เรือนไทย

   เนื่องด้วยเดือนตุลาคมที่ผ่านมา (พ.ศ.๒๕๕๗) เป็นช่วงปิดเทอม ทางครอบครัวจึงได้เดินทางไปท่องเที่ยวในกลุ่มจังหวัดภาคเหนือตอนล่างบางจังหวัด ได้แก่ เพชรบูรณ์ พิษณุโลก อุตรดิตถ์ สุโขทัย ตาก และกำแพงเพชร ได้ไปท่องเที่ยวหลายสถานที่ ทั้งทางธรรมชาติ และทางวัฒนธรรม
    วัดที่มีจิตรกรรมฝาผนังก็เป็นจุดหมายหนึ่งในการเดินทางครั้งนี้ มีหลายวัดที่ได้ไป เช่น วัดศรีมงคลบ้านนาทราย เพชรบูรณ์ วัดกลาง อุตรดิตถ์ ซึ่งเท่าที่สังเกตในห้องชมรม ก็มีกระทู้ที่กล่าวถึงวัดเหล่านี้ไปแล้ว ก็ขอที่จะไม่กล่าวซ้ำ
   แต่จะกล่าวถึง อำเภอลับแล อำเภอเล็กๆแห่งหนึ่งของ จังหวัดอุตรดิตถ์ ที่นอกจากจะมีสถานที่ท่องเที่ยวทางธรรมชาติอย่าง น้ำตกแม่พูล ม่อนฤาษีแล้ว ยังมีวัดเก่าแก่โบราณอยู่หลายวัดทีเดียว ซึ่งจะได้กล่าวในกระทู้นี้ครับ  :)

   ...ขอแทรกภาพ วัดศรีมงคล เพชรบูรณ์ ที่ไปมาล่าสุด...

 ประตูเมืองลับแล เป็นเหมือนสัญลักษณ์ของอำเภอนี้ ใครที่มาก็ต้องถ่ายรูปด้วย เหมือนกับสถานที่ท่องเที่ยวโด่งดังอื่นๆ สังเกตที่บานประตูด้านล่าง เป็นการจำลองจากบานประตูของ วัดดอนสัก

   กิจกรรมที่แนะนำอีกอย่างหนึ่งเมื่อมาอำเภอลับแล คือ การขี่จักรยานชมเมือง ซึ่งสามารถยืมรถจักรยานที่ศูนย์บริการข้อมูลท่องเทียว (ข้างประตูเมือง) โดยเส้นทางจะเริ่มในซอยข้างข้างศูนย์ฯติดกับคลอง เมื่อขี่ไปจะพบกับวิวทุ่งนา และวัดแรกที่ผมแวะในคราวนี้

   ถึงแล้ว...วัดป่ายาง วัดเก่าแก่สมียกรุงศรีอยุธยาตอนปลาย (แต่ดูเหมือนบูรณะมาหลายครั้ง)

   .วิหาร.

 อุโบสถ อยู่ข้างๆกัน

 บานประตูวิหาร
 ภาพวาดหน้าอุโบสถ
 เจดีย์   และ
 วิหาร หลวงพ่อน้อย พระเกจิชื่อดังที่เคยจำพรรษาอยู่ที่วัดนี้

 (เดี๋ยวกลับมาต่ออีกสักครู่ครับ)

 บนเส้นทางจักรยาน จะมีอีกสถานที่หนึ่งที่น่าสนใจ คือ บ้านไม้โบราณของชาวลับแลในอดีต ทุกวันนี้ทายาทของเจ้าของบ้านหลังนี้ก็ยังคงพักอาศัยอยู่ สามารถขอเข้าไปชมได้
 ทานข้าวเช้าเสร็จ ออกนอกตัวอำเภอไปนิด ชม น้ำตกแม่พูล

