกำเนิด คือนายพันธ์ จุลเสวก บิดา และนางคล้อย จุลเสวก มารดา โดยกาลปฏิสนธิ คือวันอังคาร แรม ๒ ค่ำ เดือน ๔ ปีกุล นพศก จุลศักราช ๑๒๔๙ ตรงกับวันที่ ๒๘ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๔๓๐ พระยาสิริ ฯ มิได้มีสิ่งใดผิดแผกยิ่งล้นไปกว่าสามัญชนทั้งหลาย ซึ่ง ข้อนี้ย่อมเป็นข้อแรกแห่งความสนใจของท่านผู้อ่านทั้งหลาย พระยาสิริ ฯ แต่ครั้งเป็นเด็กชายพัว จุลเสวก นั้น ได้รับอุปการะเลี้ยงดูจากท่านบิดามารดาเยี่ยงนักกสิกรรมและนักอุตสาหกรรม ตามฐานะเท่าที่ท่านจะสามารถประสิทธิ์ประสาทได้ เพราะภูมิประเทศอันเป็นภูมิลำเนาที่เริ่มต้นชีวิตของพระยาสิริ ฯ นั้น คือบางระมาด อำเภอตลิ่งชัน จังหวัดธนบุรี ดั่งปรากฏในประวัติความทรงจำซึ่งพระยาสิริจุลเสวกบันทึกไว้เองตั้งแต่ยังทรงชีพอยู่ ว่าดั่งนี้ "ราว พ.ศ. ๒๔๓๖-๗ ได้รับความอบรมจากบิดามารดาให้รู้จัก การทำสวนทำนา การศาสนา เป็นต้นว่า เวลาไปทำสวนก็เอาไปด้วยให้เห็นวิธีทำสวนตั้งแต่ขุดดิน พรวนดิน ดายหญ้า ลอกท้องร่อง ปลูกต้นไม้ รักษา และรดน้ำต้นไม้ ตลอดจนการเฝ้าเก็บผลไม้ขาย ครั้นถึงเวลาทำนาก็เอาไปด้วย เริ่มตั้งแต่ไล่นก เกี่ยวข้าว นวดข้าว จนขนข้าวขึ้นฉาง วันพระ ๘ ค่ำ ๑๕ ค่ำหยุดทำงาน ไปทำบุญและฟังธรรมที่วัดจำปา " ครั้นรู้จักชีวิตธรรมชาติพอแล้ว ท่านบิดามารดาได้นำไปฝากเข้า โรงเรียนหนังสือไทย ณ โรงเรียนประถมศึกษาวักมณฑป ในคลองบางระมาด เรียนอยู่ ๓ ปี จบหลักสูตรของสมัยนั้น ซึ่งเป็นยุคแรกแห่ง การศึกษาแบบใหม่ที่เพิ่งเริ่มจัดขึ้นในกรุงสยาม ลำดับจากนั้นท่านบิดามารดาก็ให้บรรพชาเป็นสามเณร พอลาสิกขาบทก็ส่งเข้าเรียนหนัง- สือขอมต่อไปที่วัดจำปานั้นเองตามความนิยมของคนไทยในสมัยนั้น การเรียนหนังสือขอมของเด็กชายพัว จุลเสวก เป็นการเรียนแบบ "ศิษย์ วัด" ฉะนั้นจึ่งเป็นการฝึกนิสสัยให้เกิดความกล้าแข็ง ความอดทน ต่อการตรากตรำทั้งหลายให้มั่นคงขึ้นไปในตัว อย่างไร ก็ตาม หลังจากนั้น พระยาสิริ ฯ ก็ได้ที่พึ่งใหม่ คือ หลวงสกลผดุงเขตต์ผู้เป็นอาว์ ซึ่งขณะนั้นเป็นนายอำเภอบางกอกใหญ่ชวนไปอยู่ด้วยที่ตลาดขวัญ จังหวัด นนทบุรี หลวงสกล ฯ ให้ความ อบรมในชีวิตใหม่ เป็นชีวิตการสมาคมที่วิวรรธนาการขึ้นจากแหล่ง เดิม โดยฝึกหัดให้ทำงานปนอยู่กับเสมียนอำเภอทั้งหลาย พระยาสิริ ฯ ค่อยรู้จักโลกมากขึ้น จึ่งปรากฏว่าวิชาเท่าที่ได้รับมาแล้วนั้นยังไม่พอ แก่การจะทำงานได้ จึงต้องกลับไปเข้าโรงเรียนอีกวาระ ๑ ซึ่งระหว่างนั้นมีอายุได้ ๑๒ ปีแล้ว การเข้าโรงเรียนยุคหลังของพระยาสิริ ฯ นี้เป็นการเรียนเอาจริงจัง ณโรงเรียนวัดจักรวรรดิ์ราชาวาศ ผ่านชั้น ประโยคประถม แล้วก็ย้ายไปเรียนณ โรงเรียนมัธยมวัดราชบุรณะ ( เป็นสวนกุหลาบวิทยาลัยเดี๋ยวนี้ ) จนสอบไล่ได้ชั้นมัธยมตอนต้นเมื่ออายุ ๑๘ ปี แต่ยังมิทันสำเร็จชั้นสูงสุดของโรงเรียนนั้นก็ต้องเริ่มชีวิต แรกของการทำงานหาอาชีพ โดยออกมาเป็นเสมียนกรมสรรพากรรับ เงินเดือน ๆ ละ ๔๐ บาท และได้มีโอกาสทำการตรวจบัญชีโรงรับ จำนำยี้ห้อฮั่วเส็ง ได้รับเงินบำเหน็จพิเศษอีกเดือนละ ๔๐ บาท รวมเดือนละ ๘๐ บาท ในปี พ.ศ. ๒๔๔๙ คือระหว่างทำงาน ณ ที่นั้น ก็ได้กระทำการสมรสกับนางสาวเชื้อ เริ่มตั้งครอบครัว ตั้งมูลนิธิ เป็นคหบดี ผู้ครองเรือนอันมีหลักฐานตั้งแต่บัดนั้น..."

ถ้าสืบภาพนี้จากการปะติดปะต่อเรื่องราวของชาวบางระมาดท่านนี้ อาจมีเค้าลางบ้างก็ได้ นะลุงไก่

^
^
ภาพของเก๋งจีนริมคลองนั้น ยังไม่ได้สรุปหรือตัดสินว่าเป็นศาลเจ้าจุ้ยที่วัดจำปา ริมคลองบางระมาดนะครับ และผมเองก็ไม่เคยไปวัดนี้ด้วย
จะรู้จักกับคลองชักพระมากกว่า (คลองอะไรมีตั้งหลายชื่อ - คลองชักพระ, คลองบางขุนศรี, คลองบางเชือกหนัง)

ถ้าถามถึงตลาดน้ำตลิ่งชันในอดีตก็พอจะตอบได้หน่อย เพราะถูกเกณฑ์ไปเป็นผู้ร่วมขบวนการก่อสร้าง ประชาสัมพันธ์ รักษาความปลอดภัย อำนวยความสะดวก เก็บขยะ ฯลฯ กับเขาคนหนึ่งด้วย

ผลที่ได้จากความเหนื่อยยากนี้ คือเจ้านายผมถูกเก็บไปดองในกรุ สุสานคนเป็น จนครบอายุขัยการทำงาน

ลูกน้องก็แตกกระจัดกระจายกันไปได้ดิบได้ดีกันที่อื่น ตามวาสนาและความดีที่ทำเอาไว้ ..

คลองนี้คล้ายนัก

(http://upic.me/i/k0/2dckp.jpg)

ขอกลับมายังภาพเดิมสักหน่อย ขยายสถาปัตยกรรมริมคลอง เป็นอาคาร ๒ หลัง หลังหนึ่งสร้างเป็นสถาปัตยกรรมแบบจีน ฐานล่างก่ออิฐถือปูน และกระเบื้องปรุ หลังคาเป็นสถาปัตยกรรมแบบจีน ซึ่งมีลักษณะเป็นเก๋งจีน ด้านหลังเห็นสิ่งก่อสร้างสีขาว กรุลูกกรงแก้งปรุเช่นกัน ส่วนอาคารหน้าเป็นอาคารแบบไทยผสมจีน

ดูจากองค์ประกอบของภาพจะเห็นว่าเป็นการจงใจถ่ายตลาดน้ำ ซึ่งมีเรือจำนวนมาก ในหนังสือดังกล่าวไม่ได้มีการอธิบายสถานที่แห่งนี้ว่าอยู่บริเวณใด เพียงแต่บรรยายใต้ภาพว่า "Traffic on a canal in Bangkok Noi" เป็นภาพลำดับที่ ๑๐ ส่วนภาพที่ ๙ ก่อนหน้านี้ได้เป็นภาพถ่ายในคลองบางกอกน้อยซึ่งมีตลาดน้ำอย่างชัดเจน และบรรยายไว้ว่า  "A Scene at market time at Bangkok Noi Canal"

จะเห็นว่าตลาดน้ำในภาพมีหมู่เรือบรรทุกสินค้า ผลไม้ อย่างน้อย ๓ ลำกำลังมุ่งหน้าไปยังตลาดนัด มีเรือสองลำสวนมา เป็นลำเปล่า และขวาภาพเป็นเรือนแพและหมู่เรือที่จอดเรียงรายอยู่ตลอดลำน้ำ ซึ่งหมู่เรือนแพนี้ทอดจอดอยู่ตรงกับเก๋งจีน (น่าจะเป็นวัด) พอดีเลยซึ่งคงเป็นวัดที่สำคัญพอสมควร

สำหรับที่มองคลองนี้แคบ เนื่องจากเรือนแพ และเรือจอดหน้าเรือนแพ ล้ำพื้นที่มาเกือบครึ่งคลอง ทำให้คลองดูแคบ ที่จริงแล้วคลองกว้างนะครับ

ที่มาของภาพ Country and People of Siam หน้า ๗๒

ภาพนี้เป็นภาพลำดับที่ ๙ แสดงให้เห็นตลาดน้ำในคลองบางกอกน้อย และอีกภาพเป็นภาพตลาดน้ำที่คลองบางระมาด (เห็นสะพานรถไฟข้ามคลอง) ซึ่งแน่นอนว่า นายคาร์ล เดอร์ริ่ง ต้องล่องเรือเข้ามาในคลองบางกอกน้อยและถ่ายภาพตลาดน้ำไว้ครับ

เดาว่า คลองที่มีศาลจีนเป็นคลองแยกจากคลองบางกอกน้อย    เป็นคลองเล็กกว่าคลองบางกอกน้อย   
ถ้าศาลเจ้าจีนยังอยู่มาจนทุกวันนี้ ไม่ได้ถูกรื้อหรือย้ายไปไหน   ผู้เชี่ยวชาญในเว็บนี้ก็น่าจะหาเจอ   เพราะคลองฝั่งธนที่มีศาลเจ้าอยู่ริมคลอง น่าจะมีอยู่หนึ่งหรือสองคลองอย่างมาก    คงไม่มีศาลเจ้าอยู่ทั่วไปเกือบทุกริมคลอง

ใครมีรูปศาลเจ้านี้บ้างคะ น่าสงสัยว่าจะเป็นเก๋งจีนในภาพตลาดน้ำบางกอกน้อย เพราะตรงนี้
1. อยู่ในคลองบางกอกน้อย แยกออกคลองบางไส้ไก่
2. ใกล้สะพานรถไฟข้ามคลองบางกอกน้อย เป็นรถไฟสายใต้
3. เคนได้ยินคนแก่ ๆ พูดถึงตลาดคลองบางไส้ไก่
4. หากฝัึร่งจะเที่ยวตลาดน้ำ น่าจะไปที่นี่ เพราะไม่ไกลจากรุงเทพเท่าใดนัก

อยากเห็นรูปศาลเจ้าจี้หนันเมี้ยว  หาในกูเกิ้ลไม่เจอค่ะ

ลองขยายภาพและมองไกลๆไปในคลอง กลับพบศาลาสีขาวหลังหนึ่ง จะเป็น 1ใน7 ศาลา ที่รัชกาลที่4 ทรงโปรดให้สร้างขึ้นคราวสร้างคลองมหาสวัสดิ์หรือเปล่าครับ เพราะคลองมหาสวัสด์ก๊ขุดเชื่อมต่อจากคลองบางกอกน้อยออกไปนครปฐม หากใครมีรูปศาลา ธรรมสพธ์ หรือศาลายา น่าจะพบคำตอบนะครับ ;D

คุณ natadol หมายถึงศาลาสีขาวตรงลูกศรชี้ ใช่ไหมคะ

คำชี้แจงบางประการ

กับอีกคำถามหนึ่งว่า คลองมอญ เป็นคลองที่เกิดตามธรรมชาติ หรือเป็นคลองที่ขุดโดยแรงงาน ?
เพราะจะมีความสัมพันธ์ทางประวัติสาสตร์เกี่ยวพันกับการขุดคลองลัดระหว่างปากคลองบางกอกน้อยกับปากคลองบางกอกใหญ่ ที่กลายสภาพเป็นลำน้ำเจ้าพระยาในปัจจุบัน

ถ้าใครนึกไม่ออกว่าคลองมอญอยู่ที่ไหน ลองนึกถึงร้านวิเชียรกุ้งเผาริมคลองมอญก็ละกัน

ตามลูกศรชี้เลยครับ หากเป็นศาลาทรงสร้างไว้ ระยะห่าง 4 กิโลเมตร ต่อ 1ศาลา ก็น่าที่จะเป็นปลายคลองบางกอกน้อยแยกเข้าคลองมหาสวัสดิ์ ครับ

ตามลุงไก่ ไปเที่ยวคลองมอญ ครับ เมื่อก่อนผมเคยเป็นทหารเรืออยู่ กองดุริยางค์ทหารเรือ ข้างคลองมอญ สมัยโป๊ะพรานนกล่มใหม่ๆ  หากข้ามถนนอิสรภาพ ก็จะเป็นวัดชิโนรส เดินตามริมคลองไปก็จะผ่านวัดดงมูลเหล็ก และไปทะลุออกถนน จรัญสนิทวงศ์ได้ คลองนี้น่าจะเชื่อมกับคลองชักพระนะครับ

