กระทู้: แม่พลอย ใน "สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 28 มิ.ย. 10, 20:09 เรื่องนี้ แยกกิ่งก้านมาจากกระทู้
http://www.reurnthai.com/index.php?topic=3364.0 คุณเปรมใน"สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด ****************** กระทู้นี้เรียบเรียงจากบทความ "แม่พลอยเป็นญาติทางไหนของม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช? " ในหนังสือ พิเคราะห์คึกฤทธิ์ พินิจสี่แผ่นดิน ลอกมาทั้งหมดไม่ไหว ตอนต้นของสี่แผ่นดิน มีเหตุการณ์เล็กๆอยู่เรื่องหนึ่งแทรกอยู่ คือตอนที่แม่แช่มพาพลอยเข้าวังไปถวายตัวเป็นข้าหลวงรุ่นเล็กของเสด็จ คุณสาย แม่บ้านต้นตำหนักเล่าถึงข้าหลวงอีกคนชื่อสายหยุด ซึ่งเคยร่ำรวยแต่มาบัดนี้ตกยาก แม่แช่มเล่าว่าคุณสายหยุดเป็นญาติกับเจ้าคุณพ่อของพลอย เพราะเป็น "ฟากขะโน้น" ด้วยกัน กระทู้: แม่พลอย ใน "สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 28 มิ.ย. 10, 20:21 " เจ้าคุณนั้นก๊กฟากขะโน้นบ้านบน คุณสายหยุดเธอบ้านล่าง"
ฟากขะโน้นบ้านบน หมายถึงตระกูลบุนนาคสายสมเด็จเจ้าพระยามหาประยูรวงศ์ ส่วนบ้านล่าง หมายถึงสายสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาพิชัยญาติ บุตรของสมเด็จเจ้าพระยามหาประยูรวงศ์ คือสมเด็จเจ้าพระยามหาศรีสุริยวงศ์ สาย"บ้านบน" เมื่อเจ้าคุณพิพิธฯพ่อของพลอยเป็นพวกบ้านบน ก็แปลว่าเป็นญาติทางสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์นั่นเอง แต่จะเป็นลูกพี่ลูกน้องหรือเป็นน้องนุ่งทางไหน ท่านผู้แต่งไม่ได้ระบุขนาดนั้น ก็จนใจ ส่วนสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาพิชัยญาติ หรือ "ฟากขะโน้นบ้านล่าง" มีบุตรหลายคน หนึ่งในจำนวนนี้คือพระยาศรีพิพัฒน์ บิดาของหม่อมแดง มารดาของม.ร.ว.คึกฤทธิ์ คุณชายคึกฤทธิ์จึงเป็นเชื้อสายบุนนาค "บ้านล่าง" คนละสายกับแม่พลอย กระทู้: แม่พลอย ใน "สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 28 มิ.ย. 10, 20:27 คุณสายหยุดเป็นญาติกับเจ้าคุณพระประยูรวงศ์ เธอจึงอยู่ตำหนักเจ้าคุณ
เธอเป็นเชื้อสายทางฝ่ายสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาพิชัยญาติ ไม่รู้ว่าเป็นลูกใคร รู้แต่เจ้าคุณพ่อรวยและยิ่งใหญ่ขนาดสั่งขนมปังจากสิงคโปร์เข้าวังให้ลูกสาวกิน น้ำแข็งก็มีกินก่อนคนอื่น กินหมากด้วยหีบทอง หรูหราพอๆกับเจ้าจอม เพราะเธอฝันเฟื่องว่าจะได้เป็นเจ้าจอม เช่นเดียวกับกุลสตรีในตระกูลบุนนาคอีกหลายท่าน แต่ก็ไม่ได้เป็น ต่อมาชีวิตก็ตกต่ำเพราะสามี หลังเจ้าคุณพ่อถึงแก่อนิจกรรม เธอก็หมดตัว น่าเสียดายว่าคุณสายหยุดไม่มีบทบาทมากกว่านี้ เราเลยไม่รู้อะไรเกี่ยวกับเธอมากกว่านี้ค่ะ กระทู้: แม่พลอย ใน "สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Bhanumet ที่ 28 มิ.ย. 10, 21:33 เมื่อสถาปนากรุงในรัชกาลที่ ๑ โปรด ฯ ให้หม่อมบุนนาค เป็นที่พระยาอุไทยธรรม พระราชทานให้อยู่แถวจวนเสนาบดี ระหว่างท้ายพระราชวังหลวงทางทิศใต้ กับวัดโพธิ์
