เรือนไทย

 ในเกาะรัตนโกสินทรหรือว่าในรั้วกำแพงเมืองของกรุงเทพนั้น แต่เดิมเคยมีวังและตำหนักเจ้านายในยุคนั้นมากมาย เมื่อเทียบกับจำนวนพระองค์พระบรมวงศานุวงศ์เมื่อช่วงตั้นรัตนโกสินทร์จนถึงรัชกาลที่ 6 แล้ว น่าจะมีอยู่หลายร้อยตำหนักเลยทีเดียว

แต่ก็เป็นที่สงสัยอยู่เหมือนกันนะครับ เพราะปัจจุบันนี้ผู้ที่สนใจเชิงอนุรักษ์ได้พบเห็นว่าวังดังกล่าวนี้หายสาบสูญไปแทบจะทั้งหมดของที่เคยมีในแผนที่...   โดยมากแล้วจะกลายเป็นตึกแถว ร้านค้า บางส่วนเป็นสถานที่ราชการ

ผมเข้าใจถึงความเปลี่ยนแปลงตามกาลเวลาและทำเลที่ตั้งของย่านนี้ดีครับ แต่ไม่ทราบว่าทายาทผู้ได้ครอบครองในเวลาต่อมาท่านทุบวังทุบตำหนักของบรรพบุรุษของท่านเองได้ลงคอเชียวหรือครับ เช่น แพร่งสรรพศาสตร์ ที่ทั้งตำหนักหายไม่เหลือแม้แต่ซาก ที่เหลือมีแต่ซุ้มประตูวังหน้าถนนตะนาว เท่านั้น หรือ แพร่งภูธร ซึ่งเดิมเป็นวงศ์ของเสด็จในกรมภูธเรศธำรงศักดิ์ แต่เมื่อไปดูก้อไม่เห็นเลยว่าพื้นที่นี้จะเคยเป็นวังมาก่อน

ผมเคยตรวจสอบจากแผนที่ที่น่าจะสร้างขึ้นในตอนปลายรัชกาลที่  5 และพบว่าในแผนที่ระบุที่ตั้งวังเจ้านายในมากมายพอดู ซึ่งส่วนมากจะเป็นวังของพระบรมวงศ์ชั้น 4 และชั้นที่ 5 แต่ปัจจุบันวังที่ปรากฎบนแผนที่นั้นเหลืออยู่แทบนับจำนวนได้ไม่ถึง 10 องค์ เช่น วังวรดิศ วังบางขุนพรหม เป็นต้น ส่วนวังเจ้านายอีกมากก้อหายไปในกลับเมฆเช่นกัน อย่างวังราชบุรี วังมหานาค เป็นต้น ผมลองตรวจตามประวัติดูนะครับ เห็นว่า วังเจ้านายที่อายุยืนนานที่สุดและยังมีอยู่ตราบเท่าทุกวันนี้และเป็นของพระทายาทในราชสกุลนั้นคือ วังบ้านหม้อ วังเดียวเท่านั้นครับที่เหลืออยู่ ส่วนวังช้างโรงสีพวกนี้กลายเป็นสถานที่ราชการเป็นส่วนมากแล้วครับ

และที่น่าเศร้าที่สุดคือ วังเพรชบูรณ์ ในสมเด็จเจ้าฟ้าจุฑาธุชฯ ที่ผมพบว่าเดิมมันคือพื้นที่เวิลเทรดทั้งหมด แต่ปัจจุบันทั้งตำหนักหายไปหมดไม่เหลือร่องรอยใดๆ เลยแม้สักนิดก็ไม่มี ก็เป็นเรื่องที่น่าคิดอยู่มากพอตัวเลยทีเดียวครับ ที่วังเพรชบูรณ์ เป็นของพระราชโอรสของสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวงกับพระพันปี นอกจากนี้ยังเป็นพระราชอนุชาของ ร.6 พระราชเชษฐษของ ร.7 ทั้งยังเป็นทูลกระหม่อมลุงของในหลวงรัชกาลที่ 8 และรัชกาลปัจจุบันอีกด้วย แต่ไม่น่าเชื่อเลยว่าแม้แต่วังของพระองค์จะถูกทุบทิ้งซึ่งไม่ทราบว่าความเป็นมามีมาอย่างไร ซึ่งส่วนตัวผมก็คิดไม่ออกว่าทำกันได้ยังไงเหมือนกัน

ถ้าลองนับจากอายุพระชนม์ชีพของทูลหม่อมจุฑาธุชแล้วก็สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 6 พระทายาทก้อทรงมี คือ พระองค์ชายวรานนท์ธวัช และ หม่อมเจ้าบุญจิราธร ชุมพล เป็นต้น ในช่วงเวลานับจากสิ้นพระชนม์มาจนถึงพระทายาท ไม่น่าจะเป็นไปได้เลยว่าวังของพระองค์จะถูกทุบทิ้งแล้วสร้างห้างแทน

ผมเลยขอความกรุณาจากท่านผู้ทราบเรื่องของวังเจ้าในอดีตนับจากต้นพระราชวงศ์จักรีลงมานั้นว่ามีวังเจ้าวังไหนที่พอจะปรากฎหลักฐานระบุได้ ว่าวังนี้อยู่บริเวณใดและมีท่านใดเป็นเจ้าของวัง อยากทราบมากเลยครับถึงข้อมูลตรงนี้ เพราะนอกจากจะเป็นความรู้ทางด้านประวัติศาสตร์และยังเป็นความรู้เชิงอนุรักษ์และศิลปวัฒนธรรมของไทยอีกด้วย ( ถ้ามีรูปด้วยยิ่งดีมากเลยครับ )

ท่านใดที่ทราบขอความกรุณาตอบด้วยนะครับ ขอบพระคุณครับ

 เนื่องจากผมทราบมาว่าในจักรีบรมราชวงศ์นี้มีราชสกุลสืบสกุลมาด้วยกันทั้ง 131 ราชสกุล ( รวมสายทางวังหลวง วังหน้า วังหลัง ) ทั้งหมดมีถึง 131 สายราชตระกูล ซึ่งองค์ต้นราชสกุลนี้ก้อถือว่าทรงเจริญพระชนมายุได้พอประมาณถึงทรงมีพระทายาทสืบพระสกุล ก็แสดงว่าน่าและต้องทรงมีวังมีตำหนักเป็นของพระองค์เองด้วย ทั้งนี้ยังไม่รวมถึงเจ้านายชั้น หม่อมเจ้า ที่ยังนับว่าท่านเป็นเจ้าอยู่ ย่อมจะทรงออกเรือนไปมีตำหนักอีกมากมายแทบจะนับไม่ถ้วนเลยก็ว่าได้นะครับ ผมคิดอย่างนั้น

ยกตัวอย่างเช่น วังลดาวัลย์ ในสมเด็จชายยุคลเป็นต้น แต่เดิมท่านประทับอยู่วังลดาวัลย์ ต่อมาทรงมีพระโอรส ซึ่งพระโอรสของพระองค์ก้อมีวังมีตำหนักกันต่อมาอีกหลายพอดู เช่น วังอัศวิน ของเสด็จพระองค์ชายใหญ่ พระโอรสองค์โตของสมเด็ขชายยุคล ดังนี้ผมไม่ทราบชะตากรรมของวังลดาวัลย์ว่าตอนนี้เป็นบังไงและอยู่ตรงไหน คลับคล้ายคลับคลาว่าตอนนี้จะเป็นที่ตั้งของกองทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ผมไม่แน่ใจนะครับ

ผมเข้าใจว่าวังเจ้านายเหล่านี้เมื่อเจ้านายพระองค์นั้นๆ วายพระชนม์ลง บางส่วนอาจตกถึงพระทายาท ( มีน้อยมากๆ ) แต่โดยมากก้อมักตกเป็นของแผ่นดินดังเดิม เช่นวังราชบุรี ใน เสด็จในกรมราชบุรีดิเรกฤทธิ์ ทราบว่าภายหลังเสด็จในกรมราชบุรีฯ สิ้นพระชนม์ลง หม่อมเจ้าชายพระองค์ใหญ่ของท่านได้รับวังราชบุรีของพระบิดาเป็นพระมรดก ต่อมาท่านชายโปรดขายวังนี้แก่ทางบริษัทใดบริษัทหนึ่ง ครั้นพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรางทราบแล้วไม่พอพระราชหฤทัยมาก จึงทรงซื้อวังราชบุรีคืน วังราชบุรีจึงเป็นทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์สืบมา แต่วังราชบุรีก็ถูกทุบทิ้งไปแล้วเหลือแต่ที่ดิน ประมาณนี้

ผมสังเกตว่าวังเจ้านายของพระบรมวงศ์ชั้น 4 และ 5 โดยมากแล้วจะตกเป็นของแผ่นดินแทบจะทุกวังเลยทีเดียว

เห็นจะมีแต่วังบ้านหม้อ วังเดียวเท่านั้นที่เป็นของเอกชน ซึ่งแต่เดิมวังบ้านหม้อซึ่งสร้างขึ้นราวรัชกาลที่ 2 เป็นของเสด็จในกรมพระพิทักษ์เทเวศร์ ตกทอดเป็นพระมรดกของทายาทต่อมา เท่าที่ผมทราบคือตกแก่พระโอรสคือ พระองค์เจ้าสีหนาถราชดุรงฤทธิ์ และต่อมาก้อตกถึงหม่อมราชวงศ์ ( จำไม่ได้ว่าท่านคือใคร ) แต่เป็นขุนนางชั้นเจ้าพระยา กำกับกรมช้างกรมอัศวราช อย่างนี้เป็นต้นครับ แต่ตอนนี้ผมก้อไม่ทราบชะตากรรมวังบ้านหม้อว่าเป็นอย่างไร เคยคิดจะไปเยี่ยมชมหลายหนแต่ก็ไม่ทราบว่าอยู่จุดใดกันแน่

จึงอยากทราบข้อมูลวังเจ้านายเท่าที่มีหลักฐานปรากฏครับว่ามีที่ใดบ้าง ขอความกรุณาท่านผู้รู้ด้วยครับจะเป็นพระคุณยิ่ง

 ตำหนักประถม ตำหนักใหม่ และตำหนักน้ำ ในวังเพชรบูรณ์ ยังอยู่ในสภาพดีครับ ไม่ได้ถูกทุบ แต่ พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุทธสิริโสภา พระทายาทได้โปรดให้ชะลอมาไว้ที่ตำหนักของพระองค์ในจังหวัดนนทบุรี

โปรดดูข้อมูลและภาพได้ที่ http://www.geocities.com/tamnakprathom/  

 พระนิเวศน์เดิมของรัชกาลที่  1

ประวัติ  
เคยเป็นที่ประทับของรัชกาลที่  1  เมื่อครั้งที่ย้ายจากพระนิวาสสถานเดิมที่อัมพวา  เข้ามารับราชการในกรุงธนบุรี  เมื่อปราบดาภิเษกแล้วจึงโปรดเกล้าฯ  ให้เป็นวังที่ประทับของสมเด็จเจ้าฟ้าฯ  กรมหลวงอิศรสุนทร(รัชกาลที่ 2)  พระราชโอรส  และมีเจ้านายอีกหลายพระองค์ต่อมา  สิ้นสุดความเป็นวังในสมัยรัชกาลที่  5  เนื่องจากทรงพระราชทานที่ดินบริเวณพระนิเวศน์เดิม  และที่ดินใกล้เคียงให้ใช้เป็นที่ทำการของทหารเรือ  ปัจจุบันอยู่ในบริเวณของกรมอู่ทหารเรือ


เจ้านายที่เคยประทับวังนี้
1. สมเด็จเจ้าฟ้าฯ  กรมหลวงอิสรสุนทร
2. สมเด็จเจ้าฟ้าฯ  กรมหลวงเสนานุรักษ์
3. พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ  กรมขุนธิบศร์บวร  (ต้นราชสกุลบรรยงกะเสนา)
4.  พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ  กรมหมื่นอนัตการฤทธิ์

หลักฐาน  และอาคารเดิมที่เกี่ยวข้อง

1.  กำแพงใบเสมาบริเวรกรมอู่ทหารเรือ  รัชกาลที่  5  ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าน  ให้สร้างขึ้นเพื่อบอกอาณาเขตของพระนิเวศนืเดิม
2.  หอไตรที่วัดระฆังโฆษิตาราม  เดิมเคยเป็นหอนั่งของรัชกาลที่  1
3.  อาคารที่ทำการทหารเรือ  สร้างในสมัยรัชกาลที่  5  ปัจจุบันขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานแล้ว

 วังริมป้อมพระสุเมรุ

ประวัติ
วังนี้ตังอยู่หลังป้อมพระสุเมรุ  บริเวณถนนพระอาทิตย์ต่อกับถนนพระสุเมรุ  เดิมเคยเป็นนิวาสสถานของสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาท  เมื่อครั้งเป็นเจ้าพระยาสุรสีห์ (บุญมา)  เมื่อสร้างป้อมพระสุเมรุเสร็จแล้ว  รัชกาลที่  1  โปรดเกล้าน  ให้สมเด็จเจ้าฟ้าฯ  กรมหลวงจักรเจษฎา  พระอนุชา  เสด็จมาประทับวังนี้  เพื่อรักษาพระนครทางทิศเหนือ  เมื่อเจ้าของวังสิ้นพระชนม์ก็ไม่ปรากฎว่ามีเจ้านายประทับต่อมา  เนื่องจากเจ้าที่แรง  จึงสิ้นสุดความเป็นวังในสมัยรัชกาลที่  1  ปัจจุบันเป็นที่ตั้งของอาคารพาณิชย์

หลักฐาน และอาคารเดิมที่เกี่ยวข้อง

ประตูวังก่ออิฐแดง  ไม่ฉาบปูน  อยู่บริเวณถนนพระสุเมรุกับกับหัวมุมถนนต่อถนนพระอาทิตย์และเป็นที่ตั้งของศาลกรมหลวงประจักษ์ฯ

 วังสวนมังคุด

ประวัติ
วังสวนมังคุดอยู่ที่ตำบลสวนมังคุด  ระหว่างวัดระฆังโฆษิตาราม  กับพระราชวังเดิม  เดิมเป็นที่ประทับของสมเด็จเจ้าฟ้าฯ  กรมพระยาเทพสุดาวดี  ในสมัยธนบุรี  ต่อมาเมื่อเสด็จเข้าไปประทับในพระบรมมหาราชวังแล้วจึงได้ประทานวังนี้แก่พระโอรส  คือ  สมเด็จเจ้าฟ้าฯ  กรมหลวงนรินทรรณเรศร์  ซึ่งประทับจนตลอดพระชนมายุ  และหม่อมเจ้าในกรมประทับอยู่ต่อมา  จนกระทั่งในสมัยรัชกาลที่  3  วังนี้ได้ทรุดโทรมลง  สมเด็จเจ้าฟ้าฯ  กรมขุนอิศรานุรกษ์  จึงทรงซื้อวังนี้และได้สร้างขายวังใหม่  ประทับอยู่ได้เพียงปีเดียวก็สิ้นพระชนม์  กรมหมื่นเทวานุรักษ์  พระโอรสองค์ใหญ่จึงครองวังต่อมา  ชาวบ้านจึงเรียกกันว่า  "วังกรมเทวาฯ"  เมื่อสิ้นพระชนม์แล้ว  หม่อมเจ้าในกรมประทับอยู่ต่อมา  ปัจจุบันบางส่วนเป็นบ้านของเชื้อสายสกุล  "อิศรางกูร  ณ  อยุธยา"  และของเอกชน

หลักฐาน และอาคารเดิมที่เกี่ยวข้อง

ไม่ปรากฎอาคารเดิมที่เกี่ยวข้อง  เหลือแต่เพียงซากกำแพงวังความยาว  20  เมตร  ในซอยศาลาต้นจันทร์  ถนนอรุณอัมรินทร์

 ส่วนวังที่ยังมีอาคาร  หรือหลักฐานเดิมหลงเหลืออยู่

วังกรมหมื่นทิวากรวงศ์ประวัติ  ถนนขาว  ติดกับวัดราชผาติการาม  ปัจจุบันเป็นกรรมสิทธิ์ของราชสกุลเกษมศรี