ซอยข้างวัดชิโนรสกับซอยวัดดงมูลเหล็กนี่คนละซอยกันนะครับ หากเดินเข้าซอยวัดชิโนรส จะไปทะลุออกซอยวัดโพธิ์เรียงครับ

ใช่ครับ เลยจากวัดบางเสาธงไปอีกสักหน่อย คลองมอญจะไปบรรจบกับคลองชักพระ แต่ตรงนี้คลองชักพระชื่อจะเปลี่ยนเป็นคลองบางเชือกหนังแล้วครับ

จากภาพที่นำเสนอ ลูกศรสีแดง จะชี้แสดงแนวคลองมอญ
ส่วนลูกศรสีเหลือง จะชี้แนวคลองวัดอรุณ หรือที่เรียกว่าคลองนครบาลในสมัยกรุงธนบุรี

ลองสังเกตสิครับ
ตามที่ผมสันนิษฐานคือ คลองวัดอรุณน่าจะเป็นแนวคลองเดิม ส่วนคลองมอญตามที่ลูกศรสีแดงชี้ น่าจะเป็นคลองที่ขุดขึ้นในภายหลัง
แต่ส่วนแนวคลองมอญที่ต่อจากตรงจุดตัดนี้ไปจนบรรจบกับคลองบางเชือกหนัง ก็จะสันนิษฐานเป็นประเด็นใหม่ต่อไป

วัดที่อยู่ริมคลองมอญนี้ เท่าที่จำได้จะมี วัดเครือวัลย์ วัดนาคกลาง (อีกวัดหนึ่งตรงข้ามฝั่งคลองกับวัดนาคกลาง ผมจำชื่อไม่ได้) วัดวัดชิโนรส (กับอีกวัดหนึ่งข้างวัดชิโนรส ผมก็จำชื่อไม่ได้อีกเช่นกัน) วัดดีดวด วัดโพธิ์เรียง และวัดบางเสาธง
ในกลุ่มวัดทั้งหมดนี้ วัดบางเสาธงเป็นวัดที่เก่าแก่ที่สุด สันนิษฐานว่าสร้างมาแต่สมัยอยุยา ส่วนวัดอื่นๆ เป็นวัดที่สร้างในสมัยรัตนโกสินทรืทั้งหมด

สังเกตจากเงาในภาพ
(๑) แนวของเงาจะฉายจากทางขวาไปทางซ้ายของภาพ ถ้าสมมติว่านายคาร์ล ถ่ายภาพในช่วงเช้า จากความยาวของเงา น่าจะเป็นเวลาประมาณแปดโมงถึงสิบโมง ก็หมายความว่าเรากำลังมองไปทางทิศเหนือ
(๒) ในทางกลับกัน หากนายคาร์ลถ่ายภาพในเวลาบ่าย ก็น่าจะเป็นเวลาประมาณบ่ายสองโมงถึงบ่ายสามโมง ก็หมายความว่าเรากำลังมองไปทางทิศใต้

แต่จากความเอียงของแนวเงา ผมจะประมาณว่าสามสิบถึงสี่สิบองศา
หากเป็นตามข้อ (๑) แนวคลองจะเบนไปทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ
หากเป็นไปตามข้อ (๒) แนวคลองจะเบนไปทางทิศตะวันตกเฉียงใต้

ข้อสังเกตนี้ จะใช้เป็นข้อมูลเบื้องต้นสำหรับการรพิจารณาจากภาพถ่ายทางอากาศหรือภาพถ่ายจากดาวเทียมครับ

เอ ... ตามภาพนี้ จะเป็นตลาดเช้าหรือตลาดบ่ายหนอ?

เอ้า ... แถมภาพตลาดบ้านหม้อให้สักภาพก็ละกัน

"และอีกภาพเป็นภาพตลาดน้ำที่คลองบางระมาด (เห็นสะพานรถไฟข้ามคลอง)"
คงจะหมายถึงภาพนี้หรือเปล่าครับ ถ้าไม่ใช่ คำชี้แจงของผมข้างล่างนี้ก็จะผิดทั้งหมด

ที่จริงแล้วทางรถไฟสายใต้ไม่ได้ข้ามคลองบางระมาด ทางรถไฟที่มาจากสถานีธนบุรีจะข้ามคลองชักพระ ตรงที่เป็นตลาดน้ำตลิ่งชันปัจจุบันที่อยู่หน้าสำนักงานเขตตลิ่งชัน แต่มีสถานีย่อยจุดจอดรถไฟตรงเชิงสะพานนั้นชื่อว่า "สถานีบางระมาด"
ส่วนทางรถไฟที่มาจากสถานีหัวลำโพงจะข้ามคลองบางกอกน้อยที่ใกล้กับวัดน้อยในและจะเข้าสู่สถานีชุมทางตลิ่งชันครับ

ถ้าคุณ siamese เข้าใจว่าเป็นสะพานแรก ดังนั้นคลองในภาพนี้น่าจะเป็นคลองชักพระครับ และตลาดน้ำตามในภาพอาจจะอยู่ตรงใกล้กับวัดตลิ่งชันหรืออาจอยู่ตรงใกล้ปากคลองวัดไทรตรงวัดเรไร ตามในแผนที่ที่แนบมาด้วยครับ

ยังสงสัยอยู่ว่าสะพานในภาพที่ผมนำมาแสดงไว้จะเป็นสะพานรถไฟหรือ เพราะโดยปรกติสะพานรถไฟจะเป็นสะพานโครงสร้างเหล็กและทาสีดำ แต่สะพานในภาพออกทางโทนสีขาว

ภาพนี้ครับลุงไก่ เห็นทางรถไฟสุดภาพ

หนังสือเขียนโดยชาวต่างประเทศ ปี ค.ศ. 1920 ระบุว่าภาพนี้เป็นตลาดน้ำที่อยุธยา (จริงเท็จอย่างไรก็ฟังๆ วิเคราะห์ไว้)

ขยายภาพให้ชัดๆครับลุงไก่ "สถานีบางระมาด" คลองบางกอกน้อย

ตามภาพใน คห ๒๗๔ ถ้าสันนิษฐานว่าคลองนี้คือคลองบางกอกน้อย จุดที่ถ่ายภาพก็น่าจะเป็นปากคลองมหาสวัสดิ์

ถ้าสันนิษฐานว่าคลองนี้คือคลองชักพระ จุดที่ถ่ายภาพก็น่าจะเป็นคลองข้างวัดตลิ่งชัน ซึ่งเชื่อมระหว่างคลองชักพระกับคลองวัดไก่เตี้ย

แต่สำหรับความเห็นส่วนตัวของผมแล้ว ไม่น่าจะใช่ทั้งสองแห่งนี้ครับ

ส่วนภาพใน คห ๒๗๕ ซึ่งสถานที่เปลี่ยนไปเป็นที่อยุธยา ไม่คุ้นกับอยุธยา ต้องขอเข้าขอบสนามพักดื่มน้ำก่อนครับ

เขาย้ายไป อย เราก็ตามไปรอดูด้วยใกล้บ้านเรา

ถ้าเป็นอยุธยาก็หมดปัญญา   ขนาดคลองในกรุงเทพ ยังดูไม่ออกเลย

นี่ก็ อย เห็นเขาว่าไว้เช่นนั้นครับ


(http://upic.me/i/v7/qa008.jpg)

#275 ปี 1920 เรือแพหนาแน่น  ถ่ายมุมเดียวกัน แต่ต่างวัน/เวลา น่าจะถ่ายก่อนภาพ #241

โก๋ฝั่งธน คนกรุงเทพฯ ขอตามไปเที่ยวที่อยุธยาด้วยคนนะครับ ...

ลองสำรวจทางรถไฟสายใต้ด้วยภาพถ่ายดาวเทียมจาก Google Earth และจากแผนที่กรุงเทพมหานคร ทำให้ผมยืนยันได้อย่างมั่นใจว่าคลองในภาพนี้ไม่ใช่คลองบางกอกน้อยครับ และก็ไม่ใช่คลองชักพระตามที่ผมสันนิษฐานเช่นกัน

ผมให้ข้อสันนิษฐานใหม่ว่าคลองนี้คือคลองบางบัว ตัดกับคลองมหาสวัสดิ์ ในเขตตลิ่งชันตามในภาพ และสะพานรถไฟนี้คือสะพานข้ามคลองบางบัวครับ

นายคาร์ล แกอาจจะล่องเรือเข้าคลองบางกอกน้อยแล้วเลี้ยวเข้าคลองชักพระ จากนั้นเลี้ยวเข้าคลองบ้านไทร จนได้พบตลาดน้ำหน้าวัดจำปา (ตามภาพที่มีเก๋งจีนตามข้อสันนิษฐานว่าที่วัดจำปานี้มีศาลเจ้าอยู่) จากนั้นก็ไปเรื่อยๆ แล้วเลี้ยวเข้าคลองบางบัว จนพบตลาดน้ำแห่งนี้เข้า (ที่มีสะพานรถไฟเป็นฉากหลัง) แล้วก็ล่องเรือต่อไปจนออกคลองมหาสวัสดิ์ จากนั้นแกจะไปเที่ยวนครชัยศรีต่อหรือจะเลี้ยวกลับออกคลองบางกอกน้อย ผมก็ไม่ทราบนะครับ ...

ขอบคุณลุงไก่ที่วิเคราะห์ แต่อยากให้ข้อสังเกตุบางประการเพิ่มเติมดังนี้

๑. ทางรถไฟมุ่งหน้าตะวันตก สมัยก่อนมีเส้นทางอีกเส้นหนึ่ง คือ ทางรถไฟสายท่าจีน

๒. จุดที่ถ่ายภาพ จะเห็นว่าผู้ถ่ายยืนตรงหัวแหลมปากคลอง มีคลองแยกด้านหน้านะครับผม  ;D

ตามข้อ ๑ ผมตรวจสอบแล้วครับกับทางรถไฟสายมหาชัย ที่สะพานข้ามคลองสนามชัย ข้างวัดราชโอรสาราม ... ไม่ใช่ครับ ... เพราะถ้าสมมติว่าใช่ ในภาพจะต้องปรากฎวัดราชโอรสและวัดหนังบางขุนเทียนทั้งสองฝั่งคลองครับ

ตามข้อ ๒ สิ่งที่ผมยังสงสัยอยู่คือ ตรงจุดที่ผู้ถ่ายภาพตั้งกล้องนั้น เป็นปากคลองแยก หรนือเป็นหัวโค้งของคลอง ถ้าเป็นหัวโค้งของคลอง แสดงว่าแนวคลองแล่นมาแบบหักศอกครับ

คงต้องไปลองค้นหาที่แถวอยุธยาดูมั่งแล้วหละ ...

หาภาพสะพานรถไฟข้ามคลองบางกอกน้อยมาอ้างอิงให้ครับ สะพานนี้เป็นสะพานเดิม สร้างเมื่อ ค.ศ. ๑๙๒๓ เทียบได้กับปี พ.ศ. ๒๔๖๖ เป็นสะพานเหล็กโครงถักช่วงเดียว สองตอม่อริมฝั่ง
แต่สะพานในภาพคำถามเป็นสะพานเหล็กธรรมดาสามช่วง สี่ตอม่อ มีสองตอม่ออยู่ในคลอง

เพิ่งได้ภาพมาจากเวปหนึ่ง เลยนำมาลงเพื่อเปรียบเทียบครับ ... เป็นสะพานรถไฟข้ามคลองสนามชัย ข้างวัดราชโอรส ในเส้นทางสายวงเวียนใหญ่-มหาฃัยครับ

ฝากอีกภาพหนึ่งครับ ถ้าท่านใดอยู่แถวดาวคนองหรือจอมทองและรู้จักวัดบางขุนเทียนนอก ผมขอความกรุณาช่วยไปเดินสำรวจอาคาร ๒ หลังในวัดตามลูกศรสีแดงที่ชี้ (ภาพล่าง) ว่าจะมีลักษณะเหมือนหรือคล้ายกับอาคารเก๋งจีนในภาพเก่าหรือไม่ (ภาพบน)

ถ้าได้ถ่ายภาพมาแสดงด้วยจะเป็นการดีครับ ...

ให้ลุงไก่ ดูอารมณ์ของศาลาท่าน้ำ ที่ถ่ายจากวัดบางขุนเทียนใน ไปฝั่งตรงข้าม

วัดในภาพคือวัดบางขุนเทียนกลางครับ วัดบางขุนเทียนนอกจะอยู่ติดกับวัดบางขุนเทียนกลาง แต่ถัดไปทางขวามือของภาพนี้ครับ

สันนิษฐานไว้ก่อนว่าเป็นแม่น้ำป่าสักหรือแม่น้ำลพบุรี

อะเฮ้อ ... เพิ่งไปพบภาพนี้ในเวปหนึ่ง บอกว่าเป็นคลองพระโขนง ... ฟังหู ไว้หู

ฝากภาพนี้อีกหนึ่งภาพ เคยถกเถียงกันในเวปพันทิป ห้องไร้สังกัด เมื่อหลายเดือนมาแล้ว เรื่องว่าสะพานนี้อยู่ที่ไหน?