   และก็มาถึง...วัดดอนสัก
   วัดเก่าแก่สมัยกรุงศรีอยุธยา ที่โดดเด่นด้วยลวดลายการแกะสลักบานประตูไม้สัก เป็น ๑ ใน ๓ บานประตูที่สวยงามของจังหวัดอุตรดิตถ์ ซึ่งมีกระทู้กล่าวถึงวัดนี้ไปแล้ว ขอลงเพียงแต่รูปเท่านั้นนะครับ

เดี๋ยวมาต่อวันพรุ่งนี้นะครับ  :) :) :)

คนจังหวัดนี้พูดภาษาเหนือกันมั้ยคะ

คนอุตรดิตถ์มีพูดภาษาเหนือในบางอำเภอ บางอำเภอก็พูดไทยค่ะ คล้ายๆคนตาก ฝั่งติดเหนือก็พูดเหนือ ฝั่งติดกลางก็พูดไทย

เป็นตามนั้นเลยครับ คนในอำเภอลับแลก็พูดภาษาเหนือ และภาษาไทยภาคกลางปะปนกันครับ
 .
 .
 .
   ต่อจากเมื่อวาน...หลังจากกลับเข้าอำเภอ แวะชมศูนย์ข้อมูล แล้วลงไปทางทิศใต้ของอำเภอ เป็นที่ตั้งของ ตำบลทุ่งยั้ง อดีตเมืองโบราณสมัยสุโขทัย มีโบราณสถานปรากฏอยู่หลายแห่งด้วยกัน รวมถึง
วัดพระบรมธาตุ ด้วย วัดเก่าแก่สมัยกรุงศรีอยุธยาดังปรากฏหลักฐานคือ พระวิหารหลวง และภาพจิตรกรรมฝาผนังด้านใน วาดเป็นเรื่องสังข์ทอง ซึ่งมีความสัมพันธ์กับ เวียงเจ้าเงาะ เมืองโบราณใกล้เคียง ซึ่งก็มีกระทู้อธิบายข้อมูลวัดแห่งนี้ไปแล้วเช่นกันครับ

   ภาพจิตรกรรมฝาผนังในพระวิหารหลวง ลบเลือนไปเยอะเหมือนกัน

   ภาพจากผนังด้านทิศใต้ มีใครพอทราบไหมครับว่าเป็นตัวละครใด จากวรรณคดีเรื่องอะไร ส่วนตัวคิดว่าน่าจะเป็น เจ้าเงาะ จากวรรณคดีเรื่องสังข์ทอง

   ถัดมาทางทิศตะวันตกของวัดพระบรมธาตุ เป็นที่ตั้งของศาสนสถานและโบราณสถานที่สำคัญอีกแห่งหนึ่ง คือ วัดพระแท่นศิลาอาสน์ สถานที่ประดิษฐาน พระแท่นศิลาอาสน์ พระแท่นที่เชื่อกันว่าพระพุทธเจ้าเคยเสด็จฯมาประทับ เป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ของจังหวัดอุตรดิตถ์ และปรากฏอยู่ในตราสัญลักษณ์ประจำจังหวัดด้วย
   การมาวัดพระแท่นศิลาอาสน์ครั้งนี้ ทำให้พบว่าวัดแห่งนี้มีภาพจิตรกรรมฝาผนังเก่าปรากฏอยู่ด้วย ซึ่งไปอ่านในแหล่งข้อมูลต่างๆก็ไม่ได้กล่าวถึง โดยภาพจิตรกรรมปรากฏอยู่น้อยมาก คือ บริเวณผนังทางเข้าพระวิหาร และผนังภายในพระวิหารแค่ผนังเดียว ทำให้สงสัยว่า ในพระวิหารนี้เคยมีภาพจิตรกรรมวาดเต็มผนัง แล้วถูกลบวาดใหม่หรือเปล่า
   ในวัดมีพิพิธภัณฑ์พื้นบ้าน เป็นที่เก็บของธรรมาสน์บุษบกสมัยอยุธยา และธรรมาสน์สมัยรัชกาลที่ ๕

