เรือนไทย

การรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนแห่งประเทศไทย (รฟม. หรือ MRTA) ได้ดำเนินการก่อสร้างรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนขึ้น ตามแผนแม่บทระบบขนส่งมวลชนทางรางในเขตกรุงเทพฯ และปริมณฑล พ.ศ. ๒๕๕๓-๒๕๕๗) มีจำนวนทั้งสิ้น 12 เส้นทาง ระยะทางรวม 495 กม. เป็นโครงข่ายสายหลัก 8 เส้นทาง และโครงข่ายสายรอง 4 เส้นทาง โครงข่ายสายหลักประกอบด้วยโครงข่ายรถไฟฟ้าชานเมือง (Commuter Train, CT) จำนวน 2 เส้นทาง ร่วมกับระบบรถไฟฟ้าสายแอร์พอร์ตลิงก์ 1 เส้นทาง รวมระยะทาง 176 กม. และโครงข่ายรถไฟฟ้าขนส่งมวลชน (Mass Rapid Transit, MRT) จำนวน 5 เส้นทาง ระยะทาง 217 กม. และโครงข่ายสายรองที่เป็นระบบขนส่งมวลชนรอง จำนวน 4 เส้นทาง ระยะทาง 102 กม.

http://www.otp.go.th/th/Bkk_mrt/progress.php

ระบบขนส่งมวลชนทางรางนี้ มีทั้งระบบเหนือดิน ได้แก่ระบบรถไฟฟ้า BTS ระบบรถไฟฟ้า Airport Links และระบบระไฟฟ้าขนส่งมวลชนใต้ดิน ได้แก่ รถไฟฟ้าขนส่งมวลชน MRT

ในระบบรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนแบบเหนือดินที่กำลังก่อสร้างอยู่ในปัจจุบัน (พ.ศ. ๒๕๕๓ - ๒๕๕๕) ได้แก่
รถไฟฟ้าสายสีแดงอ่อน (บางซื่อ-ตลิ่งชัน) ในส่วนความรับผิดชอบของการรถไฟแห่งประเทศไทย (รฟท.)
รถไฟฟ้าสายสีม่วง (บางบัวทอง-บางซื่อ) ในส่วนความรับผิดชอบของ รฟม.
รถไฟฟ้าสายสีเขียวส่วนต่อขยาย (แบริ่ง-สมุทรปราการ) ในความรับผิดชอบของ รฟม.
รถไฟฟ้าสายสีน้ำเงินส่วนต่อขยาย (บางซื่อ-ท่าพระ และท่าพระ-บางแค) ในความรับผิดชอบของ รฟม.

ในระบบรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนแบบใต้ดินที่กำลังก่อสร้างอยู่ในปัจจุบัน ได้แก่ รถไฟฟ้าขนส่งมวลชนสายสีน้ำเงินส่วนต่อขยาย (หัวลำโพง-ท่าพระ)

ในเส้นทางการก่อสร้างรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนใต้ดินสายสีน้ำเงินส่วนขยาย สายหัวลำโพง-ท่าพระ จะมีช่วงหนึ่งของเส้นทางที่จะผ่านพื้นที่ประัวัติศาสตร์และพื้นที่อนุรักษ์
คือถนนเจริญกรุง จากหัวลำโพงถึงถนนสนามไชย โดยการก่อสร้างเส้นทางจะอยู่ใต้ดินในแนวถนนเจริญกรุงทั้งหมด และจะเบนเส้นทางเข้าถนนสนามไชยที่ใกล้กับปากคลองตลาด
ก่อนที่แนวเส้นทางรถไฟฟ้าจะลอดใต้แม่น้ำเจ้าพระยาไปสู่ฝั่งธนบุรี เข้าสู่สถานีที่สี่แยกท่าพระต่อไป

ในช่วงเส้นทางนี้จะมีสถานีรถไฟฟ้าใต้ดินรวม ๓ สถานี คือ
๑. สถานีัวัดมังกร ตั้งอยู่ระหว่างแยกถนนแปลงนามถึงซอยอิศรานุภาพ
๒. สถานีวังบูรพา ตั้งอยู่ระหว่างสี่แยกสามยอดถึงสี่แยกอุณากรรณ และ
๓. สถานีมหาไชย ตั้งอยู่ถนนมหาไชยข้างโรงเรียนวัดราชบพิธ

ลักษณะของสถานีจะเป็นสถานี ๔ ชั้นแบบชานชาลาซ้อนกัน (Stacked Platform) แบบเดียวกับสถานีสามย่าน สถานีลุมพินี สถานีสีลม

ถนนเจริญกรุงมีประวัติความเป็นมากว่า ๑๖๐ ปี ย่อมจะมีอะไรๆ ให้ศึกษาและระลึกถึงมากมาย
มีเวปอื่นๆ มากมายที่เสนอประวัติความเป็นมาและรายละเอียดอื่นๆ
แต่เทคโนโลยีใหม่ๆ ที่นำมาใช้ในการก่อสร้างเพื่อการอนุรักษ์สิ่งเก่าๆ ที่ทรงคุณค่าก็นำเข้าใช้ประสมประสานเพื่อไม่ให้เกิดความเสียหายหรือเกิดขึ้นน้อยที่สุด
แต่ก็จำเป็นต้องสูญเสียสิ่งเก่าๆ ที่มีคุณค่าไปบ้างตามความจำเป็น
และกระทบกระเทือนถึงประชาชนผู้พักอาศัยและประกอบการค้าข้างเส้นทางก่อสร้างด้วยอย่างแน่นอนอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

....

เทคโนโลยีการขุดเจาะอุโมงค์ด้วยเครื่องเจาะทันสมัยและวิธีการอันเหมาะสมกับสภาพดินของกรุงเทพฯ จะช่วยให้สิ่งก่อสร้างบนดินได้รับผลกระทบน้อยที่สุด
หรืออาจจะไม่ทราบเลยว่าขณะนี้ ที่ใต้พื้นดินเขากำลังขุดเจาะอุโมงค์กัน

ลักษณะของชั้นดินจากการขุดเจาะสำรวจจากสถานีหัวลำโพงจนถึงสถานีท่าพระในแนวเส้นทางก่อสร้าง ประมาณได้ดังภาพ

ด้วยหัวเจาะระบบ EPB (Earth Balance Pressure) ที่ได้รับการยอมรับว่าเหมาะสมที่สุดสำหรับลักษณะของชั้นดินเหนียว ชั้นดินปนทราย และชั้นทราย ในกรุงเทพมหานคร