มาขยายภาพข้างบน  มีศาลาท่าน้ำอะไรอยู่ในภาพนี้  โอ่อ่าเสียด้วย

ภาพด้านบนเป็นคลองสายหนึ่ง และมีโครงสร้างสะพานชักรอกได้ เป็นแบบสะพานยก เพื่อให้เรือผ่านได้ ในกรณีที่น้ำมากขึ้นสูง จึงเข้าไปดูในคลังภาพซึ่งปรากฎคลองแห่งหนึ่งมีสะพานไม้ยกได้แบบนี้ ซึ่งไม่แน่ใจว่าจะเป็นสถานที่เดียวกันหรือไม่ เนื่องจากสิ่งแวดล้อมรอบด้านผุพังไปหมดแล้ว ส่วนภาพโปสการ์ดสิ่งแวดล้อมยังดูดีอยู่มาก คลองในภาพที่ผมลงไว้ด้านล่าง ที่ว่านี้คือ "คลองสาน"

ใกล้ถึงปลายทางแล้วครับอาจารย์เทาชมพูและคุณพี่ SIAMESE

เหลือภาพชุดตลาดน้ำอีกภาพหนึ่งก็ขอถือโอกาสนำลงไว้ในตอนนี้ ผมเข้าใจว่าจะเป็นชุดเดียวกับตลาดน้ำที่มีภาพเก๋งจีน และอาจจะมีการนำเสนอแล้วในกระทู้อื่น
แล้วก็ค้นหากันต่อไปว่าเป็นสถานที่ใด

ถ้างั้นศาลาท่าน้ำที่สวยงามนั้น เป็นบริเวณบ้านสมเด็จเจ้าพระยา แห่งสกุลบุนนาค หรือเปล่า

ภาพใน คห. 295 นั้นมีการพิมพ์ลงในหนังสืออย่างน้อย ๓ เล่ม ต่างก็อ้างว่า "คลองบางกอกน้อย" เลยครับลุงไก่  ;D ;D

 ;D  :P  ขอคารวะท่านอาจารย์ครับ

ผู้ที่นำภาพนี้มาลงในกระทู้ของพันทิบ ท่านเฉลยไว้ว่าเป็นสะพานเข้าบ้านสมเด้จเจ้าพระยาบรมมหาสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค) หรือสมเด็จเจ้าพระยาองค์ใหญ่ครับ

แต่จะเป็นคลองอะไรล่ะ ... คลองสานหรือคลองบ้านสมเด็จ

ขอสันนิษฐานไว้ในเบื้องแรกว่า คลองนี้คือคลองดาวคนอง หรืออาจจะเป็นคลองบางขุนเทียน

ผมจะใช้ศาลาทรงไทยคลองตามในภาพเป็นจุดเริ่มต้นของการค้นหาครับ

ฝากภาพนี้ไว้ต่อไป ...

หากคำตอบคือ บริเวณหน้าบ้านสมเด้จเจ้าพระยาบรมมหาสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค) ถ้าถูกต้องก็เห็นสมควรอยู่ เนื่องจากเบื้องหลังภาพ ก็ปรากฎเห็นราวไม้แขวนอีก ๑ ตัว ทั้งนี้อาจจะเป็นไปได้ว่า ท่านต้องใช้คลองนี้ในการเดินทาง ครั้นจะมัวนั่งลอดใต้ท้องสะพานเหมือนจะไม่สง่างามและสมเกียรติยศแห่งองค์สมเด็จเจ้าพระยา ดังนั้นพื้นสะพานจึงต้องให้ยก กระดกได้เมื่อขบวนเรือมาถึง

ไม่ต้องบอกก็คงจะทราบนะว่าสะพานนี้เคยเป็นสะพานข้ามคลองสนามม้าที่กลายชื่อเป็นคลองอรชรในภายหลัง

จาก คห 300 เรื่องสะพานยกหรือสะพานหก ผมอาจจะจำสับสนบ้างว่าเป็นสะพานเข้าบ้านหรือสะพานข้างบ้านสมเด้จเจ้าพระยาฯ

ผู้น้อยขอกราบขออภัยมา ณ ที่นี้ครับ

ฝั่งของกรุงเทพมหานคร ยังมีคลองอีกสายหนึ่ง ซึ่งมีประวัติศาสตร์คลองมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุยา  ซึ่งมีร่องรอยการอยู่ของชุมชนสมัยกรุงศรีอยุธยา มีการสร้างวัดริมคลองต่อเนื่องถึงกรุงรัตนโกสินทร์ เป็นคลองที่มีความยาว เชื่อมแม่น้ำเจ้าพระยา กับ คลองแสนแสบ ไว้ด้วยกัน คลองนี้มีชื่อว่า "คลองสามเสน"

ช่วงบริเวณปากคลองสามเสน ผ่านสถานที่สำคัญ เช่น วังศุโขทัย และ โรงเรียนวชิราวุธ รวมทั้งวัดประสาทบุญญาวาส และวัดโบสถ์ เป็นต้น รวมทั้งริมคลองด้านใน เป็นพื้นที่ดินที่รัชกาลที่ ๕ ซื้อที่ดินเพื่อพระราชแก่เจ้าจอมบรรดาก๊ก อ. เพื่อให้อยู่อาศัย ปลูกตึกเช่ามีเงินได้ในภายหน้าได้ และคลองก็เรื่อยไปสู่ วัดอุภัยฯ บริเวณอนุสาวรีย์ประชาธิปไตย ซึ่งเป็นวัดเกี่ยวกับ "เจ้าฟ้าเหม็น" ในสมัยรัชกาลที่ ๑ และคลองไหลเรื่อยไปผ่านทุ่งส้มป่อย ทุ่งพญาไท ทุ่งบางกะปิ ถนนพระราม ๙ และไปออกปากคลองที่คลองแสนแสบ

ภาพการอัญเชิญพระพุทธชินราชจำลองไปยังพระอุโบสถวัดเบญจมพิตร ก็ได้อัญเชิญองค์พระล่องแพ เข้ามาในคลองสามเสน เมื่อ พ.ศ. ๒๔๔๔

ขอท้วงว่า "อนุสาวรีย์ประชาธิปไตย" น่าจะเป็น "อนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิ" นะครับ ก๋วยเตี่ยวเรือในคลองข้างอนุสาวรีย์ชัยยังอยู่ในความทรงจำ

ผมมีขนมเป็นของว่างทานกับกาแฟยามบ่ายมาฝากคุณพี่ siamese ครับ

ช่วยเสริมข้อมูลแผนที่ให้คุณ siamese ครับ

ขอบคุณครับ ลุงไก่ ที่ได้ให้ชมภาพสะพานเฉลิมสวรรค์ ซึ่งรื้อทิ้งเพื่อสร้างตอม่อสะพานสมเด็จพระปิ่นเกล้า เลยแนบภาพคลองงามๆให้ลุงไก่เช่นกัน

ไปพบคำเฉลยของคลองในภาพนี้จากกระทู้เก่าที่อาจารย์เทาชมพูท่านได้กรุณาอ่านและแปลคำบรรยายภาพไว้ได้ว่า คือคลองบางลำพู

ส่วนภาพข้างบนของคุณพี่หนุ่มสยาม ผมกำลังนึกอยู่ว่าจะเป็นคลองโอ่งอ่างหรือคลองมหานาค

ขอบคุณสำหรับภาพสะพานเฉลิมสวรรค์ที่จำกันไม่ได้แล้วว่าหน้าตาเป็นอย่างไร เพราะรื้อไปนานมาก ๆ

สงสัยว่าเสาสะพานมีรูปร่างหน้าตาคล้ายสะพานข้ามคลองผดุงกรุงเกษม ตรงหน้าสถานีรถไฟหัวลำโพงนะคะ

สร้่างสมัยเดียวกันหรือเปล่าคะ ใครพอทราบบ้าง กรุณาเล่าให้ฟัง จักเป็นพระคุณยิ่ง

สะพานเฉลิมสวรรค์๕๘ ที่สวยงามนี้สร้างขึ้นเมื่อพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าฯ เสด็จสวรรคตแล้ว คือ สร้างในรัชกาลที่ ๖ ในชื่อสะพาน "เฉลิม + สวรรค์" ครับสร้างเมื่อ พ.ศ. ๒๔๕๕ (๒ ปีหลังสวรรคต) ซึ่งสะพานชุดเฉลิมที่ถูกสร้างภายหลังการสวรรคตมีอีก ๑ สะพานคือ สะพานเฉลิมเดช ๕๗ ปลายถนนสี่พระยา สร้างข้ามคลองหัวลำโพง เพื่อถวายเป็นพระราชกุศลแด่พระองค์ท่าน

ส่วนสะพานริมคลองผดุงกรุงเกษมที่หัวลำโพง เรียกว่า "สะพานเจริญสวัสดิ์ ๓๖" ซึ่งเปนสะพานชุดที่ชึ้นด้วยคำว่า เจริญ ในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าฯ ทรงสร้างเมื่อพระชนม์มายุ ๓๖ พรรษา ใน พ.ศ. ๒๔๕๙ ห่างจากสะพานเฉลิมสวรรค์ ๕๘ อยู่ ๔ ปี แต่มีศิลปกรรมเสาสูงแบบยุโรปที่คล้ายกันอย่างมาก

ขอบพระคุณ ๆ หนุ่มสยามเป็นอย่างสูงค่ะ

ขอพ่วงเรื่องของสะพานเข้ามาในกระทู้นี้ด้วยนะคะ มีคลองก็ต้องมีสะพานเป็นของคู่กัน

เราเคยมีสะพานสวยงามหลายแห่ง ต้องขอความรู้คุณหนุ่มสยามผู้ร่ำรวยภาพคอยเพิ่มเติมให้นะคะ

ศิลปะกรรมในการสร้างสะพาน สะท้อนความรุ่งเรืองของยุคสมัยได้

น่าเศร้าที่ปัจจุบันนี้ การสร้างสะพาน ไม่ได้คำนึงถึงศิลปะกรรมเท่าไร ดูแล้วจืดชืดมากค่ะ

มาชมพระเอก-นางเอก ของ "คู่กรรม" คู่แรกเมื่อเป็นภาพยนต์กัน แต่คำถามคือสถานที่ที่ถ่ายภาพนี้ มีสะพานข้ามลำน้ำ (จะเป็นแม่น้ำหรือคลองมิอาจทราบ)เป็นฉากหลัง

ไม่ต้องบอกนะครับว่าภาพนี้คือสะพานหัน ในซอยจากพาหุรัดไปสำเพ็ง

สุดคลองบางกอกน้อย ... พายเรือตามหาบัวลอย ... จนเหงื่อพี่ย้อยโซมกาย (นิค นิรนาม ชุดหยิบสิบ)

ลุงไก่ไม่เจอบัวลอยหรอกครับ แต่ว่าบัวผัน (แฟนบัวลอย) อยู่แน่ๆ เพราะต้องหาเงินส่ง ไอ้แดง ส่งขึ้นเรียน ม.4 อยู่ กำลังทะเลาะกันอยากได้มือถือ .. (ชุด ถึงควายทุยภาคพิเศษ)  ;)

กลัวกระทู้จะตก

คุณพี่หนุ่มสยามยังไม่ตอบผมเลยว่าภาพคือคลองอะไร ... มัวแต่ไปหาน้องบัวผันกระมัง?

วานลุงไก่บอกด้วยเทอญ เห็นการรุกล้ำคลองแล้วก็ไม่ค่อยจะดี ป่าจากด้านข้าง งามมาก ลูกจากก็อร่อย

(http://www.reurnthai.com/index.php?action=dlattach;topic=4405.0;attach=21356;image)

ขอตอบว่า

คลองลัดโพธิ์ (http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%84%E0%B8%A5%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%A5%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B9%82%E0%B8%9E%E0%B8%98%E0%B8%B4%E0%B9%8C)

http://www.youtube.com/watch?v=hgbbPnbmFAM&feature=related

;D

ถูกต้องครับ คลองลัดโพธิ์ อำเภอพระประแดง สมุทรปราการ

มุมมองจากด้านเดียวกัน แต่เยื้องขวาไปนิดหน่อย

มีเรื่องและภาพคลองลัดโพธิ์มาเพิ่มเติม



 ;D

กว่าจะเข้าเวปได้ เจอแต่หน้าจอว่า Server Error ทั้งวัน ต้องตื่นมาก่อนไก่โห่

ฝากไว้ก่อนนะเจ้า Server ทีใครทีมัน

ถามทั้งชื่อสะพานและชื่อคลองพร้อมกันไปเลย ...

๑.สะพานเฉลิมวัง ๔๗
๒.คลองสะพานถ่าน(คลองหลอดวัดราชบพิธ )
คลองหลอดวัดราชบพิธ (Khlong Lot Wat Ratchabophit) เริ่มจากคลองคูเมืองเดิมตรงวัดราชบพิธ ผ่านถนนราชบพิธ ถนนดินสอ ถนนมหาไชย บรรจบคลองรอบกรุง ตอนเหนือสะพานดำรงสถิต คลองนี้มีชื่อเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า "คลองสะพานถ่าน" แต่เรียกเป็นทางการว่า "คลองวัดราชบพิธ"

ถูกต้องและเก่งมากครับคุณพี่บางปลาม้า

ถามต่อเลยว่าตรงเชิงสะพานนี้มีซอย ๓ ซอย ที่ตอนนี้กลายเป็นถนนไปแล้ว มีฃื่อคล้องจองกัน ?

ซอย สระสรง-ลงท่า-หน้าวัง ครับ

เรือนแพ...สุขจริง..อิงกระแสธารา.....

วิมานน้อยลอยริมฝั่ง ถึงอ้างว้างหัวใจรำพัน

หิวหรืออิ่ม ก็ยิ้มพอกัน ชีวิตกลางน้ำสุขสันต์

โอ้สวรรค์...ในเรือนแพ

 ;D

๐เมื่อวัยเด็กเล็กอยู่รู้จากแม่
เคยอยู่แพค่ำเช้าเราสุขสันต์
ระเริงรื่นชื่นฉ่ำแม่น้ำสุพรรณ
บางยี่หนหากสวรรค์หลั่นมาดิน

ขอบคุณรูปเรือนแพ และ เนื้อเพลงที่ประทับใจดิฉันมาแต่เด็กค่ะ ชอบมาก ทั้งเพลง และ แพค่ะ

ใครรู้บ้างว่าที่ไหน อนุญาตให้สร้างเรือนแพเป็นบ้านได้อย่างถูกกฏหมายริมแม่น้ำแบบนี้ ช่วยบอกเอาบุญด้วยเทอญ

วันนี้จะขอถามสิ่งที่อยากรู้มาตั้งแต่อ่าน "หลายชีวิต" ของ ท่านคึกฤทธิ์ว่า

เรือ 2 ชั้นที่แล่นระหว่างท่าเตียนไปสุพรรณบุรีนั้น เขาเดินเรือไปทางไหนกันคะ

เข้าคลองอะไร ออกคลองอะไรทางไหนกัน ค่าโดยสารคนละเท่าไร ใช้เวลานานมากน้อยเพียงใด

รบกวนคุณหนุ่มสยามผู้ร่ำรวยภาพเด็ด ช่วยเมตตาแปะภาพบรรยากาศในเรือที่มี "หลายชีวิต" ให้ได้ชมกันบ้าง

คนรุ่นหลังเกิดไม่ทันได้นั่งเรือสายนี้ อยากรู้อยากเห็นเสียเหลือเกิน

เรื่องหลายชีวิต นั้นเป็นเรื่องที่เศร้ามากมาย ต่างคนถือกำเนิด และดำเนินชีวิตแตกต่าง แตกที่กัน แต่ต้องมีอะไรบางอย่าง นำทุก ๆ คนมารวมตัวกันอยุ่ในเรือมรณะแห่งนี้ ทิ้งทุกสิ่ง ทุกอย่างลง แม้กระทั่งครั้งหนึ่ง เคยมียศ มีศักด์ มีเงินทอง ต่างก็ร่วมรับชะตากรรมอย่างเดียวกัน เป็นคำตอบจากสวรรค์ที่ส่งลงมาให้ทุกชีวิตบนเรือ อย่างเท่าเทียมกัน มิอาจละเว้นได้ ช่างน่าเศร้าเสียกระไร

คุณพระช่วย.... เรือแน่น...ปานนี้เชียวหรือ?

