เรือนไทย

 สวัสดีทุกคน เพิ่งมาโพสข้อความในบอร์ดนี้แต่จริงๆก็เป็นนักอ่านเงามาสักพักแล้วค่ะ เผอิญหาเว็บโพสรูปเห็นว่าเว็บนี้เนื้อหาเกี่ยวข้องกับแนวภาพของเราพอดี ภาพวาดเป็นภาพสีไม้ขนาดเล็กมากเมื่อเทียบกับภาพเทคนิคอื่นที่เคยทำขนาดเท่าไปรษณียบัตรมาตรฐานประมาณ4x6นิ้วแต่รายละเอียดเยอะทีเดียว ส่วนนางอัปสรหินสลักในภาพเป็นนางอัปสรจากปราสาทศีขรภูมิค่ะ  ใครรู้ข้อมูลเกี่ยวกับบทบาทของนางอัปสรแต่ละตนที่ปรากฎในวรรณคดีไทยหรือวรรณคดีต่างชาติที่เข้ามาแพร่หลายในไทยช่วยเล่าให้ฟังคร่าวๆด้วยนะคะอย่างเช่น นางเมนกาในเรื่องศกุนตลา ประมาณนี้น่ะค่ะ  จขกท.ต้องการข้อมูลไปทำงานศิลปนิพนธ์ ขอบคุณค่ะ

ปล.เวลาดูรูปควรย่อให้เท่าขนาดภาพจริงคือ4x6นิ้วเพราะภาพที่โพสมันขยายใหญ่แล้วดูไม่ค่อยสวยค่ะ

ภาพของคุณสวย แต่ใหญ่มาก ทำให้โหลดยาก และกินเนื้อที่ของการเก็บกระทู้ด้วยค่ะ ดิฉันก็เลยย่อลงมาให้นะคะ
คุณหารายละเอียดเรื่องนางอัปสรจาก wikipedia ก็ช่วยได้ในระดับเบื้องต้นค่ะ
แต่ที่เล่าต่อไปนี้ เก็บความมาจาก อภิธานสังเขป พระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ 6  อธิบายศัพท์ต่างๆในเรื่อง ศกุนตลา  มีประวัติและเรื่องราวของนางอัปสรด้วย

คำว่า อัปสร แปลตามศัพท์ว่า "ผู้กระดิกในน้ำ"( หมายถึงผู้เคลื่อนไหวในน้ำ) คำนี้แสดงกำเนิดของนางอัปสรที่เกิดมาจากเกษียรสมุทร ตอนเทพกับอสูรกวนเกษียรสมุทรหรือทะเลน้ำนมเพื่อให้เกิดน้ำทิพย์    ก่อนจะได้น้ำทิพย์ มีของอย่างอื่นๆผุดขึ้นมาก่อน หนึ่งในนั้นคือกลุ่มนางอัปสรจำนวนนับหมื่นแสน  ล้วนเป็นหญิงงาม ประดับกายด้วยถนิมพิมพาภรณ์   และดำรงความสาวอยู่ตลอดไป    แต่ว่าเทพและอสูรทั้งหลายไม่รับนางไปเป็นภรรยา   นางอัปสรจึงตกเป็นของกลางของสวรรค์ 

อัปสรอินเดียอีกแบบหนึ่ง

ขอบคุณค่ะ รบกวนคุณเทาชมพูหรือคนอื่นที่เข้ามาช่วยสอนวิธีย่อรูปด้วย ขอโปรแกรมอะไรก็ได้ที่มันง่ายๆค่ะ

ยังมีเรื่องนางอัปสรให้เล่าอีกค่ะ
ส่วนเรื่องย่อรูป   ไม่ทราบว่าในเครื่องของคุณมีโปรแกรมอะไรคะ   ดิฉันใช้ ACDSee และ Photoscape
คุณเพ็ญชมพูคงสอนได้

ว่าแต่คุณ browse รูปลงในกระทู้เป็นหรือยังคะ
ถ้ายัง คลิกที่ ตัวเลือกเพิ่มเติม  ค่ะ

ย่อหรือขยายรูปไม่น่ายาก ใช้ซูมย่อหรือขยายก็น่าจะได้

ส่วนการตัดภาพบนจอ แนะนำให้คุณมารีนแมมมอล ใช้ SRip32  (https://www.google.co.th/#q=+SRip32+)   ;D