วังพระองค์เจ้าหญิงมนัศสวาสดิ์  ถนนพระอาทิตย์  ปัจจุบันคือพุทธสมาคม

วังสมเด็จกรมพระยาชัยานาทฯ  ถนนวิทยุ  ปัจจุบันเป็นของทายาทราชสกุลรังสิต

วังกรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร(วังสะพานขาว)  อยู่หัวมุมถนนหลานหลวง  กับถนนกรุงเกษม  ปัจจุบันคือปัจจุบันเป็นกรมพัฒนาสังคมและสวัสดิการ  กระทรวงพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์

วังบ้านดอกไม้ ของกรมพระกำแพงเพ็ชรอัครโยธิน  ถนนหลวงฟากเหนือต่อกับถนนบริพัตร  สำนักคณะกรรมการอ้อยและน้ำตาลทราย  และบริษัทโรงงานอุตสาหกรรมกระดาษบางปะอิน  จำกัด

วังกรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์  ถนนลูกหลวง  ปัจจุบันพาณชยการพระนคร  (เหลือกำแพงวัง  กับเรือนของหม่อม  1  หลัง)

วังมหานาคของกรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช  ถนนกรุงเกษม  ปัจจุบันบางส่วนเป็นของทายาท(ตำหนักพระธิดา)  และตลาดมหานาค(ตำหนักใหญ่)

แล้วจะมาต่อนะครับ

 วังริมป้อมพระสุเมรุของเจ้าฟ้าฯกรมหลวงจักรเจษฏานี้ ที่เห็นๆ กันทุกวันนี้เหลือแต่กำแพงเก่าๆ เป็นซุ้มประตู มีรากต้นโพธิ์เลื้อยคลุมเหมือนจะโค่นลงมาแล้วครับ ผมเคยผ่านไปแถวนั้นบ่อยเหมือนกัน พอถึงวังนี้มองเข้าไปที่ซุ้มประตูเห็นเค้าทำเป็นอาคารพาณิชย์ซึ่งขนาบข้างไปตลอดแนวทั้ง 2 ด้าน ผมพยายามมองให้ลึกเข้าไปอีกก้ออนุมานได้ว่าน่าจะเป็นตึกหรืออาจจะเป็นป่ารกด้านหลังประตูพระทวารนั้น

แม้วังนี้จะสร้างมาแต่แรกมีพระนครและมีอายุมาร่วม 200 ปีเศษแล้วก็ตาม แต่ก็ไม่น่าจะถูกทำลายลงแบบนี้ ผมคิดว่าเมื่อเจ้าฟ้าท่านหาพระองค์ไม่แล้ว วังนี้ถูกปล่อยร้างมายาวนานเท่าไหร่ทราบไม่ได้จนมาถูกรื้อถอน ผมว่าน่าเสียดายมากเลยครับเพราะสำหรับผมคิดว่าวังของเจ้านายในยุคแรกๆ นั้นน่าจะสร้างแบบไทยแท้ คือมีศิลปะไทยแท้และอาจเป็นศิลปะร่วมสมัยกับษิลปะกรุงศรีอีกด้วย

คาดคะเนจากความสูงของกำแพงแล้วก้อนับว่าสูงเอาการเลยนะครับ ในอดีตวังริมป้อมพระสุเมรุคงจะเป็นวังแรกๆ ของรัตนะวังหนึ่งที่มีความสวยงามเป็นสง่าอย่างมาก

อีกประเด็นหนึ่งที่ผมอยากทราบมากๆ คือ วังเหล่านี้เมื่ออยู่มาจนถึงราวรัชกาลที่ 7 ตอนปลาย มักจะถูกดัดแปลงเกือบจะทั้งหมด แต่แทบจะทั้งหมดของทุกวังถูกทำลายทั้งองค์ อย่างเช่น วังริมป้อมพระสุเมรุ เป็นต้น ที่ดินของวังนี้เป็นที่ทรัพย์สินส่วนพระกษัตริย์แท้ๆ แล้วใครกันหนอที่บังอาจให้อำนาจในการรื้อถอนวังเจ้าฟ้าเจ้าแผ่นดินนี้เสียสิ้นซาก

แต่ในจำนวนวังของเจ้านายในอดีตที่ถูกรื้อถอนไป ไม่มีวังไหนน่าเศร้าเท่า " วังบูรพา" ของ สมเด็จพระราชปิตุลาบรมพงศาภิมุขฯ ได้มองได้เห็นจากภาพเก่าๆ แล้วรู้สึกได้เลยว่าพระตำหนักองค์นี้มีความสง่างามอย่างยิ่ง ทั้งศิลปะการสร้างประกอบกับความใหญ่โต ถ้าอยู่มาจนถึงปัจจุบันผมก้อมั่นใจว่า วังบูรพาน่าจะเป็นวังที่สวยงามที่สุดของไทยเลยก็ว่าได้ครับ

แม้ผมไม่ค่อยทราบประวัติที่แน่นอนของวังบูรพาแต่ได้ฟังมาว่าเมื่อสมเด็จวังบูรพาท่านเสด็จทิวงคตแล้ว วังนี้อยู่มาได้อีกไม่เท่าไหร่ก้อถึงกาลอวสานในช่วงรัชกาลที่ 8

เพราะอยู่ในเขตเมือง เขตธุรกิจ วังบูรพาถูกทำลายทิ้งไม่เหลือดีเลยครับ คราวนี้ซุ้มประตูวังก้อไม่เหลือให้เห็น มีเหลือแต่สิงหน้าประตูวังเห็นว่าเค้าย้ายไปไว้ที่ไหนไม่ทราบ แจ่ที่แน่ๆ ตอนนี้มีพวกอาม่าอยู่ในวังบูรพาเดิม ตอนนี้บริเวณวังบูรพาเป็นที่ตั้งของห้างเจ๊งๆ เก่าๆ และตึกแถวที่มีคนอาม่าอาแปะอาศัยอยู่ครับ

น่าอิจฉาอาม่าอาแปะจริงๆ เลยครับ ที่ได้มีกรรมสิทธิเหนือผืนดินของผู้สำเร็จราชการแผ่นดินในรัชกาลที่ 6 อย่างนี้

 ในส่วนของวังริมป้อมพระสุเมรุ  ผมเข้าใจว่าน่าจะถูกรื้อลง  เพื่อสร้างวังเจ้านายวังหน้า  กับข้าราชการวังหน้าในสมัยต่อมามากกว่าครับ  วังนี้จึงไม่เหลือร่องรอยเดิมครับ

 อีกวังหนึ่งครับ วังใจสวนปาริตฉัตร ผมเคยเห็นภาพในสมัยเก่าๆทรุดโทรมโกนคำบรรยาย แต่ผมก็แอบดีใจอยู่เนืองๆ เพราะปัจจุบันวังนี้ได้รับการบูรณะจนงดงามดังเดิมแล้ว

มีบางวังนะครับที่เหลือแต่เพียงซุ้มประตูอย่างวัง กรมหลวงสรรพศาสตร์ศุภกิจ แต่เดิมเป็นวังที่ใหญ่โตมาก ทางเข้ามีสวนปลูกบัวเป็นระยะ มีอาคารของช่างทองหลายท่านอยู่ด้านหน้า เป็นอาคารบริวาร ตัวตำหนักใหญ่เขาเล่าว่ามันตรงกับประตูทางเข้า คาดกันว่าตัวตำหนักเดิมใหญ่เเละหรูหรากันมาก แต่ถูกทำลายเพราะมีเหตุการณ์ไฟไหม้เกิดขึ้น ปัจจุบันเหลือเพียงประตูวังไว้เป็นอนุสรณ์ของความใหญ่โต

วังที่ประทับของสมเด็จฯ เจ้าฟ้ากรมหลวงจักรเจษฎานั้น ก็เหลือเพียงซุ้มประตูวัง ซึ่งทุกท่านได้กล่าวไปในข้างต้นแล้ว

ต่อไปก็เป็นวังจักรพงศ์วัง จักรพงษ์ เป็นวังที่มาอายุร่วม 1 ศตวรรษ เป็นวังริมน้ำเจ้าพระยา ที่สมเด็จฯ กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ สร้างในศิลปะเเบบค่อนข้างทันสมัย

วังของพระองค์เจ้าสวัสดิ์โสภณ กรมพระสวัสดิวัฒนวิศิษฏ์ ในรัชกาลที่4ได้มีการสร้างตำหนัก กรมหลวงสวัสดิวัฒนฯได้สร้างวังในสมัยรัชกาลที่4 จนถึงสมัยรัชกาลที่ 6  ได้สร้างตำหนักหลังใหม่และใส่ลวดลายปูนปั้น และนำไม้ปักฉลุลวดลายอันอ่อนช้อยงดงามประดับเป็นหัวหน้าต่างดังที่เห็นในปัจจุบัน แล้วพระราชทานนามใหม่ว่า วัง มะลิวัลย์ ในสมัยรัชกาลที่6

 ดิฉันมีแต่หนังสือ  ตำนานวังเก่า  พระนิพนธ์ในสมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ
พิมพ์เป็นอนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ พล อ.ต. ภัสสร พนมวัน ณ อยุธยา
คุณจุลภัสสร  ลูกชาย  ให้มา

มีเล่มนี้อยู่เล่มเดียว   ถ้าคุณจขกท. ต้องการทราบข้อมูลเพิ่มเติมจากหนังสือเล่มนี้ เห็นทีจะต้องไปค้นคว้าต่อเอาเองละค่ะ
แต่ถ้ายังไม่ได้อ่าน  ก็ถามมาได้  ว่าอยากทราบถึงวังไหนบ้าง  เผื่อหาคำตอบเจอ ก็จะได้ตอบ

เรื่องวังบูรพา  มีหลักฐานอยู่ในหนังสือชีวประวัติของคุณหญิงมณี สิริวรสาร  ว่าทายาทตกลงขายเพื่อนำทรัพย์สินมาแบ่งกัน  
ผู้ซื้อ ซื้อเพื่อนำที่ดินตรงนั้นไปเป็นแหล่งธุรกิจ   วังจึงถูกรื้อลง เพื่อก่อสร้างอาคารพาณิชย์และโรงหนังขึ้นมาแทน  
เหลือไว้แต่ชื่อเป็นอนุสรณ์ว่าเคยมีวังตั้งอยู่ตรงนั้น

 วังของกรมหลวงสรรพสิทธิประสงค์อยู่ที่ไหนครับ หาไม่เจอ

 ว่าแต่วังทางฝั่งธน ได้แก่ วังหลัง ( วังสวนลิ้นจี่ ) วังสวนมังคุด วังบ้านปูน 3 วังนี้หาบสาบสูญไปหมดแล้วสินะครับ เราพอจะทราบเจ้าของวังทั้ง 3 อยู่บ้าง คือ วังหลัง เป็นที่ประทับของกรมพระราชวังบวรสถานภิมุข วังสวนมังคุดเป็นวังของกรมหลวงนรินทรรณเรศ และวังบ้านปูนเป็นของพระองค์เจ้าขุนเณร ทั้ง 3 วังเป็นของเจ้านายอาวุโสในยุคแรกสร้างกรุง แต่สำหรับพระเจ้าลูกเธอในกรมพระราชวังบวรสถานภิมุข เช่น กรมหมื่นนราเทเวศร์ กรมหมื่นนเรศร์โยธี และกรมหลวงเสนีบริรักษ์ ทั้ง 3 พระองค์นี้กลับไม่ปรากฎหลักฐานว่าท่านมีวังประทับที่ไหน ทั้งๆ ที่พระนามทั้ง 3 พระองค์นี้มีปรากฎในประวัติศาสตร์ในตอนต้นกรุงฯ อยู่หลายวรรคหลายตอน
ผมทราบแต่ว่าเจดีย์ 3 องค์ทางทิศเหนือของวัดระฆังนั้น พระเจ้าลูกเธอของวังหลังทรงสร้างฯ ไว้ และผมคิดว่าวังของเจ้านายทั้ง 3 นี้น่าจะอยู่บริเวณโรงพยาบาลศิริราช แต่ไม่ทราบว่าจุดไหนเพราะแม้แต่วังของพระราชชนกยังถูกรื้อถอนไปสร้างโรงพยาบาล อันตำหนักลูกถ้าจะเหลืออยู่ก้อคงไม่น่าเป็นไปได้

อีกวังที่น่าสนใจมากก้อคือ วังบ้านปูน ของพระองค์เจ้าขุนเณร พระราชโอรสของกรมพระราชวังบวรสถานมงคลเช่นกัน แต่ท่านประสูติกับหม่อมนางกำนัล นัยว่าพระองค์ชายขุนเณรท่านอาวุโสพระชันษามากกว่าพระเจ้าลูกเธอทั้ง 3 ข้างต้นที่ประสูติแต่หม่อมใหญ่ พระองค์มีชื่อเสียงด้านการศึกสงครามพอดูทรงเชี่ยวชาญการรบแบบกองโจร ตามประวัติว่าพระองค์คุมทัพในสงครามเก้าทัพด้วยเช่นกัน โดยทรงเป็นกำลังเสริมในกรมพระราชวังบวรมหาสุรสิงหนาท... เราหาวังของพระองค์ชายขุนเณรพบว่ามีอยู่จริงแต่ไม่ทราบว่าวังบ้านปูนอยู่ไหนของฝั่งธน แต่ผมเชื่อว่าน่าจะอยู่ระแวกเดียวกับโรงบาลศิริราชนะครับ แต่น่าจะอยู่ถัดไปอีก ไม่ทราบชะตากรรมว่าตอนนี้สภาพเป็นยังไงบ้าง แต่น่าจะหายไปแล้วนะครับ ท่านใดทราบช่วยบอกทีครับ

จากข้อมูลที่ผมดั้งด้นไปสืบเสาะมา มีหลายวังที่พอเข้าใจว่าอยู่แห่งหนตำบลใด แต่ก้อมีอยู่บ้างบางวังที่ไม่ทราบว่าอยู่ไหน ได้แก่

1. วังสะพานหัวจระเข้ ของกรมหลวงวรศักดาพิศาล
2. วังคลังสินค้า ของเจ้าฟ้าฯกรมหลวงพิทักษ์มนตรี
3. วังสนามชัน ของกรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม
4. วังคลองตลาด ของพระองค์เจ้าจินดา
5. วังริมคลองสะพานถ่าน ของกรมหลวงบดินทรไพศาลโสภณ

นอกจากนี้ยังมีวังประหลาดอีกพอประมาณ วังประหลาดที่ว่านี้หมายความว่า เค้าเรียกว่าวัง ปรากฎหลักฐานว่าเป็นวังหรือน่าจะเป็นวัง แต่ไม่ทราบของท่านผู้ใด ใครสร้างใครประทับอยู่ทราบไม่ได้

ที่ด้านหลังป้อมมหากาฬจะมีสิ่งปลูกสร้างคล้ายวังขึ้นนะครับ ก่ออิฐถือปูนสร้างชั้นเดียว ทาสีขาวทั้งหลัง ตอนบนทำเป็นดาดฟ้าไม่มีหลังคา ศิลปะเป็นของยุโรปครับ อิตาลี่ บ้านนี้หันหน้าออกสู่คลอง ( จำชื่อไม่ได้ ) ที่หน้าบ้านหลังนี้มีตราปูนปั้นอยู่ เป็นสัญลักษณ์บางอย่างแต่น่าจะเป็นตราประจำพระองค์แน่นอน แต่ทราบไม่ได้ว่าท่านองค์ใดอีก ผมเคยไปสอบถามคนที่อาศัยอยู่ในบ้านหลังนี้ เค้าว่าถูกจ้างมาให้อยู่เฝ้าเท่านั้น
บ้านหลังนี้สะกิดใจผมหลายทีแล้วครับ เพราะผมเห็นมันในภาพถ่ายสมัยรัชกาลที่ 5 ที่ถ่ายบริเวณป้อมมหากาฬ
ดูจากสภาพแล้วก้อโทรมในระดับหนึ่ง ซึ่งเชือว่าน่าจะเป็นตำหนักจริงๆ เพราะบ้านคนสามัญหรือคหบดีไม่น่าจะสร้างแบบนี้ และที่ยังรอดมาจนถึงทุกวันนี้ได้เพราะอยู่ในจุดที่ไม่น่าสนใจนั่นเองครับ คือหน้าชนคลองหลังชนป้อม ไม่สามารถทำมาหากินได้เลยแม้แต่น้อย