จะปลูกแพเป็นเรือนจะต้องขออนุญาตจากหน่วยราชการหลายหน่วยครับ เริ่มจากบนฝั่งก่อนไป ต้องไปขออนุญาตก่อสร้างอาคารกับสำนักงานเขต (ในเขต กทม) หรือเทศลสลหรือ อบต (ในต่างจังหวัด) แล้วไปขอมีเลขบ้าน เพื่อนำไปขอติดตั้งไฟฟ้าและน้ำประปา โทรศัพท์

จากนั้นนำเอกสารการได้รับอนุญาตก่อสร้าง ไปขออนุญาตก่อสร้างอาคารในลำน้ำกับกรมเจ้าท่า ผู้ดูแลลำน้ำทั่วประเทศ ขั้นตอนหลังนี้ยุ่งและยากจนแทบจะถอดใจไปปลูกกระต๊อบอยู่กลางนาแทนเลยครับ และไม่อนุญาตอย่างง่ายๆ ด้วย

เรื่องเรือสองชั้นที่แล่นระหว่างดรุงเทพ-สุพรรณ จำได้ว่าเรือจะไปทางวัดไผ่โรงวัว ลองถามอากู๋ผู้รอบรู้ให้เดาให้แล้ว น่าจะเป็นเส้นทางแม่น้ำเจ้าพระยา เลี้ยวเข้าคลองพระยาบันลือ แล้วไปออกแม่น้ำนครชัยศรีครับ

เรือนแพ ... สุขจริง อิงกระแสธารา
...
วิมานน้อย ... ลอยริมฝั่ง ...
...
หิวหรืออิ่ม ก็ยิ้มพอกัน
ชีวิตช่างสุขสรรค์
โอ้ สวรรค์ ในเรือนแพ.


แล้วขออย่ามีเรือขนน้ำตาลหรือเรือทรายมาล่มหน้าเรือนแพก็แล้วกัน ...

ตั้งใจอ่านขั้นตอนการขออนุญาตสร้างแพ ...แต่....พอเจอประโยคนี้


ต้องร้องว๊าย......มะอาวววววดีก่า.....

ขอแยกซอยออกไปเล่าถึงเบื้องหลังวรรคทองของเพลง "เรือนแพ" 

     ย้อนหลังไปเมื่อปีพศ. 2502 ภายในห้องซึ่งไม่กว้างใหญ่นัก มีคนอยู่ 4 คน ..และอีก10คนนอนเรียงรายกันอยู่
หนึ่งในนั้นก็คือพระเจ้าวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าภานุพันธ์ ยุคล องค์ประธานของอัศวินภาพยนตร์ กำลังสนทนาอยู่กับบรมครูเพลง ชื่อสง่า อารัมภีร

     เพลงเรือนแพยังไม่เสร็จ

     คุณชาลี อินทรวิจิตร ยืนถวายรายงานเพลงอยู่ต่อหน้าพระพักตร์ของพระองค์ท่าน
ชาลีก็เริ่มร้องว่า "ทุกข์หรือสุขคลุกเคล้าปนกัน" 
เสด็จบอก "นี่ไม่ใช่ชาลี นี่ใครๆก็แต่งได้ "
ชาลีก็วนกลับไป ขณะนั้นเป็นเวลา 4 นาฬิกา จะรุ่งเช้าแล้ว
ชาลีเดินผ่านหน้าผมไปที่หน้าต่างกระจกของห้องบันทึกเสียงอัศวิน
เบื้องล่างก็คือซอยนาคราช จะมีข้าวขาหมู ไก่ย่าง เป็ดย่างเต็มไปหมด เป็นที่เห็นแล้วน้ำลายไหล

พักใหญ่.. ชาลีตะโกนว่า
"เสด็จ!" "..หิวหรืออิ่ม..ก็ยิ้ม..พอกัน"
เสด็จบอก "นี่คือชาลี กวีที่มีทำนอง!"

นี่คือเบื้องหลังของเพลงเรือนแพ เสร็จประมาณตี4ตี5ได้
และประโยค หิวหรืออิ่มก็ยิ้มพอกันนี้ ได้พาเพลงเรือนแพล่องลอยอยู่ในความทรงจำของท่านทั้งหลายจนถึงวันนี้

http://www.oknation.net/blog/print.php?id=107126

อัจฉริยะในการแต่งเพลงแบบนี้ ปัจจุบันมีใครเทียบเคียงได้บ้าง

ครูแจ๋ว เก่งจริง ๆ เพลงทำให้เห็นภาพ บรรยากาศ รวมทั้งเสียงรีดเรไรและธารน้ำไหลเอื่อย ๆ

ย้อนมาที่เส้นทางเรือไปสุพรรณอีกทีค่ะ

คลองมหาสวัสดิ์ ขุดจากตลิ่งชันไปออกแม่น้ำนครไชยศรี

เคยใช้เป็นเส้นทางเดินเรือ 2 ชั้น ไปสุพรรณใช่หรือไม่ค่ะ

เมื่อวานขับรถผ่านไปแถวศิริราช เห็นป้ายชื่อคลองบ้านขมิ้น

ซ้ายมือ มีราวสะพานเก่าข้ามจากพรานนกไปศิริราช เขียนด้วยลายมือลงบนปูนว่า

"นายอู๊ด ช่างหล่อ ยี่ห้อ ฮั่วอัน สร้างเมื่อ พ.ศ.2468"

ราวสะพานนี้มีข้างเดียว อีกข้าง ถูกรื้อ กลายเป็นราวสะพานรุ่นใหม่

และมีป้ายบอกว่า "คลองคูเมืองฝั่งตะวันตก"

เล่าสู่กันฟัง เพราะดิฉันเห็นเป็นของแปลก เนื่องจาก สะพานนี้ เอกชนเป็นผู้สร้าง

และ คลองบ้านขมิ้นนี้ เป็นคูเมืองเก่าเสียด้วย เรารู้จักกันแต่คูเมืองเดิม คือ ที่เข้าใจว่า ชื่อคลองหลอด

เพิ่งจะรู้ว่า ฝั่งตะวันตก หรือ ฝั่งธนบุรี มีคูเมืองเดิมด้วย

เพราะนึกว่า ใช้ แนวแม่น้ำเจ้าพระยาเดิม คลองบางกอกน้อย ไปออกบางกอกใหญ่ เป็นคูเมืองเท่านั้นค่ะ

คลองคูเมืองธนบุรีฝั่งตะวันตก เหลือฐานะแค่ "ท่อระบายน้ำ" บทความโดย ภาณุพงษ์ ไชยคง
http://www.lek-prapai.org/watch.php?id=186

(http://i1177.photobucket.com/albums/x359/lekprapai/clip_image001-1.jpg)

ไปเจอในเว็บค่ะ เลยแค็ปหน้าจอมาให้ดูกันทั้งหมด 
เขาบรรยายว่าเป็นคลองหัวลำโพง   แต่ดิฉันเทียบกับปัจจุบันไม่ถูกเลยว่า อะไรอยู่ตรงไหน
ร้อนอาสน์คุณ siamese อีกแล้วละมัง

อ้างถึงสะพานเฉลิมเดช ๕๗ ตามที่กล่าวไว้ในภาพ ก็ขอเล่าประวัติแห่งสะพานนี้ดังนี้

สะพานเฉลิมเดช ๕๗ เป็นหนึ่งในสะพานชุดเฉลิม ที่เป็นชุดสะพานที่สร้างเพื่อเป็นพระราชกุศล เฉลิมพระชนม์พรรษาแห่งพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งสร้างเพื่อเป็นประโยชน์แก่บ้านแก่เมืองเรื่อยมา จนกระทั่งเสด็จสวรรคต

ครั้นถึงช่วงต้นรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ฝ่ายกรมศุขาภิบาลได้นำความกราบบังคมทูลถึงเรื่องเงินคงค้างจากเงินพระราชทานเฉลิมพระชนมวารยังคงค้าง จึงได้มีการสร้างสะพานถวายเป็นพระราชกุศลอีก ๒ สะพาน คือ สะพานเฉลิมเดช ๕๗ และ สะพานเฉลิมสวรรค์ ๕๘ ซึ่งเป็นสะพานชุดเฉลิมที่สร้างในช่วงต้นรัชกาลที่ ๖


สะพานเฉลิมเดช มีพิกัดบริเวณถนนสี่พระยา เชื่อมต่อกับถนนตรง ข้ามคลองหัวลำโพง และก่อสร้างสะพานด้วยระบบเฟโรคอนกรีต หรือ คอนกรีตเสริมเหล็ก ตามที่ได้วงกลมสีเขียวให้ชม

ภาพถนนในปัจจุบัน

อ้างถึงพงศาวดารกรุงธนบุรี

เมื่อเหล่าเสนาบดีได้พร้อมใจกันถวายราชสมบัติยกขึ้นเป็นพระบาทสมเด็จพระเจ้าตากสินแล้ว "...ทรงดำริว่ากรุงธนบุรียังไม่มีกำแพงที่มั่นคง โปรดเกล้าใหนำไม้ทองหลางทั้งต้นมาล้อมพระนครทั้งสองฟากน้ำ ตั้งแต่มุมกำแพงเมืองเก่า ไปจนวัดบางหว้าน้อย วงลงไปริมแม่น้ำใหญ่ ตลอดจนมาถึงกำแพงเมืองเก่าที่ตั้งเป็นพระราชวัง แล้วให้ขุดคลองเป็นคูหลังเมืองแต่คลองบางกอกน้อย มาออกคลองบางกอกใหญ่ เอามูลดินขึ้นถมเป็นเชิงเทิน และให้ขุดคลองเป็นคูข้างหลังเมือง ตั้งแต่กำแพงเก่าท้ายป้อมวิไชยเยนทร์ วงข้นไปจนถึงศาลเทพารักษ์หัวโขดออกแม่น้ำทั้งสองข้าง..."

ภาพเล็กไปสักหน่อย ... คลองอะไรไม่ถาม เพราะมองปั๊บก็รู้ปุ๊บ และทราบกันอยู่แล้ว

ช่วยกันดูซิว่าลุงแกพายเรือขายอะไร?

ใช่ป่ะเอ่ย... ;D

ว่าด้วยเรือที่ไปสุพรรณกันก่อนจะว่าถึงเส้นทาง
"...ที่เรียกว่าเรือเมล์เขียว เรือเมล์แดง ก็ดูจากสีของเรือนั่นเอง  เรือเมล์เขียวเป็นเรือของบริษัทคนไทย คือ
เรือหลวงมิลินท์  ส่วนเรือเมล์แดงเป็นของบริษัทฝรั่ง แม้จะใช้สีแดงเหมือนกัน แต่ต่างบริษัทก็จะใช้สีแดงต่างกัน
กล่าวคือ เรือของบริษัทสยามสตีมแพคเก็ตต์เป็นสีแดงเลือดหมู ของสยามมอเตอร์โบทเป็นสีแดงสด   นอกจากจะมีป้าย
บอกชื่อบริษัทติดอยู่ข้างเรือแล้ว เรือแต่ละลำจะมีป้ายบอกชื่อท่าเรือต้นทางและปลายทางให้ผู้โดยสารทราบด้วย
       เรือที่เดินเส้นทางระยะไกล เป็นเรือสองชั้นขนาดใหญ่ ชั้นบนจุผู้โดยสารได้ประมาณ 80-90 คน 9ส่วนชั้นล่างมี
ห้องเครื่องยนต์อยู่กลางลำเรือ พื้นที่ส่วนที่เหลือเป็นระวางบรรทุกสินค้าอุปโภคบริโภค ซึ่งในยุดนั้นยังนิยมบรรจุในกระบุง
ตะกร้า  สินค้าที่บรรทุกเข้ากรุงเทพฯส่วนใหญ่จะเป็นพืชสวน  ขาออกเป็นสินค้าจิปาถะ เช่น เสื้อผ้า เหล้า บุหรี่
อาหารแห้ง อาหารกระป๋อง เป็นต้น
       ในระหว่างสงครามโลกครั้งที่ 2 มีเรือโดยสารวิ่งรับส่งผู้คนอยู่บ้าง แต่ไม่สม่ำเสมอ เพราะน้ำมันขาดแคลน
ช่วงหลังสงครามบริษัทเรือของฝรั่งซึ่งถือว่าเป็นคู่สงคราม ถูกทางการยึดมาดำเนินการเองในรูปของบริษัทขนส่ง แต่
การบริหารไม่รัดกุม จึงขาดทุนและเลิกกิจการไปหลังสงครามโลกได้ประมาณ 10 ปี  ส่วนเรือเขียวของหลวงมิลินท์ก็
เลิกกิจการไปเพราะเจ้าของชราภาพบริหารงานไม่ไหว  สาเหตุอีกประการก็คือ เริ่มมีการสร้างถนนหนทางเพิ่มมากขึ้น
เป็นลำดับ ความสำคัญของการสัญจรทางน้ำจึงลดน้อยถอยลง   เมื่อกิจการเรือเมล์เลิกไป ก็มีผู้ขอซื้อเรือเหล่านี้ไป
บรรทุกสินค้าบ้าง ไปทำแท่นขุดทรายในแม่น้ำบ้าง ไปทำร้านอาหารลอยน้ำแถวสะพานปิ่นเกล้า สะพานกรุงธนฯ หรือ
สะพานปรีดี-ธำรงที่อยุธยาบ้าง  ที่ไปผูกเกยตื้นทิ้งไว้ตามข้างตลิ่งก็มีไม่น้อย เป็นที่น่าอนาถใจ..."
ที่มา free.7host07.com/phlib/intro5.html

