เรือนไทย

 อ่านบทความ  “ยุคไม่ขำ..วัธนธัมไทย” เห็นว่าช่วงปี พ.ศ. 2482  จอมพล ป. พิบูลสงคราม
นายกรัฐมนตรี เคร่งครัดเรื่องวัฒนธรรมมาก เพราะท่านต้องการปลูกฝังให้คนไทยเกิดความรักชาติ

ทำให้นึกถึงถึงยุคปัจจุบัน รมต. กระทรวงวัฒนธรรมฯ  ต้องการรื้อฟื้นวัฒนธรรมไทยยุคเก่าที่มีความเอื้ออาทร
โดยให้ภรรยากราบสามีก่อนนอน เพื่อร้างความสมานฉันท์ในครอบครัว จึงอยากเรียนถามว่า
“ประเพณีภรรยากราบสามี”  มีมาตั้งแต่ครั้งสมัยใด - ยุคแม่พลอย หรือยุคจอมพล ป. มีไหมคะ ขอบคุณค่ะ

 เรื่องสมัยนั้นผมไม่รู้เลยครับ อิอิ เกิดไม่ทัน แต่ขอออกความเห็นเรื่อง ภรรยากราบสามีแล้วกัน

ผมคิดว่า สังคมไทยแบบชนบท แบบชาวบ้านจริงๆ ที่ทำไร่ทำนา คงไม่มีหรอกครับ แต่การกราบแบบนี้น่าจะเป็น "ค่านิยม" ของคนระดับขุนนางมากกว่า

ผมมองว่าสิ่งนี้ "ไม่ใช่ประเพณี" แต่เป็น "ค่านิยม" ในหมู่ชนชั้นปกครอง เนื่องจากขุนนางมียศฐานบรรณาศักดิ์ จึงไม่แปลกที่ต้องปลูกฝังให้ภรรยา (ซึ่งอาจมีมากกว่า ๒ คน) อยู่ในโอวาท ให้เคารพสามี ซึ่งผมมองว่าไม่เหมาะกับสังคมปัจจุบันแน่นอน เพราะเราหมดยุคเจ้าขุนมูลนายไปแล้ว

ผู้บังคับบัญชาของหน่วยงานรัฐที่เกี่ยวข้องกับวัฒนธรรม มักไม่ค่อยรู้จริงเกี่ยวกับวัฒนธรรมครับ รู้แบบงูๆ ปลาๆ แล้วเอามาพูดโดยไม่คิด โดยไม่ปรึกษาลูกน้องที่รู้จริงในหน่วยงานก่อน นั่นก็เพราะว่า ไม่รู้ว่าลูกน้องคนไหนรู้จริง เพราะตัวเองไม่เก่งพอที่จะรู้ได้ อิอิ งงหรือเปล่าครับ ???

มันเป็นธรรมชาติของการเมืองไทยที่ คนเก่งมักไม่ได้เป็นผู้บังคับการ แต่ต้องมาเป็นลูกน้องของ "คนไม่เก่งและ่ใช้คนไม่เป็น" คนเก่งจึงมักถูกดองไว้เป็น Fossil ประจำกระทรวง และกรมต่างๆ

 ดิฉันไม่ทราบว่าท่านรัฐมนตรีเป็นชาวจังหวัดไหน   เรื่องกราบสามีก่อนนอนอาจเป็นค่านิยมในท้องถิ่นเดิมของท่านก็ได้(มั้ง)

เปิดวรรณคดี อย่างขุนช้างขุนแผน    ไม่เห็นผู้หญิงในเรื่อง ไม่ว่านางวันทอง นางลาวทอง  บัวคลี่ ศรีมาลา ฯลฯ กราบสามีก่อนนอนกันสักครั้งเดียว
ย้อนกลับมาเปิด กฤษณาสอนน้อง  พระนิพนธ์กรมสมเด็จพระปรมานุชิตฯ ก็ไม่มี

แต่เคยได้ยินว่า สมัยก่อนโน้น รุ่นคุณทวด  ในวันแต่งงาน  
เมื่อส่งตัว เจ้าสาวก็กราบ(หรือไหว้) เจ้าบ่าว ๑ ที เมื่อพ่อแม่ฝากฝังลูกสาวให้อยู่ในความเลี้ยงดูของสามี  
เพราะสมัยนั้นสามีเป็นใหญ่กว่าภรรยา
หนเดียวเท่านั้นแหละค่ะ ไม่ต้องกราบกันมากมายทุกวัน

เรื่องนี้ก็แล้วแต่สมัครใจ  แต่ทางบ้านดิฉันเห็นเป็นเรื่องตลก  
ผู้ชายที่บ้านบอกว่าถ้าเมื่อไรเขาต้องกราบเมียจนเบื่อ เขาอาจจะลุกขึ้นเรียกร้องให้ภรรยากราบเขาบ้าง  
ทุกวันนี้ไม่มีใครกราบใคร เลยไม่รู้สึกว่าจะต้องทำยังงั้น