เนื่องจากนางอัปสรเป็นหญิงงาม เป็นสาวเสมอไม่แก่ชรา  เป็นที่ต้องตาต้องใจชาย  จึงมีเรื่องราวความรักของนางอัปสรกับชายเกิดขึ้นหลายคู่ด้วยกัน  ในวรรณคดีไทยที่รู้จักกันก็คือนางอัปสรชื่อเมนกา(อ่านว่าเม-นะ-กา) ถูกพระอินทร์ส่งลงมาทำลายตบะของพระฤๅษีวิศวามิตร   นัยว่าการบำเพ็ญเพียรของฤๅษีเป็นที่หวั่นเกรงของเทวดามาก  จึงต้องส่งผู้หญิงลงมาล่อลวงจนเสียตบะ   หมดฤทธิ์ที่บำเพ็ญมาต้องกลับไปนับหนึ่งใหม่อีก
นางเมนกามีลูกสาวกับพระฤๅษีคนหนึ่งชื่อศกุนตลา   เมื่อคลอดลูกแล้วนางไม่ได้อยู่เลี้ยงลูก   ก็กลับสวรรค์ชั้นฟ้าไปตามเดิม   
เรื่องราวของศกุนตลาต่อจากนั้นหาอ่านได้จากวรรณคดีไทย เรื่อง "ศกุนตลา" พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวค่ะ

ภาพข้างล่างนี้คือท้าววิศวามิตรกับเมนกา

นางอัปสรแม้ว่าเกิดจากน้ำ แต่ก็ไม่ใช่เงือก   เกิดแล้วก็ขึ้นไปอยู่บนสวรรค์   เป็นบริวารของเทพองค์ต่างๆ  จะลงมาอยู่ในโลกก็ด้วยความจำเป็นบางอย่างเท่านั้น      ในรามเกียรติ์รัชกาลที่ 1    กล่าวถึงนางอัปสรเป็นตัวประกอบอยู่หลายนางด้วยกัน   เรียกว่า "นางฟ้า" 
นางอัปสรเหล่านี้ต้องสาปให้มาอยู่บนพื้นโลก   เพราะทำความผิดอย่างใดอย่างหนึ่ง ซึ่งดูจากสายตาคนอ่านก็เป็นความผิดเล็กๆน้อยๆ ไม่ควรจะถึงขั้นเนรเทศ   แต่ก็โดนเนรเทศลงมาจนกระทั่งตัวละครเอกในรามเกียรติ์ไปพบ ช่วยแก้คำสาปให้จึงได้กลับสวรรค์ตามเดิม
นางฟ้าในเรื่องรามเกียรติ์เหล่านี้จะว่าไปก็คือผงชูรส ช่วยทำให้รามเกียรติ์ที่มีแต่เรื่องรบทัพจับศึกกันระหว่างลิงและยักษ์ ได้เปลี่ยนบรรยากาศมีบทพระเอกนางเอกบ้าง    ผู้แต่งจึงให้หนุมานเล่นบทพระเอก มีบทสั้นๆมาช่วยนางฟ้าเหล่านี้กลับไปสวรรค์อย่างเก่า
นางฟ้าหรือนางอัปสรเหล่านี้ก็คือ
    บุษมาลีอยู่ในเมืองบายัน หรือมายัน
    วานรินทร์ อยู่ในถ้ำเขาอากาศ
    เสาวรี อยู่ในถ้ำเวภารบรรพต
    สุวรรณมาลี อยู่กลางแม่น้ำ สามพระยาวานรไปพบเมื่อครั้งไปถวายแหวนนางสีดา