ขอถามแบบเดียวกันบ้างค่ะ  เพราะดูไม่ออก
รูปสองรูปนี้ แม่ค้าขายอะไร

มองไม่ออก บอกไม่ถูก ว่าป้ากับยายขายอะไร

มองจากภาพแล้ว ทราบว่าเจ้าของภาพประจำการอยู่ที่พันทิป คงต้องแอบไปถามก่อน

ขอรับกระผม ...

http://www.oknation.net/blog/print.php?id=327844

นี่คงเป็นเจ้าประจำของคุณหนู  :D  :D 

ก๋วยเตี๋ยวเรือของแท้แถบบางกอกน้อย ต้องมีกัญชามัดเล็กๆ ซุกไว้ก้นหม้อน้ำก๋วยเตี๋ยว ... ซดน้ำให้หมด อย่าให้เหลือ

จากเวปนี้คงจะตอบข้อสงสัยได้กระจ่างครับ

http://saosusuk-76.blogspot.com/2010/11/blog-post_18.html

จากหนังสือ "หลายชีวิต" ของท่านอาจารย์หม่อมฯ ลองช่วยกันค้นหาสิครับว่า "คุ้งสำเภา" ที่อาจารย์หม่อมฯ ท่านระบุว่าเป็นตำแหน่งที่เรือล่มนั้นอยู่ตรงโค้งไหน

รื้อกระทู้นี้ขึ้นมาใหม่ เพราะได้ยินชื่อ คลองอรชร ในข่าวช่อง 3 เมื่อวานนี้
 ดร. รอยล กล่าวว่า. คลองอรชร ปัจจุบันกลายเป็นท่อลอดอยู่ในแนวถนนอังรีดูนังต์.
ใช้ในการระบายน้ำจากคลองแสนแสบ ช่วยน้ำท่วม 2554 นี้ได้

จากคลองกลายเป็นท่อไปแล้วค่ะ

เมื่อคุณร่วมฤดีตั้งกระทู้นี้  พวกเราในเรือนไทยช่วยค้นหาภาพคลองในอดีตมาลงกันอย่างสนุกสนาน     ไม่มีใครสามารถมองเห็นอนาคตได้ว่าในอีก 2-3 เดือนต่อมา   คลองในกรุงเทพจะเพิ่มมากขึ้นไม่รู้กี่เท่าตัว 
จนบัดนี้    ก็ยังมีคลองเหลืออีกหลายคลองให้สัญจรกันทางเรือ เช่นคลองพุทธมณฑลในภาพข้างล่างนี้

ดิฉันเคยเห็นคลองอรชรมาก่อน ตอนไปเรียนหนังสือ   ต่อมาเมื่อขยายถนนทั้งสองด้าน คลองอรชรก็หายไป  มีถนนที่กว้างขึ้นอยู่ข้างบน คลองก็มุดลงใต้ถนนเป็นท่อระบายน้ำ ซึ่งคงจะระบายได้น้อยกว่าคลอง 
ชะตากรรมนี้เกิดกับคลองจำนวนมากที่หายไปในเมืองหลวงค่ะ

คลองพุทธมณฑล ของอาจารย์ น่าจะเป็นแม่น้ำหรือทะเลสาบมากกว่านะคะ

ขอสอบถามผู้รู้นอกเรื่องคลองสักนิดเถอะค่ะ
ย่านพุทธมณฑล นี้ แต่เดิมมา เรียกกันว่าอะไรคะ  ??? 

น้ำท่วมคราวนี้ ได้ยินชื่อคลองมากมายที่มีบทบาท เพิ่ม หรือ ลดระดับน้ำ ให้บริเวณข้างเคียง

คลองอรชรเป็นคลองที่ดิฉันติดใจมากตั้งแต่เด็ก เพราะบรรพบุรุษเคยอาศัยในวังแถวนี้ ไม่ทราบเหมือนกันว่าวังอะไร
แต่ท่านทั้งหลายเล่าให้ฟังเรืองราวของการพายเรือในคลองอรชร เรื่องผีที่โหนต้นไม้มาหลอกคนพายเรือกลางคืน

พอถึงคราวที่พี่สาวไปเรียนที่ตึกหรั่ง กันตารัติ ข้างคลอง ก็ให้นึกกลัวผีที่ได้ฟังมาเป็นอย่างยิ่ง

คนสมัยก่อนเรียกกันง่าย ๆ ว่า คลองสนามม้า ตอนนี้กลายเป็นท่อ และดูเหมือนจะมีคูเล็ก ๆ เหลือให้เห็นทางด้านวัดปทุมค่ะ

ไม่เข้าใจว่าทำไมฝั่งธนบุรี ถึงได้ขุดคลองแนวเหนือใต้น้อยเหลือเกิน ราวกับไม่เคยมีปัญหาน้ำท่วมมาก่อน

เรื่องนี้แปลกใจมากค่ะ

 ตอบคุณ. Poja
น่าจะเรียกว่าศาลายาค่ะ

ที่ฝั่งตะวันตกแม่น้ำเจ้าพระยา  (หมายถึงฝั่งธนบุรีและจังหวัดปริมณฑล)
มีคลองที่ขุดจากเหนือมาใต้น้อย  ก็เนื่องมาจากฝั่งตะวันตกเจริญช้ากว่า
ฝั่งตะวันออก หรือฝั่งพระนคร  ความเจริญของฝั่งตะวันตกในสมัยรัชกาลที่ ๔
รัชกาลที่ ๕ มีไม่มาก  ส่วนใหญ่อยู่แถบบางกอกน้อยบางกอกใหญ่
ถ้าห่างจากฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยามาสัก ๕-๑๐ กิโลเมตร ก็เป็นแต่สวน นาและป่า
คลองส่วนใหญ่ที่ขุดขึ้นในฝั่งตะวันตก  โดยมากเป็นไปเพื่อประโยชน์
ใช้ในการสัญจรเรือระหว่างแม่น้ำเจ้าพระยาและแม่น้ำท่าจีน
จะมีบางคลองบ้างที่เป็นประโยชน์ในการชักน้ำเข้าพื้นที่การเกษตร
แต่ก็แปรมาจากคลองที่ใช้สัญจรทางน้ำนั่นเอง   คลองเหล่านี้ไม่ใช่คลองใหญ่
หรือคลองที่ลึก  เนื่องจากไม่ได้ค่อยรับอิทธิพลจากการบุกเบิกที่ดิน
ในสมัยรัชกาลที่ ๕ ดังเช่นการบุกเบิกที่ดินแถบรังสิตปทุมธานี  
ซึ่งการบุกเบิกที่ดินในครั้งนั้น  มีเรื่องการขุดคลองเข้ามาเกี่ยวข้องเป็นสำคัญ


คลองฟากตะวันตก  จึงเป็นคลองแนวตะวันออกตะวันตกไม่ใช่คลองเหนือใต้
คลองเหล่านี้มีประโยชน์ในการสัญจรและขนส่งสินค้า  ต่อมาในปัจจุบัน
คลองเหล่านี้ก็เป็นทางส่งน้ำและระบายน้ำจากแม่น้ำเจ้าพระยาไปลงแม่น้ำท่าจีน


ที่คุณร่วมฤดีสงสัยนั้น  ไม่ใช่เพราะฝั่งตะวันตกไม่เคยมีน้ำท่วมหรอกครับ
ฝั่งตะวันตกนี่แหละน้ำท่วมบ่อยและท่วมครั้งละนานๆ  แต่ที่ชาวบ้านแต่ก่อนเคยชิน
กับเรื่องน้ำท่วมมาพอสมควร  และในอดีตถึงน้ำจะท่วมฝั่งตะวันตก
ก็มีความเสียหายน้อยกว่าฝั่งตะวันออก  เนื่องจากเป็นแต่พื้นที่การเกษตร
และมีผู้คนอาศัยไม่หนาแน่น  แต่ปัจจุบัน  ฝั่งตะวันตกมีผู้คนอาศัยอยุ่
หนาแน่นขึ้นกว่าแต่ก่อนมาก  หมู่บ้านมีมาก  เส้นทางการคมนาคมเยอะขึ้น
คลองซอยต่างๆ ที่เคยมีถูกถมบ้าง ถูกละเลยบ้าง  ทุ่งรับน้ำหายไป
เพราะถูกใช้สร้างที่อยู่อาศัย   ถนนนสร้างขวางทางน้ำ   ฯลฯ

(ตรงที่เป็นห้างโลตัสพุทธมณฑลสาย ๕ ในภาพนั้น  
เดิมคือบึงขนาดกว้างใหญ่และลึกมากหลายเมตร  เพิ่งถูกสูบน้ำออก
เอาดินมาถมทำห้างได้ไม่นานนี้เอง   ช่วงที่น้ำสูงๆ  ที่ถนนหน้าห้างแห่งนี้
น้ำสูงระดับอก (ราวๆ ๑ เมตร ๒๐ เซ็นติเมตร)  น้ำท่วมในห้างชั้นล่างเสียหาย)

เมื่อน้ำท่วมมากๆ  ฝั่งตะวันตกก็กลายเป็นแดนสนธยาในท้องน้ำ
เดือดร้อนมากและนาน  สมชื่อแล้วที่ชื่อฝั่งธน (ทน)  ที่ความเจริญ
ยังมีน้อยกว่าฝั่งพระนครแม้ทุกวันนี้

ไม่แน่ใจว่าบรรพบุรุษของคุณร่วมฤดีเคยอาศัยในวังแถวคลองอรชรเดิม หรือคลองอรชรริมถนนอังรีดูนังต์
ในกระทู้ของเรือนไทย น่าจะเป็นกระทู้รูปเก่าเล่าเรื่องเมืองบางกอก   คุณม้ากางแผนที่ ค้นเจอกันว่าคลองอรชรมี 2 แห่งด้วยกัน แถวพญาไทตรงจุฬาฯ แห่งหนึ่ง ซึ่งหายไปแล้ว   แล้วมาตั้งชื่อใหม่ริมถนนอังรีฯ  ที่ดิฉันทันเห็นสภาพเป็นคูน้ำริมถนน 
ถ้าเป็นรุ่นปู่ย่าตายายของคุณร่วมฤดี น่าจะคลองอรชรเดิมแถวพญาไท   วังอะไรหนอ หรือจะเป็นวังวินด์เซอร์  ที่ประทับของสมเด็จเจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ ที่ถูกรื้อไม่เหลือซากกลายเป็นสนามศุภชลาศัย  หรือเปล่า?

คุณ Luanglek อธิบายสภาพของฝั่งธนบุรีจนกระจ่าง ทำให้หวนระลึกได้ว่า
เมื่อ20กว่าปีก่อน เคยมีกฏหมายผังเมืองกำหนดให้พื้นที่แถวพุทธมลฑลเป็นเขตสีเขียว ให้ทำเกษตรเท่านั้น
แต่เราแก้กฏหมาย(หรือละเมิด)หน้าตาเฉย จึงเกิดเรื่องเช่นนี้ขึ้น

อาจารย์เทาชมพูถามเรื่องบรรพบุรุษอยู่วังอะไร ดิฉันไม่ทราบจริง ๆ ค่ะ สมัยเด็กไม่สนใจถาม

รู้แต่คุณทวดนั้น เข้านอกออกในที่วังพระองค์หญิงเฉลิมเขตร์ ซึ่งเท่าที่ทราบ ไม่ได้อยู่ที่สนามม้าค่ะ

จากแผนที่ของคุณหนุ่มสยาม จะเห็นแนวคลองที่ขนานกันสองคลอง  ซึ่งเป็นที่สับสนว่าคลองใดเป็นคลองอรชรกันแน่ใช่ไหมครับ
๑.คลองทางซ้ายมือ ซึ่งในแผนที่เก่าระบุว่าเป็นคลองอรชร ปัจจุบันน่าจะมีชื่อเรียกว่าคลองสวนหลวง และแนวคลองนี้ยังมีให้เห็นได้อยู่จนทุกวันนี้ครับ เป็นคลองที่เชื่อมระหว่างคลองนางหงษ์(แยกมาจากคลองบางกะปิหรือคลองแสนแสบในปัจจุบัน บริเวณด้านหลังโลตัสพระราม๑ ผ่านชุมชนบ้านครัว ซึ่งเป็นชุมชนมุสลิมเก่าแก่ขนาดใหญ่ และน่าจะเป็นที่มาของชื่อคลองบางกะปิ ที่มาจากหมวกของชาวมุสลิมที่เรียกว่ากะปิเยาะห์)  ไปยังคลองหัวลำโพง ซึ่งปัจจุบันกลายเป็นถนนพระรามที่๔   คลองสวนหลวงนี้ยังไม่ได้ถูกถมไป แต่ถูกซ่อนไว้ด้านหลังแนวอาคารพาณิชย์ที่ขนานไปกับถนนบรรทัดทองครับ  ลองดูแผนที่เก่าของคุณหนุ่มสยามเทียบกับภาพจากกูเกิ้ลเอิร์ธในปัจจุบัน จะเห็นว่าแนวคลองที่สงสัยว่าเคยชื่อคลองอรชรในแผนที่เก่า จะตรงกับคลองสวนหลวงปัจจุบัน และมองเห็นแนวคลองนางหงษ์ทางด้านบน ใกล้ๆกับวัดช่างแสง หรือวัดชัยมงคลในปัจจุบันด้วยครับ 

๒.คลองทางขวามือ ที่รู้จักกันดีของชาวเตรียมอุดมก็คือคลองอรชรหรือคลองสนามม้า ปัจจุบันแนวคลองส่วนใหญ่ถูกถมไปเป็นถนนอังรีดูนังต์แล้วครับ แต่ยังมีคลองนี้ให้เห็นได้ตรงสามแยกเฉลิมเผ่า ระหว่างวัดปทุมวนารามกับสยามพารากอน และมีราวสะพานเฉลิมเผ่าที่ยังไม่ถูกทุบทำลาย อยู่ข้างๆป้อมจราจรของแยกนี้ครับ ร.ร.เตรียมอุดมศึกษา เคยมีอาคารไม้สองชั้นชื่อตึกอรชร เป็นสิ่งยืนยันว่าเคยมีคลองอรชรผ่านด้านหลังโรงเรียนทางด้านสนามม้า ในช่วงหลังสงครามโลก แต่ก็ยังไม่สามารถยืนยันได้ว่าก่อนหน้านนั้น ในสมัยร.๕-ร.๖ คลองนี้มีชื่อเรียกว่าอย่างไร