   พระแท่นศิลาอาสน์ ประดิษฐานในบุษบก มีการก่อฐานสูงรอบๆ ต้องมองทางกระจกที่ติดไว้จึงจะเห็นพระแท่น ผนังในพระวิหารวาดขึ้นโดยพระสงฆ์รูปหนึ่งในวัด (ปัจจุบันท่านยังจำพรรษาที่วัดนี้ และผลงานของท่านจัดแสดงอยู่มนพิพิธภัณฑ์) เป็นเรื่องราวตำนานพระแท่นศิลาอาสน์ และตำนานอำเภอลับแล ซึ่งวาดเสร็จเมื่อไม่นานมานี้ ยกเว้น...ผนังข้างประตูทิศใต้

   ...นี่คือ ภาพจิตรกรรมฝาผนังเก่าที่ยังคงหลงเหลืออยู่แค่ผนังเดียวในพระวิหารนี้ เป็นภาพพระพุทธเจ้าประทับอยู่บนพระแท่นพร้อมด้วยพระอานนท์ และภาพสัตว์แทนพระพุทธเจ้า ๕ พระองค์
ที่แย่มากๆ คือ ทางวัดนำตู้สะเดาะเคราะห์มาตั้งขวางหน้าผนังนี้ ทำให้มองได้ไม่ทั่วทั้งผนัง จึงถ่ายรูปมาได้เท่านี้แหละครับ

   ภาพด้านล่าง หรือ ภาพสัตว์ ๕ ชนิดที่เป็นตัวแทนพระพุทธเจ้า ๕ พระองค์ที่เคยมาประทับที่พระแท่นแห่งนี้ (ยกเว้นองค์ที่ ๕ ที่จะมาประทับในอนาคต) น่าเสียดายที่ถูกตู้สะเดาะเคราะห์บังจนแทบมองไม่เห็น เริ่มจากภาพแรก ไก่ (พระกกุสันธะ) และ วัว (พระโคตมะ)

   ต่อมา เป็นภาพ เต่า (พระกัสสปะ) และ สิงห์ (พระศรีอาริยเมตไตรย)

   ถามว่า...รูป นาค (พระโกนาคมน์) หายไปไหน คำตอบคือ ถูกตู้บังจนมิด ไม่มีมุมไหนที่ถ่ายภาพได้เลยครับ  :'( (ความคิดเห็นที่ ๑๕ ภาพตรงกลาง มองเห็นผนังนี้ได้นะครับ อยู่ทางขวามือ คงทราบแล้วว่าถูกตู้สะเดาะเคราะห์บังอย่างไร)
   สอบถามผู้รู้เล็กน้อยครับ จิตรกรรมฝาผนังที่ปรากฏนี่เป็นศิลปะในช่วงยุคสมัยใดหรือครับ  ???

   ที่ผนังบริเวณด้านหน้าบ้างครับ เป็นภาพเทวดานมัสการพระพุทธเจ้า ตอนที่ถ่ายภาพยืนห่างไปหน่อย ภาพอาจจะไม่ชัด ต้องขออภัยด้วยนะครับ

   ภาพบริเวณข้างประตูด้านล่าง เป็นภาพเทวดา

   ภาพเหนือซุ้มประตู เป็นภาพพระพุทธเจ้า พระสาวก และเทวดา (รูปล่างสุดมีใครเห็นตัวอะไรไหมครับ  :D ;))

   จบเรื่องวัดพระแท่นศิลาอาสน์ ด้วยภาพลวดลายบานประตูทางเข้ารั้วพระวิหาร...เดี๋ยวกลับมาต่อ อีกสักครู่ครับ

   กลับมาต่อกันครับ คราวนี้ย้อนกลับไปที่เส้นทางไปน้ำตกแม่พูล บนเส้นทางนี้มีวัดเก่าแก่ที่น่าสนใจอยู่หลายวัด อย่างเช่น วัดเจดีย์คีรีวิหาร แห่งนี้ สร้างขึ้นในสมัยสมเด็จพระมหาธรรมราชาที่ ๑ (ลิไท)แห่งกรุงสุโขทัย ภายในวัดปรากฏศาสนาสถานที่น่าสนใจหลายแห่ง เช่น พระเจดีย์ อุโบสถเก่า อุโบสถใหม่ แต่ช่วงที่ไปเป็นเวลาเย็นมากแล้ว จึงได้แต่เก็บภาพพระเจดีย์มาครับ