หัวลำโพง ... จุดเริ่มต้นของการก่อสร้าง

ประวัติศาสตร์ของแห่งนี้มีมากมาย มีแพร่หลายอยู่แล้วในเวปต่างๆ จึงไม่ขอกล่าวถึงอีก

ได้ข่าวว่า ตลอดถนนเยาวราชจะไม่มีสถานีเลย เพราะเดิมจะสร้างแถววัดเล่งเน่งยี่ ถูกเจ้าถิ่นต่อต้าน เลยไม่ทราบจะเอาไปไว้ที่ไหน

จริงหรือมั่วนิ่มครับ

เส้นทางก่อสร้างจะอยู่ในแนวถนนเจริญกรุงตลอดสายครับ มิได้ล่วงล้ำเข้าถนนเยาวราชแม้แต่น้อย
ในช่วงนี้จะมีสถานีวัดมังกรเพียงสถานีเดียว ก่อสร้างอยู่ระหว่างปากซอยอิศรานุภาพจนถึงหน้าโรงพยาบาลกว่องสิว มีแยกแปลงนามอยู่เหนือสถานีครับ
ตัวสถานีส่นเหนือดินจะอยู่นอกแนวถนนครับ
ตามผังที่แสดง

สถานีัวังบูรพา

และสถานีสนามไชย ก่อนที่แนวอุโมงค์รถไฟฟ้าจะมุดลอดใต้แม่น้ำเจ้าพระยาไปทางฝั่งธนบุรี

ก่อนที่จะเข้าสถานีสนามไชย แนวอุโมงค์จะลอดใต้อาคารกรมการรักษาดินแดนเดิม ปัจจุบันเปลี่ยนชื่อเป็นอะไร? เรียกไม่ถูก
เป็นพื้นที่เดียวที่ล่วงล้ำออกนอกแนวถนนหลวง (กรุงเทพมหานคร) เข้าที่หลวง (กระทรวงกลาโหม)

สถานีวังบูรพา จัดภาพเปรียบเทียบมาให้เพื่อเป็นภาพประวัติศาสตร์ต่อไป

ภาพซ้ายมือถ่ายโดยลุงไก่ จากอาคารสูงลงมายังอาคารเก่าซ้ายมือถนนมหาไชย ซึ่งเดิมเป็นที่ตั้งห้องแถวเก่า และโรงหวยด้านหลัง ซึ่งอนาคตจะเป็นสถานีรถไฟฟ้าวังบูรพา

ส่วนภาพขวาเป็นภาพอาคารก่อนรื้อถอนครับ

ไม่ใช่นะครับคุณหนุ่ม ตึกที่ผมขึ้นไปถ่ายภาพบนดาดฟ้าคือตึกขาว ๔ ชั้นที่อยู่ถัดจากตึกเก่าไปต่างหาก

ส่วนตึก ๒ ชั้นเดิมในภาพ คือตรงสี่แยกอุณากรรณ สภาพปัจจุบันมีการต่อเติมขึ้นเป็นอาคาร ๔ ชั้น ซึ่งจะต้องถูกรื้อถอนออกเช่นกัน ขอบคุณกับภาพที่แสดงสภาพเดิมๆ มาให้ได้รับชม

มาดูส่วนนี้กันก่อน เป็นส่วนผนังกำแพงคอนกรีต (Diaphragm Wall) ที่หัวเจาะจะเริ่มต้นขุดผ่านในกรอบวงกลมที่เตรียมเอาไว้ เราเรียกว่า "ส่วนตาอ่อน (Soft Eye Area)" หรือจะเรียกว่า "พื้นที่ตาหวาน" ก็น่าจะได้เช่นกัน

อยู่ที่จุดตั้งต้นที่หลุมกลางถนนหน้าสถานีหัวลำโพงนั่นแหละครับ

ดูสภาพผังอาคารเดิมจากการขุดสำรวจทางโบราณคดี ก่อนที่พื้นที่ตรงจะสูญสลายไปกลายเป็นถนนแล้วในวันนี้

(http://www.reurnthai.com/index.php?action=dlattach;topic=5206.0;attach=33758;image)

ยืนยันตามที่คุณ siamese ว่าค่ะ ตึก 2 ชั้นภาพด้านซ้าย อยู่ที่แยกสามยอด ปัจจุบันรื้อทิ้งไปหมดแล้ว ในตำแหน่งที่วางลูกศรไว้ในภาพด้านขวา
ลุงไก่ คงไปถ่ายรูปจากตึก 4 ชั้นที่เตรียมจะรื้อ ที่แยกอุณากรรณอยู่ถัดมาค่ะ (แยกเฉลิมกรุง-อุณากรรณ-สามยอด) เรียงตามเส้นทางเดินรถค่ะ

เสียดายตึก 2 ชั้น ตรงนี้มาก เป็นร้านขายรองเท้าชื่อ เซ่งชง เก่าแก่โบราณ ได้รับพระราชทานตราครุฑด้วย

กรุงเทพเปลี่ยนแปลงไปมากในแต่ละทศวรรษ   รวมๆกันแล้ว ก็แทบไม่มีอะไรเหลือ  ที่ยังอยู่ยงคงกระพันเห็นจะเป็นวัด เพราะรื้อถอนไม่ได้
ถ้าเป็นอาคารพาณิชย์ บ้านเรือนผู้คน แม้แต่สถานที่ราชการ   ก็เปลี่ยนไปหมดแล้วค่ะ
น่าขอบใจภาพถ่ายเก่าแก่ที่ยังบันทึกความจริงไว้ว่าสมัยก่อนกรุงเทพเคยสวยงามขนาดไหน

 :'( เฮ้อเสียดายจังของเก่าของแก่ คนไทยนี่ไม่เห็นคุณค่าเลยนะคะรากเหง้าของเราเอง เอะอะทุบเอะอะทุบ เสร็จแล้วก็มานั่งจัดงานรำลึกกัน  :'( :'( :'( :'( :'(

 ;D

ใช่ครับ ร้านรองเท้าเช่งชง มีประวัติที่ดีเด่น ได้รับพระราชทานครุฑไว้หน้าร้าน ก็น่าเสียดายนะครับ แต่ตัวสินค้ายังไปหาซื้อกันได้ครับ ภาพที่ลงเอามาจากเฟสบุคได้ลงไว้ เขาบอกว่า "ร้าน"เซ่งชง" ที่ตั้งอยู่บนถนนเจริญกรุง ถูกเวนคืนที่ดินเพื่อไปสร้า​งรถไฟฟ้า และร้านใหม่ที่ตั้งอยู่บนถน​นนครสวรรค์ หลังสถานีตำรวจนางเลิ้ง"