(http://www.reurnthai.com/index.php?action=dlattach;topic=4405.0;attach=20304;image)
(http://www.reurnthai.com/index.php?action=dlattach;topic=4405.0;attach=20303;image)


อ้างถึงภาพของคุณหนุ่มสยามครับ

เรื่องชื่อย้ายที่ได้นี่ก็แปลกดีนะครับ ในภาพจะเห็นคลองบางนางหงษ์อยู่ใกล้กับวัดช่างแสงและวัดสามง่าม ปัจจุบันเรียกเป็นคลองนางหงษ์   ส่วนคลองบางนางหงษ์กลับย้ายไปอยู่แถวๆคลองเตยอีกที่หนึ่งในปัจจุบัน  (ไม่ใช่แค่คลองอรชรเท่านั้นครับที่ย้ายที่)

ส่วนชื่อบางกะปิย้ายที่ได้ก็แปลกดีเช่นกันครับ ปกติชื่อของคลองมักจะมาจากชุมชนที่อยู่ต้นคลอง  คลองบางกะปินี้เป็นชื่อเดิมของคลองแสนแสบ เริ่มจากคลองผดุงกรุงเกษมแถวๆมหานาคใกล้ตลาดโบ๊เบ๊ ผ่านชุมชนมุสลิมบ้านครัวซึ่งเป็นชุมชนใหญ่และเก่าแก่ เป็นที่ตั้งของมัสยิดหลายแห่ง หากชื่อบางกะปิมาจากหมวกกะปิเยาะห์ของมุสลิมจริง บางกะปิก็น่าจะมีจุดเริ่มมาจากแถวนี้ก่อนเมื่อครั้งมีการเริ่มต้นขุดคลองนี้ผ่านชุมชนในสมัยแรก   ต่อมาเมื่อมีความเจริญขยายไปถึงย่านสุขุมวิท นานา อโศก ซึ่งตั้งอยู่ริมคลองบางกะปิตอนกลางๆ (ปัจจุบันเรียกคลองแสนแสบทั้งหมด)  ย่านสุขุมวิทนั้นเลยถูกเรียกเป็นบางกะปิ (ปัจจุบันยังมีธนาคารกรุงเทพ สาขาบางกะปิ แต่ตั้งอยู่ที่แถวอโศก)   ต่อมาอำเภอบางกะปิซึ่งมีอาณาบริเวณกว้างขวางเกือบทั้งหมดของกรุงเทพฝั่งตะวันออกไปจนเกือบถึงมีนบุรี ได้ถูกแบ่งซอยย่อยออกเป็นเขตใหม่อีกหลายเขตตามพื้นที่ทางการปกครอง  พื้นที่สุขุมวิทจึงไม่อยู่ในเขตบางกะปิอีกต่อไป ชื่อคลองบางกะปิก็ถูกเปลี่ยนเป็นคลองแสนแสบ   ศูนย์กลางของเขตบางกะปิปัจจุบันเลยไปอยู่ตรงขอบๆของอำเภอบางกะปิเดิมแถวๆลาดพร้าวที่เคยเป็นทุ่งนามาก่อน   :)

กลับมาอ่านกระทู้นี้ด้วยความเพลิดเพลิน    อ่านแล้วคิดถึงคุณร่วมฤดี  คุณบางปลาม้า คุณณัฐดล และอีกหลายๆท่านที่ไม่มีเวลาว่างพอจะมาร่วมวงกันอีก
เจอรูปคลองแห่งหนึ่งในอินทรเนตร  ทีแรกว่าจะลงในกระทู้รูปเก่าเล่าเรื่องเมืองบางกอก  แต่กระทู้ยาวเหลือเกินจนเช็คไม่ไหวว่าเคยนำลงหรือยัง   กลับไปค้นในกรุห้องปวศ. เจอกระทู้นี้ 
ขนาดไม่ยาวเท่า ยังเข้าไป 24 หน้า ไล่อ่านของเก่าด้วยความสนุก
จึงขุดขึ้นมาให้ดูกันอีกครั้ง   ว่าคลองที่ว่านี้คลองอะไรในกรุงเทพ    ฝรั่งเขียนคำบรรยายไว้สั้นๆว่า
Bangkok c.1900

คลองโอ่งอ่าง ถ่ายจากสะพานดำรงสถิต ครับ

ดึงกระทู้นี้กลับขึ้นมาอีกครั้ง
ในเฟซบุ๊คของหอประวัติจุฬา ลงภาพนี้ไว้พร้อมคำบรรยาย

พื้นที่ของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยเคยมีคูน้ำเล็กๆ อยู่ทางด้านถนนพญาไท และมีคลองบริเวณฝั่งถนนอังรีดูนัง และทางด้านหน้าคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ คลองทั้งสองคลองนี้นี้มีชื่อว่า คลองอรชร อยู่ทางด้านถนนอังรีดูนังต์ และคลองไผ่สิงโต อยู่ทางด้านหน้าคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์

คลองใหญ่ที่เห็นในภาพ คือคลองไผ่สิงโตหรือครับ

เคยสงสัยภาพนี้
เป็นภาพราวสะพานแน่นอน มีคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์อยู่ด้านหลัง แต่เป็นสะพานได้อย่างไรไม่เห็นมีคลอง
ซึ่งภาพใหญ่ข้างบนเป็นคำตอบว่าคลองเคยมีแต่ถมไปแล้ว ใช่หรือเปล่า?

ภาพนี้น่าจะเป็นสระหน้าคณะถาปัด    เป็นส่วนหนึ่งของคลองไผ่สิงโตหรือเปล่าคะ

คูน้ำ(ส่วนหนึ่งของคลอง?) หน้าคณะสถาปัตย์

สระน้ำจุฬา ซึ่งน่าจะมีทางน้ำเข้าออกได้  ดูจากขอบสระมุมซ้ายบนของภาพ

ข้อความโดย: NAVARAT.C
ข้อความโดย: เทาชมพู

เอ้าคุณหนุ่มสยามเจ้าของแผนที่กรุงเทพโบราณ ตอบด่วน

ทางน้ำหน้าคณะถาปัดเมื่อพ.ศ. 2483

มีคำบรรยายว่า  ๔ ตุลาคม ๒๔๘๓ นิสิตจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยตั้งขบวนหน้าคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์เพื่อเรียกร้องดินแดนอินโดจีนคืนจากฝรั่งเศส

เอาเป็นว่า แนวทางเส้นทางคลองเก่า ตามสีฟ้าครับ

ไม่ใช่คลองไผ่สิงโต ไม่มีชื่อคลองในแผนที่ว่าชื่ออะไร โดยคลองที่หน้าคณะสถาปัตย์นั้นสามารถแจวไปถึงหัวลำโพงได้ครับ

คลองซอยย่อยเชื่อมคลองพญาไท กับ คลองสนามม้า เพื่อประโยชน์ทางการเกษตรเท่านั้น

วันนี้ได้หนังสือมาเล่มหนึ่งครับ อาจารย์อุดมศรี บูรณศิริ เคยสอนผมที่คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ ได้เขียนเรื่องในแนวบันทึกชีวิตและการงานของท่าน พิมพ์แจกลูกศิษย์ลูกหา ปีนี้อายุ๙๑แล้ว ท่านยังแข็งแรงดี ความจำเยี่ยม ลูกศิษย์เอาปี๊บมาให้เตะ ท่านเตะซะปลิวไปไกลลิบจนพวกเราตะลึงงง ก่อนจะเฮกันสนั่นลั่นห้อง
อาจารย์อุดมศรี เป็นผู้ชายที่ไม่ยอมเปลี่ยนชื่อตามรัฐนิยมจอมพลป.

ตอนหนึ่งในเรื่องของท่าน ได้กล่าวถึงคลองไผ่สิงโตไว้ดังข้างล่าง

ลายมือหวัดแกมบรรจงของอาจารย์สวยมากค่ะ  เดี๋ยวนี้ไม่ค่อยมีใครเขียนได้อย่างนี้แล้ว

คลองที่ผ่าจุฬา ผ่านหน้าคณะสถาปัตย์ คือคลองไผ่สิงโตน่ะซีคะ
ถ้าใช่ ต่อมาก็เป็นสระน้ำ (คูน้ำ) แล้วก็หายไป

ครับ อาจารย์เล่าไว้ หมายความอย่างนั้น^

ข้อความผ่านการบอกเล่าอาจจะผิดพลาดได้

คลองไผ่สิงโต เกิดจากการขุดในสมัยรัชกาลที่ ๕ ขุดจากบริเวณคลองเตย และหักฉากตรงเข้ามาใต้สนามม้าราชกรีฑาสโมสร มาบรรจบคลองสนามม้า (ถนนอังรีดูนังต์) ครับ ไม่ได้ผ่านเข้าไปยังรั้วจุฬาฝั่งคณะสถาปัตย์แต่อย่างใด

ทั้งนี้ใน ราชกิจจานุเบกษา ประกาศยกปลายคลองไผ่สิงโตให้เป็นของคณะแพทย์จุฬาและถมเป็นถนนในปัจจุบันนี้คือ ถนนติดกับถังประปา ครับ

จากการดูแผนที่หลายระวาง ทำให้พอทราบว่า ในสมัยรัชกาลที่ ๕ มีคลองหลัก ๆ อยู่บริเวณทุ่งนี้เป็นสี่เหลี่ยมขนาดใหญ่ คือ

๑. คลองอรชร

๒. คลองถนนตรง

๓. คลองสนามม้า

๔. คลองสะพานสูง

๕. คลองไผ่สิงโต

ส่วนนอกนั้นเป็นสาขาที่ขุดขึ้นเพื่อเปิดท้องร่องเพาะปลูกเพื่อการเกษตรทั้งหมด ตัดกันเป็นตารางน้อยใหญ่ซึ่งคลองเหล่านี้จะไม่มีชื่อปรากฎแต่อย่างใด บางคลองถมไป บางคลองไม่ถม

คลองที่ไม่ถมก็เช่น คลองหน้าคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ เป็นต้น ซึ่งคลองนี้ยาวออกไปที่ถนนพญาไท จะเป็นที่ตั้งของสะพานอุเทนถวาย

คลองในจุฬาถือเป็นส่วนหนึ่งของคลองไผ่สิงโตสายใหญ่ เป็นไปได้ไหมคะ

การที่อาจารย์อุดมศรีเรียกคลองที่ผ่านคณะว่าคลองไผ่สิงโต    ท่านก็คงเรียกตามที่เรียกกันทั่วไปในจุฬา       ถ้าหากว่าคลองเส้นนี้มีชื่ออื่น ท่านสอนอยู่ที่จุฬายาวนานเป็นสิบๆปี ก็คงจะเรียกชื่อตามนั้นแล้ว  

^คลองนี้แหละครับ จะถูกจะผิดไม่ทราบ แต่ชาวจุฬาสมัยช่วงสงครามโลกเรียกกันว่าคลองไผ่สิงโต

 

เมื่อจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยตั้งขึ้นใหม่ๆ  ทิศเหนือตรงที่เป็นร.ร.เตรียมอุดมศึกษาเดี๋ยวนี้เป็นสวนผัก    แสดงว่าท้องร่องคงห่างจากตึกมหาจุฬาลงกรณ์ไปไม่กี่ก้าว     คลองไผ่สิงโตในจุฬาคงขุดขึ้นเพื่อจุดประสงค์นี้เอง

จัดแผนที่บอกตำแหน่งให้ชมครับ

นี่คือแนวคลองไผ่สิงโตที่แท้จริงครับ ผ่าเข้าไปในพื้นที่คณะแพทย์จุฬาฯ

ตรงนั้นน่ะ ไม่มีใครขัดคอคุณหนุ่มสักคำ เห็นด้วยหมด

ผมเพียงแต่นำหลักฐานในหนังสือของอาจารย์เก่าในจุฬา ตั้งแต่ตัวท่านยังเป็นนิสิตรุ่นแรกๆของคณะสถาปัตย์มาเล่าให้ฟังเฉยๆว่า คลองหน้าคณะที่ไปจรดคลองอรชรนั้น ชาวจุฬาเรียกว่าคลองไผ่สิงโต(เหมือนกัน)

ถูกละ ในแผนที่ทุกฉบับทางน้ำเส้นนี้ไม่ได้ถูกระบุชื่อ อาจจะเป็นเพราะสมัยพื้นที่แถวนั้นเป็นสวนผักมันมีหลายคูคลองด้วยกัน(ซึ่งผมเชื่อว่าชาวบ้านตั้งชื่อให้ทุกเส้นนั่นแหละ แต่ช่างแผนที่ไม่จดเอง) หรือสมัยที่พระราชทานที่ดินตรงนั้นให้จุฬาแล้ว มันก็ไม่ใช่คลองสาธารณะที่ใช้เป็นเส้นทางคมนาคม อย่างไรก็ตามชาวจุฬาก็เรียกมันว่าคลองไผ่สิงโตด้วย อาจจะสืบมาจากที่ชาวบ้านดั้งเดิมเรียกก็ได้ ซึ่งผมไม่เชื่อว่าอาจารย์อุดมศรีจะเพี้ยนตรงนี้

เราก็เพียงแต่อ่านเป็นความรู้ไว้เท่านั้นไม่เสียหาย ถ้ามีหลักฐานอื่นมายันว่าไม่ใช่ แต่ชื่อคลอง..?... ก็จะเป็นกุศลต่อคนบางกลุ่ม(เล็กๆ)ที่สนใจเรื่องชื่อคลองสมัยโบราณอย่างเข้าเลือด(ซึ่งไม่ใช่ผม) ถ้าเพียงแต่ประท้วงว่าคลองนี้ไม่มีชื่อ ผมว่า..ปล่อยผ่านดีกว่าครับ

