พิมพ์หน้านี้ - ปริศนารักนางพญา:ควีนวิคตอเรียกับจอห์น บราวน์

   สหราชอาณาจักรอังกฤษมีกษัตรีย์ที่นำประเทศไปสู่ความยิ่งใหญ่ อยู่ในประวัติศาสตร์ 2 องค์ องค์แรกคือพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 1 ซึ่งครองราชย์อยู่สมัยเดียวกับกวีเอกเชคสเปียร์ และองค์ที่สองคือพระราชินีนาถวิคตอเรีย
   องค์หลังนี้ ทรงขึ้นครองราชย์เมื่อพระชนมายุเพียง 18 พรรษา ในตอนนั้นอังกฤษยังเป็นประเทศเล็กๆ ที่เลิกทำสงครามกับประเทศคู่แค้นคือฝรั่งเศสมาได้ไม่นาน ตัวเจ้าหญิงเองแม้ว่าเป็นรัชทายาทของพระเจ้าแผ่นดินองค์ก่อน คือพระเจ้าวิลเลียมที่ 4 ผู้เป็นทูลกระหม่อมลุงของเจ้าหญิง แต่ก็เป็นเพราะบรรดาเจ้านายผู้ชายที่ควรจะขึ้นครองบัลลังก์ก่อนหน้านี้ล้วนแต่สิ้นพระชนม์ไปก่อนวัยอันควรทั้งสิ้น เจ้าหญิงผู้ซึ่งไม่ได้เป็นพระราชธิดาพระเจ้าแผ่นดิน แต่เป็นพระธิดาของพระอนุชาพระเจ้าแผ่นดิน จึงได้รับราชสมบัติแทน
   พระบิดาของเจ้าหญิง มีพระนามว่าเจ้าชายเอ็ดเวิร์ด ทรงกรมเป็นดยุคแห่งเค้นท์ ทรงสมรสกับเจ้าหญิงม่ายชาวเยอรมัน ชื่อเจ้าหญิงวิคตอเรียนแห่งแซก-โคบูร์ก-ซาลเฟลด์(Victoria of Saxe-Coburg-Saalfeld) มีพระธิดาน้อยหนึ่งองค์ อายุไม่กี่เดือนเจ้าชายก็ประชวรด้วยโรคปอดบวมแล้วเลยปุบปับสิ้นพระชนม์ ทิ้งพระชายาม่ายให้เลี้ยงดูพระธิดาตามลำพัง

Mrs Brown ผลิตโดย bbc น่าจะพอเชื่อได้ว่ามีข้อมูลเพียงพอไม่มากก็ไม่น้อยแล้วสร้าง
ออกมาให้ใกล้เคียงเหตุการณ์จริง คงปรุงแต่งบ้างแต่ไม่น่าเว่อร์มาก

ด้านล่างนี้เป็นเนื้อหาบางส่วนควรจะข้ามไปหาไม่อาจโดนสปอยล์ครับ

จากหลักฐานเอกสารจดหมายที่เหลือรอดมามากพอจะบอกได้ว่านายบราวน์เป็นคนพิเศษ
ยิ่งยวดของพระนางอย่างแน่นวล

(ในหนังตีความตามประวัติ) ความสูญเสียยิ่งใหญ่ในชีวิตได้เปลี่ยนควีนเป็นนางพญาเดียวดาย
หัวใจสลายจมอยู่ในโลกส่วนพระองค์แห่งความโศกเศร้านานถึงสองปี เหมือนไม้ใหญ่แผ่กิ่งไพศาลที่บัดนี้
กิ่งก้านไร้ใบใหม่เหลือเพียงใบเก่าแห้งสีเหลืองน้ำตาล จนได้นายบราวน์ที่มาแรง(ถ้าไม่แรงจริงคงทำไม่ได้)
เปรียบเสมือนฝนตกกระหน่ำพลิกฟื้นต้นไม้ให้มีชีวิตชีวาผลิใบเขียวเต็มต้น
(จำได้ว่า) หนังไม่ฟันธงว่าระดับความสัมพันธ์นั้นล้ำเส้น platonic มีตอนที่ควีนเสด็จชนบท
กับนายบราวน์แล้วทรงดื่ม,ทรงมีอารมณ์ดีสีพระปรางค์เรื่อเหมือนวันสาวรุ่นเดทชายหนุ่ม หนังก็ยังให้คนดูเลือก
คิดไปได้สองทางว่าเป็นเพราะสุราหรือว่าอารมณ์สาว