เสียดายวังบูรพาด้วยเช่นกันครับ ถ้าทายาทรักษามาได้จนถึงป่านนี้คงสวยงามมากแน่ ๆ

อีกที่ก็คือพระอุโบสถวัดราชบุรณะ ของเดิมโดนระเบิดทำลายไปแล้ว น่าเสียดายอีกเช่นกัน

"เกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป"  ทุกสิ่งเป็นอนิจจัง ดังคำสอนของพระพุทธองค์ อย่าไปคิดมากเลยครับ

สังคมมันต้องพัฒนา คนเราโหยหาเรียกร้องคุณภาพชีิวิต ความสะดวกสบสบาย

(น่าจะเป็น) ท่อระบายน้ำเก่า ใต้พื้นทางเท้าทางด้านถนนมหาไชย หน้าตึกที่ผมเคยบอกว่าเป็นโรงหวยเก่า ฝีมือการถ่ายภาพของอาจารย์เสลาจากเวปพันทิป ที่ท่านแวะมาเยี่ยมถึงที่ทำงานเมื่อบ่ายวานนี้

ท่านมุดเข้าไปถ่ายภาพเอง

ที่ทางเท้าด้านหน้าตึกด้านถนนเจริญกรุง ตรงแนวหน้าร้านเซ่งชง ก็จะมีท่อระบายน้ำเก่าแบบนี้เช่นเดียวกัน

รบกวนลุงไก่และอ. เสลา ช่วยดูรอยการระบายของน้ำด้วยว่า ท่อระบายนี้รองรับน้ำจากอาคารบ้านเรือน หรือ น้ำฝนจากถนน ซึ่งถ้าวิเคราะห์แล้วจะเห็นการก่ออิฐและด้านบนเป็นอิฐโค้ง ซึ่งควรทำกับการตัดถนนแห่งนี้ซึ่งก็คือ ถนนมหาไชย ก็คงเป็นสมัยรัชกาลที่ ๕ มากกว่าสมัยรัชกาลที่ ๔

(ทำไมลุงไก่ให้ อ.เสลา ลงไปมุดละครับ ระวังอันตรายด้วยครับ  ;D)

ในแผนที่โบราณสมัยรัชกาลที่ ๕ พบกว่ามีรอยการระบายน้ำนี้ออกไปจรดคลองสะพานถ่าน และท่อระบายน้ำนี้วนรอบกลุ่มอาคารพาณิชย์ทั้งแปลง ฝั่งโรงหวยมีท่อระบายน้ำ แต่ฝั่งตรงข้ามเป็นเส้นทางรถราง

ไม่อันตรายหรอกครับ ลึกลงไปแค่เมตรกว่าๆ ผมยืนเป็นกำลังใจให้ตรงปากหลุม ตามแนวถนนเจริญกรุงด้านร้านเซ่งชงที่หลายคนบ่นว่า้เสียดาย ก็ยังมีท่อแบบนี้อยู่ แต่ต้องถูกขุดทิ้งจากการก่อสร้างหละครับ

เชื่อไหมครับว่าท่อระบายน้ำนี้ยังใช้งานอยู่ในปัจจุบัน โดยที่ กทม ทำบ่อพัก (Manhole) ขึ้นใหม่เท่านั้น จะหวั่นใจตรงที่ตรงนี้ถูกเจาะไปแล้ว เพราะต้องทำบ่อดันท่อน้ำประปา (Pipe Jacking Pit)ลอดใต้ถนนมหาไชยจากฝั่งตรงข้ามมาบรรจบท่อเดิม

คงต้องซ่อมแซมชดใช้คืนให้  กทม แต่จะให้เหมือนของเดิมคงไม่ได้แล้ว

ภาพตอนกำลังรื้อถอนครับ

วันที่พระราชทานบรรดาศักดิ์หลวงประดิษฐ์บาทุกานั้น  มีอีกท่านหนึ่งที่ได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เหมือนกันคือ หลวงประดิษฐ์ไพเราะ (ศร  ศิลปบรรเลง)

ช่างตัดเสื้อหลวงที่ได้รับพระราชทานตราตั้งพิเศษและบรรดาศักดิ์คือ หลวงวิจิตรพัสตราภรณ์ (เพี้ยน  แสงรุจิ) เจ้าของร้านวิวิธภูษาคารที่หลังกระทรวงมหาดไทย  ปัจจุบันที่เดิมถูกเวนคืนเลยย้ายมาอยู่ที่ปากทางเข้าแพร่งสรรพสาตร์

ภาพถ่ายทางอากาศของวัดราษฎร์บูรณะ เมื่อปี พ.ศ. ๒๔๗๕ เห็นพลับพลาด้านมุมขวาบนของภาพ น่าจะเป็นด้านทางลาดฝั่งขาขึ้นของสะพานพระพุทธยอดฟ้า เตรียมการรับเสด็จในพิธีเปิดสะพานฯ

ถนนด้านขวามือของภาพน่าจะเป็นถนนตรีเพชรติดกับตึกยาวของโรงเรียนสวนกุหลาบ

รถรางบนถนนพระรามสี่ ผมคุยกับลุงที่ยังอาศัยอยู่ที่ตึกหลังในภาพเรื่องหลีกรถราง(ตรงที่เห็นรถรางกำลังแล่นในภาพ) ลุงบอกว่าอยู่ตรงสี่แยกมหานคร (ที่ทางด่วนตัดผ่าน) ซึ่งขัดแย้งกับที่ตั้งอาคารซึ่งยังคงอยู่ (อยู่ตรงข้ามกับศาลแขวงปทุมวัน เดิมเป็นโรงงานยาสูบสะพานเหลือง)

ผมถามถึงรถไฟสายปากน้ำ ลุงบอกว่าอยู่ตรงกับเกาะกลางถนนเดี๋ยวนี้นี่แหละ ฝั่งโน้นเป็นคลอง พอเขาถมทำถนน เขาก็เอาท่อระบายน้ำที่เป็นกล่องสี่เหลี่ยมใหญ่ๆ มาทำระบายน้ำแทน

ซึ่งผมก็ตามไปดูให้รู้แน่ตรงข้างๆ สะพานเจริญสวัสดิ์ริมคลองผดุงกรุงเกษม ก็เป็นดังที่ลุงบอกไว้

