จะให้ดูภาพถ่ายลานวัดพระศรีรัตนศาสดาราม สมัยรัชกาลที่ ๕ ในช่วงที่มีการตกแต่งประดับตุ๊กตา สังเกตุว่า ตุ๊กตายักษ์คู่นี้ เอามาจากไหนไม่รู้ ไม่สวยเท่าไร แบ่งสามส่วนวางต่อกัน
คุณ Siamese ค่ะ ดิฉันเชื่อว่าตุ๊กตาหินนี้ เป็นของนครวัด นครธม เป็นแน่ค่ะ เพราะตั้งแต่สมัย รัชกาลที่ 4 อย่าว่าแต่ขนเอาตุ๊กตานี้มาเมืองไทยเลย
พระองค์ท่านพยายามจะรื้อเอาหินทุกอ้นของปราสาทนครวัด มาสร้างไว้ที่เมืองไทยด้วยซ้ำไป ในที่สุดก็ต้องล้มเลิกความคิด หลังจากทราบว่า ของจริงใหญ่โตเกินกว่าจะขนรื้อกันได้ง่าย ๆ จึงทรงให้จำลองแบบไว้ที่วัดพระแก้วในที่สุด
จะสังเกตุหน้าตาตุ๊กตานี้ได้ว่า เป็นศิลปะคล้ายของขอม พวกฝรั่งเศสขนเอาไปมากมายก่ายกอง คนไทยก็เอามาไม่น้อย แต่ก็หายไปไหนไม่ทราบ ไม่ได้เห็นกัน หากคุณ Siamese ไม่เอารูปมาให้ดู ก็คงไม่มีใครรู้ว่าเคยเอามาตั้งไว้ที่วัดพระแก้วด้วย
ข้อมูลที่เอาตุ๊กตาจากนครธม น่าสนใจ คุณร่วมฤดีมีประวัติให้อ่านกันไหมครับเกี่ยวกับการนำตุ๊กตาหินมา เอามากี่ตัวและประดับที่ไหนกันบ้าง น่าสนใจไม่น้อยทีเดียวเลย
ขอเดินอ้อมไปด้านหลังตุ๊กตาคู่นี้สักหน่อย จะเห็นว่ารูปร่าง ด้านล่างนุ่งโจงด้วยครับ และมือจงใจวางสลับซ้ายและขวา คือตั้งใจทำขึ้นเป็นคู่ ไม่ใช่ของโหล อีกอย่างที่น่าวิเคราะห์คือ เป็นตุ๊กตายักษ์หรือ เพราะว่าที่ศรีษะมีลักษณะเป็นหนามขนุน มีมวยผมทรงสามเหลี่ยมแหลมๆด้วย
ข้อมูลอาคารเบื้องหลังคือ "หอพระคันธาราราช" ซึ่งถูกสร้างขึ้นในสมัยรัชกาลที่ ๔ และเมื่อพระนครเฉลิมฉลองครบรอบ ๑๐๐ ปีมีการบูรณะวัดพระศรีรัตนศาสดารามกันใหญ่โต ซึ่งรัชกาลที่ ๕ มีพระราชดำริให้พระบรมวงศานุวงศ์ทุกองค์แบ่งภาคจัดการซ่อม บูรณะตามที่ได้แบ่งสรรงานไว้ จะขอหยิบยกมา สองเรื่อง
๑. พระเจ้าน้องยาเธอ พระองค์เจ้ากมลาศน์เลอสรร (กรมหมื่นราชศักดิสโมสร) ทำการซ่อมแปลงเครื่องประดับประดา เครื่องศิลา และกระถางต้นไม้ต่างๆ ทั่วทั้งพระอาราม หุ้มทองแดงลงรักปิดทองทำรูปมารแบกรพระสุวรรณเจดีย์สีทอง และสั่งศิลาเครื่องตั้งประดับพระอารามใหม่เป็นจำนวนมาก
๒. พระเจ้าน้องยาเธอ พระองค์เจ้าจิตรเจริญ (สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัติวงศ์) ทำหอพระคันธาราษฎร์และหอพระเจดีย์หรือมณฑปยอดปรางค์ ประดับกระเบื้องและปูศิลาทำกำแพงแก้วภายนอก ทำเพดานเขียนปั้น ปูพื้น และทำเรือนแก้วภายนอกหอพระคันธาราษฎร์ใหม่ทั้งสิ้น และปั้นประดับกระเบื้องรูปยักษ์ยืนประตูคู่หนึ่ง
จะเห็นว่ามีการสั่งศิลาเข้ามา (ซึ่งรวมทั้งรูปสลักศิลาตุ๊กตาฝรั่ง) แต่รูปยักษ์ประดับกระเบื้อง คงหมายถึงยักษ์ตัวใหญ่ที่ยืนเฝ้าซุ้มประตูวัดพระแก้ว ไม่ได้หมายถึงตุ๊กตาคู่สีขาวนี้