เรือนไทย

 เรื่องการถวายเครื่องสักการะในเทศกาลเข้าพรรษานั้น พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้มีพระบรมราชาธิบายไว้ในพระราชนิพนธ์เรื่องพระราชพิธีสิบสองเดือน ว่า

“...ต่อนี้ไปแสดงต้นเหตุซึ่งเกิดเครื่องบูชาของแห้งในการเข้าพรรษามีพุ่มเป็นต้น ซึ่งนางนพมาศเคลมว่าตัวเป็นต้นคิด เหมือนอย่างพานพระขันหมาก ดอกบัวลอยพระประทีปว่า

‘อันว่าพิธีอาษาฒมาสบูชาใหญ่ ข้าน้อยได้คิดกระทำพนมดอกไม้ทอง และกอโกสุมปทุมทองอันวิจิตรด้วยวาดเขียนนำขึ้นถวายสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ให้ทรงบูชาพระรัตนตรัยบ้าง พระเทวรูปบ้าง สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวก็พึงพอพระอัชฌาสัย จึงดำรัสชมว่าข้าน้อยเป็นคนฉลาดคิด โปรดพระราชทานสักการะรางวัลเป็นอันมาก แต่ชั้นมามหาชนหญิงชายทั่วทั้งพระนครก็ถือเอาเป็นอย่าง แต่ทำพนมดอกไม้และกอปทุมชาติ มีพรรณต่างๆ บูชาพระรัตนตรัยในพระราชพิธีอาษาฒมาสมากขึ้นทุกปี ฝ่ายนางในทั้งหลายก็ถืออย่างกระทำพนมดอกไม้ถวายสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ได้รับพระราชทานรางวัลตามฝีมือและปัญญาด้วยกันเป็นอันมาก

จึงพระบาทสมเด็จพระร่วงเจ้าแผ่นดิน มีพระราชบริหารสาปสรรว่าเบื้องหน้าแต่นี้ไป ชนชายหญิงในพระราชอาณาเขตประเทศสยามภาษา บรรดาเป็นสัมมาทิฐิ ให้กระทำพนมดอกไม้กอบัวบูชาพระรัตนตรัยในพระราชพิธีอาษาฒมาส ให้เรียกนามพนมดอกไม้ พนมพรรษา จงอย่ารู้สาบสูญตราบเท่ากัลปาวสาน...’

เรื่องกอบัวเข้าพรรษานี้ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวข้างจะทรงเป็นพระราชธุระมาก รับสั่งว่าต้องตำราของเก่า ถ้าปีใดไม่มีผู้ถวายกอบัวก็รับสั่งบ่นไปจนผู้ที่เคยถวายต้องทำมาถวาย จะเป็นพวกเจ้านายในพระราชวังหลัง หรือกรมขุนอิศรานุรักษ์พวกใดพวกหนึ่งเคยถวายอยู่ แต่เดี๋ยวนี้หายไปไม่เห็นมี”

 คิดถึงคุณพิพัฒน์ ผู้เป็นเอตทัคคะด้านรูปที่ถ่ายในแผ่นดินพระจอมเกล้าฯ ไม่ทราบว่าท่านจะมีภาพ "กอบัวเข้าพรรษา" ของโปรดของพระจอมเกล้าฯ บ้างหรือไม่

 คุณ UP เอาเรื่องดีๆมาเล่าให้ฟังอีกแล้ว
ขออนุญาตมารอฟังต่อนะครับ

 ต่อครับ

ยังมี “เครื่องบูชาของแห้ง” อีกอย่างหนึ่งคือ “กระถางบัว” ดังพระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ ๕ ที่ว่า

“...กระถางบัวหมากพนมซึ่งเป็นของโปรดในรัชกาลที่ ๔ นั้น เห็นเป็นอันยูสิเบอล (unusable) กันเสียไม่มีใครทำ รูปร่างกระถางบัวนั้นๆ ก็คงเคยเห็นอยู่ด้วยกันโดยมาก แต่บางทีจะนึกไม่ออก ถือมีกระถางดินปิดกระดาษทอง มีลายดอกไม้เขียนด้วยน้ำยาในกระถาง มีไม้ดูกอันหนึ่งเสียบดอกบัวกระดาษแดงซ้อนกันสามชั้นยอดและเกสรเป็นทองอังกฤษ ขอบปากกระถางมีดอกและใบเล็กๆ รายรอบ กระถางบัวอย่างนี้รับสั่งว่า เป็นอย่างโบราณแท้”