Judi Dench ได้รับการเสนอชื่อชิงแต่ไม่ได้ออสการ์จากหนังเรื่องนี้ ต่อมาเมื่อรับบทควีนอลิซเบธที่หนึ่งใน
Shakespeare in Love ปรากฏตัวฉายภาพทรงพลังเพียงไม่กี่นาทีบนจอก็คว้าออสการ์ไปครอง

   ย้อนกลับไปถึงตอนที่ค้างอยู่
   พระราชินีนาถสาวน้อยองค์นี้ ถูกเลี้ยงดูจากเสด็จแม่แบบไข่ในหิน แม้เวลานอนก็บรรทมห้องเดียวกับแม่จนกระทั่งสาว ซึ่งสำหรับฝรั่งแล้วไม่มีใครเขาทำกัน ไปไหนก็มีแม่ตามแจเป็นเงาตามตัว ว่ากันว่าแม้เสด็จลงบันไดก็ไม่วายมีเสด็จแม่จูงลงมา
แต่พระนิสัยของเจ้าหญิงเป็นคนเด็ดขาดพอสมควร เมื่อทรงดำรงตำแหน่งพระราชินีนาถก็ทรงสลัด "แอก" จากแม่ทันที ไม่ว่าเสด็จแม่จะประท้วงอย่างไรก็ไม่เป็นผล
   นอกจากนี้ ทรงตัดสินพระทัยในเรื่องสำคัญอีกเรื่องหนึ่ง ที่ก่อนหน้านี้ราชนารีทั้งหลายไม่ทำกัน คือการเลือกคู่ครองด้วยองค์เอง แทนที่จะปล่อยให้เป็นหน้าที่ของราชสำนักหรือรัฐสภาเลือกให้ เพื่อผลดีทางการเมืองอย่างที่เจ้านายสตรีก่อนๆต้องเจอและระทมขมขื่นกันมานักต่อนัก
   สมัยนั้น เจ้าชายที่อยู่ในข่ายเหมาะสมเป็นคู่ครองพระราชินีมีหลายองค์ในยุโรป แต่องค์ที่พระราชินีนาถทรงพึงพอพระทัยมาแต่แรกเป็นเจ้าชายเยอรมันทรงพระนามว่าเจ้าชายอัลเบิร์ต เป็นพระญาติทางฝ่ายพระมารดา เจ้าชายองค์นี้ได้ชื่อว่าเป็นเจ้าชายรูปงามที่สุดองค์หนึ่งในยุคนั้น นอกจากหล่อแล้วยังเป็นผู้มีอุปนิสัยดีงาม เฉลียวฉลาด สุขุม และที่สำคัญคือไม่เจ้าชู้เลย
  นอกจากในเทพนิยายแล้วจะหาผู้ชายแบบนี้มาเดินดินให้เห็นคงยากเต็มที แต่พระราชินีนาถวิคตอเรียก็ทรงโชคดีพอที่จะเจอ และเมื่อเจอแล้วก็ทรงทำตามโบราณราชประเพณี คือในฐานะนางกษัตริย์ ทรงเป็นฝ่ายขอแต่งงานกับเจ้าชาย ไม่รอให้ผู้ชายเป็นฝ่ายขอก่อน