จารย์ดมศรีของผมไม่ใช่ธรรมดานะครับขอบอก ท่านสอนผมสัปดาห์ละสองสามชั่วโมงสมัยปี๒๕๑๑ แต่เวลาผ่านไปหลายสิบปีแล้ว ผมเปลี่ยนทั้งทรงผมและเส้นรอบวงที่เอว ไปกราบท่านแล้วถามว่าจำผมได้ไหมครับ ท่านตบหลังผมป้าบใหญ่แล้วเอ่ยชื่อว่า “…(โมเสค)…ทำไมอาจารย์จะจำไม่ได้ คิดถึงนายอ๊อบ(เพื่อนรักของผมที่รถคว่ำตายไปนานแล้ว)มันนะ”

ในหนังสือที่ท่านแจก มีเรื่อง“ถนนสุขุมวิทที่เคยเห็น”ด้วย ผมอยากถ่ายทอดมาตั้งกระทู้ใหม่เสียจริงๆ คุณหนุ่มทราบไหมคลองบางกะปิของท่านน่ะ จากไปไหนไปไหน

คลองบางกะปิ เรียกผิดเรียกถูกกันมาหลายสมัยครับ ถ้าคุณอา ว่าง ๆ ตั้งกระทู้ก็จะเข้าไปครับ อิอิ

อันคลองไผ่สิงโตนั้น ในราชกิจจานุเบกษา กล่าวไว้ว่า ปากคลองด้านหนึ่งไปชนกับคลองเตย และปากคลองอีกด้านหนึ่งไปจรดถนนราชดำริ

ดังนั้นจึงเป็นไปไม่ได้ที่คลองนี้จะวกขึ้นไปจรดถนนพญาไท

คลองในสมัยนั้นเป็นเส้นทางสัญจรเชื่อมกันไปมา      ถ้าหากว่าเส้นทางตรงจุดใดจุดหนึ่งระหว่างคลองเตยกับถนนราชดำริ  เชื่อมกันคลองที่ถนนอังรี  ซึ่งเชื่อมกับคลองในจุฬาล่ะ   

อ่านดูแล้วไม่เห็นมีที่ในราชกิจจานุเบกษา กล่าวไว้ว่า ปากคลองด้านหนึ่งไปชนกับคลองเตย และปากคลองอีกด้านหนึ่งไปจรดถนนราชดำริ
อ่านออกแต่
..เจ้าพนักงาน...(ไม่ชัด) ..ทำนบที่คลองไผ่สิงโต คือที่ปากคลอง... (ไม่ชัด) ..ที่จะออกคลองเตยแห่งหนึ่ง ที่ริมถนนราชดำริแห่งหนึง..

ไม่สงสัยปากคลองที่คลองเตย แต่ สงสัยปลายคลองอีกด้านนึง จากแผนที่ของคุณหนุ่มสยามเอง คลองไผ่สิงโตมิได้หยุดแค่ถนนราชดำริ หากทะลุโรงพยาบาลจุฬาออกไปเชื่อมคลองอรชรที่ถนนอังรีดูนังต์ในแนวตั้งฉาก ทางฝั่งตะวันออก

ในราชกิจจานุเบกษาบอกแต่เพียงว่าได้ทำทำนบที่ริมถนนราชดำริ ไม่ได้บอกว่าตรงนั้นสุดคลองไผ่สิงโตสักหน่อย ทำไมทำนบจะอยู่กลางคลองไม่ได้ มีแยะไป


คลองไผ่สิงโตในจุฬาตามที่อาจารย์อุดมศรีเล่า เชื่อมในแนวตั้งฉากกับคลองอรชรทางฝั่งตะวันตก(แถวหน้าคณะอักษรศาสตร์) ห่างจากจุดที่คลองไผ่สิงโตที่มาจากถนนราชดำริมาชนคลองอรชรทางฝั่งตะวันออก(แถวหน้าคณะรัฐศาสตร์)หลายร้อยเมตรอยู่ กล่าวอีกอย่างหนึ่งคือ คลองไผ่สิงโตในจุฬามิได้เป็นแนวเส้นตรงต่อเนื่องกับกับคลองไผ่สิงโตที่ปรากฏตามแผนที่ แต่เป็นคลองเชื่อมคลองอรชรกับคลองพญาไท ดังนั้น ผู้ที่พายเรือมาตามคลองไผ่สิงโตจากคลองเตย(ถ้าไม่ติดทำนบที่ถนนราชดำริ)ก็จะไปทะลุออกคลองพญาไทและต่อไปถึงคลองมหานาคได้แน่นอน แม้บางช่วงคลองบางคลองจะเป็นชื่ออะไรก็ตาม

คลองไผ่สิงโตในปัจจุบันเหลือร่องรอยน้อยนิด อยู่ฝั่งตรงข้ามของหอประชุมแห่งชาติสิริกิติ์

ในอดีต เส้นทางลัดจากแม่น้ำเจ้าพระยาเข้าเมืองหลวง สามารถเข้าคลองพระโขนง แล้วเลี้ยวเข้าคลองเตยไปทางคลองหัวลำโพง หักเลี้ยวขึ้นเหนือเข้าคลองไผ่สิงโต ผ่านพื้นที่ปัจจุบันเป็นโรงงานยาสูบ ซึ่งยังคงมีส่วนหนึ่งของคลองนี้ขั้นอยู่ระหว่างซอยนานาใต้(สุขุมวิท๔) พนักงานยาสูบยังคงเรียกว่าคลองไผ่สิงโตอยู่ ทะลุเรื่อยไปผ่านทางถนนสารสินสุดซอยหลังสวน ที่เมื่อก่อนมีคลองคู่ขนานกับรั้วด้านทิศเหนือของสวนลุมพินี ลอดใตัถนนราชดำริผ่านเข้าไปในโรงพยาบาลจุฬา ไปออกแถวหน้าคณะรัฐศาสตร์ เลี้ยวขึ้นเหนือไปตามคลองอรชร จะเลยไปทางวัดสระปทุมไปออกคลองบางกะปิ(เดี๋ยวนี้เรียกคลองแสนแสบครอบคลุมไปหมดแล้ว)ก็ได้ หรือจะเลี้ยวซ้ายเข้าจุฬาหน้าคณะอักษรศาสตร์ ตามแนวคลองที่ชาวจุฬาเรียกคลองไผ่สิงโตเช่นกัน ไปทะลุคลองพญาไทหน้าคณะสถาปัตย์ก็ได้ จากนั้นเลี้ยวขึ้นเหนือไปออกคลองบางกะปิบริเวณเชื่อมต่อกับคลองมหานาค ก็จะเข้าถึงใจกลางพระนครได้ โดยไม่ต้องอ้อมไปเข้าทางคลองผดุงกรุงเกษม หรืออื่นๆ

ตอนเด็กๆ   ตอนเย็น เมื่อออกจากร.ร.กลับบ้าน  ใช้เส้นทางซอยหลังสวน(บัดนี้เป็นถนนหลังสวน) มีคูน้ำเลียบซอยฟากตรงข้ามกับร.ร. (คือถ้าคุณเลี้ยวจากถนนเพลินจิตมาตามถนนหลังสวน  คูน้ำอยู่ทางซ้าย) คูน้ำนี้แล่นเลียบซอยซึ่งเป็นถนนลาดยางไปจนสุดซอย 
จากนั้นพอเลี้ยวซ้ายไปตามถนนสารสิน  ตรงไปถนนวิทยุ  ก็จะมีกำแพงสวนลุมพินีอยู่ทางขวา  สมัยนั้นมีสระหรือควรเรียกว่าคูน้ำกว้าง อยู่นอกกำแพงสวนลุมพินี   ขนานกับถนนสารสิน   
ตามถนนวิทยุ  มีคูน้ำปรากฏให้เห็นอีกนิดหน่อยทางขวา ฝั่งเดียวกับสถานทูตอเมริกา     คงจะเป็นคูน้ำที่คุณร่วมฤดีเคยไปช้อนลูกน้ำแถวนั้น
ในยุคนั้นคลองหายไปแล้วเพราะถนนเข้ามาแทนที่  การตัดถนน ทำให้คลองขาดออกเป็นตอนๆ  เรือต่างๆสัญจรเข้าออกไม่ได้   เมื่อมีการขยายถนนเป็นสองเลน   คลองก็แคบเข้ากลายเป็นคูน้ำข้างถนน  ใช้แทนท่อระบายน้ำค่ะ
ในที่สุดเมื่อขยายถนนเพิ่มจนสุดความกว้างของเส้นทาง  คูน้ำข้างถนนก็หายไปทั้งหมด

นี่คือคำตอบของคลองไผ่สิงโต ว่าขุดจากไหนไปไหน จากเอกสารตำรารายงานประจำปีของกระทรวงเกษตราธิการ กล่าวว่า คลองไผ่สิงโต เริ่มขุดในวันที่ ๒๒ มีนาคม ร.ศ. ๑๒๒ (พ.ศ. ๒๔๔๖) โดยเริ่มตั้งแต่คลองราชดำริห์ ทะลุไปคลองเตย ยาว ๑๐๐ เส้น

จึงเป็นคำตอบว่า คลองไผ่สิงโตนั้นมีความยาว เพียง ๑๐๐ เส้นเท่านี้

เอกสารของอาจารย์ปิยนาถ บุนนาค ให้ความเห็นเกี่ยวกับเรื่องคลองไผ่สิงโตว่าการขุดคลองเริ่มจากคลองราชดำริห์ ไปทะลุออกคลองเตยเช่นเดียวกัน

ทั้งนี้จุดประสงค์แห่งการขุดนั้นคือ การนำน้ำเข้ามายังพื้นที่ของกรมพระคลังข้างที่ ... ตรงนี้มีจุดเริ่มต้นดังนี้

การนำน้ำเข้าพระคลังข้างที่ เข้าไปทำอะไร เพื่ออะไร ..... เชิญฟัง

คลองที่หน้าคณะสถาปัตย์จุฬา มีฐานะเป็นเพียง "คูน้ำ" ที่เกิดจากการขุดคูซอยไปรอบ ๆ แปลงร่องสวนการเกษตรเท่านั้น

ย้อนไปในสมัยแรกสร้างวังกลางทุ่ง (วังวินเซอร์) เพื่อพระราชทานยังสมเด็จเจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ แต่ทรงเสด็จสวรรคตไปก่อน ดังนั้นรัชกาลที่ ๕ จึงให้วังเป็นที่ทำการ
ของ "กระทรวงเกษตราธิการ" รวมวิชาการต่างๆ  เพื่อผลิตบุคคลากรขึ้นมา เช่น วิชาการทำแผนที่ วิชาขุดคลอง วิชาการเกษตร วิชาหม่อนไหม วิชาการเหมืองแร่
ซึ่งในพื้นที่ทั้งหมดกว้างไกลไปถึงทุ่งปทุมวัน

มีการทดลองแปลงเกษตรปลูกต้นไม้ต่าง ๆ เช่น อ้อย ข้าวโพด ข้าว ซึ่งมีการขุดคู เพื่อชักน้ำเข้าไปในท้องร่องต่างๆ มีถนนเดินได้ และก่อนที่ถนนพญาไทจะถูกตัดพาดผ่าน
เข้ามา และก่อนที่จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย จะก่อตั้งขึ้น ร่องสวนแปลงนา และคู เหล่านี้ได้ถูกขุดอย่างเป็นระเบียบเรียบร้อย

มีการน้ำน้ำเข้ามาจากคลองแสนแสบ (ทิศเหนือ) และคลองถนนตรง (ทิศใต้) ส่วนคลองราชดำริ คลองไผ่สิงโต คลองสวนหลวง ก็ล้วนขุดขึ้นมาเพื่อเชื่อมน้ำให้เข้ากัน
จากเหนือสู่ใต้ และมีคูจากตะวันออกไปตก

เมื่อปลายรัชกาลที่ ๕ ต่อต้นรัชกาลที่ ๖ ที่ดินทั้งหมดนี้เป็นที่ของพระคลังข้างที่ มีการเริ่มประกวดพันธุ์ข้าวและจัดการแสดงงานพาณิชยกรรมและเกษตรกรรม ขึ้นใน พ.ศ. ๒๔๕๓ และ ๒๔๕๔
โดยมีการนำผลผลิตจากร่องสวนทุ่งปทุมวันเหล่านี้ รวมทั้งเกษตรกรทั่วพระราชอาณาจักรสยาม ไปจัดประกวดที่บริเวณหน้าวัดปทุมวนาราม อย่างยิ่งใหญ่

ดังนั้นแล้วบรรดาคูที่หน้าคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาจึงถูกขุดมาเพื่อการเกษตร และไม่มีชื่อใด ๆ

แล้วในแผนผังข้างล่างนี่ คลองไผ่สิงโตมันต่อจากคลองราชดำริมาคลองอรชร(คลองสนามม้า)ได้ไงล่ะพ่อ

ก็มันคนละยุคคนละสมัยกันใช่มั้ย คลองสมัยรัชกาลที่๕จึงได้ยาวขึ้นในรัชกาลที่๖ มาในรัชกาลที่๗ที่๘ ไอ้คูที่ไม่มีชื่อ คนที่อยู่ที่นั่นเค้าก็ตั้งชื่อขึ้นมาได้อีกเหมือนกัน ทำไมจะไม่ได้ ใครห้าม ผมจึงย้ำนักย้ำหนาว่าคลองไผ่สิงโตของชาวจุฬา เริ่มต้นจากคลองอรชรหน้าคณะอักษรศาสตร์ ไปจรดคลองพญาไทที่หน้าคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ ตามบทความเขียนเล่าให้ศิษย์อ่านโดยอาจารย์คณะสถาปัตย์คนหนึ่ง ก็เท่านั้น

เมื่อก่อน อาจารย์คนนี้เค้าก็ทำแผนที่นี้ไว้ให้ดูชมกันเหมือนกัน

ในแผนที่รัชกาลที่ ๕ เขียนว่า คลองไผ่สิงโตเก่า...อาจจะเป็นการขุดรอบที่ ๒ หลังจากชาวจีนขุดไม่สำเร็จก็เป็นได้

ก็น่านนะซี้

แล้วอาไม่งงหรอ ถามหน่อยซิว่า คลองไผ่สิงโตไปตัดกับคลองอรชรแล้ว ยังจะหักศอกห่างกันตั้งหลายร้อยเมตรเชียวนะ แล้วยังมีชื่อเดิมอีก