ตามภาพคือปากซอยสามยอดด้านถนนมหาไชย
สันนิษฐานว่าในระยะที่มีการก่อสร้างอาคารสามยอดพลาซ่า ทางผู้รับเหมาได้วางท่อระบายน้ำ คสล. อย่างกลม (ดังในภาพ) ทับเข้าไปในทางระบายน้ำเดิม
มองจากผนังอิฐมอญด้านข้างท่อ คสล. กับภาพในความเห็นที่ ๒๓ ที่อาจารย์เสลาท่านมุดลงไปถ่ายภาพไว้
ทั้งสองจุดนี้ห่างกันประมาณ ๘ เมตร อยู่ในแนวเดียวกัน ใต้ทางเท้าถนนมหาไชย

ส่วนนี้อยู่นอกพื้นทีก่อสร้างสถานีรถไฟฟ้า แต่ผู้รับเหมาก่อสร้างจะต้องจัดการซ่อมแซมให้ทางเท้ากลับสู่สภาพเดิม
แต่คงไม่ลงไปก่ออิฐฉาบปูนให้เหมือนเดิมหรอกครับ

ลองมองหน้าตัดท่อ ขนาดของแผ่นอิฐ วิธีการวางเรียงอิฐ

ผมเปิดดูแบบการก่อสร้างอาคารสถานีแล้ว เป็นที่น่าเสียดายว่าแนวท่อระบายน้ำใต้ทางเท้าทางด้านถนนเจริญกรุงตรงกับแนวที่จะสร้างกำแพงใต้ดิน (Diaphragm Wall) พอดี จะต้องทำการขุดเป็นร่องเพื่อทำ Guide Wall ก่อน

คงจะต้องไปยืนเฝ้า นั่งเฝ้า นอนเฝ้า ถ่ายภาพแน่ๆ

อยากเห็นภาพแผนที่น่ะ รบกวนคุณหนุี่่มสยามอีกสักครั้ง

ภาพของวัดราษฏร์บูรณะในอีกมุมหนึ่ง

ตามกระทู้นี้เลยครับ "วัดราษฎร์บุรณะ - วัดเลียบ - วัดขรัวอีโต้ "
http://www.pantip.com/cafe/library/topic/K12222423/K12222423.html

คิดอยู่นานว่าประตูสามยอดอยู่ตรงไหนของถนนเจริญกรุง
พอได้อ่านรายงานการสำรวจขุดค้นทางโบราณคดี ก็กระจ่างใจเสียทีว่าอยู่ตรงนี้นะ
แต่ในรายงานตอนหนึ่งกล่าวว่า หลักฐานทางโบราณคดีในส่วนฐานรากนี้เสียหายยับเยิน จากการวางระะสาธารณูปโภคต่างๆ ในช่วงสามสิบปีที่ผ่านมา

น่าจะอยู่อีกฝั่งหนึ่งนะคะ คุณลุงไก่

ตรงด้านซ้ายมือของรูป ด้านถนนมหาไชย
สี่แยกนี้ เรียก แยกสามยอด ค่ะ
ส่วนที่คุณลุงไก่วาดไว้ เป็นฝั่งถนนเจริญกรุง

โรงแรมมิราม่า ที่มีหน้าต่างปูดมาเป็นช่องแอร์สีส้มนั้น เป็นป้อมเสือทะยาน อยู่เชิงสะพานดำรงสถิตย์ค่ะ

ตำแหน่งตามรูป

รายงานกล่าวว่าอย่างไรบ้างครับ

ตามรูป

จัดแผนที่แนวกำแพงเมือง (สีส้ม) และโครงสร้างประตูเมือง ใช้ชมกันอีกลักษณะหนึ่ง

เมื่อทำการขุดเปิดผิวการจราจรที่ ตำแหน่ง 1 ตามภาพบนข้างตึกบริษัทจเจรำกัด จะพบลักษณะการเรียงตัวของชั้นดินใต้ผิวจราจร ตามภาพล่าง
ในตำแหน่งที่ ของภาพบน จะเห็นแนวหลีกรถราง ตำแหน่งนี้จะทำกาขุดเปิดในวันนี้ (อาทิตย์ที่ ๑๕ กค)
จากลักษณะแนวอิฐดินเผาก่อเป็นชั้นลักษณะคล้ายกำแพง จะมีส่วนเกี่ยวข้องกับการก่อสร้างถนนเจริญกรุงในยุคแรกและการขยายถนนเจริญกรุงในยุคต่อมาหรือไม่
ขอเวลาสืบค้นก่อนครับ

ฝากให้คุณหนุ่มสยามดูสถาปัตยกรรมท่อระบายน้ำด้านถนนมหาไชยไปพลางๆ ก่อน แนวภาพมองออกไปทางถนนเจริญกรุง

ตำแหน่งเดียวกับที่อาจารย์เสลาท่านมุดลงไปถ่ายภาพนั่นแหละ แ่ต่ผมมุดลงไปได้ลึกกว่า แต่ไม่ได้ชมแล้วหละ เพราะต้องโบกปูนปิดไ้ว้เนื่องจาก กทม ยังใช้งานระบายน้ำอยู่

คุณ POJA อาจจะเข้าใจคลาดเคลื่อนเรื่องทิศทางของถนนครับ คือถนนมหาไชยเป็นถนนที่ตัดเลียบขนานมากับแนวกำแพงเมืองเดิมนะครับ

รายงานบอกว่า ฐานกำแพงและประตูเดิมถูกทำลายไปจนเกือบหมดจากการก่อสร้างระบบสาธารณูปโภคใต้ดินในยุคหลัง
หลักฐานที่ขุดค้นได้จึงขาดความต่อเนื่องครับ (ก็คือต้องใช้การเดาอย่างมีวิชาการเข้าไปประกอบรายงานด้วยน่ะ)
หมายเหตุ - ถ่ายภาพมาจากด้านสะพานดำรงสถิต

แนวตามภาพล่าสุด อาจจะเลยหลังที่แท็กซี่เหลืองไปนิด อยู่บนถนนไม่ใช่แนวบ้านคน  น่าจะใช่

ประมาณปลายปีนี้หรือต้นปีหน้า จะต้องขุดเปิดพื้นที่ตรงนี้เพื่อก่อสร้างกำแพงใต้ดินของตัวสถานี คุณพี่ visitna คงต้องรอหน่อยครับ

ยังไม่ทราบว่าจะพบอะไรบ้าง

ภาพถนนเจริญกรุง มองจากสี่แยก เอส เอ บี มาทางสะพานดำรงสถิต
แนวรถรางที่ห่างจากขอบทางเท้าและเสาไฟฟ้าที่ยังปักอยู่บนผิวจราจรถนนเจริญกรุง บ่งบอกเป็นหลักฐานการขยายถนนให้กว้างขึ้นได้เป็นอย่างดี ว่าการขยายถนนเจริญกรุงมีการขยายออกทางด้านทิศใต้
หรือทางด้านขวามือ หากมองตามทิศทางการจราจรปัจจุบัน