ท่านไหนอยากชมลองไปดูนะครับอยู่หล้องป้อมมหากาฬ โอกาศหน้าผมจะถ่ายรูปมาให้ชมกัน

* บ้านหลังป้อมนี้ น่าจะสร้างในราวตอนปลายรัชกาลที่ 5 ถึงต้นรัชกาลที่ 6 นะครับ ส่วนตราที่เห็นนั้นเป็นตราประจำชั้นพระองค์เจ้าตั้ง-หม่อมเจ้า แต่ไม่อยากปักใจว่าเป็นพระราชนัดดารัชกาลใด อนุมานได้เท่านี้แหละครับ ผมข้อมูลที่สอบถามมาไม่ได้อารัยเลย ( คนอยู่ไม่รู้เรื่อง ) *

ใครทราบข้อมูลที่กล่าวมาจะเป็นพระคุณมากเลยครับถ้ากรุณาตอบในข้อสงสัย

 แก้คำผิดนิดนิดหน่อยครับ

พระองค์เจ้าขุนเณร เป็นพระโอรสของ พระอินทรรักษา หรือหม่อมเสม ซึ่งเป็นพระภัสดาของสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้าฯกรมพระยาเทพสุดาวดี พระภคินีเธอของ ร.1 ครับ

พระองค์เจ้าขุนเณร ทรงเป็นเจ้านายนอกพระราชวงศ์จักรี เพราะพระชาติประสูติของพระองค์นั้นเกิดกับหญิงสามัญ ซึ่งเป็นอนุภริยาในพระอินทรรักษา

ในพระยศของหม่อมเสมที่ได้รับพระราชทานมา จึงน่าจะเรียกว่า เจ้า นะครับ เพราะโอรสของท่านยังเป็น พระองค์เจ้า ได้ก้อแสดงว่าพระยศของท่านคงเทียบเท่า พระบรมวงศ์ หรือ พระเจ้าวรวงศ์

สำหรับพระองค์เจ้าขุนเณร นับว่าเป็นเจ้านายที่พระปรีชาการศึกสงครามพระองค์หนึ่ง แต่พระชีวประวัติเท่าที่สืบค้นมีน้อยมาก ไม่มีระบุเหตุของการสิ้นพระชนม์หรือพระทายาทสืบมาแต่อย่างใดครับ

 สวัสดีครับวันนี้ผมมีข้อมูลที่ได้ไปสืบค้นมาซึ่งเนื้อหาเป็นเรื่องเกี่ยวกับวังเจ้านายเมื่อแรกสร้างกรุงเทพ

แบ่งเป็น 2 โซนครับคือกรุงธนฯและกรุงเทพ ทางฝ่ายกรุงธนฯ จะมีปรากฎเพียงวังเดียวเรียกว่า วังเดิม ที่สมเด็จพระเจ้าตากสินทรงสร้างในรัชสมัยของพระองค์ ต่อเมื่อได้สวรรคตแล้ว วังเดิม ได้เป็นที่ประทับของเจ้านายฝ่ายจักรีมาอีกหลายต่อหลายพระองค์ทีเดียว ปัจจุบัน วังเดิม เป็นที่ทำการของกองทัพเรือ ชื่อใหม่ว่า นันทอุทยาน

วังทางฝั่งธน นอกจากวังเดิมแล้วยังมี วังหลังหรือวังสวนลิ้นจี่ของกรมพระราชวังบวรสถานภิมุข ปัจจุบันกลายเป็นส่วนหนึ่งของโรงพยาบาลศิริราช วังบ้านปูนของพระองค์เจ้าขุนเณร วังนี้ไม่ปรากฎว่าอยู่บริเวณใดแน่ครับ หาไม่พบ และวังสวนมังคุดของพระสัมพันธวงศ์เธอ เจ้าฟ้าฯกรมพระนรินทรรณเรศร์ วังนี้ต่อมาเจ้าฟ้าฯกรมขุนอิศรานุรักษ์ทรงซื้อและเสด็จมาประทับและสิ้นพระชนม์ในปีนั้น ปัจจุบันวังสวนมังคุดเป็นห้างร้านและกรรมสิทธิ์ของราชสกุลอิศรางกูร

นอกจากวังเดิมแล้วทั้ง 3 วังดังกล่าวถูกรื้อถอนไม่เหลือสภาพอีกแล้ว

ต่อไปเป็นวังของฝ่ายพระราชวงศ์จักรีบ้าง

1. วังริมป้อมพระสุเมรุ ของ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าฯกรมหลวงจักรเจษฏา พระราชอนุชาของรัชกาลที่ 1 วังนี้สร้างขึ้นเมื่อแรกสร้างกรุงตั้งอยู่บริเวณตรงข้ามป้อมพระสุเมรุ โดยแต่เดิมเป็นทีป่ระทับชั่วคราวของกรมพระราชวังบวรสถานมหาสุรสิงหนาท ต่อมา ร.1 โปรดเกล้าฯ ให้กรมหลวงจักรฯ เสด็จมาประทับต่อเพื่อให้ทรงรักษาการพระนครทางเหนือ ได้ประทับวังนี้ตราบสิ้นพระชนม์ ภายหลังการสิ้นพระชนม์ไม่ปรากฎว่ามีเจ้านายท่านใดมาประทับอยู่ เนื่องจากเจ้าที่แรง ทำให้วังนี้ร้างมาตลอด แต่เชื่อว่าในช่วงเวลาต่อมาบริเวณทางด้านในของวังนี้ถูกรื้อเพื่อสร้างวังใหม่ๆ ขึ้นเพื่อเป็นที่ประทับของพระบวรวงศ์เธอหลายรัชสมัยและน่าจะหลายพระองค์

*ปัจจุบันวังริมป้อมสุเมรุได้รื้อถอน ไม่ปรากฎหลักฐานในองค์พระตำหนัก เหลือเพียงซุ้มประตูวังก่ออิฐ ซึ่งตั้งอยู่ฝั่งตรงข้ามทางเข้าโรงเรียนวัดสังเวช บางลำภู ถนนพระอาทิตย์*

มีต่อ

 2. วังริมป้อมจักรเพรช  ของเจ้าฟ้าฯกรมหลวงเทพหริรักษ์ ( ต้นราชกกุล เทพหัสดินฯ )

3. วังริมวัดโพธิ์ ของกรมหมื่นนรินทรพิทักษ์ พระภัสดาในสมเด็จเจ้าฟ้าฯกรมหลวงนรินทรเทวี ( จ้าครอกวัดโพธิ์ ) ซึ่งเป็นสมเด็จพระพี่นางเธอในรัชกาลที่ 1 วังนี้ค่อนมาทางใต้ของวัดโพธิ์ ( ต้นสกุล นรินทรกุลฯ )

4. วังปากคลองวัดชนะสงคราม ของกรมขุนสุนทรภูเบศร์ ท่านนี้ไม่ใช่พระราชวงศ์เดิมเป็นชาวเมืองชลบุรีชื่อนายเรือง ได้สาบานเป็นพี่น้องกับกรมพระราชวังบวรมาหสุรสิงหนาท  วังนี้อยู่ระแวกเดียวกับวังริมป้อมพระสุเมรุในปัจจุบัน ( ต้นสกุล สุนทรกุล ณ ชลบุรี )

5. พระนิเวศน์เดิม เป็นที่ประทับของกรมพระราชวังบวรสถานมหาเสนานุรักษ์ วังหน้าในรัชกาลที่ 2 เมื่อคราวยังมีพระยศเป็นสมเด็จเจ้าฟ้า

6. พระราชวังเดิม ธนบุรี เป็นที่ประทับของเจ้านายหลายพระองค์ในที่นี้ขอกล่าวถึงเป็นที่ประทับของพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยเมื่อครั้งยังเป็นกรมพระราชวังบวรสถาน ในรัชกาลที่ 1 ( ต่อจาก กรมพระราชวังบวรสถานมหาสุรสิงหนาท )

7. วังคลังสินค้า ของ พระสัมพันธวงศ์เธอ เจ้าฟ้าฯกรมหลวงพิทักษ์มนตรี วังนี้ผมไม่ทราบที่มาว่าอยู่แห่งหนตำบลใดครับและวังนี้เป็นวังที่ไม่ปรากฎหลักฐานใดๆ ในเวลาต่อมา ( ต้นราชสกุล มนตรีกุล ณ อยุธยา )

8. วังท่าเตียน วังนี้ฟังดูคุ้น แต่ในช่วงสร้างกรุงเทพใหม่ๆ เป็นชื่อวังของ พระสัมพันธวงศ์เธอ เจ้าฟ้าฯกรมขุนอิศรานุรักษ์ ซึ่งต่อมาโปรดฯ ย้ายไปสร้างวังใหม่ที่วังสวนมังคุด สำหรับวังนี้อยู่ท่าเตียน ปัจจุบันเป็นที่ทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ บางส่วนเป็นตึกแถว อยู่หน้าวัดโพธิ์

ปล.ทายาทของวังริมป้อมพระสุเมรุใช้นามสกุลว่า เจษฏางกูรฯ

ต่อไปเป็นวังของพระเจ้าลูกเธอในรัชกาลที่ 1

 9. วังถนนหน้าพระลาน ( ตะวันตก ) ทีป่ระทับของกรมขุนกษัตรานุชิต พระราชโอรสของสมเด็จพระเจ้าตากสิน ภายหลังพระองค์ต้องพระราชอาญาถึงสิ้นพระชนม์ วังนี้ปัจจุบันกลายเป็นส่วนหนึ่งของกองทัพเรือและท่าช้างวังหลวง

10.วังถนนหน้าพระลาน ( กลาง ) ที่ประทับเดิมของกรมพระราชวังบวรมหาศักดิพลเสพบ์ วังหน้าในรัชกาลที่ 3

11.วังถนนหน้าพระลาน ( ตะวันออก ) ของกรมหมื่นเทพพลภักดิ์

ทั้ง 3 วังนี้เป็นกลุ่มวังถนนหน้าพระลาน ภายหลังจากเจ้าสิ้นพระชนม์ของเจ้าของวังเหล่านี้ วังนี้ยังเป้นทีป่ระทับของเจ้านายฝ่ายหน้าต่อมาจวบจนรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัววังกลุ่มนี้จึงถูกรื้อเพื่อสร้างเป็นทุ่งพระสุเมรุ ปัจจุบันพื้นที่วังหน้าพระลานทั้งหมดเป็นส่วนหนึ่งของสนามหลวง

 ถัดจากลุ่มวังถนนหน้าพระลานมาจะเป็นกลุ่มวังถนนหลักเมืองอีก 4 องค์ของพระเจ้าลูกยาเธอในรัชกาลที่ 1

12. วังถนนหลักเมือง ที่ 1 ของกรมพระรามอิศเรศ ในเจ้าจอมมารดาเพ็งใหญ่ พระองค์ได้ประทับอยู่วังนี้จนสิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 4 ต่อมาเป็นทีป่ระทับของกรมหมื่นอลงกตกิจปรีชา จนกระทั่งสิ้นพระชนม์อีกพระองค์หนึ่ง รัชกาลที่ 5 จึงโปรดฯ ให้ร้อทำเป็นโรงช้าง ปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งขององค์การเชื้อเพลิงและส่วนหนึ่งเป็นที่ทำการของกระทรวงยุติธรรมครับ ( ต้นราชสกุล สุริยกุลฯ และ นิลรัตน์ฯ )

13. วังถนนหลักเมือง ที่ 2 อยู่ตรงข้ามวังที่ 1 ของกรมหมื่นจิตรภักดี ในเจ้าจอมมารดาน้อย ภายหลังสิ้นพระชนม์แล้ว เป็นที่ประทับของกรมหมื่นสถิตสถาพร จนกระทั่งสิ้นพระชนม์อีกพระองค์หนึ่ง รัชกาลที่ 4 จึงโปรดฯ ให้ พระองค์เจ้าชุมแสง ในพระบวรมหาเสนานุรักษ์ มาประทับต่อจนสิ้นพระชนม์ จึงรื้อวังทำโรงม้าแซง ปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของกระทรวงกลาโหม ( ต้นราชสกุล ทัพพะกุลฯ,มรกฎฯ,และ สหาวุธฯ )

14.  วังถนนหลักเมือง ที่ 3 อยู่ถัดจากวังที่ 1 มาทิศตะวันตก ของกรมหมื่นศรีสุเทพ ในเจ้าจอมมารดาเพ็งใหญ่ เมื่อสิ้นพระชนม์ลงแล้ว หม่อมเจ้าในกรมได้ประทับต่อมา ( ต่อมาคือพระองค์เจ้าจันทรสุเทพ ) จนถึงรัชกาลที่ 5 โปรดให้รื้อสร้างโรงช้างใน ( ต้นราชสกุล ดารากรฯ )

15.  วังถนนหลักเมือง ที่ 4 ของกรมหมื่นศรีสุเรนทร ต่อมาทรงต้องพระราชอาญาเรื่องพระนิพนธ์โคลงกลอนล้อพระเจ้าอยู่หัว จนสิ้นพระชนม์ ต่อมาวังนี้เป็นทีป่ระทับของกรมหลวงมหิศวรินทรามเรศร์ เมื่อสิ้นพระชนม์ลงอีกพระองค์หนึ่ง พระองค์เจ้าสายสมร พระขนิษฐาร่วมพระมารดาประทับอยู่ต่อมา ครั้นรัชกาลที่ 5 โปรดให้รื้อวังสร้างกระทรวงกลาโหม ( กรมหลวงมหิศวรารินทรามเรศร์ ต้นราชสกุล วัชรีวงศ์ฯ ส่วนเสด็จในกรมหมื่นฯ ไม่มีทายาท )

16.  วังถนนหลักเมือง ที่ 5 อยู่ถัดจากวังที่ 3 เดิมเป็นที่ประทับของพระองค์เจ้ากล้าย ลูกเธอพระองค์ใหญ่ ( ชั้นพระองค์เจ้า ) ของ ร.1 ต่อมาทรงพระเคราะห์ร้ายสิ้นพระชนฒืเมื่อพระชันษาน้อย กรมหมื่นไกรสรวิชิต ประทับอยู่ต่อมาจวบจนสิ้นพระชนม์ หม่อมเจ้า-และทายาทพระองค์อยู่ต่อมา วังนี้อยู่ค่อนไปทางสนามหลวง   ถึงรัชกาลที่ 5 โปรดฯ รือวังสร้างสนามหลวงครับ ( กรมหมื่นไกรสรวิชิต ต้นราชสกุล สุทัศน์ ส่วน เสด็จพระองค์ชายกล้าย ไม่มีทายาท )

17.  วังถนนหลักเมือง ที่ 6 ตรงข้ามกับวังที่ 5 ของกรมหมื่นอินทรพิพิธ ต่อมารัชกาลที่ 2 โปรดฯ ให้ทรงย้ายไปอยู่วังริมสนามชัย ต่อมาวังนี้รื้อสร้างโรงทหาร  ถ้าจำไม่ผิดในเวลาต่อมากลายเป็นที่ทำการกระทรวงเกษตราธิการใน ร.5  ปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของวังสราญรมย์  ( ต้นราชสกุล อินทรางกูรฯ )

วังกลุ่มถนนหลักเมืองปัจจุบันคือพื้นที่บริเวณกระทรวงกลาโหมยาวไปจนถึงวังสราญรมย์ วังหายไปหมดแล้วครับ

มีต่อ

 ต่อไปเป็นวังกลุ่มสุดท้ายของลูกเธอในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกครับ

18. วังริมสนามไชย ( เหนือ ) วังนี้เป็นวังใหม่ของกรมหมื่นอินทรพิพิธที่ทรงย้ายมาประทับ ( แต่เดิมประทับอยู่วังถนนหลักเมือง 6 ) ต่อมากรมหมื่นณรงหริรักษ์เสด็จมาประทับอยู่ต่อจนกระทั่งสิ้นพระชนม์ หม่อมเจ้าดิศ ต่อมาคือ พระองค์เจ้าประดิษฐ์วรการ ประทับสืบมา จนกระทั่งรัชกาลที่ 5 ทรงรื้อสร้างวังสราญรมย์
( กรมหมื่นณรงค์ฯต้นราชสกุล ดวงจักรฯ )

19.  วังถนนหลักเมือง ( กลาง ) กรมหลวงรักษ์รณเรศประทับอยู่ ทรงเป็นเจ้านายผู้ใหญ่แต่ต่อมาทรงเล่นชู้แถมคิดก่อการกบฎ จนต้องพระราชอาญาประหารชัวิต นับเป็นเจ้านายพระองค์สุดท้ายที่ถูกประหารชีวิตด้วยท่อนจันทน์ในรัชกาลที่ 3 ภายหลังสิ้นพระชนม์แล้ว กรมหมื่นอมเรนทรบดินทร์ พระราชโอรส ร.3 เสด็จมาประทับอยู่ จวบจน ร.5ทรงรื้อสร้างวังสราญรมย์ ( กรมหมื่นรักษ์รณเรศ เป็นต้นราชสกุล พึ่งบุญฯ ส่วน กรมหมื่นอมเรนทรฯ เป็นต้นราชสกุล คเนจรฯ )

20.  วังถนนหลักเมือง ( ใต้ ) กรมหลวงพิเศษศรีสวัสดิสุขวัฒนวิไชย ประทับอยู่จนสิ้นพระชนม์ กรมขุนวรจักรธรานุภาพ พระราชโอรส ร.2  ประทับอยู่ต่อมา ครั้น ร.5 โปรดจะสร้างสวนสราญรมย์ พระองค์จึงย้ายไปและทรงซื้อที่สวนย่านวรจักรสร้างวัง ปัจจุบันกลายเป็นถนนวรจักร แต่วังหลักเมืองใต้เป็นสวนสราญรมย์ ( กรมหลวงพิเศษฯ ไม่มีทายาท แต่กรมขุนวรจักรฯ เป็นต้นราชสกุล ปราโมชฯ )

กลุ่มวังนี้อยู่หน้าวัดโพธิ์ปัจจุบันเป็นที่ทำการกระทรวงการต่างประเทศและสวนสราญรมย์ วังหายไปหมดแล้วเช่นกันครับ

วันหลังจะขอเล่าเรื่องวังของพระราชโอรสรัชกาลที่ 2 บ้างครับ

 แถมอีกนิดคือ วังของพระราชโอรสในกรมพระราชวังบวรสถานมหาสุรสิงหนาท วังหน้าในรัชกาลที่ 1 ว่าทรงปลูกวังพระราชทานพระราชโอรสเท่าที่ปรากฎอยู่ 4 วังภายในวังหน้าของพระองค์ ต่อมาทั้ง 4 วังนี้ถึงกาลดับสูญหลังจากอยู่มาชั่วอายุเจ้านายเจ้าของวังและพระบรมราชชนก

วังที่ 1 -4 นี้ไม่มีชื่อเรียกครับ อาจจะมีแต่ผมหาไม่พบ หามานานแล้วด้วย

วังนี้อยู่ในกำแพงวังหน้าครับ วังที่ 1 ของพระองค์เจ้าลำดวน พระองค์นี้ถูกประหารชีวิตในรัชกาลที่ 1 เพราะคิดจะแย่งราชสมบัติพระเจ้าลุงคือ ร.1 เหตุเพราะวังหน้าท่านด่วนสวรรคตลงก่อนจะได้ราชสมบัติและทรงเปรยๆ แก่พระราชโอรสว่า อยากได้ทำเอง ทำนองนี้

วังที่ 2 ของพระองค์เจ้าอินทปัต พระองค์นี้ก้อถูกประหารชีวิตในรัชกาลที่ 1 เช่นกันเพราะทรงคบคิดกับเจ้าพี่พระองค์ชายลำดวล

วังที่ 3 ของพระองค์เจ้าอสุนี ต่อมาคือ กรมหมื่นเสนีเทพ ทรงมีพระชันษายืนนานจนสิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 3
( ต้นราชสกุล อสุนีฯ )

วังที่ 4 ของพระองค์เจ้าช้าง มิได้ทรงกรมและมีพระชันษายืนจนสิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 3

วังของลูกเธอวังหน้า เรียกว่า วังริมสนามวังหน้า ครับ นอกจากนี้ผมพบว่าพระราชโอรสองค์อื่นๆ ก้อทรงออกวังเหมือนกัน เท่าที่ค้นพบคือ

วังของกรมหมื่นนรานุชิต ต้นราชสกุลสังขทัต ทรงมีวังคือ วังริมสนามวังหน้า และพระองค์เจ้าก้อนแก้ว ก้อทรงประทับอยู่ใกล้ๆ กัน ส่วนเจ้าพี่เจ้าน้องของพระองค์นอกจากนี้หาไม่พบครับว่าท่านมีวังหรือไม่ แต่ผมคิดว่าอาจจะมี แต่โดยมากน่าจะประทับอยู่บนตำหนักในวังหน้า ที่เจ้าพี่ทั้ง 4 ข้างต้นมีวังต่างหากเพราะเป็นเจ้าพี่รุ่นใหญ่ของวังหน้า และในช่วงนั้นเจ้านายยังมีจำนวนน้อยถ้าจะให้อยู่แต่ในวังหน้าคงสบายไม่แออัด

 ทำไมม่ายมีใครแสดงความคิดเห็นบ้างเลยอ่ะ แหมม เข้ามาดูกันก้อเยอะดีนะครับ ใครอ่านแล้วสะดุดตรงไหนช่วยโพสตอบหน่อยหรือแสดงความคิดเห็นหน่อยก้อดี ตอนนี้กำลังหาข้อมูลที่เหลืออยู่ครับ

 สำหรับบรรดาพระเจ้าลูกเธอในกรมพระราชวังบวรมหาสุรสิงหนาท วังหน้า ในร.1 ผมสัณนิษฐานว่าลูกเธอทุกพระองค์ประทับในวังหน้า เนื่องจากพระองค์หวงพื้นที่วังหน้าของพระองค์มาก ไม่โปรดให้คนนอกมาอยู่แม้ภายหลังการสวรรคตของพระองค์แล้ว สมเด็จเจ้าฟ้าฯกรมหลวงอิศรสุนทร ได้อุปราชาภิเษกเป็นวังหน้าต่อมา ร.1 ยัวโปรดฯให้พระองค์ประทับอยู่ ณ วังเดิม ฝั่งธนฯ เนื่องจากวังหน้านั้นยังเป็นที่ประทับของลูกเธอในกรมพระราชวังบวรมหาสุรสิงหนาท

ฉะนั้นลูกเธอของกรมพระราชวังบวรมหาสุรสิงหนาทไม่น่าจะทรงออกวังนอกกำแพงวังหน้า จึงไม่ปรากฎหลักฐานวังลูกเธอของพระองค์เลยแม้ตำหนักเดียว

 ต่อไปเป็นบรรดาวังของพระเจ้าลูกเธอในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย รัชกาลที่ 2

กลุ่มวังในแพร่งภูธร ถนนตะนาว มี 2 วังครับ วังทั้ง 2 นี้มีชื่อว่า วังสะพานช้างโรงสี เหนือและใต้ นับเป็นกลุ่มวังที่เก่าแก่และมีอดีตมานานที่สุดแห่งหนึ่ง ซึ่งเริ่มสร้างมาแต่ปลายรัชกาลที่ 1 และคงเป็นที่ประทับของเจ้านายมาอีกหลายสิบพระองค์ต่อเนื่องกันมาถึงรัชกาลที่ 7

แพร่งภูธรเป็นหนึ่งในสามแพร่ง คำว่าภูธรมาจากพระนามกรมของ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นภูธเรศธำรงศักดิ์ พระราชโอรสในรัชกาลที่ 4 ซึ่งพระองค์เสด็จมาประทับวังช้างโรงสีเหนือเป็นพระองค์สุดท้ายก่อนที่วังนี้จะถูกรื้อไปในรัชกาลที่ 5 โดยทรงวมีพระบรมราชประสงค์ให้ปลูกตึกแถวขึ้นในพื้นที่แพร่งภูธร

ปัจจุบันหมู่ตึกแถวในแพร่งภูธรซึ่งสร้างมาแต่รัชกาลที่ 5 ได้รับการอนุรักษ์ไว้เป็นอย่างดี

กรมหมื่นสนิท ต้นราชสกุล ไพฑูรย์ฯ กรมหลวงสรรพศิลป์ ต้นราชสกุล ชุมแสง กรมหมื่นภูธเรศ ต้นราชสกุล ทวีวงศ์ฯ

21. วังริมสะพานช้างโรงสี วังเหนือ นั้นแต่เดิมเป็นวังทีป่ระทับของ กรมหมื่นสนิทนเรนทร์ ซึ่งประทัยเรื่อยมาจนสิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 3 ต่อมาเป็นที่ประทับของกรมหลวงสรรพศิลป์ปรีชา อนุชาร่วมเจ้าจอมมารดากับเสด็จในกรมหมื่นสนิทฯ ภายหลังที่กรมหลวงสรรพศิลป์ปรีชาสิ้นพระชนม์ลง รัชกาลที่ 5 โปรดฯ พระราชทานวังนี้แก่พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นภูธเรศธำรงศักดิ์ พระเจ้าน้องยาเธอพระองค์นี้สิ้นพระชนม์เมื่อปลายรัชกาลที่ 5 จากนั้นวังนี้ไม่ตกแก่ทายาทในกรม แต่รัชกาลที่ 5 โปรดให้รื้อสร้างตึกแถวดังกล่าว

22. วังริมสะพานช้างโรงสี วังใต้ อยู่ตรงข้ามวังเหนือ เป็นที่ประทับของพระองค์เจ้าเนียม พระราชโอรสในรัชกาลที่ 2 เมื่อสิ้นพระชนม์แล้ว วังนี้เป็นที่ประทับของ พระองค์เจ้าอุทัย พระองค์เจ้าสว่าง พระองค์เจ้าแฉ่ง พระราชโอรสร่วมเจ้าจอมเดียวกันในกรมพระราชวังบวรมหาศักดิพลเสพย์ มีพระองค์สว่างมีพระชนม์ชีพยืนนานจนถึงรัชกาลที่ 4 ภายหลังการสิ้นพระชนม์ของพระองค์เจ้าสว่าง ไม่ปรากฎว่ามีเจ้านายพระองค์ใดมาประทับที่วังนี้อีก ต่อมารื้อสร้างกระทรวงนครบาล ในรัชกาลที่ 5

พระองค์เจ้าเนียม ต้นราชสกุล นิยมิศรฯ ส่วนลูกเธอกรมพระราชวังบวรฯ ไม่มีพระทายาทสืบพระสกุล

แพร่งภูธร เป็นชื่อพระราชทานของพระบาทสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวงเมื่อแรกสร้างตึกแถวนั่นเอง จบเรื่องแพร่งภูธร

กลุ่มวังต่อไปคือ กลุ่มวังหับเผย ซึ่งมี 3 องค์ อยู่ถนนบ้านหม้อในปัจจุบัน

23. วังหับเผย วัง 1 อยู่ริมคลองคูเมืองเก่า เป็นทีป่ระทับของกรมพระพิพพิธโภคภูเบนทร ซึ่งประทับอยู่ตราบจนสิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 4 ต่อมาพระโอรสคือ พระองค์เจ้าชิดเชื้อพงศ์ เสด็จมาประทับต่อ ปัจจุบันวังนี้หายสาบสูญไปแล้ว
ต้นราชสกุล พนมวันฯ

24. วังหับเผย วัง 2 หันหน้ามาทางสะพานหัวจระเข้ เป็นวังที่ประทับของกรมหลวงภูวเนตรนรินทรฤทธิ์ เมื่อสิ้นพระชนม์ลงหม่อมเจ้าในกรมประทับอยู่ต่อมา ปัจจุบันวังนี้หายสาบสูญไปแล้ว
ต้นราชสกุล ทินกรฯ

25. วังหับเผย วังที่ 3 วังนี้ชื่อวังท้ายหับเผยและมีตำหนักชื่อตำหนักปลูกผัก เป็นที่ประทับชั่วคราวของกรมพระพิทักษ์เทเวศร์ ทั้งนี้ทั้งนั้นกรมพระพิทักษ์ฯ อาจจะประทับร่วมกับเจ้าพี่ 2 องค์ที่วังที่ 1- 2 ก้อเป็นได้ แต่ทราบว่าทรงย้ายมาสร้างวังใหม่ที่ฝั่งตรงข้าม คือวังบ้านหม้อในปัจจุบัน เมื่อสิ้นพระชนม์แล้ว พระทายาทคงประทับอยู่ต่อมาตราบชั่วลูกชั่วหลาน แต่วังท้ายหับเผยสูญสิ้นไปนานแล้ว เหลือแต่วังบ้านหม้อ ปัจจุบันวังนี้เป็นกรรมสิทธิ์ของพระทายาทในราชสกุลและองค์พระตำหนักยังคงมีสภาพดีอยู่ นับเป็นวังสุดท้ายที่เป็นขจองเอกชนและคงถาวรมาจนถึงทุกวันนี้
( ต้นราชสกุล กุญชรฯ )
*       วังบ้านหม้อตกเป็นกรรมสิทธิ์สืบมาแต่
1. พระองค์เจ้าสิงหนาทราชดุรงค์ฤทธิ์
2. เจ้าพระยาเทเวศร์วงศ์วิวัฒน์
3. หม่อมหลวงวราห์ กุญชร

 ตอบค.ห. 21

เมื่อสิ้นกรมพระราชวังบวรมหาสุรสีหนาทแล้ว   เป็นปลายรัชกาลที่ ๑  วังหน้าไม่ได้มีเจ้านายอยู่คึกคักอย่างที่คุณเจ้าสัวเข้าใจ  แต่กลับตรงกันข้าม
ดิฉันอ้างจาก "ตำนานวังหน้า" พระนิพนธ์สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพค่ะ
***************
ความปรากฏในพระราชนิพนธ์ในสมเด็จพระจอมเกล้าฯว่า "คุณเสือ" หรือเจ้าจอมแว่น พระสนมเอกในรัชกาลที่ ๑  
กราบทูลว่าวังหน้าร้าง ไม่มีเจ้าของ  ทรุดโทรมยับเยินไป   เหย้าเรือนข้างในก็ว่างเปล่ามาก
สมควรเชิญกรมพระราชวังบวรฯพระองค์ใหม่ คือเจ้าฟ้ากรมขุนอิศรสุนทรไปครอง  จะได้กลับคืนสภาพดีอีกครั้ง
แต่พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าฯ ไม่ทรงเห็นด้วย   ตรัสว่า
" ไปอยู่บ้านช่องของเขาทำไม    เขารักแต่ลูกเต้าของเขา    เขาแช่งเขาชักไว้เป็นนักเป็นหนา"

แล้วทรงพระราชปรารภว่าทรงชรามากแล้ว  ให้พระราชโอรสรอเสด็จมาครองพระบรมมหาราชวังเลยทีเดียวดีกว่า
ไม่ต้องย้ายไปย้ายมาหลายแห่งให้ประดักประเดิด
ด้วยเหตุนี้ เจ้าฟ้ากรมขุนอิศรสุนทรหลังอุปราชาภิเษกแล้ว  จึงยังอยู่ที่พระราชวังเดิมทางฝั่งธนเหมือนเดิม   ไม่ได้ย้ายมาอยู่วังหน้า

อธิบายตามนี้ คุณพีพีท่านจะเข้ามาค้านอีกหรือเปล่าก็ไม่รู้  
เพราะจากการค้นคว้า  เห็นว่าได้พบอะไรต่อมิอะไรหลายเรื่อง ไม่เหมือนในตำราเดิมๆที่ใช้อ้างอิงกันมา  
อย่างเรื่องตำนานวังเก่า  คุณพีพีก็เจอจากรูปว่าบางจุดไม่ตรงกับที่สมเด็จกรมพระยาดำรงฯท่านเรียบเรียงไว้

ดิฉันก็เลยเว้นเปิดช่องกว้างเอาไว้ตรงนี้    ถ้าเห็นไม่ถูก  เดี๋ยวเขาก็คงเข้าประตูมาเคลียร์พื้นที่เองละค่ะ

 หลังจากกรมพระราชวังบวรฯเสด็จสวรรคต พระเจ้าลูกเธอหลายพระองค์ต้องพระราชอาญาประหารชีวิตจากข้อหากบฏ

วังหน้าน่าจะร้างไปนับแต่นั้น

 

 ค.ห. 23
...ด้วยเหตุนี้ เจ้าฟ้ากรมขุนอิศรสุนทรหลังอุปราชาภิเษกแล้ว จึงยังอยู่ที่พระราชวังเดิมทางฝั่งธนเหมือนเดิม....