พระราชินีนาถวิคตอเรียและเจ้าชายอภิเษกสมรสกันด้วยความรัก อยู่กันด้วยความสุข แม้ว่ามีเรื่องพ่อแง่แม่งอนบ้างนิดๆหน่อยๆก็ไม่เคยลุกลามใหญ่โต เพราะเจ้าชายเป็นผู้ชายที่ดีมาก ซื่อสัตย์ ใจเดียวรักเดียว ใจเย็น อดทน ไม่แตะต้องเหล้าบุหรี่ ทำแต่งานเพื่อแบ่งเบาพระราชภาระ
ทั้งสองพระองค์ตกลงจะมีครอบครัวใหญ่ตามที่นิยมกันในสมัยนั้น จึงมีพระโอรสธิดาถึง 9 พระองค์ด้วยกัน เจ้าฟ้าชายหญิงเหล่านี้ล้วนเสกสมรสไปกับราชตระกูลใหญ่ๆในยุโรป ทำให้พระราชินีนาถทรงเป็นสมเด็จย่าและยายของกษัตริย์และเจ้าฟ้าชายหญิงแทบว่าจะนับไม่ถ้วน เป็นการแผ่พระบารมีกว้างไพศาลอีกทางหนึ่ง นอกเหนือจากอำนาจของราชอาณาจักร

มีนักเรียน 2 คนแล้ว ;D ;D

ชีวิตสมรสแสนสุขของควีนวิคตอเรียมาถึงจุดสิ้นสุดกระทันหันในปี 1861 เมื่อพระองค์และพระสวามีมีพระชนม์ 42 พรรษา เจ้าชายอัลเบิร์ตประชวรด้วยพระโรคไข้ไทฟอยด์ ตอนแรกก็เหมือนท้องเสียธรรมดา แต่อาการก็หนักลง เพราะแพทย์หลวงรักษาไม่ถูกอาการ พระราชินีเองก็ทรงเชื่อหมอหลวงว่าพระอาการไม่หนักหนาอะไร จนกระทั่งเจ้าชายมีพระอาการทรุดลงอย่างรวดเร็ว แล้วสิ้นพระชนม์ไปอย่างปุบปับ
อาการของพระราชินีนาถคือ ทรง"ช็อค" ไปกับการสูญเสียครั้งใหญ่หลวง ทรงทำพระทัยไม่ได้อยู่ยาวนานหลายปี ความโทมนัสเห็นได้จากลายพระหัตถ์ที่มีไปถึงเจ้าฟ้าหญิงวิคตอเรียพระราชธิดาองค์ใหญ่ที่เสกสมรสไปกับเจ้าฟ้าชายรัสเซีย

" แม่ไม่รู้ว่าจะมีชีวิตอยู่ต่อไปอย่างไร ไม่รู้จะช่วยตัวเองให้รอดจากทุกข์แสนสาหัสอย่างนี้ได้ด้วยวิธีไหน ในเมื่อตลอดชีวิต แม่พึ่งพิงเสด็จพ่อของลูกมาตลอด ในทุกเรื่อง ทุกสิ่งทุกอย่างล้วนแล้วแต่ท่าน ตั้งแต่เลือกจะถ่ายรูปแบบไหนอย่างไร จะสวมเสื้อชุดไหนหรือหมวกใบไหน ล้วนแล้วแต่เสด็จพ่อเห็นชอบทั้งสิ้น"

หลังจากสิ้นพระชนม์ของเจ้าชายอัลเบิร์ต พระราชินีวิคตอเรียทรงอยู่ในอาการเศร้าโศกอย่างหนัก อย่างแรกคือทรงชุดดำอย่างแม่ม่าย และไว้ทุกข์อยู่อย่างนี้ไปจนตลอดพระชนม์ชีพ อย่างที่สอง ทรงมีพระบัญชาให้มหาดเล็กของเจ้าชายปฏิบัติหน้าที่เหมือนเจ้าชายยังมีพระชนม์อยู่ คือตอนเช้า ให้เชิญน้ำสรงเข้ามาในห้องบรรทมของเจ้าชาย พร้อมกับฉลองพระองค์ ตอนค่ำก็กลับเข้ามาเพื่อเอาฉลองพระองค์ไปเก็บแล้วนำฉลองพระองค์ชุดนอนมาผลัดเปลี่ยนวางไว้แทน ทำอย่างนี้เป็นประจำทุกวัน
จากนั้น พระราชินีทรงขังพระองค์เงียบเชียบอยู่ในพระราชวัง ไม่เสด็จออกให้ประชาชนได้เห็นอีกนานนับปี บางครั้งก็ทรงแปรพระราชฐานไปอยู่ที่พระตำหนักออสบอร์น บนเกาะไวต์ ซึ่งเจ้าชายอัลเบิร์ตเป็นผู้ออกแบบตกแต่งเอง แต่ไม่ปรากฎพระองค์ต่อสาธารณชน แม้แต่เสด็จไปเปิดรัฐสภา ก็ใช้เวลาถึง 5 ปีหลังจากนั้น