ผมไม่แน่ใจว่า พุ่มดอกบัวปูนปั้น ที่อยู่รอบๆ พระอุโบสถ วัดปทุมวนาราม ซึ่งพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างไว้นั้น จะมีลักษณะเหมือนอย่างกระถางบัวในพระราชนิพนธ์นี้หรือไม่

ใครทราบก็กรุณาเสริมเป็นวิทยาทานด้วยเถิดครับ

 ขอบพระคุณสำหรับเรื่องดีๆ มีสาระ

 ขอบพระคุณมากครับคุณพิพัฒน์

ว้า..ไม่พบพุ่มเทียน กระถางบัว หรือพนมหมากเลยครับ แต่ผมกลับเห็นว่าภาพเหล่านี้น่าสนใจเหลือเกิน เป็นภาพในช่วงสมัยไหนครับคุณพิพัฒน์

..ทำให้เห็นว่าหน้าพระพุทธชินสีห์แต่เดิมนั้นตั้งเครื่องบูชาอย่างจีนแท้ๆ เทียว แล้วหน้าชุกชีพระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร ก็เคยมีบุษบกทรงแปลกๆ จะแขกก็ไม่ใช่ ฝรั่งก็ไม่เชิงประดิษฐานพระพุทธรูปอยู่ ดูแล้วสงสัยเหลือเกินว่าพระอะไร คงจะสำคัญ ถึงประดิษฐานอยู่ตรงนั้น ..อาจจะเป็นพระพุทธปฏิมาชัยวัฒน์ (หากมีตาลิปัตร) หรือพระพุทธรูปประจำพระชนมวารรัชกาลที่ ๔ (หากว่ามีลักษณะอย่างพระพุทธสิหิงค์) ก็เป็นได้ เพราะว่าขนาดกำลังเหมาะ แถมมีฉัตรกั้นอยู่เหนือพระเศียรด้วย หรือจะเป็นพระอะไรกันหนอ...รัชกาลที่ ๔ ท่านก็ทรงสร้างพระเอาไว้มากมายเสียด้วย

ขอเรียนถาม ว่าภาพจริงชัดกว่านี้มั้ยครับคุณพิพัฒน์ เผื่อจะได้ขออนุญาตไปเพ่งพินิจภาพต้นฉบับด้วยตาตนเอง

 เมื่อกล่าวถึงสีสันของพุ่มเทียน

จะเห็นได้ว่าพุ่มเทียนของราษฎร์ออกจะดูมีสีสันมากกว่าของหลวง เพราะของหลวงนิยมใช้แต่เพียงขี้ผึ้งสีเหลืองล้วนเท่านั้น ต่างจากของราษฎร์ที่เล่นลวดลายและสีสันสดใส เช่น ขาว ชมพู เขียว น้ำเงิน ฯลฯ จนบางทีอาจจะแลดูออกไปในแนว “ลูกทุ่ง” เสียก็มีอยู่ไม่น้อยครับ

มาบัดนี้ พุ่มเทียนกลายเป็นของหาซื้อยากยิ่ง แต่ยังจะพอหาได้ก็ตามร้านสังฆภัณฑ์ย่านเสาชิงช้าและจักรวรรดิ หากลองเข้าไปถามหาซื้อพุ่มเทียนในร้านสังฆภัณฑ์บางร้าน ท่านอาจจะต้องอธิบายกันยืดยาว และในที่สุดก็ได้คำตอบกลับมาว่า “ไม่มี...ไม่รู้จัก” เป็นอย่างนี้เสียส่วนมาก

หรือไม่เช่นนั้นก็จะได้รับคำตอบว่า “หมดแล้ว คนทำเหลืออยู่คนเดียว แก่มากแล้วด้วย แกทำส่งเข้าถวายในวังตามที่สำนักพระราชวังสั่งซื้อก็แทบจะทำไม่ทันอยู่แล้ว”  