พระองค์ทรงอุปราชาภิเษกปี พ.ศ. 2446 พระชนม์ 36 พรรษา ขณะนั้นน่าจะทรงพระอิสริยยศ
เป็นกรมหลวงแล้วกระมังครับ (ทรงราชาภิเษกปี 2352, 42 พรรษา)

ยกเว้นช่วง 15 ปีที่ทรงครองราชย์ พระองค์ทรงพำนักอยู่ที่พระราชวังเดิมโดยตลอด
ครั้นเสด็จสวรรคตแล้ว พระอัครชายา (เจ้าฟ้าบุญรอด) ได้ทรงกราบบังคมทูลลาพระบาทสมเด็จ
พระนั่งเกล้าฯ กลับไปพำนักที่พระราชวังเดิมกับเจ้าฟ้าน้อย โดยพระอัครชายา (เจ้าฟ้าบุญรอด)
ทรงได้รับการเรียกขานว่าเป็น "พระพันวัสสาฟากขะโน้น" ครับ

ส่วนสมเด็จแม่ตัว  ร. 3 ได้ทรงสถาปนาพระอิสริยยศเป็น "กรมสมเด็จพระศรีสุลาลัย" เสด็จอยู่
ในที่พระพันปีหลวง ครับ

 ครับ เรามาต่อกันถึงเรื่องวังลูกเธอในรัชกาลที่ 2 ขออธิบายต่อว่าในกลุ่มวังในแพร่งภูธร ปัจจุบันหายสาบสูญไปหมดแล้วครับเหลือแต่ตึกแถว ส่วนกลุ่มวังท้ายหับเผยก้อหายไปหมดแล้วครับ ปัจจุบันเป็นตึกแถวที่สร้างขึ้นเมื่อตอนปลายรัชกาลที่ 5

ต่อไปเป็นวังที่ 26 คือ วังสนามชัย วังเหนือ เป็นที่ประทับของกรมหมื่นสุนทรธิบดี วังนี้สร้างมาแต่รัชกาลที่ 1 ต่อมาไฟไฟม้ตำหนักวอดวายทั้งวัง เสด็จในกรมหมื่นสุนทรฯ พระกุมารสิ้นพระชนม์ในไฟ ต่อมา พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระพิทักษ์เทเวศร์ ขอพระบรมราชาณุญาตที่ดินของวังสนามชัยเพื่อสร้างวังบ้านหม้อ ปัจจุบันพื้นที่นี้คือวังบ้านหม้อ

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ ชั้น 2 กรมหมื่นสุนทรธิบดี เป็นต้นราชสกุล กล้วยไม้ฯ

27. วังสนามชัย วังใต้ ที่ประทับของกรมหมื่นเสพสุนทร ต้นราชสกุล กุสุมาฯ วังนี้ปรากฎข้อมูลน้อยมาก

28. วังริมน้ำใต้วัดโพธิ์ เป็นที่ประทับของ สมเด็จกรมพระยาเดชาดิศร ต้นราชสกุล เดชาติวงศ์ฯ วังนี้อยู่ท้ายวัดโพธิ์ หมดสภาพการเป็นวังนับแต่กรมสมเด็จฯ สิ้นพระชนม์ ปัจจุบันเป็นที่ทรัพย์สิน

29. วังถนนจักรเพรช เป็นที่ประทับของ กรมพระเทเวศร์วัชรินทร ต้นราชสกุล วัชรีวงศ์ฯ วังนี้อยู่บนถนนจักรเพรช ไม่ทราบที่แน่นอน ไม่มีข้อมูลแน่ชัด สันนิษฐานว่าอยู่ไม่ห่างจากปากคลองตลาดเท่าไหร่นัก ปัจจุบันหายสาบสูญไปหมดแล้ว

30. วังสะพานหัวจระเข้ อยู่ข้างวังท้ายหับเผย เป็นที่ประทับของกรมหลวงวรศักดาพิศาล ต้นราชสกุล อรุณวงศ์ ปัจจุบันหายสาบสูญไปหมดแล้ว สร้างเป็นตึกแถวตลอดแนวในรัชกาลที่ 5

31. วังประตูสำราญราษฏ์ ตะวันออก ของกรมหมื่นภูบาลบริรักษ์ ต้นราชสกุล กปิตถาฯ อยู่ย่านสำราญราษฏ์ต่อกับวรจักร ปัจจุบันหายสาบสูญสร้างถนนและตึกแถว

32. วังประตูสำราญราษฏ์ กลาง ของพระองค์เจ้าเกยูร สิ้นพระชนม์เมื่อทรงหนุ่มไม่มีพระทายาท อยู่ย่านสำราญราษฏ์ต่อกับวรจักร ปัจจุบันหายสาบสูญสร้างถนนและตึกแถว

33. วังประตูสำราญราษฏ์ ตะวันตก ของกรมขุนวรจักรธรานุภาพ ต้นราชสกุล ปราโมช อยู่วรจักร ปัจจุบันหายสาบสูญไปหมดแล้ว

ผมสันนิษฐานว่าวังของกรมขุนวรจักรฯ และบางส่วนของกลุ่มวังนี้ถูกรื้อสร้างโรงพยาบาลกลาง ครับ

วังของพระองค์เจ้าคำรบ พระโอรสของกรมขุนวรจักรฯ อยู่คลองถมในปัจจุบันครับ ส่วนวังนั้นหายสาบสูญไปตั้งแต่เมื่อไหร่ทราบไม่ได้

34.วังริมพระนิเวศน์เดิม ที่ 1 ที่ประทับของกรมหมื่นอมรมนตรี ในกรมพระราชวังบวรมหาเสนานุรักษ์ ปัจจุบันพระนิเวศน์เดิมยังสภาพดีอยู่แต่วังหายไปไหนไม่ทราบครับ

35. วังริมพระนิเวศน์เดิม 2 ที่ประทับของพระองค์เจ้าเสือ ในกรมพรระชวังบวรมหาเสนานุรักษ์อยู่ระแวกเดียวกับวัง 1 แต่วังหายไปไหนก้อไม่ทราบได้ ต้นราชสกุล พยุคฆเสนาฯ

36. วังริมพระนิเวศน์เดิม 3 ที่ประทับของพระองค์เจ้ากระต่ายในกรมพระราชวังบวรมหาเสนานุรักษ์ อยู่ถัดมาจากวังที่ 2 แต่วังหายไปไหนทราบไม่ได้อีกเช่นกัน

ทั้งเจ้าของวังกลุ่มริมพระนิเวศน์เดิมเป็นเจ้าพี่เจ้าน้องร่วมพระมารดาเดียวกันครับ

35. วังถนนพระอาทิตย์ ของกรมหมื่นกษัตริย์ศรีศักดิเดช ในกรมพระราชวังบวรมหาเสนานุรักษ์ วังนี้หาไม่พบแล้วครับว่าอยู่ที่ไหนแต่ทราบว่าหม่อมเจ้าในกรมอยู่ต่อมาชั่วลูกชั่วหลานเหมือนกัน แต่ตัววังหายไปหาไม่พบครับ ต้นราชสกุล อิสรเสนาฯ ( ผมคิดว่าน่าจะอยู่แถวตรอกรามบุตรี หรือบริเวณนั้นไม่ไกลนัก )

มีต่อ

 ขออภัยครับ
วังหน้าเสด็จทิวงคต......... ปี พ.ศ. 2446
พระราชพิธีอุปราชาภิเษก...ปี พ.ศ. 2449
พระราชพิธีราชาภิเษก.......ปี พ.ศ. 2452


มีข้อสงสัยอีกประการหนึ่งหลังจากไปเปิดตำราดูขอรับ

1) พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าฯ เสด็จผ่านพิภพในปี พ.ศ. 2325 และในบรรดาพระราชวงศ์
ก็มีเพียงพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยเท่านั้นที่ได้เสด็จติดพระองค์ในการศึกทุกครั้ง
จึงทรงโปรดเกล้าฯ สถาปนาพระเกียรติยศเป็นสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ กรมหลวงอิศรสุนทร
ดังนั้น ผมจึงสงสัยว่าเจ้าฟ้าองค์นี้ ทรงกระโดดข้ามขั้นตอนกรมขุนน่ะครับ
ผิดถูกกรุณาชี้แนะด้วย จะขอบพระคุณมากครับ

2) เพิ่มเติมคุณ Crazy HOrse ครับ โอรสวังหน้าที่ก่อการคือ พระองค์ลำดวน และพระองค์อินทปัตครับ

 คห 22 ข้อ 25

กรมหมื่นสุนทรธิบดี (พระองค์เจ้ากล้วยไม้) ต้นราชสกุล ‘กล้วยไม้ ณ อยุธยา' เคยเป็นเจ้าของวัง

ที่ตั้งที่บ้านหม้อมาก่อนครับ ต่อมาไฟไหม้ พระองค์สิ้นในกองเพลิง และตำหนักเดิมถูกรื้อถอน

หลายปีต่อมากรมพระพิทักษ์เทเวศร์ จึงขอพระราชานุญาตเข้าใช้พื้นทีปลูกวังขึ้นใหม่ครับ

 ตอบคุณ Tiwa
ขออภัยที่ตอบผิด   เจ้าฟ้ากรมหลวงอิศรสุนทร แต่แรกค่ะ ไม่ใช่กรมขุน

วังของกรมหมื่นกษัตริย์ศรีศักดิเดช    โอรสธิดาอยู่กระจายกันไป ไม่ได้รวมที่เดิม  
หาอ่านได้ในหนังสือประวัติเจ้าพระยาวรพงษ์ ค่ะ

 วังพระอาทิตย์  ของกรมหมื่นกษัตริย์ศรีศักดิเดช  "ตำนานวังเก่า"  ระบุว่า  "...เขตอยู่ติดกับวังเจ้าฟ้ากรมหลวงจักรเจษฎาต่อลงมาทางใต้..."  เมื่อกรมหมื่นกษัตริย์ศรีศักดิเดช  สิ้นพระชนทม์ในปี  2417  วังนี้ได้ถูกแบ่งออกเป็น  4  แปลง  หม่อมเจ้าเจ้ากระจ่าง  พระโอรสองค์ใหญ่ได้ครองตำหนักใหญ่  ส่วนที่อีก  3  แปลงที่เหลือก็ได้แบ่งให้กับพระโอรสพระองค์อื่นๆ  โดยที่ดิน  1  ใน  4  แปลงนั้น  ตกเป็นของหม่อมเจ้าเสาวรส  บิดาของม.ร.ว.เย็น  อิศรเสนา  ซึ่งท่านได้ปลูกเรือนไม้ฝากระดานขนาดย่อมอยู่กับหม่อมมุหน่าย  หน้าวังหันออกทางถนนพระอาทิตย์และหม่อมมุหน่ยได้เปิดร้านขายของเล็กๆ  น้อยๆ  เพื่อหารายได้เพิ่มในครอบครัว  ต่อมาเมื่อหม่อมเจ้าที่เป็นพระโอรสในกรมหมื่นกษัตริย์ศรีศักดิเดชสิ้นชีพิตักษัยไปหมด  ม.ร.ว.เย็น  อิศรเสนา  จึงเป็นหม่อมราชวงศ์ผู้ใหญ่ที่จะต้องปกครองวังต่อไป  และเมื่อครั้งเป็นหลวงสิทธินายเวร  เป็นข้าราชบริพารที่ถวายงานใกล้ชิดพระพุทธเจ้าหลวง  จึงทรงพระกรุณาพระราชทานเงินสร้างบ้านเพื่อให้สมฐานะ  โดยได้สร้างบ้านตึกแยกออกไปจากเรือนเก่า  และจากนั้นมาศูนย์กลางของวังพระอาทิตย์เดิม  และราชสกุลอิศรเสนาจึงย้ายมาอยู่ที่บ้านของม.ร.ว.เย็น  หรือที่ในปัจจุบันเรารู้จักกันในนามว่าบ้านพระอาทิตย์  ก่อนที่ที่ทายาทจะขายให้กับเอกชน  ดังนั้นบ้านพระอาทิตย์จึงเป็นส่วนหนึ่งของวังกรมหมื่นกษัตริย์ศรีศักดิเดชครับ

 ม.จ.กระจ่างนี่หรือเปล่าคะ ที่ว่าย้ายไปอยู่นนทบุรี  

ยังหาหนังสือประวัติเจ้าพระยาวรพงษ์ไม่เจอค่ะ   แต่จากคำบอกเล่าในนั้น ไม่ค่อยเหมือนตำนานวังเก่าเท่าไร

 ขออนุญาตตอบคุณ   Tiwa  ในคคห.ที่  28  ครับ  ในยามที่พระเจ้าแผ่นดินทรงปราบดาภิเษกตั้งพระบรมราชวงศ์ขึ้นใหม่  การบำเหน็จความชอบและการสถาปนาพระอิสริยยศของพระญาติ  เป็นไปตามพระราชอัธยาศัยครับ  อาจจะไม่เป็นไปตามธรรมเนียมก็ได้ครับ  ส่วนพุทธศักราชที่คุณระบุไว้น่าจะพิมพ์ผิดครับ  ผมขออนุญาตแก้เป็น

วังหน้าเสด็จทิวงคต......... ปี พ.ศ. 2346
พระราชพิธีอุปราชาภิเษก...ปี พ.ศ. 2349
พระราชพิธีราชาภิเษก.......ปี พ.ศ. 2352

---------------------------------------------------------------
ในคคห.  21  ที่คุณเจ้าสัวบ่อนไก่บอกว่าลูกเธอในสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสีหนาทไม่ได้เสด็จออกนั้น  น่าจะเป็นความเข้าใจที่คลาดเคลื่อนนะครับ  เพราะจริงๆ  แล้ว  สมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสีหนาทได้ทรงสร้างวังพระราชทานพระโอรสบริเวณริมสนามวังหน้า  ด้านทิศตะวันออก  ทั้งหมด  4  วังครับ

วังที่  1  คือบริเวณพระแม่ธรณีบีบมวยผม  จรดริมคลองหลอด  สร้างพระราชทานพระเจ้าวรวงศ์เธอ  พระองค์เจ้าชายลำดวน  ต่อมาเมื่อเจ้านายพระองค์นี้สิ้นพระชนม์ในปี  2346  วังจึงตกเป็นของพระอนุชาพระเจ้าวรวงศ์เธอ  พระองค์เจ้าอสุนี  

วังที่  2  อยู่ถัดจากวังแรกมาทางกระทรวงยุติธรรมในปัจจุบัน  สร้างพระราชทานพระเจ้าวรวงศ์เธอ  พระองค์เจ้าอินทปัต  ต่อมาตกเป็นของพระอนุชา  คือ  กรมขุนนรานุชิต