ก็ควรเป็นเช่นนั้นครับ เนื่องจากเป็นแนวกำแพง ถูกรื้อออกก็กลายเป็นถนนในที่สุด ดังนั้นลุงไก่น่าจะกระเถิบไปอีกนิด ครับผม

แนวที่เปิดเห็นเป็นแผ่นอิฐ
อาจจะเป็นพื้นถนนครั้งแรกสุดที่เริ่มทำ(ถ้าผิวถนนตอนนั้นปูด้วยอิฐ)

ขอคุยเรื่องสะพานเหล็กบนหรือสะพานดำรงสถิตก่อนที่จะคุยกันถึงการก่อสร้างถนนเจริญกรุง
ก่อนที่จะมีการก่อสร้างสะพานเหล็กนั้น ผมเข้าใจว่าได้มีสะพานไม้ข้ามคลองที่ตรงนี้อยู่แล้ว ผมไปอ่านพบว่าสะพานเดิมเป็นสะพานไม้สำหรับคนเดินข้าม ลาดสะพานชันมาก เวลาที่รถลาก (คือรถเจ๊กที่เราเรียกกัน) จะข้ามสะพาน จะต้องออกแรงมาก บางครั้งก็ต้องช่วยกันดันท้ายรถกันขึ้นไป ถ้าเป็นรถเข็นบรรทุกของ ก็ต้องช่วยกันดันขึ้นสะพานกันอย่างทุลักทุเล

ลักษณะของสะพานไม้ข้ามคลอง ผมสันนิษฐานว่าน่าจะมีลักษณะเดียวกับสะพานไม้ข้ามคลองที่บริเวณป้อมที่ผ่านฟ้าใกล้ปากคลองมหานาค ดังในภาพบน

สะพานไม้นี้ได้รื้อทิ้งไปและก่อสร้างสะพานใหม่เป็นสะพานเหล็กแบบเปิดได้แทน เมื่อได้มีการตัดถนนเจริญกรุงทั้งด้านนอกและด้านในพระนครแล้ว

จากหนังสือ "เล่าเรื่องไทย เล่ม ๒" โดยเทพชู ทับทอง กล่าวถึงสะพานเหล็กบนว่า ... จากหนังสือพระราชพงศาวดารรัชกาลที่ ๔ ของเจ้าพระยาทิพากรวงศ์ กล่าวถึงรายละเอียดการสร้างสะพานเหล็กทั้ง ๒ ว่า ... การถนนแล้วยังไม่มีสะพาน ได้บอกบุญขุนนางและเจ๊สัวตามแต่ผู้ใดจะศรัทธาทำสะพานข้ามคลองที่ตรงถนนใหม่ข้าม ท่านเจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์ ที่สมุหพระกลาโหม รับทำสะพานเหล็กข้ามคลองรอบกรุงริมวังเจ้าเขมรข้าม ติดตั้งเหล็กสะพาน ค่าจ้างไม้ ค่าอิฐ รวมเป็นเงิน ๑๖๐ ชั่ง ที่สะพานหันข้ามคลองรอบกรุงลงไปวัดจักรวรรดิ ทำสะพานเหล็กอีกสะพานหนึ่งเป็นของหลวง ราคาเครื่องเหล็กที่สั่งเข้ามาก็เหมือนกัน ..."

ถ้าจะอ้างข้อความในพระราชพงศาวดารนี้ ผมคิดว่าสะพานเหล็กบนที่ก่อสร้างครั้งแรกนี้น่าจะมีรูปร่างเดียวกับสะพานเหล็กที่สะพานหันนี้ ตามภาพล่าง

เพิ่มเติม - จากข้อเขียนของเทพชู ทับทอง ในหนังสือเล่มเดียวกัน กล่าวขยายความว่า สะพานเหล็กทั้งสามสะพานนี้ (หมายรวมถึงสะพานเหล็กล่างหรือสะพานทิพยเสถียรด้วย) เมื่อแรกสร้างได้ความว่าเสาและคานเป็นเครื่องไม้ เป็นเหล็ก แต่โครงส่วนที่พื้นสะพานมีล้ออยู่ข้างล่างและที่คานไม้มีรางเหล็ก เมื่อขึ้นจักร์สะพานก็จะแยกออกจากกันได้

ครั้นถึงรัชกาลที่ ๕ สะพานเหล็กทั้ง ๓ จึงได้สร้างใหม่แทนสะพานเหล็กของเดิมอีกครั้งหนึ่ง

ส่วนสะพานเหล็กที่สะพานหัน ต่อมาได้รื้อสร้างใหม่เป็นสะพานโค้ง มีร้านค้าอยู่บนสะพานแบบสะพานรีอัลโต ในประเทศอิตาลี

สวัสดีค่ะ เพิ่งเป็นสมาชิกเรือนไทยได้ไม่นานค่ะ ได้รับความรู้มากมายจากที่นี่ ;D
มีรูปร้านเซ่งซงมาร่วมโพสค่ะ ถ่ายไว้เมือปี2553 เพราะชอบที่บ้านเ็ป็นสีชมพู มีครุฑด้วย แต่เพิ่งรู้ว่าเป็นร้านทำรองเท้าก็วันนี้เอง

มาต้อนรับค่ะ   ถ้ามีรูปสวยๆแบบข้างบนนี้ ที่เคยถ่ายไว้ ก็ขอเชิญให้นำมาแบ่งปันกันดูบ้างนะคะ

ขอบคุณค่ะ  คุณเทาชมพู  :D ตอนนี้พยายามกลับไปหาดูรูปเก่าๆที่เคยได้่ถ่ายไว้ เพื่อนำมาแบ่งปันกันค่ะ เสียดายสถานที่ที่สำคัญหลายๆแห่ง ที่ได้สูญหายไป

อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา

ร้านเซ่งชงโดนเวนคืนไปทำสถานีรถไฟฟ้าใต้ดินเรียบร้อยแล้วครับ
ร้านนี้เดิมเป็นร้านขายอาภรณ์ภัณฑ์ลือชื่อแห่งหนึ่งของกรุงเทพฯ  ที่มีชื่อเสียงมากคือเครื่องม้าและรองเท้า
เจ้าของร้านได้ตัดเครื่องหนังถวายรัชกาลที่ ๖ สำหรับทรงใช้ในราชการเสือป่า  จึงได้รบพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็น
หลวงประดิษฐ์บาทุกา หรือล้อกันว่า "ประดิษฐ์บาทากู" ในวันเดียวกับจางวางศร  ศิลปบรรเลง
ได้รับพระาชทานบรรดาศักดิ์เป็น หลวงประดิษฐ์ไพเราะ