ผมยังสืบหาไม่ได้ว่าคุณยายแก่ๆ ที่ทำพุ่มเทียนท่านนั้นคือใครและอยู่ที่ไหน เพราะร้านสังฆภัณฑ์ทั้งหลายทำท่าอิดเอื้อนไม่ยอมบอก คงกลัวเราจะไปซื้อจากคุณยายโดยตรงกระมัง

ใครทราบ วานบอกทีครับ

มีพ่อค้าแม่ค้าร้านสังฆภัณฑ์เก่าแก่บางร้านเล่าให้ฟังว่าเมื่อสักยี่สิบปีก่อนแถวเสาชิงช้ายังมีพุ่มเทียนขายนับพันๆ พุ่มให้เลือกหลายลายหลายแบบ และคนทำก็มีหลายเจ้า แต่เดี๋ยวนี้แทบไม่เหลือ

ในปัจจุบัน ผู้ผลิตที่ยังทำส่งตามร้านสังฆภัณฑ์ต่างๆ ก็เหลือเพียงร้านเดียวคือร้านเพกา ย่านพรานนก พ่อค้าแม่ค้าย่านเสาชิงช้าบ่นว่าพุ่มเทียนเป็นของที่คนส่วนใหญ่ไม่รู้จักกันแล้ว ทำให้บางปีสั่งมาก็ขายไม่ออก เก็บค้างปีไว้ก็ไม่ได้เพราะเป็นของบอบบาง พอร้อนหน่อยขี้ผึ้งก็อ่อนตัว ละลายผิดรูปไปหมด

 ยังไม่ออกจากพระอุโบสถวัดพระแก้วครับ ขอเล่าเรื่องการถวายพุ่มเทียนของหลวงต่อครับ

การถวายพุ่มเทียนนั้น จัดเป็นพระราชพิธีสำคัญประจำปีพระราชพิธีหนึ่งซึ่งแต่เดิมการพระราชกุศลจะเริ่มด้วยการจุดเทียนพรรษาและถวายพุ่มในหอพระในพระมหามณเฑียรแล้วค่อยเสด็จออก ณ วัดพระศรีรัตนศาสดาราม หลังจากทรงจุดเทียนพรรษาแล้ว ถวายต้นไม้เงินต้นไม้ทองแด่พระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากรคู่หนึ่ง

และเครื่องสักการะมีพุ่มต้นไม้ขนาดใหญ่ เทียนแพ ธูปแพ และดอกไม้พานรองทองสองชั้นสองสำรับ สำหรับพระสัมพุทธพรรณี (ดูภาพในความเห็นที่ ๘ ของคุณพิพัฒน์ครับ พระพุทธรูปปางสมาธิองค์ใหญ่ที่มีฉัตรกั้น นั่นแหละครับพระสัมพุทธพรรณี) ย่อมลงมาสำรับหนึ่ง

แล้วถวายต้นไม้เงินทองและพุ่มต้นไม้ขนาดกลาง พานทองสองชั้นรองธูปเทียนดอกไม้ที่พระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกและพระพุทธเลิศหล้านภาลัยอีกสองแห่ง

แล้วจึงได้ถวายพุ่มพระราชาคณะต่อไป พุ่มนั้นจัดลงในตะแกรงเรียกว่าตะแกรงตากรวยซึ่งในรัชกาลปัจจุบันได้ใช้ถาดไม้หรือถาดโลหะขนาดย่อมแทน

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงอธิบายถึงตะแกรงตากรวยและสิ่งของที่บรรจุลงไว้ความว่า

“...ตะแกรงตากรวย กำหนดให้กว้างศอกหนึ่ง สูงสี่นิ้ว เกณฑ์กรมต่างๆ ให้สาน กำหนด ๙๐๐ ใบ ในหมายบังคับว่าให้ตรวจตราอย่าให้เม็ดพริกไทยลอดได้  แต่ที่แลเห็นอยู่นั้นบางใบเม็ดกันภัยลอดได้ บางใบลูกพุทราทั้งลูกเห็นจะลอดได้ หมายขึงกันไปตามบุญตามกรรมเช่นนั้น แล้วส่งให้ทหารปิดกระดาษเขียนลายป้ายๆ ตามบุญตามกรรม เป็นเครื่องสำหรับบรรจุของถวายพระ คือพุ่มสีผึ้งพุ่มหนึ่ง”