ความอาลัยรักและว้าเหว่เดียวดายของควีนวิคตอเรียที่มากมายเหลือพรรณนาได้ ดำเนินมาอีกหลายปี จนประชาชนเริ่มรวมตัวกันประท้วงที่ทรงเก็บองค์เองไม่ออกสู่สาธารณะ ควีนจึงเริ่มปรากฏองค์อีกครั้งหนึ่ง ทำหน้าที่ต่อประเทศชาติอย่างดีที่สุดเท่าที่แม่ม่ายวัยไม่ถึง 50 จะทำได้
ในช่วงเวลานี้เอง ที่ชายผู้หนึ่งเริ่มมีบทบาทในราชสำนัก โดยไม่มีใครคาดฝันมาก่อน

เขาผู้นั้นชื่อจอห์น บราวน์ อายุอ่อนกว่าควีน 7 ปี เป็นชายชาวสก๊อตผู้ถือกำเนิดอย่างชาวบ้านธรรมดา ตัวเขาและพี่ๆน้องๆอีกหลายคนสมัครเข้ามาเป็นคนรับใช้ในพระราชวังบัลมอรัลในสก๊อตแลนด์ซึ่งเป็นสมบัติของควีนและเจ้าชายอัลเบิร์ต ด้วยการทำหน้าที่อย่างดีไม่มีที่ติ บราวน์กลายเป็นมหาดเล็กคนโปรดของเจ้าชาย
เมื่อเจ้าชายสิ้นพระชนม์ และควีนเก็บพระองค์อยู่ที่พระตำหนักออสบอร์นบนเกาะไวต์หลายต่อหลายปี ก็มีการโอนมหาดเล็กจากพระราชวังบัลมอรัลในรับใช้ต่อที่พระตำหนักออสบอร์นด้วย บราวน์จึงได้มาเป็นมหาดเล็กส่วนพระองค์ของควีน มีหน้าที่จูงม้า นำทางพระองค์เมื่อเสด็จออกทรงม้า ตลอดจนดูแลระแวดระวังภยันตรายต่างๆ เขาก็ทำหน้าที่ได้อย่างดีเช่นเดียวกับที่เคยปฏิบัติต่อเจ้าชาย
มีเรื่องเล่าว่า การที่บราวน์ได้มาเป็นมหาดเล็กที่ควีนโปรดจะใช้สอยและไว้วางพระทัยเป็นพิเศษ เป็นเพราะเขาสามารถเป็น "ร่างทรง" ประกอบพิธีให้ทรงติดต่อกับวิญญาณของเจ้าชายได้ แต่เรื่องนี้ก็เล่ากันแบบ 'ฟังเขามาเล่าต่อ' อีกที ไม่ขยายรายละเอียดกันมากกว่านี้