นางอัปสร ฝีมือจักรพันธุ์ โปษยะกฤต

ขอบคุณทุกคนที่ช่วยตอบค่ะ ความรู้ทั้งนั้น

ฝรั่งเขาก็มีอะไรคล้ายๆนางอัปสรนะคะ   เรียกว่า nymph   แต่ว่าไม่ได้อยู่บนฟ้า   อยู่ตามทุ่งนา ต้นไม้ แม่น้ำลำธาร    พวกนี้เหมือนนางอัปสรตรงที่เป็นสาวเสมอสวยเสมอ     และก่อตำนานรักกับมนุษย์และเทพอยู่หลายตำนานด้วยกัน
ภาพข้างล่างนี้เป็นฝีมือวาดของ  John William Waterhouse   ชื่อว่า  Hylas and the Nymphs  มาจากวรรณคดีโรมัน ว่าด้วยเรื่องเฮอร์คิวลิส   
ฮีลาสเจ้าหนุ่มในรูปนี้เป็นคนสนิทของเฮอร์คิวลิส   เป็นหนุ่มน้อยรูปหล่อ  วันหนึ่งไปตักน้ำมาให้พรรคพวกดื่มกินกัน   บรรดา nymph ที่อาศัยอยู่ในบึงนั้นเห็นฮีลาสก็นึกชอบใจ  เลยพาไปอยู่ด้วยกัน     ฮีลาสก็หายไปในบึงไม่กลับมาอีกเลย
 

กลับมาทางตะวันออกอีกครั้ง 
เขมรได้รับอิทธิพลจากอินเดียมาตั้งแต่โบราณ ก่อนไทยจะมีอาณาจักรสุโขทัยเสียอีก     อิทธิพลของศาสนาพราหมณ์หรือฮินดูก่อให้เกิดศิลปะต่างๆในเขมร อย่างหนึ่งก็คือนางอัปสรที่กลายมาเป็นอาภรณ์ประดับเทวสถานต่างๆ ไม่เฉพาะแต่นครวัดเท่านั้น
ตามที่เล่าในตำนาน   นางอัปสรได้ชื่อว่าชำนาญเรื่องดนตรีและระบำรำฟ้อนต่างๆ    ภาพสลักที่เทวสถานต่างๆจึงมีรูปนางอัปสรที่จับระบำฟ้อนถวายเหล่าเทพเจ้าด้วยค่ะ

นางอัปสรถือกำเนิดมา   นางเป็นหญิงสาวเจริญวัยเต็มที่  รูปร่างงดงามประดับด้วยถนิมพิมพาภรณ์ต่างๆ   ดังนั้นช่างจึงสามารถ "เล่น" กับอาภรณ์ประดับกายแบบต่างๆของนางอัปสรได้เต็มที่  เมื่อสลักหินลงไป
ศิราภรณ์ของนางอัปสรในรูปข้างล่างนี้ งดงามมาก

นางอัปสร รัมภา ได้ชื่อว่าสวยที่สุดในบรรดานางอัปสรถูกส่งตัวมาทำลายตบะพระฤๅษีวิศวามิตรอีกเป็นครั้งที่สอง   แต่คราวนี้ทำไม่สำเร็จ  ถูกพระวิศวามิตรสาปให้กลายเป็นก้อนหินอยู่พันปี จนกว่าพระรามจองถนนไปลงกา ขนหินไปถมถนนเมื่อใดจึงจะพ้นคำสาป

นางอัปสรอินเดีย

นางอัปสรตนนี้โครงหน้าสวยมาก

เคยได้ดูสารคดีรายการหนึ่งเค้าไปถ่ายทำเรื่องของยุคศิลปขอมโบราณที่นครวัด ภายในกำแพงนครวัดมีนางอัปสรานางหนึ่ง ที่สวยที่สุดในบรรดาหลายๆพันตน
และคนที่นั่นเค้าได้ทำแท่นบูชานางอัปสรานางนี้ด้วย พอมีใครทราบเกี่ยวกับนางอัปสรานางนี้บ้างครับ พยายามหาข้อมูลย้อนหลังก็ไม่เจอซะแล้ว

                                 
                                     http://www.youtube.com/watch?v=nR-U8oj7wi8


                     ดูนางรำชาวกัมพูชาคนนี้ ช่างสวยจริงๆ ไม่แน่ใจว่าเป็็นใครน่าจะเป็นเชื้อพระวงศ์ชั้นเจ้านาย แต่คงไม่ใช่เจ้าหญิง บุปผาเทวี

ขออนุญาตพาเข้าห้องเรียนวิชาภาษาไทย หัวข้อที่เรียนในวันนี้คือเรื่อง "ลักษณนาม"

ท่านรอยอินให้ความหมาย อัปสร = นางฟ้า แต่แปลกอยู่ที่ให้ใช้ลักษณนามต่างกันคือ

อัปสร  ใช้   นาง  

นางฟ้า ใช้   องค์  

ส่วน นางไม้ เช่นเดียวกับ ฤๅษี คือ ใช้ ตน

(http://ptcdn.info/emoticons/smiley/อมยิ้ม04.png)