ในเรื่องจำนวนพุ่มที่ถวายนั้น เท่าที่ปฏิบัติสืบต่อกันมา หากเป็นการถวายแด่พระพุทธปฏิมาและเจดียสถานก็จะใช้พุ่มหนึ่งคู่ หากถวายแด่พระภิกษุสงฆ์ ก็นิยมจัดถวายพุ่มเดี่ยวเพียงพุ่มเดียว ส่วนขนาดนั้นก็สุดแต่อัธยาศัยของผู้ถวาย

หากเป็นกรณีอย่างของหลวงในปัจจุบันนี้ พุ่มใหญ่มักจัดถวายแด่พระพุทธรูปสำคัญยิ่ง เช่น พระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร พระสัมพุทธพรรณี พระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกย์ พระพุทธเลิศหล้านภาลัย พระพุทธสิหิงค์ และพระประธานในพระอุโบสถพระอารามสำคัญ เช่น พระพุทธเทวปฎิมากรในพระอุโบสถวัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม และพระพุทธชินสีห์ในพระอุโบสถวัดบวรนิเวศวิหาร เป็นต้น

สำหรับพุ่มขนาดย่อมมักจัดให้ทรงพระราชอุทิศถวายแด่พระพุทธรูปในหอพระต่างๆ เช่น ในหอพระคันธารราษฎร์ หอราชพงศานุสร หอราชกรมานุสร วิหารยอด และปูชนียวัตถุในพระวิหารหรือพระเจดีย์ต่างๆ เช่น พระไสยา พระพุทธวชิรญาณ พระพุทธปัญญาอัคคะ พระพุทธมนุษยนาค ฯลฯ ในวัดบวรนิเวศวิหาร เป็นอาทิ ส่วนพุ่มขนาดเล็ก จัดไว้สำหรับทรงประเคนแด่พระภิกษุสงฆ์จำนวนมาก ในงานพระราชกุศลเข้าพรรษา

 นอกจากการถวายพุ่มเป็นพุทธบูชาแล้ว โบราณท่านยังนับการถวายพุ่มเป็นธรรมเนียมปฎิบัติที่ศิษย์ผู้ได้บวชเรียนแล้วพึงปฏิบัติต่ออาจารย์อันได้แก่ อุปัชฌาย์ กรรมวาจาจารย์ และอนุสาวนาจารย์  ตลอดจนพระภิกษุที่ตนรู้จัก เคารพนับถือ  

ในเรื่องนี้ พระมหากษัตริย์ในกรุงรัตนโกสินทร์ทรงถือเป็นราชประเพณีเคร่งครัด ดังจะค้นคว้าได้จากเรื่อง “การเสด็จพระราชดำเนินถวายพุ่ม” ในพระราชนิพนธ์พระราชพิธีสิบสองเดือน ของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

บางทีก็ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พระบรมวงศานุวงศ์เสด็จไปถวายพุ่มแทนพระองค์ ดังตัวอย่างที่สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ สยามมกุฎราชกุมาร ทรงเอ่ยถึงไว้ในพระราชนิพนธ์จดหมายเหตุรายวันของวันจันทร์ที่ ๑๖ กรกฏาคม พุทธศักราช ๒๔๒๖ ความว่า

“ตอนเย็นลุงจักษ์ให้มาตามเราไปวัดบวรนิเวศ ถวายพุ่มแทนทูลหม่อม เราขึ้นรถไปกับลุงจักษ์ ถึงวัดไปในโบสถ์บูชาพระพุทธชินศรีแล้วไปที่พระเจดีย์ไปวิหารพระศาสดา แล้วไปถวายพุ่มที่กุฏิเสด็จอาวรวรรณ...”