ครุฑทองที่หน้าร้านนั้นเป็นครุฑที่ล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๖ พระราชทานไว้ในฐานะเป็นร้านหลวง
ต่อมาในยุคหลังเปลี่ยนแปลงการปกครองได้เปลี่ยนครุฑตราตั้งนี้เป็นครุฑแเงดังที่เห็นกันอยู่ตามหน้าตึกธนาคาร

วนเวียนอยู่ที่วังบูรพา ไม่ได้ไปตั้งต้นที่หัวลำโพงตามความตั้งใจสักที

ดูรูปแบบอาคารสถานีรถไฟฟ้าวังบูรพาในกระดาษไปพลางๆ ก่อน

ไม่ปลื้มค่ะ

อุตส่าห์รื้อตึกดี ๆ ทิ้งไป สร้างใหม่ก็ไม่ได้ดีกว่าเดิม
ไม่มีระยะ setback ตาม กม.ควบคุม
ไม่ได้คิดสร้างอะไรที่รองรับ mass ของมวลชนที่จะโผล่จากใต้ดินขึ้นมาตรงนี้
ไม่ได้คิดอะไรมากไปกว่า ทำศูนย์การค้า

 :(  :(  >:(

น่าจะเริ่มต้นเรื่องราวที่หัวลำโพงได้สักที

สัปดาห์หน้าก็จะเริ่มเดินเครื่องหัวเจาะอุโมงค์อย่างเป็นทางการแล้ว

คิดว่าเวนคืนที่ดินเกินความจำเป็น
ส่วนของสถานีเอาพื้นที่แค่สถานีน่าจะพอ
เมื่อเวนคืนควรห้ามเอาที่ดินไปเปิดร้านค้า
ใช้ทำได้เฉพาะเป็นส่วนของการบริการผู้โดยสาร

เรื่องเวนคืนที่ดินเกินความจำเป็นคงไม่เป็นไปตามนั้นหรอกครับ เพราะต้องจ่ายเงินค่าเวนคืนมากขึ้น ซึ่งก็เป็นต้นทุนค่าก่อสร้างเช่นกัน ถ้าทราบราคาค่าเวนคืนและค่าชดเชยอาคารที่จะต้องจ่ายแล้วก็อาจจะตกใจว่าทำไมมันแพงบรรลัยอย่างนั้น แต่ก็ทำไปตามกฎหมายเรื่องการชดเชยการเวนคืนทุกประการ

ส่วนการห้ามเอาที่ดินไปทำร้านค้า ในความเห็นของผมก็คงจะห้ามยาก เพราะมีการโอนกรรมสิทธิในที่ดินไปแล้ว ผู้ครอบครองย่อมมีสิทธิทำอะไรที่เป็นการสร้างรายได้ของโครงการนอกเหนือจากค่าโดยสาร ซึ่งจะต้องนำกลับไปจ่ายคืนเงินกู้และดอกเบี้ย ไม่ใช่ได้เงินค่าก่อสร้างมาเปล่าๆ

และถ้าดูจากภาพหน้าตัดสถานีที่ผมนำมาเสนอนั้น ก็เป็นการใช้พื้นที่อย่างประหยัดที่สุดแล้ว ซึ่งการออกแบบก็ต้องเป็นไปตามมาตรฐานสากลทุกเรื่อง โดยเฉพาะด้านความแข็งแรงของโครงสร้างและความปลอดภัยของผู้ใช้บริการ ถ้าเปรียบเทียบกับของจริงในปัจจุบันว่าทำไม่ตัวสถานีถึงยาวกว่าขบวนรถนัก ก็ขอบอกว่าเป็นการออกแบบเผื่อไ้ว้ในอนาคตให้รับจำนวนตู้โดยสารได้ ๖ ตู้ต่อขบวน ซึ่งปัจจุบันยังมีเพียง ๓ ตู้ต่อขบวน

เท่าที่ทราบ ที่ดินส่วนใหญ่เป็นของทรัพย์สินฯ ค่ะ

ดังเช่นที่คุณ POJA กล่าวถึงครับ ที่ดินที่เวนคืนเกือบทั้งหมดอยู่ในความดูแลของสำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ซึ่งเจ้าของอาคารใช้สิทธิเช่าที่ดินเท่านั้น ที่เหลือประมาณ 5% คือที่ดินส่วนของมูลนิธิจุมพฏ บริพัตร ซึ่งเป็นการเช่าที่ดินเช่นกันรวมกับที่ดินของเอกชนบางราย

แต่ทั้งนี้ทาง รฟม ก็ต้องจ่ายค่าเวนคืนที่ดิน ค่าชดเชยอาคารให้แก่ผู้ครอบครองอาคารตามมูลค่าปัจจุบันให้กับสำนักงานทรัพย์สินฯ และมูลนิธิฯ และเจ้าของอาคารเช่นกัน

ยกเว้นในพื้นที่ใต้ถนนในส่วนความรับผิดชอบของกรุงเทพมหานครซึ่งเป็นแนวโครงสร้างของอุโมงค์รถไฟฟ้าที่ไม่ต้องจ่ายค่าเวนคืน

สำหรับสะพานเจริญสวัสดิ์ที่หัวลำโพงทีรื้อถอนออกเพราะต้องใช้เป็นพื้นที่ก่อสร้างในขณะนี้ ก็จะต้องสร้างกลับคืนให้กับ กทม ในรูปแบบเดิม

งานขุดสำรวจเพื่อรื้อถอนฐานรากประตูสามยอดเริ่มขึ้นแล้ว ..

สังเกตลักษณะโครงสร้างของฐานรากประตู ... ทำให้รู้ว่าการก่อสร้างผิวการจราจรของถนนเจริญกรุง สร้างทับไปบนฐานรากโดยตรง โดยที่ไม่ได้ขุดทำลายทิ้งแต่อย่างใด

ขออนุโมทนาต่อกรุงเทพมหานครที่ทำให้เรายังเห็นร่องรอยของอดีตเมื่อกว่าร้อยห้าสิบปีมาแล้ว ...