ใช่นางตะเภาเหาะของคุณชายคึกฤทธิ์หรือเปล่าหนอ  ;)


หากยังติดใจเรื่องของนางตะเภาเหาะว่าจะลงเอยอย่างไร ติดตามอ่านได้ที่ บล็อกของคุณศุภศรุต (http://www.oknation.net/blog/print.php?id=80309)

(http://ptcdn.info/emoticons/smiley/อมยิ้ม16.png)

มาดูนางอัปสรของสีคิริยา  ประเทศศรีลังกาบ้างค่ะ

อีกภาพหนึ่ง

นางอัปสรจีน

 นางอัปสรหินสลักศิลปะเขมรที่คุณเทาชมพูโพสมาอยู่ที่ปราสาทอะไรคะรู้สึกว่าโครงหน้าเรียวต่างจากนางอัปสรเขมรส่วนใหญ่ รบกวนช่วยโพสรูปแบบด้านหน้าชัดๆด้วยค่ะถ้ามีจะเอาไปวาดรูปประกอบรายงาน แล้วนางอัปสรชื่อรัมภาอยู่ในเรื่องรามายณะใช่ไม๊คะ ขอบคุณค่ะ ครั้งนี้ถามเยอะเลย

รูปเหล่านี้ดิฉันเอามาจากอินเทอร์เน็ตค่ะ    ไม่ได้ถ่ายเอง   ถ้าหากว่าในเว็บลงหน้าด้านนี้ด้านเดียว ไม่มีด้านตรง ดิฉันก็ไม่รู้ว่าจะไปหาที่ไหนมาให้อีก
นางอัปสรที่คุณถามน่าจะอยู่ที่ปราสาทนครวัดค่ะ
เรื่องรัมภาและพระฤๅษีวิศวามิตรเป็นตำนานเรื่องย่อยๆในมหาภารตะ  และเรื่องของรัมภาปรากฏในรามายณะด้วยค่ะ

คำว่าอัปสร  เรียกว่า Apsara หรือ Apsaras   คุณอยากค้นรูปก็พิมพ์คำนี้ในกูเกิ้ล  จะเจออีกมากค่ะ 

รูปนางอัปสรเขมร  ศิลปะร่วมสมัย
ดูเพิ่มเติมได้ที่
http://www.pinterest.com/champasar1372/khmer-arts/

ไม่เคยดูสารคดีรายการนี้ครับ แต่ก็มีนางอัปสรอยู่ในใจ 3 นาง ที่พอจะเข้าเค้าอยู่บ้าง คือ

1. อัปสราวตาร เป็นปางหนึ่งของพระนารายณ์ (หรือพระวิษณุ) ที่อวตารเป็นนางอัปสรหลอกล่อเหล่าอสูร เพื่อให้เหล่าเทวดาได้ดื่มน้ำอมฤตที่ได้จากการกวนเกษียรสมุทร ถ้าไม่สวยงามอย่างที่สุดก็คงจะหลอกล่อเหล่าอสูรไม่สำเร็จ

2. พระแม่ลักษมี เป็นชายาของพระนารายณ์ (หรือพระวิษณุ) เป็นนางอัปสรกำเนิดจากฟองน้ำในคราวกวนเกษียรสมุทร ซึ่งน่าจะสวยงามมากเช่นกัน จนพระอิศวรต้องแก้ปัญหามิให้เกิดการแย่งชิงของเหล่าเทวดาและอสูร ด้วยการให้นางอัปสรเลือกคู่เอง นางก็เลือกเต่า ซึ่งเป็นปางหนึ่งของพระนารายณ์ (กูรมาวตาร) ที่เสียสละตัวเองช่วยหนุนระหว่างการกวนเกษียรสมุทร

3. นางอัปสรที่อยู่ใกล้กับใจกลางปรางค์ประธาน ที่ชาวเขมรจำนวนไม่น้อยเชื่อว่า ผู้ใดที่มีลูกยากและปรารถนาจะมีลูกก็ให้ไปอธิษฐานเอาจากนางอัปสร ด้วยการลูบคลำที่หน้าอก

ทั้ง 3 นาง ต่างก็คู่ควรให้คนที่นั่นเค้าได้ทำแท่นบูชา แต่ถ้าให้เลือก(เดา)ว่าจะเป็นนางใด ผมยกให้ "อัปสราวตาร" อวตารพระนารายณ์เป็นเต็งหนึ่งครับ