 ในรัชกาลปัจจุบัน การถวายพุ่มนั้นจัดขึ้นในพระราชกุศลอาสาฬหบูชา ขึ้น ๑๕ ค่ำเดือน ๘ ณ พระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม โดยหลังจากที่ทรงจุดเทียนพรรษาแล้ว ถวายพุ่มบูชาพระพุทธปฏิมากรในพระอุโบสถ

จากนั้น ทรงประเคนถาดเครื่องสักการะซึ่งประกอบด้วย พุ่มเทียน ถ้วยใส่ดอกไม้ ธูป ๑ กล่อง เทียน ๕๐ เล่มแด่สมเด็จพระสังฆราช สมเด็จพระราชาคณะ พระราชาคณะ พระฐานานุกรมเปรียญ พระภิกษุนาคหลวง จำนวน ๓๐ รูป

แล้วทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พระบรมวงศานุวงศ์ทรงประเคนพุ่มเทียนอีก ๓๐ สำรับ ส่วนพุ่มเทียนที่เหลือก็ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้องคมนตรี รัฐมนตรีและข้าราชการผู้ใหญ่ ประเคนถวายจนหมดจำนวนพระสงฆ์ประมาณ ๓๐๐ รูป

จากนั้น จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พระราชวงศ์ เสด็จไปทรงจุดเทียนพรรษาและถวายพุ่มสำหรับปูชนียวัตถุอื่นๆ ในพระบรมมหาราชวัง และสำหรับพระพุทธสิหิงค์ในพระที่นั่งพุทไธศวรรย์ แทนพระองค์

วันรุ่งขึ้นซึ่งเป็นวันเข้าพรรษา พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เสด็จพระราชดำเนินไปทรงเปลี่ยนเครื่องทรงพระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากรแล้วเสด็จพระราชดำเนินต่อไปยังวัดบวรนิเวศวิหารเพื่อทรงถวายพุ่มเทียนบูชาปูชนียวัตถุสถานในวัดรวมทั้งบูชาพระรูปสมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณวงศ์ พระราชอุปัธยาจารย์

ส่วนพระพุทธนรสีห์และพระพุทธบุษยรัตนจักรพรรดิพิมลมณีมัยในพระที่นั่งอัมพรสถาน และปูชนียวัตถุในวัดเบญจมบพิตรฯ และวัดพระเชตุพนฯ จักทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พระราชวงศ์ทรงปฏิบัติพระราชกิจแทนพระองค์

อนึ่ง มีธรรมเนียมนิยมว่าพุ่มเทียนนั้นจะตั้งอยู่หน้าที่บูชาจนตลอดถ้วนสามเดือนแห่งเข้าปุริมพรรษา และจะถูกนำออกไปเมื่อถึงเวลาออกพรรษาในราวเดือนตุลาคม

 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เคยมีพระราชปรารภเชิง “บ่น” เรื่องเครื่องสักการะเข้าพรรษาไว้ว่า

“...การถวายเครื่องสักการะเข้าพรรษานั้นก็ยิ่งเป็นการเล่นมากขึ้น พระสงฆ์ผู้ที่ได้รับต้องการแต่เทียนร้อยมัดเดียว พุ่มและต้นไม้กระถางกระนั้นแล

แต่กระจาดกับกระทงเมี่ยงแล้วกลับเป็นอาการอันหนัก เมื่อจะสังเกตดูก็ได้ วันถวายพุ่มที่วัดพระศรีรัตนศาสดาราม จะแลเห็นกระทงเมี่ยงทิ้งเกลื่อนไปตามพระระเบียงมากกว่าอย่างอื่น รองลงไปก็กระจาดมีทิ้งอยู่บ้าง

พุ่มกับต้นไม้หักๆ โค่นๆ เกลื่อนกลาดอยู่ก็มี”

 ที่วัดอุทัยธาราม (ตรงข้าม รร.อมารี เอเทรียม) ผมเห็นก็ยังมีพุ่มเทียนขายกันเอิกเริก ชาวบ้านแถวนั้นเข้ามีธรรมเนียมต้องหาพุ่มเทียนกับเครื่องไทยธรรมไปถวายพระสงฆ์ผู้ใหญ่ ที่เคารพเป็นเฉพาะ และก็ต้องซื้อมา ถวายพระพุทธที่บ้าน และก็เปลี่ยนทุกปี แต่ว่า พุ่มเทียน เนี่ยโครงทำจากกระดาษ ต้องดูแลดีๆ ไม่งั้นบุบบี้ไม่มีดีเลย

