จบเรื่องของนายคร้ามแล้ว ก็ขอต่อเรื่องของนายบุศย์มหินทร์ ผู้นำวงมโหรีไทยไปแสดงในงาน นิทรรศการนานาชาติ 1900 (World Exhibition 1900) ที่กรุงปารีส และได้เดินทางไปแสดงในหลายประเทศในยุโรป
และเป็นโศกนาฎกรรมครั้งใหญ่ครั้งหนึ่งของวงมโหรีไทยในสมัยนั้น มาให้ชาวเรือนไทยได้มาต่อเติมเรื่องกันต่อไป
จากเรื่อง กระบอกเสียงนายบุศย์มหินทร์
http://www.t-h-a-i-l-a-n-d.org/talkingmachine/boosra_mahin/pluethipol.htmlงานนิทรรศการนานาชาติ 1900 ที่กรุงปารีส
http://www.paris-in-photos.com/old-paris-1900-exhibition.htmเพิ่มเติม - เกร็ดประวัติศาสตร์จากนาเอกสวัสดิ์ จันทนี
ในหนังสือนิทานชาวไร่ ของนาวาเอกสวัสดิ์ จันทนี ตอนที่ ๗๒ ตอนหนึ่งท่านกล่าวไว้ว่า (ท่านบันทึกเรื่องที่คุณหลวงวภักดิ์ภูบาลเล่าให้ฟัง) ...
“คุยไปคุยมาเลยคุยถึงจางวางสอนแห่งวังบูรพา วังเจ้าทุกวังต้องมีจางวางสำหรับเป็นทนายหน้าหอหรือหัวหน้าคนรับใช้ ถ้าเจ้านายทรงกลมก็มีเจ้ากรมปลัดกรมและสมุหบัญชีเพิ่มขึ้น ส่วนจางวางคงมีตามเคย
ด้วยฝีมือดนตรีไทยอันเลอเลิศของจางวางสอน ฝรั่งมาพบเข้าก็เห็นว่าเป็นของแปลก ถึงคิดกับจะนำไปถวายให้พระนางวิคตอเรียได้ทอดพระเนตรและได้ทรงฟัง ทุนทรัพย์ที่เดินทางหอบคนทั้งงและเครื่องดนตรีนานาชนิดไปนั้น คุณหลวงไม่ทราบว่าใครออกเงิน ปรากฎว่าพระนางวิคตอเรียได้เห็นจางวางสอนตีระนาดถวาย ส่วนจะเข้ใครจะดีดไม่ทราบ ปรากฎว่าพระนางชอบเสียงของมันยิ่งนัก ถึงกับรับสั่งให้เอาไม้โอ๊คมาแกะให้มีขนาดและความหนาเท่าแบบเปี๊ยบ ครั้นประกอบแล้วดีดก็ไม่กังวาล ต้องสั่งเอาไม้ขนุนไปแกะ นั่นแหละเสียงจึงกังวานอย่างแบบ จะเข้นี้จะมีเฉพาะดนตรีไทยหรืออย่างไร ข้าพเจ้าก็ไม่มีความรู้ แต่เคยดูจากภาพก็ไม่เห็นชาติพม่าหรืออินโดนีเซียมีเหมือนเรา
สำหรับจางวางทั่วแห่งวังบางขุนพรหมนั้น ไม่ปรากฎว่าได้ไปต่างประเทศ”จางวางสอน หมายถึง หลวงประดิษฐไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง)
จางวางทั่ว หมายถึง ทั่ว พาทยโกศล