ปล. ที่ เว็บผู้จัดการ (http://www.manager.co.th/Travel/ViewNews.aspx?NewsID=9480000131974) เค้ายกให้ นางอัปสราที่มีความสวยสง่าและมีองค์ประกอบแห่งความงามมากที่สุด ก็คือ อัปสรานางหนึ่งที่แอบอยู่ในหลืบข้างช่องประตูใจกลางปรางค์ประธาน มีใบหน้าอมยิ้มยกสองมือมือประคองถือดอกไม้ (ยืนข้างหลังนางอัปสรขอลูก จากภาพข้างล่างครับ) แต่จะเป็นอัปสราวตารหรือพระแม่ลักษมี หรือเป็นแค่อัปสรานางหนึ่งที่สวยงามที่สุดจนถึงขั้นทำแท่นบูชาให้หรือเปล่า ไม่ทราบครับ  ;D

ไปเจอรูปนี้เข้าโดยบังเอิญเมื่อกำลังหารูปอัปสราวตารมาให้คุณพี     คิดว่าเป็นนางอัปสรที่คุณ marine ต้องการ
รูปในเว็บขยายใหญ่กว่านี้มาก  ดูได้ที่นี่ค่ะ
http://www.pixpros.net/forums/showthread.php?t=1775

หมายถึงรูปนี้ใช่ไม๊ครับ?

(http://www.reurnthai.com/index.php?action=dlattach;topic=4316.0;attach=18127;image)


เดินตามลายแทงที่ท่านอาจารย์ใหญ่ให้ไว้ไปเรื่อยๆ พักใหญ่  :-[ ระหว่างทางก็แอบแวะดูสาวๆ เขมรนุ่งน้อยห่มน้อยถ่ายรูปเลียนแบบนางอัปสราไปด้วย ในที่สุดเด็กชายพีก็เจอภาพถ่ายหน้าตรง (http://www.boostdam.net/stories/APSARA.html) (ถ้าใช่นางอัปสราข้างบนนะ) เข้าใจว่าความสวยเฉี่ยวของนางอัปสรานางนี้ เป็นความงามที่เนรมิตจากแสงเงาและโปรแกรมโฟโต้เฉาะ และน่าจะสวยที่สุดในมุมด้านข้างอย่างที่เห็นในภาพข้างบน

ภาพที่เอามาฝากข้างล่างนี้ถูกสั่งย่อเอาไว้ครับ ถ้าหากต้องการชมรูปที่เจ้าของภาพเตรียมไว้ให้คลิกดู ลิงค์ของภาพล่างซ้าย (http://us.123rf.com/400wm/400/400/jimmyfitness/jimmyfitness1101/jimmyfitness110100021/8684715-apsara-de-angkor-de-camboya-en-la-pared-de-angkor-wat.jpg) และ ลิงค์ของภาพล่างขวา (http://www.boostdam.net/stories/apsara-angkor.jpg)

(http://us.123rf.com/400wm/400/400/jimmyfitness/jimmyfitness1101/jimmyfitness110100021/8684715-apsara-de-angkor-de-camboya-en-la-pared-de-angkor-wat.jpg)  (http://www.boostdam.net/stories/apsara-angkor.jpg)

รูปล่างสุดจากเว็บ นี้ (http://static.panoramio.com/photos/large/59157663.jpg) แต่ถ้าคุณ marinemammal จะเอารูปก่อนหน้า คงต้องปรับแสงสีเสียงให้คมชัดก่อนนำไปเป็นแบบเอาเองล่ะครับ

ปล. โอ๊ะโอ... ชนกลางอากาศกับอาจารย์ใหญ่ แถมภาพของอาจารย์ใหญ่ยังชัดกว่าเยอะเลย แหะๆ เด็กชายพีหาภาพอัปสรานางนี้ชัดเป๊ะๆ ยังไม่เจอเลยครับ เจอแต่นางแบบนุ่งน้อยห่มน้อยเพียบเลยยยย

แถมนางอัปสรให้อีก 1 รูป   ดูเธอดี๊ด๊ามาก ยิ้มโชว์ฟันเต็มปากทีเดียว

สวยนะคะแต่ละนาง...