 ขอบคุณคุณลำดวนเอ๋ยพี่จะด่วนไปก่อนแล้ว ที่กรุณาเล่าเรื่องประเพณีแถววัดอุทัยธารามให้ผมใจชื้นขึ้นมาสักหน่อยนะครับ ปีหน้าผมจะลองไปสำรวจดูแถวนั้น

ขอเรียนถามเพิ่มเติมสักหน่อยว่ารูปแบบของพุ่มเทียนที่ขายแถววัดอุทัยฯ นั้น หลากหลายมากน้อยแค่ไหนครับ อยากทราบว่านอกจากร้านเพกา ซึ่งเป็นเจ้าใหญ่ที่ทำส่งทั่วไปเป็นพุ่มเหลืองล้วน ขาวล้วน หรือสลับสี (ชมพู เขียว ขาว) แล้ว ยังมีพ่อค้าแม่ขายเจ้าอื่นประดิษฐ์พุ่มเทียนที่มีสีสันหรือลวดลายอื่นๆ อีกหรือไม่

ผมเคยเห็นรูปเก่า สักประมาณ ๒๕๒๐ กว่าๆ มานี้เอง แทบทุกพระอุโบสถของพระอารามในกรุงเทพฯ มีพุ่มเทียนหลากหลายแบบตั้งบูชาอยู่หน้าพระประธาน เคยเห็นเป็นสีฟ้าบ้าง น้ำเงินบ้าง ที่แปลกกว่านั้น บางพุ่มใช้ขี้ผึ้งสีติดเป็นชื่อหน่วยงาน หรือบุคคลผู้ถวาย แทรกลงไปบนตัวพุ่มบ้างก็มี บางแห่ง ที่พานดินรองพุ่มก็เขียนลวดลวยบัวคว่ำบัวหงายลงไปด้วย

ยังมีร้านไหนทำพุ่มรูปแบบต่างๆ ไปจากพุ่มในภาพที่ผมนำมาให้ชมกันบ้างหรือไม่ครับ

 ขอบคุณ คุณ Up และทุกท่านมากครับที่นำเรื่องที่ดี
มีประโยชน์มาเล่าสู่กันฟัง จะตามมาอ่านบ่อยๆ ครับ

สุดยอดมากคะ

http://www.youtube.com/watch?v=9U00nozw_tc&list=PL56E9A304058EE626&index=9&feature=plpp_video

ต้องขอบคุณ คุณUP มากเลยนะคะดิฉันได้ความรู้เพิ่มขึ้นอีกมากเลยค่ะ

ผมมีภาพร้านขาย "พุ่มเทียน" ริมถนนอำแดงนุ่งโจง ห่มสไบ สมัยรัชกาลที่ ๖  ;D

แล้วพุ่มเทียนนี่เกิดขึ้นสมัยไหนล่ะครับ แล้วนิยมกันมากที่สุดสมัยไหนล่ะครับ

เมื่อครั้งผมแวะไปประเทศลาว กรุงเวียงจันทน์ ที่ลาวก็มีขายพุ่มเทียน มีด้วยกันหลายแบบ แกนกลางใช้ต้นกล้วยเล็กปักกลาง ถ้วยเทียนขึ้นรูปเป็นลายดอกไม้ เสียบด้วยก้านไม้ไผ่ ติดกระดาษเงิน กระดาษสีทอง โครงพุ่มทำง่าย ๆ ด้วยการเอาโฟมจัดให้เป็นพุ่มแล้วตรึงดอกเทียนด้วยเข็ม

ภาพถ่ายพุ่มเทียนของกระผมเอง ถวายต่อหน้าพระพุทธองค์โต ที่วัด กำแพงนครเวียงจันทน์ งามมากครับ

เครื่องสักการะพระและเทพของพม่า - มะพร้าวและกล้วย

แผงขายนี้อยู่ที่หน้าวัดโบตาทาว (ชื่อที่คนไทยรู้จักกันคือวัดเทพทันใจ) ย่างกุ้ง

 ;D