แต่ก็คาดว่ามีส่วนที่ถูกทำลายไปแล้วด้วยจากการขุดเพื่อวางท่อน้ำประปา ท่อร้อยสายไฟฟ้าใต้ดิน ท่อร้อยสายโทรศัพท์ใต้ดิน แต่คงไม่มากนัก (ขอให้เป็นอย่งที่คิดเถอะ)

เห็นภาพการขุดเจาะฐานรากประตูสามยอดที่ "ลุงไก่" กรุณานำมาให้ชมแล้ว  ก็เกิดคำถามตามมาว่า ในการขุดรื้อ,านรากนี้มีนักโบราณคดี่ร่วมขุดเจาะและบันทึกข้อมูลเก็บไว้หรือไม่?
เพราะโอกาสที่จะบันทึกความรู้เช่นนี้คงจะหาไม่ได้อีกแล้ว  อีกทั้งยังจะเป็นรากฐานอ้างอิงสำหรับการขุดค้นประตูเมืองโบราณของไทยต่อไปอีกหลายแห่ง  อย่างเช่นประตูเมืองเชียงใหม่
ที่มีทั้งบันทึกและแผนที่ระบุว่าเป็นประตูเมืองสองชั้น  แต่เมื่อกรมศิลปากรไปขุดค้นกลับถูกต่อต้านว่าจะเป็นการฝังรูปฝังรอยทำร้ายคนอยู่ต่างแดนไปโน่น  จึงใคร่ขอเรียนเสนอว่าถ้าเป็นไปได้
น่าจะมีการเผยแพร่ข่าวขุดค้นฐานรากประตูสามยอดนี้ผ่านสื่อต่างๆ ให้กว้างขวาง  เพื่อให้ได้รับรู้ถึงคุณค่าการศึกษาร่องรอยทางประวัติศาสตร์แทนที่จะหลงงมงายเชื่อถือโชคลางโดยไม่มีเหตุผล

ตอนปี 2539 ผมสร้างบ้านตึก แม่ผมเอาแผ่นทองเงินนาค สามแผ่นมาฝังที่พื้นบ้าน

ประตูเมืองโบราณต้องมีการวางคาถาอาคมไว้      น่าจะมีเหลืออยู่ให้เห็นบ้าง

ก่อนหน้านี้ได้มีการสำรวจทางโบราณคดีเพื่อหาตำแหน่งที่แน่นอนในความควบคุมของกรมศิลปากรไปแล้วครับ

การขุดครั้งนี้เพื่อยกย้ายฐานรากประตูฯ ออกจากพื้นที่ก่อสร้างและนำส่งมอบให้กับกรมศิลปากรต่อไปครับ

ประตูสามยอดอยู่ไกลๆ  ทิศทางน่าจะมองจากในเมือง
ถ้ามองจากเวิ้ง   สะพานจะบังเพราะมีมุมเอียงตรงแถวสะพาน

ตรงกลางภาพระหว่างตึกแถว จะมีสิ่งก่อสร้างลักษณะคล้ายราวสะพาน ถ้าเป็นการมองออกไปทางนอกเมือง ช่องว่างระหว่างตึกน่าจะเป็นสี่แยกถนนตรีเพชรตัดถนนเจริญกรุง สังเกตจากรถรางที่กำลังเลี้ยวที่กลางสี่แยก

จากหนังสือกรุงเทพเมื่อวานนี้ ของขุนวิจิตรฯ

อธิบายภาพของถนนเจริญกรุงไว้-----

--- เมื่อลงจากสะพานมอญ

ด้านขวามือ เป็นตึกแถวสองชั้น ตรงมุมเดิมใครเช่าไม่ทราบต่อมาเป็นโรงพิมพ์ศรีกรุง
ที่พิมพ์ ศรีกรุงรายเดือน และสยามราษฏร์ฉบับละ 3 สตางค์
ต่อจากนั้นเจ็ดแปดห้องเป็นร้านเสริมสวยร้านแรกในประเทศเป็นของสาวสวยชื่อ ประพี
แล้วสุดตึกแถวเป็นห้าง แอล.ยี.ริกัลตี (ต่อมาเปลี่ยนเป็นห้างเสนามาตยาภรณ์) ถึงแยกสี่กั๊กพระยาศรี

ข้ามถนนไปเป็นห้าง ย.ร.อันเดร ขายของเยอรมันและเพชรพลอย
แล้วเป็นตึกแถวยาวไปจนถึงถนนตรีเพชร(ที่ผ่าน รร.สวนกุหลาบฯ)
ช่วงประมาณกลางตึกแถวนี้มีตรอกชื่อ ตรอกพระยาวิสูตร์ ในตรอกมีบ้านหลายหลัง
หลังหนึ่งคือ พระวรเวทย์พิสิฐ (ซึ่งเป็นพ่อของ ดร.วิทย์ ศิวะศริยานนท์)
ส่วนบ้านริมถนนของใครบ้างไม่รู้ มีห้องหนึ่งเป็นของหมอทาเคดาหมอหนุ่มชาวญี่ปุ่น
ต่อมาหมอย้ายออกไป  ห้องกลายเป็นร้านหนังสือกรุงเทพบรรณาคาร
สมัยสงครามโลกครั้งที่สองร้านนี้โดนระเบิดลง


ห้องจากตรอกพระยาวิสูตร์ไปห้องหนึ่งเป็นร้านบางกอกบรรรณกิจของนายแช เศรษฐบุตร

ข้ามถนนตรีเพชรไปหัวมุมเป็นตึกแถวธรรมดาสามสี่ห้อง (ทางด้านถนนตรีเพชรเหมือนกัน)
หมดตึกแถวทั้งสองด้านเป็นที่กว้างลึกเข้าไปเรียกว่าสนามนํ้าจืด(ต่อมาทำเป็นโรงหนังเจริญกรุง)
สมัยนั้นสนามนํ้าจืดเป็นเวิ้งกว้างมากมีทางออกทั้งถนนทหารบกทหารเรือ(หลังวังบูรพา) และออกถนนตรีเพชรอีกทาง
ในนั้นไม่เห็นมีสนามหญ้า มีแต่บ่อนํ้า มีการจัดการละเล่นต่างๆ ยิงเป้า โยนห่วง ลูกกลิ้ง
บางคราวมีม้าหมุน
มีออกร้านและการแสดงแปลกๆ มนิลาโชว์


ต่อจากทางเข้าสนามนํ้าจืดเป็นตึกแถวสี่ห้าห้องถึงมุมที่เป็นถนนทหารบกทหารเรือ(หลังวังบูรพา)
ข้ามถนนไปเป็นตึกแถวยาวจดถนนมหาไชยที่อยู่ริมกำแพงเมือง
ข้ามถนนมหาไชยตรงมุมเป็นห้าง บี กริม ที่อยู่เชิงสะพานเหล็ก

