เรือนไทย

 เรื่องแรกที่ผมจะพูดถึงนั้นก็คือ " เขตพระราชฐานชั้นใน ในอดีตครับ "

 บริเวณพระราชฐานชั้นในก็เต็มไปด้วยตำหนักใหญ่น้อย ทีสร้างขึ้นมาแล้วหลายรัชกาลตั้งแต่รัชกาลที่1 จนถึงรัชกาลพระพุทธเจ้าหลวงมหาราช ทุกตำหนักใช้วัสดุในการก่อสร้างต่างกันไป  เขตพระราชฐานชั้นในเปรียบเสมือนเมืองๆหนึ่งก็ว่าได้ ถนนปูด้วยหินแผ่นใหญ่ๆ   ตัดเลี้ยวไปตามตำหนักใหญ่น้อย  และ อาคารสถานที่ต่างๆ  ซึ่งล้วนแต่เป็นที่ประทับสมเด็จพระอัครมเหสี  พระอรรคชายา  พระราชชายา  ท่านเจ้าคุณจอมมารดา  ตำหนักแถวของคุณจอมมารดา  พระสนมเอกต่างๆ  ตำหนักพระเจ้าลูกเธอ  พระองค์เจ้า  และพระบรมวงศ์อีกหลายพระองค์  

ตามถนนหนทางภายในพระราชฐานล้วนเต็มไปด้วยผู้คนมากมายตั้งแต่บรรดาเหล่าพระราชวงศ์  พระสนมเจ้าจอม   ท้าวนาง  คุณพนักงาน คุณเฒ่าแก่ ข้าหลวง  หลวงแม่เจ้า คุณห้องเครื่อง โขลน  และจ่า ในเมืองเล็กๆแห่งนี้มีแต่ผู้หญิงล้วน  เพราะเป็นเขตหวงห้ามสำหรับผู้ชาย  สตรีทั้งหลายที่อยู่ในวังล้วนต้องมีสังกัด

ด้วยความที่มีผู้คนอยู่อาศัยกันอย่างหนาแน่น  จึงถึงกับมีตลาดย่านการค้าเกิดขึ้นในเขตพระราชฐานชั้นใน  ซึ่งธุรกิจการค้าขายนั้นจะเกิดขึ้นบริเวณแถวเต๊ง  ซึ่งเป็นเรือนแถวยาวอยู่ทางทิศใต้ ทิศตะวันออก ทิศตะวันตก ของพระราชวัง อีกทั้งเต๊งแถวท่อ เต๊งแถวแดง  

ในวังต่างๆ  ผู้ใดที่มีโอกาสเข้าไปอยู่ในวังหลวงก็จะได้รับการอบรมสั่งสอนขนบธรรมเนียมประเพณี  จรรยามารยาท  ตลอดจนวิชาสำหรับกุลสตรีต่างๆ  ดังนั้นผู้คนจึงถวายบุตรหลานเข้าไปอยู่ในวังกันเป็นจำนวนมาก

 ทัวร์เขตพระราชฐานชั้นใน ในอดีต กับสี่แผ่นดิน(เรียบเรียง)

เขตพระราชฐานชั้นใน ตั้งอยู่ด้านหลังของพระมหาปราสาทและพระราชมณเฑียร ประกอบด้วยตำหนักที่ประทับของพระมเหสีเทวี พระราชธิดา ตลอดจนเรือนเจ้าจอม สนมกำนัลและพนักงานซึ่งเป็นหญิงล้วน ก่อนเข้าประตูศรีสุดาวงศ์จะมีจำโขลนเฝ้าประตูวังชั้นใน พอเข้าไปในวังผ่านโรงละครในวังซึ่งเป็นโรงโถง กลางวัดก็ดูเหมือนศาลาวัดกว้างๆ เดินต่อไปจะพบสระน้ำเป็นสระของพระองค์เจ้าอรไทยเทพกัญญา (ปัจจุบันยังคงอยู่)ผ่านทิมโขลนที่ทิมโขลนนี้จะสังเกตเห็นโขลนนั่งอยู่มาก จะมีนายโขลนชาววังเรียกกันว่าหลวงแม่เจ้า

ที่ริมทางเดินจะมีตึกยาวติดต่อกันเป็นสองชั้น แบ่งเป็นห้องๆ เรียกว่า แถวเต๊ง แถวเต๊งเป็นที่อยู่ของคุณพนักงาน คุณเฒ่า คุณห้องเครื่อง รวมทั้งข้าหลวงบนตำหนัก ในแถวเต๊งแดงบางแห่งก็เปิดร้านขายของด้วย  

ในเขตพระราชฐานชั้นในนี้ ผู้ใดเดินตามถนนหนทางในวังในเวลาค่ำคืนจะต้องถือใครไม่ปฎิบัติอาจถูกโขลนจับได้