นางอัปสรรัมภามีบทบาทในนวนิยายเรื่อง "พิมมาลา" ด้วยนะคะ เป็นแม่ทูนหัวนางเอก เพราะมีศีลเสมอกัน อิอิ

ใช่ค่ะคุณmrpzone นางอัปสรนางนี้แหละค่ะที่ต้องการรูป ขอบคุณมากค่ะ

         นางอัปสรา ในไทยที่ ปราสาทบ้านระแงง(อ.ศีขรภูมิ จ.สุรินทร์)

               http://www.oknation.net/blog/print.php?id=321681

ภาพจาก      http://www.manager.co.th/Travel/ViewNews.aspx?NewsID=9520000097482

          จากบทความ อัปสร นางบำเรอชั้นเทพ

คอลัมน์ ภูมิบ้านภูมิเมือง  โดย บูรพา โชติช่วง นสพ. สยามรัฐ วันนี้ ๖ ธ.ค. ๒๕๕๖

        ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช ได้กล่าวนางอัปสรปราสาทนครวัด กัมพูชา ในหนังสือ “ถกเขมร” 2495

    “นางอัปสรแต่ละตนนั้นแบบบางราวจะปลิว เหมือนกับสลักไว้ด้วยวัตถุที่มิใช่ศิลา แต่เบาและใส
สะอาด นางอัปสรทุกตนซ่อนยิ้มไว้ในใบหน้า ซึ่งมิใช่ยิ้มอันเต็มไปด้วยกิเลสตัณหาของมนุษย์ แต่
เป็นรอยยิ้มอันเกิดจากความสุขของสวรรค์ยิ้มที่สะอาดและแจ่มใสเหมือนกับเมฆยามอรุณ”

       ในหนังสือ “อมนุษย์นิยาย” ของอาจารย์ ส.พลายน้อย (ฉบับพิมพ์ครั้งที่สอง: 2535) กล่าวดังนี้

        “ในพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถานได้อธิบายคำว่าอมนุษย์ไว้ว่า “ไม่ใช่คน หมายความว่า
ผี สาง เทวดา ยักษ์”  ซึ่งเป็นความหมายโดยสรุป แต่ถ้าเราต้องการจะรู้ให้มากไปกว่านั้น หรือต้องการ
รายละเอียดให้มากขึ้นไปอีกก็จะต้องค้นหาจากที่อื่น เช่น ในวรรณคดีสันสกฤตได้แบ่งพวกอมนุษย์ออก
เป็น 10 พวกด้วยกันคือ วิทยาธร, อัปสร, ยักษ์ รากษส, คนธรรพ์, กินนร, ปีศาจ, คุหยัก, สิทธ และภูต

       ในหนังสือบาลีอภิธานนัปปทีปิกาได้เพิ่มกุมภัณฑ์เข้ามาอีกพวกหนึ่ง และในตำราบางเล่มก็ว่ามี
นาค ครุฑ และมโหราค(งูใหญ่ชนิดหนึ่ง) แปลกออกไป ฉะนั้น ถ้ารวมเฉพาะที่แตกต่างกันแล้วก็จะมี
จำนวนอมนุษย์มากกว่า 10 และเรื่องราวของพวกเหล่านี้ก็ดูปนๆ กันอยู่ยากแก่การอธิบายอยู่ไม่น้อย”

       “อัปสร ในพจนานุกรมแปลไว้ว่า นางฟ้า แต่พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงแปล
ตามศัพท์ว่า “ผู้กระดิกในน้ำ”

ภาพ Apsara dancers at Angkor Wat จาก rickmann-uk.com

       รามายณกล่าวว่า เมื่อพระเป็นเจ้าทั้งหลายได้กวนเกษียรสมุทรเพื่อทำน้ำอมฤตนั้น ก่อนที่
จะได้น้ำอมฤตขึ้นมามีอื่นๆ ขึ้นมาก่อนหลายอย่าง อย่างหนึ่งคือ อัปสร ซึ่งผุดขึ้นมานับด้วยหมื่น
ด้วยแสน ล้วนเป็นหญิงที่มีรูปงามๆ และประดับด้วยเครื่องถนิมพิมพาภรณ์อย่างงาม แต่ทั้งเทวดา
และอสูรไม่รับไปเป็นคู่ครอง เพราะฉะนั้นพวกอัปสรจึงเลยตกอยู่เป็นของกลาง จึงได้นามว่า
สุรางคนา (เมียเทวดาทั่วๆ ไป) และสุมทาตมชา (สตรีผู้เต็มไปด้วยความมัวเมา หรือความเพลิดเพลิน)