บริเวณนั้น มีวัง และจวน หลายแห่ง ผมจำลำดับที่ไม่ได้ จำได้แต่ว่ามีวังของเจ้าครอกวัดโพธิ์ จวนเจ้าพระยาพลเทพ ทองอิน สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ เล่าว่าท่านเกิดบริเวณที่เป็นวิหารพระนอน ในวัดโพธิ์ปัจจุบัน ในรัชกาลที่ ๒ โปรดจะขยายพระราชวังหลวงออกไปทางใต้ จึงพระราชทานที่ฟากขะโน้นให้ลูกหลานเจ้าพระยาอรรคมหาเสนา บุนนาค (บริเวณเชิงสะพานพุทธฝั่งธน ฯ ในปัจจุบัน) บ้านของพระยาสุริวงษ์มนตรี ดิศ (สุริยวงศ์มนตรี) เรียกว่า บ้านบน (เมื่อได้เป็นที่เจ้าพระยาพระคลัง ที่สมุหพระกระลาโหม จึงออกนามท่านว่า เจ้าคุณหาบน คือ เจ้าคุณอยู่(บ้าน)บน) บ้านของพระยาศรีสุริวงษ์ ทัต (ศรีสุริยวงศ์) เรียกว่า บ้านล่าง คำว่า "ก๊กฟากข้างโน้น" ถ้าจำไม่ผิดเป็นคำที่ใช้ในรัชกาลที่ ๔ ที่ ๕ พระปิ่นเกล้า ฯ เมื่อครั้งรัชกาลที่ ๓ ก็ออกกันว่า ท่านฟากข้างโน้น กระทู้: แม่พลอย ใน "สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 28 มิ.ย. 10, 22:09 ดิฉันสงสัยมานานแล้วว่าทำไมถึงเรียกว่าบ้านบนและบ้านล่าง เดาว่าเป็นโลเคชั่นของบ้าน ที่ก๊กหนึ่งอยู่ในทำเลทิศเหนือของอีกก๊ก
คำว่า ฟากขะโน้น หรือฟากข้างโน้น คือฟากข้างธนบุรีเมืองหลวงเดิม ก๊กบุนนาคเป็นก๊กใหญ่สุด เมื่อเอ่ยกันแค่นี้ก็เข้าใจว่าหมายถึงขุนนางตระกูลไหน ไม่ทราบว่าบ้านสมเด็จเจ้าพระยาองค์ใหญ่อยู่ไหน แต่สมเด็จเจ้าพระยาองค์น้อย (คือสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาพิชัยญาติ) อยู่แถววัดพิชัยญาติ ขอแยกออกซอยไปอีกหน่อยว่า เคยไปเดินท่อมๆอยู่แถวนั้นนานมาแล้ว เพื่อสืบหาบ้านขุนนาง พบว่าแถวนั้นนอกจากบ้านของสกุลไกรฤกษ์แล้ว ยังมีบ้านของสกุลกัลยาณมิตรด้วย คือบ้านของเจ้าพระยารัตนบดินทร์ บุตรชายเจ้าพระยานิกรบดินทร์(โต กัลยาณมิตร) ที่สำคัญ คือ ท่านชุ่ม พระอัยกา(ปู่)ของสมเด็จพระศรีนครินทรฯ ท่านเคยอยู่ในบ้านของเจ้าพระยารัตนบดินทร์มาตั้งแต่เล็กด้วยค่ะ กระทู้: แม่พลอย ใน "สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: Bhanumet ที่ 28 มิ.ย. 10, 22:20 ลิงก์ถิ่นฐานบ้านเรือนสกุลบุนนาคครับ
http://www.bunnag.in.th/history7-home2.html (http://www.bunnag.in.th/history7-home2.html) กระทู้: แม่พลอย ใน "สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: ploysodsaijung ที่ 29 พ.ย. 12, 10:36 ได้ความรู้เยอะทีเดียว :D
กระทู้: แม่พลอย ใน "สี่แผ่นดิน" มาจากสกุลใด เริ่มกระทู้โดย: hobo ที่ 29 พ.ย. 12, 11:13 บุนนาคมีชื่อจีนด้วยไหมครับ เห็น avatar ของคุณ ภาณุเมศฺวร ปุนฺนาค มีต่อท้ายว่า หลิวไท่หยาง - เล่าไท้เอี๊ยง
|