ถ้าอยู่ในแนวเดียวกัน แล้วถูกคลองอรชรตัดผ่าน แล้วชื่อคลองยังคงเดิม คือ ฝั่งซ้ายและขวา เหมือนถนนโดนทางหลวงผ่ากลางยังจะดูมีเหตุผลกว่านะ

งงซี ทำไมจะไม่งง

คือเราเกิดไม่ทันน่ะ  รุ่นปู่จุฬาท่านคิดอย่างไรเราก็ไม่รู้ อาจารย์ท่านมาเล่าให้ฟังก็ฟังไว้ จะทั้งสองหูหรือหูไว้หูก็สุดแล้วแต่ จะไปถามคนรุ่นเดียวกับท่านว่าจารย์ดมศรีท่านเบลอหรือเปล่าก็ไม่มีให้ถาม ถึงมี ท่านก็อาจจะเบลอกว่าจารย์ดมศรีของผมก็ได้

ตามอ่านมาจนเมา แทบจะตกคลอง

สรุปว่ามีคลองไผ่สิงโต 2 คลอง  คลองหนึ่งอยู่นอกจุฬา  มาจากราชดำริไปคลองเตย  (ทุกวันนี้ยังเหลือชื่อซอยไผ่สิงโตไว้ที่คลองเตยเป็นอนุสรณ์)
อีกคลองหนึ่งตัดผ่านจุฬา มาทางคณะอักษรศาสตร์   ผ่านหน้าคณะของคุณนวรัตนไป      เรียกว่าคลองไผ่สิงโตเหมือนกัน  เป็นคลองที่เกิดจากร่องน้ำเอาไว้รดผักแต่ดั้งเดิม

ทำไมถึงเรียกคลองในจุฬาว่าคลองไผ่สิงโต แทนที่จะเรียกชื่ออื่น หรือไม่เรียกชื่อเลย  ก็ไม่รู้เหมือนกัน
รู้แต่ว่าในจุฬาเขาเรียกกันอย่างนั้น    อาจารย์ของคุณนวรัตนท่านก็เรียกไปตามนั้นเมื่อประมาณ 60-70 ปีก่อน 

ใช่ไหมคะ

ใช่แล้วคร้าบ

แต่คลองที่ใช้รดน้ำผักนี่ สมัยที่คนกรุงยังใช้เรืออยู่ ก็ใช้คลองที่ว่านี้ ต่อจากคลองไผ่สิงโตจากราชดำริ มาตามคลองอรชร แล้วหักฉากสองทีเข้ามาในคลองไผ่สิงโตในจุฬา ไปออกคลองพญาไท สู่คลองมหานาคได้ด้วย

ผมยกมือ อยากให้ อา ลงเรื่อง "ถนนสุขุมวิทที่เคยเห็น" ครับ อยากให้เพื่อน ๆ ช่วยยกมือ ยกสองมือด้วยครับ เจ้าของกระทู้จะได้มีแรง มีกำลังใจลงเรื่องดี ๆ ใหัฟัง

สนับสนุน คร้าบบบ

เข้ามากด like ค่ะ  เชิญท่านอื่นๆด้วย

มายกมือด้วยคนคร้าบบบบบบบ  ถนนสุขุมวิทที่เคยเห็น ถนนสุขุมวิทที่เคยเห็น ถนนสุขุมวิทที่เคยเห็น ถนนสุขุมวิทที่เคยเห็น ถนนสุขุมวิทที่เคยเห็น ถนนสุขุมวิทที่เคยเห็น ถนนสุขุมวิทที่เคยเห็น ถนนสุขุมวิทที่เคยเห็น

ยกให้สองมือเลย  ;D

มายกมือให้ครับ

http://www.mypaknam.com/webboard/?menu=f9213511a9e1f5e0b2d56e5b27a292b2&topic_id_get=410

สำหรับผมก็เพียงแค่เคยเห็นป่าต้นจากอยู่ชิดริมถนนสุขุมวิทแถว ๆ บางจาก คือข้ามคลองพระโขนงมาแล้ว และก็เคยซื้อขนมจากที่่ปิ้งและวิ่งขายกันที่สี่แยกบางนา ตอนที่กำลังก่อสร้างถนนสายบางนาตราด ..
จำซอยสุขุมวิท ๑๐๓ หรือซอยุดมสุข สมัยที่ยังเป็นถนนลูกรังสลับราดยาง สองข้างทางยังเป็นทุ่งนาอยู่

มาฉายหนังตัวอย่าง เป็นเพื่อนคุณลุงไก่บ้าง
คุณลุงไก่วิ่งเล่นอยู่แถวสุขุมวิท 103   ดิฉันวิ่งเล่นอยู่สุขุมวิท 11  มาก่อนจะย้ายมาอยู่บ้านที่ถนนเพลินจิตอย่างถาวร  ซอยไชยยศในตอนนั้นมีบ้านเป็นหลังๆ รั้วรอบขอบชิด  มีสนามทุกบ้าน    คั่นด้วยที่ดินรกๆ มีหญ้าคาขึ้นปลิวไสว     ตรงปากซอยมีบ้านคนอุ่นหนาฝาคั่งหน่อย แต่เลยเข้ามาไม่กี่ร้อยเมตรก็เริ่มเปลี่ยว   
ตกค่ำ ซอยก็เงียบกริบ   สองทุ่มชาวบ้านปิดบ้านเข้านอนกันหมดแล้ว เห็นแต่ไฟสว่างอยู่ในบ้านชั้นบน     ใครเดินผ่านเข้าออกในซอยนั้น ร้องเพลงเอาเสียงเป็นเพื่อน ก็ได้ยินเข้ามาถึงในบ้านสองฝั่งซอย   ที่จำได้เพราะว่ามีเพื่อนนักเรียนอยู่ซอยเดียวกัน   พี่เลี้ยงพาเดินออกไปซื้อขนมปากซอย   ผ่านหน้าบ้านที่ดิฉันอยู่  เธอร้องเรียกดิฉัน ได้ยินเข้ามาถึงในบ้าน

ชื่อซอยไชยยศ  ได้ยินมาว่ามาจากชื่อพระยาไชยยศสมบัติ(เสริม กฤษณามระ) ผู้ก่อตั้งคณะพณิชยศาสตร์และการบัญชีของจุฬา

ผมเ็ป็นชาวฝั่งธนฯ ถนนคุณหลวงจรัญสนิทวงศ์ครับ ที่สุขุมวิท ๑๐๓ เ็ป็นบ้านของอาที่เข้าไปยุคจัดสรรที่ดินยุคแรกๆ
ถ้าจะคุยกันเรื่องถนนจรัญสนิทวงศ์ยุคที่ยังเป็นถนนดำ มีคูน้ำของข้างทาง ก็พอจะคุยได้บ้างครับ
ถนนบางนาตราดช่วงที่กำลังก่อสร้างก็จำได้อย่างเลือนลางเต็มทน แต่ก็ยังทันได้ใช้สะพานข้ามแม่น้ำบางปะกงสะพานแรกที่หมุนเปิดให้เรือแล่นผ่านได้

ผมเข้ามาบอกว่าได้รับทราบแล้วครับ ขอเวลาเตรียมเรื่องหน่อย ท่านคุยกันที่กระทู้นี้ไปพลางๆก่อนนะครับ

ป.ล. ลุงไก่หายไปนานเลย ส่วนแก๊งค์ช้อนลูกน้ำหายจ้อย

เรียนอาจารย์ NAVARAT. C  ผมไปหลงระเริงอยู่ที่ facebook ครับ บังเอิญไปพบคนเก่งเรื่องเก่า ๆ  เข้าที่นั่น เลยเกาะติดสถานการณ์ไปเรื่อย ๆ

แซวกันมั่ง แขวะกันมั่ง เขาเก่งเหมือนพ่อหนุ่มสยาม siamese ของเรือนไทยนี้เป๊ะเลย

ตอนนี้ก็มามั่ว ๆ กับเขาอยู่แถวถนนเจริญกรุง ก็เลยห่างเหินไปบ้าง

ว่างๆจะตามไปดูค่ะ

สงสัยจะเป็นพ่อหนุ่มรัตนโกสินทร์

สนใจเรื่องของอุโมงค์รถไฟฟ้าแห่งแรกที่ลอดใต้แม่น้ำเจ้าพระยาน่ะครับคุณลุงไก่...

ได้ข่าวว่าพ่อหนุ่มคนนี้พิชิตยอดบรมบรรพต วัดสระเกศสำเร็จไปแล้วด้วยดี มีผู้นำทางเก่ง
ตอนนี้กำลังจะมาเป็นนักโบราณคดีหาร่องรอยอารยธรรมการก่อสร้างถนนสายแรกของกรุงรัตนโกสินทร์ อีกแล้ว
กำลังคาดคั้นเอาข้อมูลการสำรวจกับผมอยู่

คุณ Jalito สนใจเรื่องอุโมงค์รถไฟฟ้าลอดใต้แม่น้ำเจ้าพระยา .. ผมก็สนใจเช่นกัน

เปิดกระทู้ใหม่เลยครับลุงไก่

เอาอย่างนั้นเลยหรือครับ ผมกลัวอยู่ตรงที่จะไม่ได้เข้ามาเพิ่มเติมรายงานได้บ่อยหละครับ

รออ่านค่ะ

มีแซวนะลุงไก่......Report ความรู้ด้านการขุดอุโมงค์เข้าไปยังเกาะเมืองรัตนโกสินทร์ ลุงไก่เอามาเล่าใหัฟังบ้างนะครับ

กว่าหัวเจาะจะเข้าเขตเกาะรัตนโกสินทร์ก็คงจะประมาณช่วงวันปีใหม่หละครับ
บอกได้คร่าว ๆ ว่าลึกประมาณเท่าความสูงของตึก ๖ ชั้น

สนับสนุนคุณนวรัตนอีกหนึ่งเสียง ด้วยสองมือเช่นเคย



(http://ptcdn.info/emoticons/smiley/smiley16.png)

อย่างนั้นเลยเหรอ .. อย่างนั้นขอเวลาไปรวบรวมภาพที่ถ่ายไว้ กับเก็บรวบรวมข้อมูลก่อนครับ

แล้วคุณลุงไก่มาตั้งกระทู้ในห้องทันกระแส เลยนะคะ    ขอบคุณล่วงหน้าค่ะ

ส่วนหนึ่งของคลองไผ่สิงโตในจุฬา เมื่อประมาณพ.ศ. 2511

โมเสคญี่ปุ่นเข้ามาในจุฬาแล้ว!!
สไตล์ของเค้าบังเฉพาะส่วนที่จำเป็นจริงๆนี่ครับ อย่างนี้เลยไม่รู้ว่าหันหน้าหรือหันหลังกันแน่ครับอาจารย์

โมเสคเข้าไปเพ่นพ่านทุกกระทู้ค่ะ
เอกลักษณ์ของนายแบบนางแบบในเว็บเรือนไทยคือขี้อาย ไม่ชอบโชว์หน้า   อย่างในภาพนี้   เอามาได้ก็ต้องสัญญากับเจ้าของภาพว่าจะไม่เปิดเผยหน้าตา   บางภาพไม่มีโมเสค   แต่เจ้าของภาพก็จะไม่ยอมบอกว่าตัวเองอยู่ตรงไหนของภาพ  ให้คนดูมองข้ามไปเสียเฉยๆ

ผมไม่ได้ตั้งกระทู้ใหม่ เห็นว่าเกี่ยวคลองเหมือนกัน ไปเดินเลียบคลองมา เลยสงสัย ดังนี้ครับ
1.คลองที่อยู่ใกล้วัดช่างเหล็ก ต้ดจากคลองชักพระเข้าไป ตรงสามแยกปากทางป้ายบอก คลองบ้านไทร (หมายเลข 1)
แต่เดินไปทางถนนแก้วเงินแก้วทอง ป้ายบอกชิ่อคลองบางระมาด (หมายเลข 2) พอจะทราบไหมครับว่าชื่อคลองอะไร หรือเรียกได้ทั้งสองอย่าง

(http://upic.me/i/9c/umjiu.jpg)

(http://upic.me/i/sm/dsc_0398-tile.jpg)

(http://upic.me/i/wo/dsc_0236-tile.jpg)

2.คลองพญาไท เส้นทางน้ำอยู่ช่วงไหน อยู่ใกล้กับพระตำหนักเมขลารูจีหรือเปล่า เดินไปดูทางน้ำที่ติดกับคลองสามเสน เห็นแต่ประตูระบายน้ำ ทางน้ำตื้นเขินหมด

(http://upic.me/i/pp/11page.jpg)

3.คลองมหาสวัสดิ์ อ่านในวิกิ
แล้วงงๆ อยากทราบชื่อศาลา ทั้ง 7 ศาลา มีชื่อทุกศาลาหรือเปล่า
ศาลาที่ 1-4 ..............
ศาลาที่ 5 ชื่อ ศาลาธรรมสพน์
ศาลาที่ 6 ชื่อ ศาลายา
ศาลาที่ 7 ชื่อ ศาลาดิน
เคยไปพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นเขตทวีวัฒนา เขียนว่ามีศาลากลาง ตั้งอยู่ในวัดปุรณาวาส เป็น 1 ใน 7 ศาลาหรือเปล่าครับ

ขอบคุณครับ

ผมขออนุญาตนำข้อมูลเรื่อง อำเภอบางกะปิ จากเวปผู้จัดการออนไลน์
มาประกอบไว้ในกระทู้สารคดี ภูมิ-ประวัติศาสตร์ ของคุณร่วมฤดี
เพื่อเสริมรายละเอียดในส่วนที่คุณ POJA ได้ขยายประเด็นไว้ เกี่ยวกับทุ่งบางกะปิ ครับ

---

บางกะปิย้ายบาง จากถนนสุขุมวิทไปอยู่คลองจั่น!! เปิดตำนานพื้นที่กรุงเทพฯเป็นป่าชุ่มน้ำมาก่อน!
โดย โรม บุนนาค

http://manager.co.th/OnlineSection/ViewNews.aspx?NewsID=9590000095566 (http://manager.co.th/OnlineSection/ViewNews.aspx?NewsID=9590000095566)