   อีกวัดหนึ่ง คือ วัดท้องลับแล บังเอิญไปเห็นภาพถ่ายที่ศูนย์ข้อมูล แล้วก็มาเจอวัดนี้ระหว่างทางพอดี วัดท้องลับแลเป็นวัดเก่าแก่ ไม่ปรากฏหลักฐานในการก่อสร้าง แต่ได้รับการบูรณะครั้งใหญ่ในปี พ.ศ.๒๔๒๐ ศาสนสถานในวัดนี้ได้รับอิทธิพลจากศิลปะล้านนา จุดเด่นของวัดมีหลายจุดด้วยกัน อย่างเช่น หอพระไตรปิฎก แห่งนี้ (รบกวนผู้รู้เล็กน้อย หอไตรศิลปะแบบนี้น่าจะอยู่ในช่วงยุคสมัยใด และเป็นศิลปะล้านนาใช่หรือไม่)

   อาคารที่อยู่ข้างๆหอไตร ลายปูนปั้นซุ้มประตูหน้าต่างสวยงามเหมือนกัน

   วิหาร ตอนแรกคิดว่าไม่มีอะไร เพราะไม่ได้เป็นสถานที่ท่องเที่ยวโด่งดังเท่าไร แต่พอเข้าไปเท่านั้นแหละครับ ถึงได้เจอกับ "ภาพจิตรกรรมฝาผนัง" โดยบังเอิญอีกแล้ว ซึ่งก็ไม่ได้มีแหล่งข้อมูลนั้นกล่าวถึงเรื่องนี้เช่นกัน เดี๋ยวจะทยอยลงภาพให้ดูครับ

   พระประธานในวิหาร เป็นศิลปะพื้นบ้าน

   จิตรกรรมฝาผนังของวัดนี้ เป็นศิลปะแบบพื้นบ้าน วาดเป็นเรื่อง พุทธประวัติ มหาเวสสันดรชาดก และพระมาลัย
ผนังด้านหลังพระประธาน เป็นเรื่องพุทธประวัติ ภาพตอนปรินิพพาน ดูแปลกกว่าวัดอื่นๆ

   ผนังตรงข้ามพระประธาน เป็นภาพพระมาลัยโปรดสัตว์ในนรก (บน) และภาพมหาเวสสันดรชาดก (ล่าง)

   ผนังด้านข้างพระประธาน เป็นเรื่องมหาเวสสันดรชาดกเช่นกัน

   ข้างวิหาร คือ อุโบสถ สร้างในระยะเวลาไล่เลี่ยกัน แต่อุโบสถเพิ่งถูกบูรณะไปไม่นานมานี้ สิ่งที่น่ามหัศจรรย์ คือ ในช่วงเวลาเที่ยงถึงบ่าย เมื่อปิดประตูหน้าต่างในอุโบสถหมดทุกบาน จะปรากฏ เงาพระธาตุหัวกลับ ที่ผนงอุโบสถ แต่ผมไปตอนเย็น อุโบสถปิดแล้ว (ถึงจะเปิดก็ไม่มีแสง)...

   ปิดท้ายวันนั้น ด้วยการไปชมวิวสวนเมืองลับแล จากม่อนอารักษ์ ซึ่งเป็นที่ตั้งของวัดม่อนอารักษ์บนยอด ส่วนที่เชิงเขาเป็นที่ตั้งของ อนุสาวรีย์เจ้าฟ้าฮ่ามกุมาร ปฐมกษัตริย์แห่งเมืองลับแล

...ทิวทัศน์ช่วงเย็น เห็นรถและผู้คนทยอยกลับเข้าบ้านของตน เป็นวิถีชีวิตคนชนบทที่หาได้ยากในเมืองใหญ่...