กลางตึกแถวช่วงนี้มีช่องเข้าไปเป็นโรงละครปราโมทัยของพระโสภณอักษรกิจ
ขุนวิจิตรบอกว่าท่านเดินไปดูหนังที่โรงหนังญี่ปุ่นเชิงสะพานเหล็กบ่อยแต่จำร้านแถวนี้ได้ไม่หมด
ริมทางเข้าโรงละครเป็นร้านสรรพานิชขายเหล้า
ต่อไปห้างปุสตาคารของนายกิมเจ็ง สุสังกรการ
ร้านขายแสตมป์ของนาย วีซี เทียน
ช่วงหลังมีห้างเซ่งซง ตัดรองเท้าของหลวงประดิษฐ์บาทุกา
ห้างจาตุรงค์อาภรณ์ขายเครืองแบบข้าราชการ-เสือป่า
สุดตึกที่มุมถนนมหาไชยเป็นห้างขายยาหมอเหล็ง

เอาทางด้านซ้ายของถนนเจริญกรุงบ้าง(พิมพ์ลำบากเอาแบบย่อๆ)
เริ่มที่ถนนตีทองทางซ้ายซึ่งตรงกับถนนตรีเพชรขางขวามือ
ร้านหัวมุมก่อนจะข้ามถนนตีทองเป็นร้านโรเบิร์ต เลนซ์ ต่อมากลายเป็นห้องฉายานรสิงห์
ข้ามถนนไปเป็นห้องแถวสองชั้นยาวถึงถนนอุณากรรณ (ตรงกับถนนทหารบกทหารเรือ)
เข้าใจว่าเนื้อที่เป็นเขตวังกรมพระยาเทวะวงศ์ ทัังหมด
ตัววังอยู่เลยมาทางสะพานถ่าน เป็นวังใหญ่  
รื้อลงสมัย ร6 ทำเป็นตลาดบำเพ็ญบุญ
เป็นตลาดสมัยใหม่ในยุคนั้น เป็นตึกสูง  
ชั้นบนมีระบำนายหรั่งหัวแดงที่โด่งดัง

ข้ามฟากถนนที่เป็นแยกอุณากรรณ-บูรพา
เป็นตึกแถวยาวถึงถนนมหาไชย
กึ่งกลางตึกแถวมีตรอกใหญ่เหมือนถนน
ลึกไปราวสี่ห้าวาเป็นโรงหนังปริ้นเที่ยเตอร์ หันหน้าไปทางถนนมหาไชย
จากหน้าโรงหนังมีตรอกตรงไปออกถนนมหาไชย(คิดว่า   โรงหนังหน้าหน้าไปตามถนนนี้)
ในตรอกนี้มีห้องแถวยาวตลอดทั้งสองด้านเป็นบ่อนบ้างที่อยู่บ้าง

ต่อจากตรอกโรงหนังปริ้นซ์ฯ ริมถนนเจริญกรุง
เป็นตึกแถวสองชั้นเหมือนอีกฟาก ยาวเกือบสิบห้อง
เคยมีร้านรองเท้าชื่อ ฟุงหลี  ที่มีชื่อดังเหมือนร้านเซ่งซง ที่อยู่ตรงข้าม(ตอนนี้ขุนวิจิตรจำชื่อร้านสับกันหรือไม่?)

อ้างจากข้อความในความเห็นที่ ๖๘

 เมื่อลงจากสะพานมอญ

ด้านขวามือ เป็นตึกแถวสองชั้น ตรงมุมเดิมใครเช่าไม่ทราบต่อมาเป็นโรงพิมพ์ศรีกรุง
ที่พิมพ์ ศรีกรุงรายเดือน และสยามราษฏร์ฉบับละ 3 สตางค์
ต่อจากนั้นเจ็ดแปดห้องเป็นร้านเสริมสวยร้านแรกในประเทศเป็นของสาวสวยชื่อ ประพี

อ้างจากข้อความในความเห็นที่ ๖๘

ต่อจากทางเข้าสนามนํ้าจืดเป็นตึกแถวสี่ห้าห้องถึงมุมที่เป็นถนนทหารบกทหารเรือ(หลังวังบูรพา)

(ห้องตรงกลางตึก คือร้านกาแฟ ออน ล๊อก หยุ่น ... ยังหาโอกาสไปนั่งทานกาแฟโบราณไม่ได้เลย สองห้องสุดท้ายเป็นร้านขายยา

ร้านปืนเพ็ญจันทร์ เมื่อก่อนเป็นร้านขายก๋วยเตี๋ยวเนื้อ ชื่อร้านมิตรโภชนา ปัจจุบันร้านนี้ไปอยู่ที่ท่าพระจันทร์ ตามคำบอกเล่าของลุงแว่น แห่งห้องไร้สังกัด พันทิป)

อ้างถึงข้อความในความเห็นที่ ๖๘

สุดตึกที่มุมถนนมหาไชยเป็นห้างขายยาหมอเหล็ง (อาคารศรีจันทร์)

ปัจจุบันคือร้านขายอะไหล่เครื่องอิเลคทรอนิคส์ ชื่อร้าน บริษัทจเรจำกัด

อ้างจากความเห็นที่ ๖๘

ส่วนบ้านริมถนนของใครบ้างไม่รู้ มีห้องหนึ่งเป็นของหมอทาเคดาหมอหนุ่มชาวญี่ปุ่น ต่อมาหมอย้ายออกไป  
ห้องกลายเป็นร้านหนังสือกรุงเทพบรรณาคาร สมัยสงครามโลกครั้งที่สองร้านนี้โดนระเบิดลง

ปัจจุบันคือร้านหนังสือ นิพนธ์

อ้างถึงความเห็นที่ ๖๘

ช่วงประมาณกลางตึกแถวนี้มีตรอกชื่อ ตรอกพระยาวิสูตร์ ในตรอกมีบ้านหลายหลัง
หลังหนึ่งคือ พระวรเวทย์พิสิฐ (ซึ่งเป็นพ่อของ ดร.วิทย์ ศิวะศริยานนท์)

ตรงนี้ท่านขุนวิจิตรฯ จำผิดครับ ตรอกที่ท่านอ้างถึงนี้คือตรอกภาณุมาศ(ซอยเจริญกรุง ๒) ส่วนตรอกพระยาวิสูตร์อยู่ฝั่งตรงข้ามของถนนเจริญกรุง (ซอยเจริญกรุง ๑)

ชุมชนในซอยนี้ถูกลูกหลงจากระเบิดคราวเดียวกับที่สัมพันธมิตรมาทิ้งลงที่โรงไฟฟ้าวัดเลียบรวมไปถึงโรงเรียนเพาะช่างด้วย (ข้อมูลจากคุณพี่สมชัยครับ)