วังที่  3  อยู่ถัดมาจากวังที่  2  ซึ่งอยู่บริเวณสนามหลวง  และถนนหน้ากระทรวงยุตธรรมในปัจจุบัน  สร้างพระราชทานพระเจ้าวรวงศ์เธอ  พระองค์เจ้าชายช้าง  

วังที่  4  อยู่บริเวณที่เป็นกระทรวงยุติธรรม  สร้างพระราชทานพระองค์เจ้าก้อนแก้ว

วังทั้ง  4  นี้ถูกรื้อลงตั้งแต่สมัยรัชกาลที่  5  ครับ

 ใน  คคห.  33  เรื่องวังของพระราชโอรสในสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสีหนาท  ผมพลาดไปครับ  ไม่ทันเห็นว่าคุณเจ้าสัวบ่อนไก่  ได้พิมพ์ไปบ้างแล้วใน  คคห.19

แต่ผมขออนุญาติเพิ่มเติมว่า  วังพระองค์เจ้าลำดวนกับวังพระองค์เจ้าอสุนี  จริงๆแล้วคือวังเดียวกันครับ  โดยมีข้อสันนิษฐานว่าพระองค์เจ้าอสุนี(กรมหมื่นเสนีเทพ)  ได้ย้ายมาประทับที่วังนี้  เมื่อพระองค์เจ้าลำดวนสิ้นพระชนม์ในปี  2346  หรือไม่ก็ทรงประทับอยู่ที่วังนี้อยู่แล้วจึงได้ทรงครองวังสืบมาครับ

ส่วนวังของกรมขุนนรานุชิต  วังริมสนามวังหน้าที่กล่าวถึงนั้น  เดิมคือวังของพระองค์เจ้าอินทปัต  กรมขุนนรานุชิตทรงย้ายมาประทับหลังจากพระองค์อินทปัตสิ้นพระชนม์ไปแล้วครับ  และวังของพระองค์เจ้าก้อนแก้ว  แท้จริงแล้วก็  คือ  วังริมสนามวังหน้าวังที่  4  ดังที่ผมบอกไว้ใสคคห.  ด้านบน  วังทั้ง  4  นี้ยังคงความเป็นวังจนถึงสมัยรัชกาลที่  5  โดยส่วนใหญ่พระราชโอรสของพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าฯ  ทรงครองวังต่อมา  แต่เมื่อจะมีการทำสนามหลวงใหม่  สร้างถนนราชดำเนิน  และกระทรวงยุติธรรม  วังทั้ง  4  นี้จึงถูกรื้อลงครับ

 สำหรับในคคห.12  เรื่องที่ตั้งของวังที่คุณเจ้าสัวบ่อนไก่ถาม  ไม่ทราบว่าคุณได้ข้อมูลหรือยัง

1. วังสะพานหัวจระเข้ ของกรมหลวงวรศักดาพิศาล  ปัจจุบันคือบริเวณถนนพระพิพิธฝั่งใต้  ด้านหลังของกรมการรักษาดินแดน  เคยใช้เป็นแผนกคลัง  กองยกบัตร  กรมพลาธิการทหารบก  แต่ไม่แน่ใจว่าขณะนี้ใช้เป็นสถานที่อะไรครับ แต่น่าจะเป็นที่ของทหาร

2. วังคลังสินค้า ของเจ้าฟ้าฯกรมหลวงพิทักษ์มนตรี  อยู่บริเวณกรมการค้าภายใน  กระทรวงพาณิชย์ในปัจจุบัน  ในสมัยรัชกาลที่  1  วังนี้อยู่นอกกำแพงเมือง  อยู่ด้านใต้ของท่าราชวรดิษฐ์

3. วังสนามชัน ของกรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม  หาไม่พบเหมือนกันครับ

4. วังคลองตลาด ของพระองค์เจ้าจินดา  อยู่บริเวณเชิงสะพานเจิญรัถในปัจจุบัน  ตรงข้ามสถานีตำรวจพระราชวัง  ตรงทางสามแพร่งที่ถนนมาบรรจบกันครับ

5. วังริมคลองสะพานถ่าน ของกรมหลวงบดินทรไพศาลโสภณ  สำหรับวังนี้ผมเข้าใจว่าชื่อวัง  "วังริมคลองสะพานถ่าน"  เป็นของพระองค์เจ้าอุณากรรณอนันตรไชย  และใช้เป็นที่ประทับต่อมาของสมเด็จฯ  กรมพระยาเทววงศ์ฯ  ส่วนวังของพระองค์เจ้าบดินทรไพศาลโสภณอยู่บริเวณไหนขอกลับไปค้นก่อนนะครับ

 อยู่ด้านหลังป้อมหน่ะครับ มองเห็นอยู่ชัดเจน นั่นคือหลังคาครับ หลังคานี่ก้อออกแบบให้มีลักษณะเป็นดาดฟ้าอีกต่างหากนะครับ ศิลปะแบบนี้ยังไม่เคยมีว่าสร้างขึ้นแต่หนไหน ผมก้อไม่เคยเห็น แต่ผมสังเกตนะครับ ว่าตัวบ้านนี้มีบางส่วนเหมือนทุบทิ้งไป

มันสร้างขึ้นอยู่ริ้มคลองบางลำภู และบ้านเนี้ย ผมเห็นว่ามันมั่นคงสถาวรมาตั้งแต่รูปถ่ายสมัยรัชกาลที่ 5 ตอนยังไม่ได้ตัดถนนราชดำเนินกลางเลยด้วยซ้ำ ทำให้ข้องใจมากเลยถึงที่มา แต่ว่าอย่างน้อยมันก้อน่าจะมีอายุไม่ต่ำกว่า 120 ปีนะครับ โดยประมาณ ผมอนุมานว่าอย่างนั้น

อีกอย่างวังนี้ประหลาดนิดนึงว่าสร้างหันหน้าออกคลอง ที่ว่าแปลกคือหันหลังชนป้อมมหากาฬ เท่ากับว่ามันอยู่นอกกำแพงเมืองสินะครับอย่างนี้ สงสัยเจ้าของวังนี้ท่านรักสันโดษ แต่ถึงยังไงวังนี้ก้ออยู่ในเขตเกาะรัตนโกสินทรรอบนอก ผมขอแสดงความเห็นว่าถ้าเป็นวังคงเป็นวังของพระอนุวงศ์บางองค์ ซึ่งน่าจะสร้างขึ้นราวตอนกลางแผ่นดินรัชกาลที่ 5

ไม่อยากเชื่อว่าจะเป็นบ้านคนธรรมดา จะว่าขุนนางก้อไม่น่าจะใช่ครับ ลองไปดูที่หน้าบ้านตรงหน้าบันมีสัญญาลักษณ์หรือตราอะไรสักอย่าง จะว่าตรานี้เป็นตราประจำกรมกองใดคงไม่ใช่แน่ครับ ยกเว้นจะเป็นตราประจำพระองค์เจ้านาย น่าจะนะครับผมไม่แน่ใจ

ผมจะพยายามสืบค้นดูว่ามันคืออารัยกันแน่ เร็วๆ นี้

 มาต่อเรื่องวังในยุคของพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยกันต่อครับ น่าจะเรียกวังลูกเธอมากกว่านะครับ เพราะบางวังสร้างมาตั้งแต่รัชกาลที่ 1 นู่น


กลุ่มวังต่อไปเรียกว่ากลุ่ม วังสะพานเสี้ยว ครับ ก่อนอื่นอยากบอกว่ากลุ่มวังนี้น่าเอน็ดอนาถพอดูเพราะว่าสร้างคร่อมถนนราชดำเนินกลาง ที่สำคัญกลุ่มวังนี้ใหญ่โตไม่ใช่เล่นนะครับ ขออธิบายว่ากลุ่มวังสะพานเสี้ยวน่าจะกินเนื้อที่ระหว่างกรมสรรพากรยาวเรื่อยไปทางถนนจักรพงษ์ผ่านเชิงสะพานผ่านภิภพและเลยไปจนถึงโรงแรมรัตนโกสินทร์จนกระทั่งถึงวัดบุณณสิริ ย่านคลองหลอดแหน่ะครับ พูดง่ายๆ ว่าคร่อมถนนทั้งวังเลยครับ มองเห็นภาพง่ายดีนะผมว่า วังกลุ่มนี้

36. วังสะพานเสี้ยว วัง 1 วังที่ประทับของพระองค์เจ้าภุมรินทร ในกรมพระราชวังบวรมหาเสนานุรักษ์ อยู่ไม่นานก้อสิ้นพระชนม์ไป พระองค์เจ้านุช ในกรมพระราชวังบวรมหาศักดิพลเสพย์เสด็จมาประทับต่อจนสิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 5 ต่อมาว่ากันว่า กรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ เมื่อครั้งเป็นในกรมหมื่นบวรฯ เสด็จมาประทับช่วงต่อ วังนี้ถูกแปลงสภาพไปพอตัวและสิ้นสภาพวังไปแล้ว ปัจจุบันคือที่ทำการกรมสรรพากรและกรมธนารักษ์
( ต้นราชสกุล ภุมรินทรฯ และ ต้นราชสกุล อนุชะศักดิ์ฯ ส่วนกรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ มีพระทายาทหลายสาขา )

37. วังสะพานเสี้ยว วัง 2 อยู่ถนนจักรพงษ์ ไม่ทราบจุดแน่นอน เป็นที่ประทับของ พระองค์เจ้าใย ในกรมพระราชวังบวรมหาเสนานุรักษ์ วังนี้หาที่ไม่ได้ครับทราบแต่ว่าอยู่ถนนจักรพงษ์แน่ ผมไปดูมาตอนนี้ข้างหลังซ้ายขวาเป็นสลัมกับตึกแถว  วังหายไปตั้งแต่บรรพกาลไหนไม่มีใครรู้
( ต้นราชสกุล รังสิเสนาฯ )

38. วังสะพานเสี้ยว วัง 3 วังนี้ค่อนข้างจะจีรังกว่าวังญาติๆ ในกลุ่มเดียวกัน ซึ่งเป็นวังทีป่ระทับของ กรมหมื่นอมเรศรัศมี ในกรมพระราชวังบวรมหาเสนานุรักษ์ เมื่อเสด็จในกรมอมเรศฯ วายพระชนม์ มีพระทายาทประทับต่อยืนยาวมาจนถึงปลายรัชกาลที่ 5 จึงได้รื้อสร้างถนนรีชดำเนินกลาง วังนี้อยู่เชิงสะพานผ่านภิภพครับ
( ไม่มีพระทายาทสืบราชสกุลส่วนพระทายาทที่ระบุหมายถึงเจ้าพี่เจ้าน้องที่เป็นพระญาติวงศ์สนิทแต่ไม่ปรากฎพระนามแน่ชัดว่าเป็นท่านผู้ใด )

39. วังสะพานเสี้ยว วัง 4 ของพระองค์เจ้าทับทิม พระราชโอรส ร.1 ทรงย้าบมาจากวังหลักเมือง วัง 6 ตอนนี้ท่านย้ายมาอยู่วังนี้ครับ อยู่มาจนสิ้นพระชนม์ล่วงไป พระองค์เจ้าสีสังข์ ในกรมพระราชวังบวรมหาเสนานุรักษ์ ท่านเสด็จมาประทับต่อจนสิ้นพระชนม์ วังนี้อยู่คร่อมถนนราชดำเนินเลยครับ ถูกร้อสร้างถนนในรัชกาลที่ 5
( พระองค์เจ้าสีสังข์ เป็นต้นราชสกุล สีสังข์ฯ )

40. วังสะพานเสี้ยว วัง 5 ครับ วังนี้อยู่ถัดมาจากวังที่ 4 มาทางวัดบูรณศิริ แถวคลองหลอด แต่เดิมเป็นเรือนของพระยาพิชัยบุรินทรา เสนาบดีกรมเมืองวังหน้า  กรมพระราชวังบวรมหาศักดิพลเสพย์ พระราชทานแก่ พระเจ้าลุกยาเธอ พระองค์เจ้าอินทรวงศ์ แต่พระเคราะห์ร้ายอยู่ไม่นานก้อสิ้นพระชนม์ลง  พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าฯ จึงพระราชทานแก่ พระเจ้าลุกยาเธอ กรมหมื่นพิศาลบวรศักดิ์ จนสิ้นพระชนม์ลงไปอีกพระองค์หนึ่ง พระบาทสมเด็จพระพุทะเจ้าหลวง จึงพระราชทานแก่ พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม คาดว่าวังนี้น่าจะเหลือร่องรอยอยู่บ้างเล็กน้อยนะครับ แต่ผมไปมาแล้วไม่พบอารัยเลยนอกจากตึกแถวโกโรโกโส สำหรับวังนี้นับว่าเหลือรอดมาเพียงหนึ่งเดียวจากทั้ง 5 วังญาติๆ ส่วนวังนี้จะเป็นวังสนามชันของกรมหลวงประจักษ์ศิลปาคมหรือไม่ ยังไม่ทราบครับ แต่ผมจะพยายามสืบหาข้อมูลต่อไป เร็วๆ นี้จะนำมาให้พิจารณากันครับ
(  พระองค์อินทวงศ์ ไม่มีพระทายาท ส่วนกรมหมื่นพิศาลฯ เป็นต้นราชสกุล วรรัตน์ฯ และ กรมหลวงประจักษ์ศิลฯ เป็นต้นราชสกุล ทองใหญ่ฯ )

ต่อไปเป็นวังถนนโรงครก

41. วังถนนโรงครก วัง 1 อยู่ตรงศาลแพ่งกระทรวงยุติธรรมในปัจจุบัน แต่ก่อนเป็นทีป่ระทับของพระองค์เจ้าสาททิพากร ในกรมพระราชวังบวรมหาเสนานุรักษ์ แต่อยู่ไม่นานสิ้นพระชนม์ลง
( ไม่มีพระทายาทสืบราชสกุล )

42. วังถนนโรงครก วัง 2 พระองค์เจ้าสาททิพากร เห็นว่าท่านจะมีคุณตาอยู่ท่านนหึ่งซึ่งแบ่งที่ดินให้ท่านอยู่ใกล้ๆ บ้านท่าน สำหรับในการนี้ กรมหมื่นอนันตการฤทธิ์ ซึ่งเป็นพระอนุชาร่วมเจ้าจอมเดียวกับพระองค์เจ้าสาททิพากร แต่เดิมในกรมหมื่นท่านอยู่ร่วมกันกับเจ้าพี่ที่ วัง 1 ต่อมาได้ปลุกวังขึ้นมาติดๆ กันกับวัง 1 ครับ วังถนนโรงครกนี้ต่อมารื้อทำศาลสถิตยุติธรรม สำหรับกรมหมื่นอนันตการฯ ในร.4 ท่านโปรดเกล้าฯ ให้กรมหมื่นฯ ย้ายไปอยู่วังพระนิเวศน์เดิม
( กรมหมื่นอนันฯ ต้นราชสกุล ยุคนธรานนท์ฯ )

มีต่ออีกนิดหน่อย

 ขออนุญาตตอบคุณเทาชมพู ในคคห. 32  ครับ

หม่อมเจ้าที่ออกไปอยู่นนทบุรีไม่ใช่หม่อมเจ้ากระจ่างครับ  แต่เป็นอีกองค์หนึ่งแต่ผมจำพระนามไม่ได้ครับ  ซึ่งหม่อมเจ้าองค์นี้น่าจะเป็นพระโอรสองค์โต  เพราะในหนังสือประวัติเจ้าพระยาวรวงศ์พิพัฒน์กล่าวว่าท่านต้องเข้ามาเป็นประธานในเวลาที่ในวังมีงาน  ส่วนหม่อมเจ้ากระจ่างที่ได้ครองตำหนักใหญ่น่าจะเป็นพระโอรสองค์รองลงมาครับ

 3 วังสุดท้ายในรัชกาลที่2 ครับ มาต่อให้จบตอนนี้ผมรวบรวมข้อมูลวังลูกเธอในรัชกาลที่ 3 ได้แล้วแต่ดูเหมือนว่าจะน้อยกว่ารัชกาลอื่นๆ เลย