ในเมื่อควีนโปรดปรานใช้สอยมหาดเล็กนายนี้ เขาก็ชักนำให้ทรงคลายจากอาการระทมทุกข์ กลับคืนมาสู่ชีวิตปกติอีกครั้ง เช่นไปขี่ม้า วาดรูปงามๆในชนบท เสด็จออกสู่สาธารณะตามเดิม ทำให้บรรดาข้าราชบริพารที่เฝ้าดูพระอาการของควีนด้วยความวิตกกังวลมาแต่แรกเริ่มเบาใจ และพอใจที่บราวน์ทำหน้าที่ได้อย่างขยันขันแข็ง รับผิดชอบงานดีมาก ไม่เบื่อหน่าย ไม่อู้งาน ไม่ทำตัวให้กรมวังตำหนิติเตียนได้ นอกจากนี้เขายังเคยช่วยชีวิตพระราชินีเอาไว้ด้วยการเสี่ยงตายโดดเข้าจับคนร้ายที่ใช้ปืนยิงหมายปลิดพระชนม์ชีพ เมื่อเสด็จออกสาธารณะ
แต่ความพอใจของราชสำนักดำเนินไปได้ไม่นาน ก็เปลี่ยนเป็นความอึดอัดขัดข้องในอีกรูปแบบ เมื่อตระหนักว่าพระราชินีวิคตอเรียโปรดปรานมหาดเล็กคนนี้มากเกินไปเสียแล้ว เช่นไม่ว่าอะไรก็ทรงแล้วแต่บราวน์ นายบราวน์สามารถบงการได้ตั้งแต่เรื่องเล็กน้อยเช่นให้ทรงผ้าห่มหนาๆเสด็จออกไปยามอากาศหนาวชื้น เพราะเกรงจะเป็นหวัด ไปจนเรื่องใหญ่เช่นไม่ว่าใครจะขอเข้าเฝ้าพระองค์ท่าน ตั้งแต่นายกรัฐมนตรี ปรินซ์ออฟเวลส์พระราชโอรสผู้เป็นรัชทายาท ไปจนกรมวังชั้นผู้ใหญ่ ต้องผ่านด่านคือนายบราวน์เสียก่อน ถ้านายคนนี้ไม่ให้เข้าเฝ้าก็อด
วิธีตอบของนายบราวน์ก็ห้วนๆ ทื่อๆ ไม่ประนีประนอม คือบอกตรงๆว่า
"พระราชืนียังไม่โปรดให้เข้าเฝ้า"

ในเมื่อจอห์น บราวน์ ชักจะหย่ายเกินตัวขึ้นมาทุกทีจนจะคับพระราชวังอยู่รอมร่อ ศัตรูเขาก็เพิ่มจำนวนขึ้นมาก คนสำคัญที่สุดคือปรินซ์ออฟเวลส์พระราชโอรสองค์ใหญ่ ผู้ซึ่งต่อมาทรงขึ้นครองราชย์เป็นพระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 7
ปรินซ์ออฟเวลส์พระองค์นี้ เป็นพระราชโอรสที่ไม่เป็นที่ถูกพระทัยสมเด็จแม่เอาเลย เมื่อเทียบกับเจ้าพี่เจ้าน้ององค์อื่นๆ ทั้งเจ้าชายก็เป็นที่รักของประชาชน เหตุผลคือทรงมีคุณสมบัติเกือบทุกอย่างตรงกันข้ามกับเจ้าชายอัลเบิร์ตพระบิดา เจ้าชายอัลเบิร์ตทรงเป็นผู้ชายที่ประพฤติองค์ดีงาม เคร่งครัดอยู่ในความถูกต้อง ไม่โปรดงานเลี้ยงรื่นเริง ไม่ดื่ม ไม่แม้แต่จะสูบบุหรี่ ไม่เจ้าชู้ ซื่อสัตย์แต่กับพระราชินีองค์เดียวทั้งๆแวดล้อมด้วยนางกำนัลงามๆนับไม่ถ้วน ชอบทำแต่งานให้ประเทศชาติ ส่วนพระโอรสนั้นตรงกันข้าม ทรงชอบเฮฮาปาร์ตี้ ชอบความบันเทิงเริงรมย์ในทุกประเภทโดยเฉพาะหญิงงาม พระชายาคือเจ้าหญิงอเลกซานดราต้องหวานอมขมกลืนมาตลอด พระราชินีทรงฟังข่าวที่มากระทบหูทีไรก็กริ้วไปทีละหลายๆวัน
ดังนั้นเมื่อเจ้าชายเสด็จมาเฝ้าตามหน้าที่ จึงอดไม่ได้ที่จะเกิดมีกัณฑ์เทศน์จากฝ่ายแม่ และคำแก้ตัวบ้างเถียงบ้างจากทางฝ่ายลูก จบลงแบบเหนื่อยจนราข้อกันไป ทำให้ควีนทรงมีพระอารมณ์เสียตกค้างไปอีกหลายๆวัน
จอห์น บราวน์รู้ดีว่าปรินซ์ออฟเวลส์มาเข้าเฝ้าทีไร ก็เหมือนหอบพายุติดตัวมาด้วย แม้เสด็จกลับไปแล้วก็ยังทิ้งพายุเอาไว้กับพระมารดา ซึ่งไม่ดีต่อพระสุขภาพของพระองค์ท่าน เขาจึงแสดงความเป็นปรปักษ์ด้วยอย่างเปิดเผย แกล้งไม่ให้เข้าเฝ้าบ้าง ให้รออยู่นานๆเป็นชั่วโมงบ้าง พูดกระทบกระแทกให้เข้าหูบ้าง ปรินซ์ออฟเวลส์ก็เลยชิงชังมหาดเล็กคนนี้ชนิดเข้าไส้