 ผมว่าเป็นเรื่องกดขี่ทางเพศมากเกินไป  เมียมิใช่ทาศ ผัวก็มิใช่พระ ที่เมียต้องมานั่งกราบไหว้เป็นเหมือนศาลพระภูมิ  แต่โดยส่วนตัวถ้าจะให้กราบเท้าผัว สู้ปลูกฝังให้ลูกๆกราบเท้าพ่อแม่ดีกว่า พระพุทธศาสนายกย่องว่า พ่อแม่เป็นพระอรหันต์ของลูก พ่อแม่เป็นพรหมของลูก สอนให้ลูกกราบเท้าพ่อแม่ ให้ลูกๆรำลึกถึงพระคุณของพ่อแม่ดีกว่า เพราะเดี๋ยวนี้จากที่พบเด็กๆสมัยนี้ก้าวร้าวมาก ไม่รู้จักที่ต่ำที่สูง ไม่รู้จักหัวหงอกหัวดำ ขนาดพ่อแม่มันยังทั้งข่มทั้งขู่ ... เฮ้อ! ถ้าจะมีนโยบายให้ลูกกราบเท้าพ่อแม่ก่อนนอน ละก็ผมสนับสนุนสุกตัว เพราะทุกวันนี้แม้จะไม่ได้กราบเท้าพ่อแม่ก่อนนอน แต่ก็กราบเท้าทุกครั้งที่มีโอกาสอันควร
พระพุทธเจ้าตรัสใน มงคลสูตรว่า
- ปูชา จะ ปูชะนียานัง เอตัมมังคะละมุตตะมัง ฯ ( การบูชาชนที่ควรบูชาทั้งหลาย ๑ ข้อนี้เป็นมงคลอันสูงสุด )
- มาตาปิตุอุปัฏฐานัง เอตัมมังคะละมุตตะมัง ฯ ( การบำรุงมารดาบิดา ๑ ข้อนี้เป็นมงคลอันสูงสุด )

 การกราบการไหว้เป็นสิ่งที่ดีของสังคมไทยแต่ถ้าจะให้ภรรยากราบสามีก่อนนอนผมว่าไม่เหมาะกับยุคสมัยควรเปลี่ยนจากการกราบเป็นการแบ่งบันความรักให้กันและกันเพื่อสร้างสายสัมพันธ์ความอบอุ่นในครอบครัวซึ่งมีหลายวิธี  สรุปผมไม่เห็นด้วยครับ

 ได้ไปกราบเรียนถามพระคุณเจ้าหลายรูป และพูดคุยกับท่านผู้รู้หลายท่านเกี่ยวกับเรื่องแนวคิดนี้ครับ สันนิษฐานว่าแนวคิดการกราบสามีก่อนนอน น่าจะมีที่มาจากวัฒนธรรมของสังคมอินเดียโบราณ เพราะชาวอินเดียโบราณเขาจะถือว่าลูก เมีย และข้าทาสบริวาร จะเปรียบเสมือนสมบัติ จะสามารถยกให้ใครก็ได้

และแนวคิดนี้น่าจะเข้ามาสู่ประเทศไทยโดยผ่านทางพระพุทธศาสนาครับ

มีตัวอย่างหลายตัวอย่างในพระไตรปิฏกที่สอนให้ภรรยาเคารพสามี เช่น

โอวาท 10 ประการ ที่ธนัญชัยเศรษฐีได้มอบให้แก่นางวิสาขาก่อนออกเรือน ว่า
1.ไฟในอย่านำออก
2.ไฟนอกอย่านำเข้า
3.ให้แก่คนที่ให้
4.ไม่ให้แก่คนที่ไม่ให้
5.ให้แก่คนที่ให้และไม่ให้
6.นั่งให้เป็นสุข
7.บริโภคให้เป็นสุข
8. นอนให้เป็นสุข
9. บำเรอไฟ
10.นอบน้อมเทวดาภายใน
โดยเฉพาะข้อที่ 10 จะมีความหมายว่าให้ปฏิบัติต่อพ่อแม่สามี และสามีเสมือนหนึ่งว่าท่านเหล่านี้เป็นเทวดาภายในบ้าน

ส่วนเรื่องภรรยากราบสามี จะเหมาะสมกับสังคมไทยปัจจุบันหรือไม่นั้น ก็เป็นอีกเรื่องหนึ่งที่น่าจะนำมาพิจารณาครับ

สำหรับคุณแม่ของผม ตั้งแต่ผมจำความได้ จนกระทั่งท่านชรา ผมไม่เคยเห็นคุณแม่ท่านกราบคุณพ่อเลยครับ แต่เวลาท่านทั้งสองไปไหนมาไหนด้วยกัน แม้ว่าอายุท่านทั้งสองจะเยอะแล้ว แต่ท่านทั้งสองก็ยังเดินจูงมือกันกระหนุงกระหนิง เวลาพูดคุยกัน ก็จะแทนตัวเองว่า พี่อย่างนั้น น้องอย่างนี้ ครอบครัวเราก็มีความสุขและอบอุ่นดีครับ

เลยเห็นด้วยกับคุณครูชิตครับ ที่ว่าควรเปลี่ยนจากการกราบมาเป็นการแบ่งปันความรักให้กันและกันดีกว่าครับ