       ในหนังสือพวกปุราณต่างๆ แบ่งอัปสรเป็นคณาหลายคณาอันมีนามต่างๆ กัน วายุปุราณว่ามี 14 คณา
แต่ตำรับหริวํศะว่ามี 7 คณา กับยังมีแบ่งเป็น 2 จำพวก คือเป็น ไทวิกะ (นางฟ้า) จำพวกหนึ่ง เลากิกะ
(นางดิน) จำพวกหนึ่ง ในว่าไทวิกะอัปสรมี 10 นาง เลากิกะอัปสรมี 34 นาง พวกอัปสรเหล่านี้ที่สำหรับ
มีเรื่องรักใคร่กับวีรบุรุษ เช่นนางอุรวศี ซึ่งรักกับท้าวปุรูรพ ดังมีเรื่องนาฎกะ ซึ่งกาลิทาสแต่งไว้อีกเรื่องหนึ่ง
ชื่อเรื่อง “วิกรโมรวศี” หรือมิฉะนั้นก็ทำลายพิธีผู้บำเพ็ญตบะ อย่างเช่นนางเมนะกากับพระวิศวามิตร เป็นต้น

       สรุปรวมความว่า อัปสรเป็นนางฟ้าจำพวกหนึ่งซึ่งมีรูปงามเป็นที่น่าพึงใจและช่างยั่วยวน แต่ความประพฤติ
ไม่สู้จะเป็นอย่างสตรีที่สุภาพนัก และช่างมารยาจำแลงแปลงตัวได้หลายอย่าง ไม่รู้จักรักใครได้ยั่งยืน มีเสน่ห์
ซึ่งทำให้ชายหลงจนในพระอถรรพเวทต้องมีมนตร์หรือาถรรพณ์ไว้กันหรือแก้เสน่ห์ของอัปสร

         คำว่า อัปสร เป็นคำที่เราเอามาจากคำภาษาสันสกฤตว่า อปฺสรสฺ ส่วนในภาษาบาลีใช้ว่า อจฺฉรา

Statue of an Apsara Dancing Unknown artist, Uttar Pradesh, India

จาก http://ferrebeekeeper.wordpress.com/tag/buddhist/

      คำว่าอัปสรมีปรากฏในวรรณคดีไทยและในตำนานพุทธศาสนาอยู่เสมอ มีความสามารถใน
การบรรเลงดนตรีสมกับที่กล่าวกันว่ามักเป็นภรรยาของพวกคนธรรพ์ด้วย

        ในหนังสือ “ลลิตวิสูตร” ปฐมสมโพธิฝ่ายมหายานได้กล่าวถึงจำนวนนางอัปสรไว้ว่า
“นางอัปสรชั้นเทวดาจาตุมหาราชแปดสิบสี่แสน และนางอัปสรชั้นดาวดึงส์ ชั้นยามา ชั้นดุสิต
ชั้นนิมมานรดี ชั้นปรนิมิตวสวดี ชั้นละแปดสิบสี่แสน ก็ถือเครื่องดนตรีและสังคีตเครื่องเป่า
เข้าไปบูชาพระโพธิสัตว์”

        และอีกตอนหนึ่งกล่าวว่า “นางอัปสรหลายหมื่นมาสำแดงตนประโคมด้วยสังข์กลองตะโพน
บัณเฑาะว์ระฆัง” ดังนี้ก็แสดงว่านางอัปสรเป็นพวกดนตรีด้วย มิใช่จะมีหน้าที่เป็นเพียงนางบำเรอ

         อีกตอนหนึ่งได้กล่าวถึงรัศมีของนางเทพอัปสรไว้ว่า “นางเทพอัปสรหกหมื่นมีรัศมีดังทองคำ
อันงามวิมลบริสุทธิ์และมีรัศมีดังพระจันทร์พระอาทิตย์ มีเสียงกึกก้องไพเราะ” นี่เป็นคุณสมบัติของ
นางอัปสรที่ได้จากวรรณคดี”

ภาพจากวิกกี้ Flying Apsara, the celestial maiden on Borobudur bas-relief,
Central Java, Indonesia.