43. วังคลองตลาด ตามข้อมูลที่ผมได้มาเป็นวังที่ประทับของ กรมหมื่นสิทธิสุขุมการ พระราชโอรสในกรมพระราชวังบวรมหาเสนานุรักษ์ เชื่อว่าต่อมาน่าจะเป็นที่ประทับของพระองค์เจ้าจินดา ตามที่คุณหยดน้ำท่านระบุไว้ครับ ส่วนวังนี้พบแล้วว่าอยู่เชิงสะพานเจริญรัช สน พระราชวัง ย่านปากคลองตลาด

( กรมหมื่นสิทธิฯ ต้นราชสกุล รองทรงฯ ส่วนพระองค์เจ้าจินดา ไม่มีพระทายาท )

44. วังหลังวัดชนะสงคราม คงจะเหมือนชื่อวังครับอยู่หลังวัดชนะสงคราม ย่านบางลำภู-ตรอกข้าวสาร เป็นที่ประทับของพระองค์เจ้ารัชนิกร พระราชโอรสในกรมพระราชวังบวรมหาเสนานุรักษ์ วังนี้ปรากฎหลักฐานได้น้อยมาก

( พระองค์ชายรัชนิกร ไม่มีพระทายาท )

45. วังริมคลองบางลำภู วังทีป่ระทับของพระองค์เจ้าสุดวอน พระราชโอรสในกรมพระราชวังบวรมหาเสนานุรักษ์ ชื่อบางลำภูแต่ไม่ทราบอยู่ช่วงไหนของคลองแต่ผมสันนิษฐานว่าน่าจะเป็นช่วงปากน้ำแถบป้อมพระสุมเรในปัจจุบัน สังเกตว่าลูกเธอวังหน้าพระองค์นี้ทรงสร้างวังกระจุกอยู่ย่านเดียวกันหมดเลยครับ

สันนิษฐานว่าบางส่วนของวังริมป้อมสุเมรุก้อถูกแบ่งไปสร้างวังพระเจ้าลูกเธอวังหน้าในรัชสมัยต่างๆ ในเวลาต่อมา ผมคิดว่าอย่างนั้น

จบวังเจ้าในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย

 ต่อไปเป็นรายนามวังเจ้าในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 ครับ

กลุ่มนี้ชื่อกลุ่มวังท้ายวัดโพธิ์

46. วังท้ายวัดพระเชตพน วัง 1 เป็นวังที่ประทับของกรมหมื่นเชษฐาธิเบนทร ต้นราชสกุล โกเมนฯ

47. วังท้ายวัดพระเชตพน วัง 2 เป็นวังที่ประทับของกรมหมื่นอมเรนทรบดินทร ต้นราชสกุล คเนจรฯ

48. วังท้ายวัดพระเชตพน วัง 3 เป็นวังที่ประทับของพระองคืเจ้างอนรถ ไม่มีพระทายาทสืบราชสกุลวงศ์

49 วังท้ายวัดพระเชตพน วัง 4 เป็นวังที่ประทับของกรมหมื่นภูมินทรภักดี ต้นราชสกุล ลดาวัลย์ฯ

50. วังท้ายวัดพระเชตพน วัง 5 เป็นวังที่ประทับของกรมหมื่นอุดมรัตนราษี ต้นราชสกุล อรรณพฯ

กลุ่มวังนี้ไม่ทราบว่าอยู่จุดไหนแน่ของวัดโพธิ์ แต่คงหายสาบสูญไปจากแผ่นดินไทยนานเท่านานแล้ว

มีต่อ

 ผมอยู่จังหวัดสมุทรปราการ ขออนุญาตคุยเรื่องวังที่เคยอยู่ใกล้บ้านผม ตรงตลาดปากน้ำปัจจุบัน ริมแม่น้ำเจ้าพระยา ตรงข้ามเกาะองค์พระสมุทรเจดีย์ ชื่อ วังสมุทรปราการ

วังสมุทรปราการ สร้างสมัยรัชกาลที่ ๔ เพื่อใช้เป็นสถานที่ประทับ เมื่อครั้งที่ทรงโปรดเกล้าฯ ให้บูรณปฎิสังขรณ์พระสมุทรเจดีย์ (พระเจดีย์กลางน้ำ) ครั้งใหญ่ ในปี ๒๔๐๔

สมัยรัชกาลที่ ๕ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ให้ใช้เป็นสำนักงานศาลาว่าการเมืองสมุทรปราการ แล้วใช้พื้นที่บางส่วนสร้างสถานีรถไฟสายปากน้ำ

ปรากฏว่าเมื่อมาอยู่ในความดูแลของส่วนราชการ ทุกอย่างก็เริ่มเปลี่ยน คราวเมื่อย้ายศาลาการจังหวัดสมุทรปราการให้ออกจากตัวชุมชน ปี ๒๔๕๘ สถานที่วังสมุทรปราการเดิมจึงถูกนำมาให้เอกชนประมูลสร้างตลาดสดและท่าเรือข้ามฟากไปฝั่งพระสมุทรเจดีย์

ทั้งวังสมุทรปราการและสถานีปลายทางรถไฟสายปากน้ำ ต่างก็สาบสูญ ไม่มีหลักฐานปรากฏอีกต่อไป

 อ่านข้อความต่างๆ ได้ความรู้เพิ่มอีกเยอะเลย

วานก่อนได้ไปดูเรือราชพิธีที่ริมเจ้าพระยา ได้เห็นบ้านเก่าหลังใหญ่ตรงข้ามร้านอาหารต้นโพธิ์ ที่ถนนพระอาทิตย์ รู้สึกเสียดายและเกิดความสงสัยอยากรู้เกี่ยวกับประวัติของบ้านหลังนี้ว่า...มันเป็นวังเก่าหรือไม่ เพราะตึกมีพื้นที่ขนาดใหญ่ และอยู่ติดริมเจ้าพระยา และเป็นของผู้ใดมาก่อน ถึงได้ถูกปล่อยให้รกร้างและทรุดโทรมมาก ทั้งหน้าต่างหลังคาแทบจะไม่เหลือแล้ว

ใจจริงอยากจะข้ามฝากไปดู แต่ไม่รู้ว่าจะเข้าไปได้หรือไม่
ท่านผู้รู้เจ้าขา   ......ช่วยตอบให้หายสงสัยทีเถอะ.......

 อยากไปดูมั่งจัง

 คุณUP หรือไม่ก็คุณออกญาธรรมาธิกรณ์น่าจะจำได้
ดิฉันจำได้คร่าวๆเต็มทีว่าเคยเป็นบ้านขุนนางมาก่อน  ต่อมาเป็นโรงเรียนเอกชน
ปัจจุบันดูเหมือนจะขึ้นทะเบียนโบราณสถานไว้แล้ว

 ไม่แน่ใจว่าเป็นบ้านหลังนี้หรือเปล่านะครับ  แต่คิดว่าน่าจะหลังเดียวกัน  บ้านหลังนี้ชื่อ   "บ้านบางยี่ขัน"  ครับ  เป็นของอำมาตย์เอก  พระยาชลภูมิพานิช  กับคุณหญิงส่วน อดีตข้าหลวงของสมเด็จพระพันปีหลวง

ลักษณะทางสถาปัตยกรรมเป็นอาคารทรงยุโรปแบบ Vernacular Classic Style  2  ชั้น  อาคารรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้ายาวขนานไปกับลำน้ำเจ้าพระยา ด้านหน้าอาคารมีบันไดหินอ่อนขึ้นลงทั้งปีกซ้ายขวา ชั้นล่างทำเป็นช่องซุ้มโค้งอย่างตะวันตกหลายช่อง ที่ช่องลมประดับกระจกสีเป็นแฉกรัศมีพระอาทิตย์ครึ่งดวงและประดับลายฉลุไม้เป็นซุ้มเครือเถา บานประตูห้องโถงกลางฉลุไม้ทั้งแผ่น  

ในระหว่างสงครามโลกครั้งที่  2  ผู้ดูแลมัสยิดบางกอกน้อยได้ซื้ออาคารหลังนี้  จัดตั้งเป็นโรงเรียนราชการุญแทนหลังเก่าที่ที่ถูกระเบิด  ต่อมาในปี  2521 โรงเรียนได้เลิกกิจการไป  อาคารหลังนี้จึงถูกทิ้งร้างมาจนปัจจุบัน

 ขอบคุณจ๊ะ
ช่วยเพิ่มความกระจ่างได้มากทีเดียว
น่าจะเป็นบ้านหลังเดียวกัน อยากเห็นภาพเดิมๆ ประกอบบ้าง มีให้ชมบ้างป่าวจ๊ะ

แล้วบ้านหลังนี้ อยู่ตรงถนนจรัลฯ ช่วงไหนคะ อยากเลี้ยวเข้าไปดูใกล้ๆ จังเลย

คุณหยดน้ำ..เจ้าขา  หาข้อมูลจากแหล่งไหนมาคะ พอบอกกันได้ไหมเอ่ย อยากไปหาอ่านและสะสมไว้บ้าง

 ไว้จะเอาภาพวังบูรพาภิรมย์มาฝากครับ

 อืม...ขอบคุณนะจ๊ะ
เข้าไปได้ไงอ่ะ บอกด้วยสิ..อยากแวะไปดูใกล้ๆ บ้างจัง

น่าเสียดาย ที่ถูกทิ้งร้างแบบนี้
ภายในอาคารเป็นไงบ้างคะ.. ว่างเปล่าเลยไหมเนี่ยะ

 ขอบคุณคุณโพธิ์ประทับช้างครับ  สงสัยจะชอบไปแอบถ่ายบ้านเก่าๆ  เหมือนกัน

ตอบคุณ  Retro ครับ ในคลังกระทู้เก่าของพันทิพ  โต๊ะห้องสมุด  มีกระทู้เก่าเกี่ยวกับเรื่องนี้อยู่ครับ  เดี๋ยวหาเจอแล้วจะทำลิงค์ให้ครับ

 อยากอ่านต่อครับ มีอีกเปล่าครับ

 ความเห็นที่ 40

44)  พระองค์เจ้าชายรัชนิกร เป็นต้นตระกูลรัชนิกร ณ อยุธยา ครับ


ความเห็นที่ 41
48) ทรงเป็นต้นสกุลงอนรถ ณ อยุธยา

ทายาทของทั้งสองตระกูล ในปัจจุบันยังมีชีวิตอยู่ครับ

 เพิ่ง สมัครเป็น สมาชิกวันแรก เพราะหลงเข้ามา เซิทหา เรื่องราชสกุลอ่านดู ในเนต เลยได้ มาอ่านกระทู้ ที่นี่ ติดเป็นตังเมเลยค่ะ ใช้เวลา อ่าน ทั้งวันเลย วันนี้ เด๋ว กลับบ้านไป จะเข้า มาหา อ่านอีก ขอบคุณ ผู้รู้ ทุกท่านที่ เข้า มา เป็น อาจารย์ให้ ผู้ไม่รู้อย่างดิฉันได้ อ่าน

 คุณเจ้าสัวบ่อนไก่คะ วังมหานาคคือวังของกรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช ต้นราชสกุลจิรประวัติใช่ไหมคะ ถ้าใช่ละก็ส่วนหนึ่งของวังมหานาคยังอยู่นะคะ ทายาทยังอาศัยอยู่ที่นั่น ต้องเข้าซอยข้างโรงแรมปริ๊นซ์พาเลสไปค่ะ แต่ตัวตำหนักใหญ่เข้าใจว่าขายไปแล้วค่ะ เคยพบว่าเป็นที่ทำการของส่วนราชการแห่งหนึ่ง

เท่าที่ได้ยินมา การบำรุงรักษาวังที่ขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานต้องใช้เงินจำนวนมากพอดู ดังนั้นทายาทอาจจำใจต้องขายไปเนื่องจากไม่สามารถเสียค่าทำนุบำรุงได้ค่ะ

 แสดงความเห็นไปแล้ว มาอ่านทวนพบว่าพิมพ์ตกไปคำหนึ่งค่ะ ประโยคสุดท้ายของย่อหน้าแรก ตั้งใจจะบอกว่า "เคยอ่านพบว่า..." ค่ะ ไม่ใช่เคยพบเอง

 ตรงมหานาคนั้นมีวัง ๒ วังนะครับ
วังมหานาคเป็นของ จอมพล พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช วังนี้ทายาทในราชสกุลจิรประวัติ ยังครอบครองอยู่
อีกวังหนึ่งเป็นวังของ นายพลเรือเอก พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร  ต้นราชสกุล วุฒิชัย  ซึ่งทรงเป็น  พระอนุชาร่วมเจ้าจอมมารดาในกรมหลวงนครไชยศรีฯ   วังนี้ปัจจุบันเป็นกรมประชาสงเคราะห์

 ช่วงนี้เจ้าของกระทู้นี้ไม่ค่อยว่างเท่าไหร่ อยากมาเติมให้เสร็จอยู่นะครับ ค้างไว้ตั้งแต่วังเจ้านายลูกเธอในรัชกาลที่ 3 ไม่จบสักที

 วังที่อยู่ตรงริมคลองหลอดเกือบถึงหัวมุมถนนบ้านหม้อ ซึ่งปัจจุบันอยู่ในความครอบครองของทายาทในราชสกุล "จิรประวัติ" ชื่อวังอะไรคะ

วังของกรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม คือวังที่ตรอกสาเกค่ะ อยู่ด้านหลัง โรงแรมรัตนโกสินทร์ ปัจจุบันก็ทรุดโทรมมากแล้วค่ะ 

วังตรอกสาเกของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคมครับ ไม่ทราบว่ายังเป็นของราชสกุลทองใหญ่อยู่หรือเปล่าครับ ไปมาล่าสุดปีที่แล้ว เห็นสภาพแล้วทรุดโทรมมาก ตรงหลังวังแถวหลังอาคาราชดำเนิน มีซากศาลาไม้ลักษณะเหมือนเรือนเก่าพังอยู่ด้วย ข้างหลังวัง ก็กลายเป็นชุมชน มองเข้าไปในวัง เห็นมีแต่สุนัข กับ คนเฝ้า ภาพที่แนบมานี้ถ่ายเมื่อปีที่แล้วครับ


(http://i252.photobucket.com/albums/hh14/akkarachai/SL372657.jpg)

ตำหนักเล็กของม.จ.ลายฉลุทอง ทองใหญ่ สังเกตตรงบริเวณผนังชั้นบนมีภาพโบราณติดอย฿มากพอสมควร จะเข้าไปถ่ายใกล้ๆแต่สุนัขดุมากๆครับ

(http://i252.photobucket.com/albums/hh14/akkarachai/SL372655.jpg)

วังมหานาค จากหนังสือ treasured homed of thailand

(http://i252.photobucket.com/albums/hh14/akkarachai/SL_1255_002.jpg)

(http://i252.photobucket.com/albums/hh14/akkarachai/SL_1255_011.jpg)