เจ้านาย และเจ้าจอมมารดา หรือเจ้าจอมในวังนี้มีฐานะไม่เท่าเทียมกัน บางพระองค์หรือบางท่านอยู่ในตำหักที่ค่อนข้างเก่าแก่ผุพัง บางท่านก็อยู่ตำหนักใหญ่สูงหลายชั้น ประกอบด้วยเครื่องตกแต่งโอ่โถง ตำหนักแต่ละหลังมีบรรยากาศแตกต่างกันไป บางตำหนักก็ขายน้ำอบ น้ำปรุง บางตำหนักก็ปิดเป็นห้างขายแพร และเครื่องใช้ต่างๆ บางตำหนักเป็นชาวเมืองเพชรบุรี     พูดสำเนียงเป็นชาวเมืองเพชรไปทั้งตำหนัก ที่มาจากปักษ์ใต้ก็พูดปักษ์ใต้

ส่วนตำหนักใหญ่สูงสี่ชั้นมียอดหอคอยกลางเป็น ตำหนักพระราชชายาเจ้าดารารัศมี เรือนข้าราชบริพารฝ่ายในนับว่าแปลกกว่าที่อื่น พราะข้าหลวงนุ่งซิ่นไว้มวบ แต่งกายอย่างชาวเชียงใหม่ พูดภาษาเมืองเหนือทั้งตำหนัก และเป็นที่เดียวที่มีเมี่ยงคำแจกกันทานเป็นประจำ(เป็นตำหนักหลังเก่าของพระองค์)

ในวังมีสวนเต่า มีต้นไม้ครึ้ม และมีสระน้ำที่ไม่ลึกพอลุยได้ ก้นสระนั้นปูด้วยหิน มีตะไคร้น้ำจับจนลื้น

 หมู่พระตำหนักที่สร้างขึ้นในรัชกาลที่1-3
ในรัชกาลที่1-3ได้มีสถาปัตยกรรมแบบเรือนไทย แบบเรือนหมู่

พระตำหนักเขียว

ตำหนักเขียว เป็นตำหนักของสมเด็จเจ้าฟ้ากรมพระยาเทพสุดาวดีพระเชษฐภคินีของรัชกาลที่ 1 ทรงโปรดให้รื้อมาสร้างถวายที่วัด สถาปัตยกรรมเป็นเรือนไทยสมัยต้นรัตนโกสินทร์ ได้ถวายเป็นกุฏิเจ้าอาวาสวัดอมรินทรารามซึ่งอยู่ในความอนุรักษ์ของกรมศิลปากร  ซึ่งทางวัดได้ทำการรื้อเพื่อย้าย และ ทำการสร้างใหม่ให้คงสภาพเดิม

 ตำหนักของ- พระเจ้าบรมวงศ์เธอ ชั้นที่4
- พระเจ้าบรมวงศ์เธอ ชั้นที 5
- และเจ้าจอมมารดาบางท่าน

1. ตำหนัก พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอรไทเทพกัญญา
2. ตำหนัก พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพวงสร้อยสอางค์
3. ตำหนัก พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประเวศวรสมัย
และเจ้าจอมมารดาทับทิม ในรัชกาลที่ 5
4.ตำหนักเจ้าจอม หม่อมราชวงศ์จิ๋ว หรือพระอัครชายาเธอ พระองค์เจ้าเสาวภาคย์นารีรัตน์ ในรัชกาลที่ 5

ตำหนักเหล่านี้เป็นตำหนักเดี่ยว ก่ออิฐถือปูน ความสูง 2 หรือ 3 ชั้น มีผนผังเป็นรูปตัว U มีมุข 2 ข้าง มีกำแพงก่ออิฐถือปูนเชื่อมมุขทั้ง 2 ที่รั้วกำแพงมีซุ้มเหลี่ยมกั้นเข้าออก ไปลานกว้างในตำหนัก ภายในมีบันได 2 แห่ง คือ บันไดใหญ่ กับบันไดบ่าว ส่วนมากบันไดบ่าวเป็นบันใดเวียน บ้างก็เป็นบนไดคล้างตึกพระยาอภัยภูเบศร ที่ปราจีนบุรี ตำหนักมีการทำ Built in(เครื่องเรือนติดผนัง) ไว้กันห้อง และบางตำหนัก ( ตำหนักพระอัครชายาเธอ พระองค์เจ้าเสาวภาคย์นารีรัตน์ ในรัชกาลที่ 5 ) มีที่ประดับชายคาเป็นลายไม้ฉลุเล็กๆ

รูปแบบตำหนัก เป็นแบบตะวันตก บนตะวันออกอย่างลงตัว ภายในการตกแต่งหน้าต่างเป็นแบบตะวันตก ส่วนหลังคายังคงมุงกระเบื้องว่าวสีขาว หรือกระเบื้องเคลือบดินเผาไม่ทาสี

 เข้ามารอคุณวุ่นนำชมต่อครับ

อ่านแล้วรู้สึกเหมือนได้เข้าไปอยู่ในสถานที่และเหตุการณ์จริงเลยครับ ขอบคุณคุณวุ่นมากครับ