   เช้าวันต่อมา ได้นั่งรถชมรอบๆเมือง มาเจอกับ บ้านไม้ อายุกว่าหนึ่งร้อยปี ซึ่งก็ยังคงมีคนพักอาศัยอยู่

   และก็มาถึงวัดสุดท้ายที่ได้เข้ามาชมในอำเภอลับแล "วัดม่อนปรางค์" วัดเก่าแก่สมัยกรุงศรีอยุธยา ตั้งอยู่บนเนินเขาเล็ฏๆ ติดกับถนนไปน้ำตกแม่พูลอีกเช่นกัน
วิหาร มีลวดลายแกะสลักที่หน้าบัน และมีลวดลายซุ้มประตูหน้าต่าง

   อุโบสถ มีผนังแค่ด้านหน้าและด้านหลัง ส่วนผนังด้านข้างเปิดโล่ง

   จุดที่น่าสนใจของวัด คือ หอพระไตรปิฎก เป็นอาคารครึ่งปูนครึ่งไม้ ศิลปะล้านนา แต่น่าเสียดาย...ที่ของเก่าและพระไตรปิฎกที่เคยอยู่ด้านในถูกโขมยไปหมดแล้ว  :'(

   จบแล้วครับ...กระทู้ชมวัดเก่า...อำเภอลับแล ที่จริงก็ได้ไปอีกหลายวัดในหลายจังหวัด แต่มีกระทู้ที่กล่าวถึงไปแล้ว และเช่นเดิมครับ หากเนื้อหา ภาษาที่ใช้ ข้อมูลหรืออื่นๆผิดพลาดประการใด ต้องขออภัยด้วยนะครับ ซึ่งท่านสามารถแสดงความคิดเห็น ติชม หรือให้คำแนะนำได้ครับ หวังว่าคงจะมีเรื่องให้ได้ลงเผยแพร่อีก ขอบคุณ และสวัสดีครับ  :)

(ขอแทรกภาพ วัดกลาง อุตรดิตถ์ และ วัดโบสถ์มณีศรีบุญเรือง ตาก)

งดงามและมีคุณค่าอย่างยิ่งครับ

   อีกอย่างที่น่าชื่นชม คือ วัดส่วนใหญ่ในอำเภอลับแล ที่แวะก็ดีหรือที่ผ่านก็ดี ทุกวัดจะมีการอนุรักษ์โบราณสถานในวัดเป็นอย่างดี บางวัดแม้จะสร้างโบสถ์ใหญ่โตเห็นแต่ไกล แต่พอผ่านหน้าวัด ก็เห็นโบสถ์เก่าตั้งอยู่เคียงข้างกันในสภาพที่ไม่ทรุดโทรมหรือทิ้งร้าง และไม่ได้ซ่อมจนใหม่เอี่ยม หรือบางวัดมีเจดีย์โบราณตั้งเด่นเป็นสง่า ไม่ได้ปิดทองลงสีอลังการเหมือนวัดท่องเที่ยวส่วนใหญ่ นับว่าการรักษาที่มีการจัดการที่ดี ไม่ทำให้โบราณสถานที่มีแต่เดิมลดความสำคัญลง ถ้าเป็นแบบนี้ทั่วประเทศไทย ก็น่าจะดีไม่น้อยครับ

(ไม่ทราบว่าใช้ศัพท์ผิดไปหน่อยหรือเปล่า ถ้าผิดขออภัยครับ)  ;D

   ขอสอบถามหน่อยนะครับ สมาชิกท่านอื่นๆในห้องชมรมอนุรักษ์ภาพจิตรกรรมไทย ส่วนใหญ่จะไปพูดคุยกันที่ไหนครับ ถ้าเป็นเฟสบุ๊ค (Facebook) เป็นกลุ่มหรือเปล่าครับ ชื่ออะไร จะได้เข้ากลุ่มด้วย เพราะเห็นว่า ห้องชมรมฯเงียงเหงาเหลือเกิน...