วังสะพานขาว เป็นวังของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสิหวิกรมเกรียงไกร ต้นราชสกุล วุฒิชัย วังสะพานขาว ตั้งอยู่ริมถนนหลานหลวงตัดกับถนนกรุงเกษม เคยเป็นที่ทำการกรมประชาสงเคราะห์ ปัจจุบันเป็นกรมพัฒนาสังคมและสวัสดิการ กระทรวงพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ วังสะพานขาวสร้างเสร็จทำพิธีขึ้นตำหนักเมื่อวันที่ 16 มกราคม พ.ศ. 2450 ทรงใช้เป็นที่ประทับและที่ทรงงานราชการภายหลังที่พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกรสิ้นพระชนม์ ในปี พ.ศ. 2490 แล้ว ต่อมาในปี พ.ศ. 2493 กระทรวงมหาดไทยได้ขอซื้อที่ดินพร้อมอาคารจากทายาท เพื่อเป็นที่ตั้งของกรมประชาสงเคราะห์ ซึ่งเดิมอาศัยพื้นที่พระราชวังสราญรมย์อยู่ เดิมวังสะพานขาวเคยประกอบด้วยตหนักใหญ่ ศาลและ เรือนเจ้าจอมมารดาทับททิมปัจจุบันภายในบริเวณวังมีสิ่งปลูกสร้างเดิมที่ยังอยู่ คือ  ตำหนักกรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร  (ซึ่งปัจจุบันใช้เป็นอาคารที่ทำการของรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์) มีลักษณะเป็นสถาปัตยกรรมตะวันตกเป็นอาคารสองชั้น ด้านหลังมีหอคอยเพิ่มขึ้นเป็นสามชั้น มีการใช้ศิลปะลายปูนปั้นประดับตามซุ้มหน้าต่าง ตามรอยต่อนอกอาคารระหว่างชั้นบน ชั้นล่าง มุมอาคาร เหนือคูหาโค้งที่มุขหน้า และคูหาโค้งตามช่องเฉลียงชั้นล่าง ชั้นบนด้านหลังมีระเบียงแล่นไปจดกับส่วนหอคอยภายในตัวตำหนักมีห้องต่างๆ 10 ห้อง ชั้นล่าง 4 ห้อง ชั้นบน 6 ห้อง (ไม่นับโถงบันได โถงกลางชั้นบน และห้องน้ำ ซึ่งอยู่ด้านหลัง) ห้องทุกห้องในแต่ละชั้น มีประตูเปิดทะลุถึงกันหมด ประตูและหน้าต่างแต่ละบานมีขนาดสูงใหญ่ ล้อมด้วยกรอบไม้สีเข้ม เหนือประตูและหน้าต่างมีทับหลังเป็นแผ่นไม้ฉลุลายละเอียด บนผนังห้องประดับด้วยศิลปะปูนปั้น แบบเดียวกับภายนอกตำหนัก สอดรับกับลายฉลุบนเพดานห้อง

(http://i252.photobucket.com/albums/hh14/akkarachai/CIMG1115.jpg)

อ่อคุณ กอประกาญจน์  ครับ ตำหนักใหญ่วังมหานาคไม่ได้เป็นสถานที่ราชการครับ เรื่องนี้เห็นจะมีการเข้าใจผิดกันเยอะมาก รวมถึงบางเวบไซต์ หรือ หนังสือบางเล่มก้เอาข้อมูลไปลงว่า ตำหนักใหญ่วังมหานาค คือ กระทรวงพลังงาน ซึ่งอยู่ใกล้เคียงกัน วังมหานาคเดิมประกอบไปด้วยตำหนักใหญ่ ตำหนักพระโอรสทางปีกขวา และ ตำหนักพระธิดาทางปีกซ้าย มีสะพานเชื่อมต่อกันทั้ง 3หลัง มีโรงม้า โรงรถ ปัจจุบัน ตำหนักใหญ่ บางส่วนเป็นตลาดมหานาคครับ ตำหนักพระโอรส เป็นบริเวณโรงแรม ปริ๊น พาเลช ริมคลองมหานาคในปัจจุบัน คือ บริเวณท่าเรือหลังโรงแรม ซึ่งเดืมเป็นท่าน้ำของวังมหานาค ส่วน กระทรวงพลังงานนั้น เป็น  บ้านพิบูลธรรม ของเจ้าพระยาธรรมมาธิกรณ์บดี (ม.ร.ว.ปุ้ม มาลากุล) ครับ สำหรับวังมหานาคในปัจจุบันคเหลืออยู่แต่บริเวณตำหนักพระธิดา ซึ่งปัจจุบันยังเป็นของราชสกุลจิรประวัติอยู่

เห็นคถุณเจ้าสัวบ่อนไก่กล่าวถึง อาคารตรงหลังป้อมมหากาฬไว้ คิดว่าน่าจเป็นหลังนี้ที่เป็นท่าเรือขงอพระยาท่าหนึ่ง มิใช่วังครับ ซึ่งกำลังรอการบูรณะอยู่จนทุกวันนี้

(http://i252.photobucket.com/albums/hh14/akkarachai/SL372589.jpg)

(http://i252.photobucket.com/albums/hh14/akkarachai/SL372602.jpg)

เห็นคุณเจ้าสัวบ่อนไก่เขียนถึงวังเก่าๆว้มากทำให้นึกถึงวังนี้ขึ้นมา เพราะน้อยคนที่จะรู้ว่าตรงนี้มีวังอยู่

วังบางพลู วังเก่าเป็นวังของพระพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพร้อมพงศ์อธิราช ตั้งอยู่เชิงสะพานกรุงธนบุรี ฝั่งธนบุรีติดกับ โรงแรม ริอเวอร์ไซด์ ในปัจจุบัน วังนี้ สร้างในปลายรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โดยยังคงความงามของสถาปัตยกรรมใน3ยุคสมัยคือ ตำหนักทรงไทยครั้งรัชกาลที 4 ตำหักไม้ฮลุแบบวิคตอเรียนในสมัยรัชกาลที่ 5 และ เรือนขนมปังขิง(Ginger Bread) ในสมัยรัชกาลที่ 6 ปัจจุบัน ยังเป็นที่อยู่ของทายาทในราชสกุลสนิทวงศ์ และ เป็นอาคารอนุรักษ์ของสำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์

(http://i252.photobucket.com/albums/hh14/akkarachai/SV400034.gif)

เห็นหัวข้อกระทู้ถึงวังเจ้าที่หายทราบสูญไปจากแผ่นดินสยามแล้ว ทำให้นึกกึถงวังที่หมดสภาพความเป็นวังไปแล้ว ไม่มีอาคารของเดิมเหลือยู่แล้ว( เฉพาะวังพระโอรส/ธิดาในรัชกาลที่ 5 เท่าที่นึกออก)
-วังไม้ ของพระเจ้าบรมวงศ์เธอพระองคืเจ้ารังสิตประยูรศักดิ์ กรมพระยาชัยนาทนเรนทร ปัจจุบันเป็นอาคาพานิชย์ บริเวณ ถนนหลวง แขวงวัดเทพศิรินทราวาส
-วังไชยา ของ พระเจ้าบรมวงศ์เธอพระองค์เจ้าสุริยงประยูรพันธ์ กรมหมื่นไชยาศรีสุริโยภาส ปัจจุบัน คือ ศุนย์บริการประชาชน กรมการปกครองกระทรวงมหาดไทย
-วังราชบุรี ของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้ารพีพัฒนศักดิ์ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์ ตั้งอยู่เชิงสะพานเทเวศร์นฤมิต ทางฝั่งเหนือของคลองผดุงกรุงเกษม ตรงข้ามกับวังเทวะเวสม์ และวังเทเวศร์
  ปัจจุบันสิ่งที่ยังเหลือเป็นอนุสรณ์ของวังนี้คือ ราวระเบียง  แผ่นป้าย และ เสาบันไดของพระตำหนัก ปัจจุบัน วังกรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์ เป็นที่ตั้งของ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลพระนคร วิทยาเขตเทเวศร์
-วังพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประวิตรวัฒโนดม กรมหลวงปราจิณกิติบดี ปัจจุบัน คือ บริเวณตลาดจันทร์ประวิตร เทเวศร์ และ บางส่วนของลานจอดรถและทำการของสำนักงานทรัพยฺสินส่วนพระมหากษัตริย์
-วังพระเจ้าบรมวงศ์เธอพระองค์เจ้าเพ็ญพัฒนพงศ์ กรมหมื่นพิชัยมหินทโรดม ปัจจุบันคือบริเวณอาคาพาณิชย์ในซอยเพ็ญพัฒน์ ถนนส่วนบุคคล ริมแม่น้ำเจ้าพระยา ท่าเตียน
-วังพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าหญิงประภาพรรณพิไลย ปัจจุบันคืออาคารพาณิชย์หัวมุมถ.วิทยุ
-วังคันธวาส ของสมเด็จฯ เจ้าฟ้าวไลยอลงกรณ์ กรมหลวงเพชรบุรีราชสิรินธร ปัจจุบัน คือ โรงแรมพลาซ่า แอทธินี ถ.วิทยุ
-วังราชทัต ของพระเจ้าบรมวงศ์เธอพระองค์เจ้าเหมวดี ปัจจุบันคือ บริเวณหลังโรงแรมโฟรืซ๊ซั่น ถ.ราชดำริ

นึกออกแค่นี้ ใครจะมาเพิ่มเติมเสริมอย่างไรเชิญต่อได้ตามสบายเลยครับ


ภาพ: วังคันธวาส ถ.วิทยุ

(http://i252.photobucket.com/albums/hh14/akkarachai/3ed61ab2.jpg)

ขอบคุณมากๆเลยนะคะ ได้ความรู้มากมาย
มีเรื่องอยากถามค่ะ ไหนๆก็พูดถึงวังเก่าแล้ว
บังเอิญค่ะ(แอบ)ไปเห็นอาคารทรงตึกฝรั่งหลังหนึ่งอยู่ด้านหลังของตึกกรมพลังงานทหารตรงถนนเพชรบุรีน่ะค่ะ(จากรถไฟฟ้าราชเทวี ตรงไปทางห้างพันทิพก่อนจะถึงสถานทูตอินโดนีเซีย) ไม่ทราบว่ามีท่านใดพอจะทราบประวัติอาคารหลังนี้บ้าน ตอนนี้ที่ดิฉัน(แอบ)เห็นคือตัวตึกได้รับการบำรุงรักษาซ่อมแซมจนอยู่ในสภาพดี ตัวตึกทาสีเหลืองสดใส แต่ว่ารั้วกรมพลังงานสูงมากแอบมองไม่ถนัดส่วนด้านหน้าก็มีทหารเฝ้าอย่างดีเลยเข้าไปสอดรู้ไม่ได้

ท่านใดพอทราบประวัติอาคารนี้บ้างคะ

ดิฉันชอบบ้านเก่า วังเก่ามากๆเช่นกัน เวลาเห็นต้องหยุดยืนดู ยิ่งตอนนั่งเรือจากสะพานตากสินไปท่าวังหลังเห็นอาคารไม้เก่าๆ(ที่เคย)สวยๆงามหลายหลังถูกทิ้งทรุดโทรมแล้วใจหายเหลือเกินด้วยความเสียดาย ทั้งๆที่ทางน้ำก็มีนักท่องเที่ยวมาล่องเรือชมความงามและบรรยากาศกันอยู่เป็นจำนวนมากถ้าอนุรักษ์ให้งามก็น่าจะเป็นหน้าเป็นตาอย่างหนึ่งของกรุงเทพแท้ๆ

พอดีเพิ่งเข้ามาเป็นสมาชิกใหม่เลยขออนุญาตอัพเดทข้อมูลสักหน่อยนะครับ ครั้งหนึ่งเคยนั่งเรือจากท่าเรือศรีย่านจะมาลงที่ร้านอาหารขนาบน้ำ พอเรือออกจากท่าสักระยะอึดใจด้านซ้ายมือจะมีสิ่งก่อสร้างที่ดูเก่าแก่แต่ขลัง ดูสวยงามมากนัก เป็นลักษณะอาคารที่ปลูกขนานไปแม่น้ำเจ้าพระยา เลยอยากทราบว่าอาคารที่ว่านั้นคืออะไรแล้วมีประวัติความเป็นมาอย่างไรบ้าง หรือถ้าท่านใดมีรูปก็จะเป็นการดีมาก เท่าที่เคยคิดเอาไว้ จะใช่อาคารส่วนหนึ่งภายในอาณาเขตของวังศุโขทัยหรือไม่ แต่ก็มาติดใจตรงที่ว่าถ้าอยู่ในเขตวังก็น่าจะได้รับการบรูณะให้ดีกว่านี้ก็เลยไม่ค่อยแน่ใจ อย่างไรรบกวนผู้ที่พอมีข้อมูลช่วยแนะนำเพิ่มเติมด้วย ขอขอบพระคุณ

วังของกรมขุนมรุพงศ์ศิริพัฒน์ ปัจจุบันคือโรงเรียนเบญจมราชาลัย เยื้องเสาชิงช้า ข้างวัดสุทัศน์ ค่ะ

ถ้าคุณ proฯ ไม่ถ่ายรูปมาให้ดู  ดิฉันก็เดาไม่ออกว่าสิ่งก่อสร้างที่คุณว่าคืออะไร  อยู่ฝั่งกรุงเทพหรือฝั่งธน
ส่วนที่คุณ sugar โพสต์ถึงร.ร.เบญจมราชาลัย ไม่ใช่เป็นคำตอบให้คุณ proฯ นะคะ
เป็นการเพิ่มเติมจากคุณ Lonelybankz รวบรวมไว้

มาเพิ่มอีกวังค่ะ
วังวาริชเวสม์ ในซอยสุโขทัย 6 ถนนสุโขทัย เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร เคยเป็นวังของพระเจ้าบรมวงศ์เธอพระองค์เจ้าวาปีบุษบากร  พระเจ้าลูกเธอในรัชกาลที่ 5  ปัจจุบันเป็นอาคารขึ้นอยู่กับสำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์

เรียนคุณเทาชมพู ปกติแล้วโอกาสที่จะนั่งเรือมีน้อยมาก นับครั้งได้ด้วยซ้ำ แต่คิดว่าถ้าใครเคยผ่านน่าจะสังเกตเห็นได้ไม่ยากเพราะขนาดค่อนข้างเด่นชัด ถ้าคร่าวๆคือจากท่าเรือศรีย่านมุ่งหน้าจะไปสะพานกรุงธน อาคารที่ว่านี้จะอยู่ทางซ้ายมือ แบบประมาณว่าถ้าออกเรือมาแปปเดียวชั่วอึดใจก็จะเห็น เพราะดูแตกต่างจากบริเวณอื่นๆอีกทั้งยังมีต้นไม้ใหญ่ปกคลุมดูร่มรื่น โดยส่วนตัวในตอนแรกเคยเทียบระยะทางโดยเปรียบเทียบว่าเรือวิ่งขนานกับถนนสามเสน ก็เข้าใจเอาว่าน่าจะอยู่ในเขตของวังศุโขทัย โดยคิดว่าอาจจะเป็นแบบท่าเรือริมน้ำของวังศุโขทัยแต่มาติดใจตรงที่ว่าถ้าอยู่ในอาณาเขตวังศุโขทัยก็น่าจะได้รับการบูรณะให้ดูสวยงามกว่านี้ ยังไงถ้าใครเคยผ่านหรือสังเกตเห็นรบกวนลองถ่ายรูปมาลงเพิ่มเติมด้วยนะ จะได้ให้คุณเทาชมพูหรือท่านผู้รู้ท่านอื่นๆช่วยชี้แนะ  :-[

วังของกรมหลวงพรหมวรานุรักษ์ ปัจจุบันคือ สน.สำราญราษฎร์ ปัจจุบันตัวตำหนักยังอยู่แต่ทำไมประวัติของ สน.สำราญราษฎร์ เองกลับไม่กล่าวถึง
ซึ่ง กรมหลวงพรหมวรานุรักษ์ ได้ขอพระราชทานแลกวังดังกล่าวกับ ร.6 เป็นที่ดินบริเวณสี่แยกปทุมวัน แบ่งเป็น ซอยเกษมสันต์ 1 ถึง 3 โดยตัวตำหนักเล็ก ได้เริ่มสร้างขึ้นในซอยเกษมสันต์ 1 แล้วกรมหลวงพรหมวรานุรักษ์ สิ้นพระชนม์ก่อนที่จะได้มีการตำหนักใหญ่ ครับ ปัจจุบันตำหนักดังกล่าวได้ตกทอดสู่ทายาทราชสกุลเกษมสันต์ โดยมิได้รื้อถอนแต่ประการใด ครับ


ส่วนผู้ใดมีข้อมูลเพิ่มเติ่มเกี่ยวกับตราประจำองค์ ซึ่งเห็นข้อมูลในเน็ท (หนังสือจักรวรรดิวัตรคำฉันท์ และประวัติพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงพรหมวรานุรักษ์)  ตามลิงค์นี้ครับ รบกวนลงให้ดูด้วยนะครับ ผมหาหนังสือดังกล่าวไม่ได้ครับ ขอบคุณครับ

http://www.nltkorat.com/d-library/index.php?p=show_detail&id=90