บราวน์เป็นคนโผงผางตึงตัง ตรงไปตรงมา ไม่เกรงกลัวใคร ความประพฤติก็ "บ้านๆ" ติดตัวมาแต่กำเนิด แล้วไม่พยายามจะขัดเกลาให้ดูเป็นผู้ลากมากดีสมกับทำงานในวัง ดื่มเหล้าเป็นประจำ พูดจาก็ออกสำเนียงแปร่งอย่างชาวสก๊อต จึงเป็นที่รังเกียจในหมู่ผู้ดีชาวราชสำนักว่า "ไอ้เจ้านี่เป็นไพร่"
ในด้านดีเขาก็มีคุณสมบัติที่ดีหลายอย่าง คือเป็นคนทำงานหนัก ขยัน รับผิดชอบงานเต็มที่ กล้าหาญไม่กลัวตาย และที่สำคัญคือซื่อสัตย์ บราวน์ไม่เคยฉวยโอกาสเอาตำแหน่งมหาดเล็กคนโปรดไปฉ้อราษฎร์บังหลวง หรือวิ่งเต้นเส้นสายให้ใคร เขาอยู่อย่างมหาดเล็กผู้น้อยมาอย่างไรก็อยู่อย่างนั้น คนอื่นๆในราชสำนักเกลียดเขา เขาก็รู้ เขาก็ไม่เกรงหน้าอินทร์หน้าพรหม คนเดียวเท่านั้นที่เขาถวายความจงรักภักดีให้เต็มเปี่ยมคือสมเด็จพระราชินีนาถ จะทรงใช้เขาบุกน้ำลุยไฟทำอะไร บราวน์ไม่เคยย่อท้อ เขาเคยแม้แต่เสี่ยงชีวิตจับคนร้ายที่หมายปลงพระชนม์พระราชินี
ควีนวิคตอเรียทรงประจักษ์ข้อนี้ดี ทรงถือว่า ความจริงใจของบราวน์เป็นสิ่งสำคัญที่สุด เป็นมิตรภาพเที่ยงแท้ที่ไม่ทรงได้รับจากผู้อื่นที่แวดล้อมพระองค์อยู่ จึงไม่ทรงถือสาที่เขามีมารยาทห่ามๆ ตึงตังเป็นนักเลงลูกทุ่ง แม้แต่บราวน์ชวนให้ทรงดื่มเหล้าเพื่อบันเทิงเฮฮาในวันคริสต์มาสบ้าง เรียกพระองค์ว่า " woman" บ้าง ก็ไม่ทรงว่ากล่าวอะไร

คำว่า woman ที่ผู้ชายเรียกผู้หญิงนี้ มันมีความหมายเกินกว่าจะแปลตรงๆว่า "ผู้หญิง" หรือ "แม่หญิง" บริบททางสังคมคือผู้ชายเขาไม่เรียกผู้หญิงคนไหนกันง่ายๆว่า woman ถ้าไม่ใช่คนใกล้ตัวเขา ต่อให้เป็นเพื่อนร่วมงาน หรือเพื่อนเรียนหนังสือชั้นเดียวกัน เขาก็ไม่เรียก ที่เห็นบ่อยที่สุดคือสามีเรียกภรรยา แต่ก็ไม่ใช่ว่าเรียกในโอกาสทั่วไป อย่างคำว่า Dear หรือ Darling หรือ Honey แต่มักจะเรียกในกรณีที่เกิดความรำคาญ หรือเอ็นดูปนรำคาญ
ถ้าจะแปลเป็นไทยให้ใกล้เคียงที่สุดก็คือ แปลว่า แม่เจ้าประคุณ หรือแม่คุณแม่ทูนหัว
ในเมื่อจอห์น บราวน์หลุดปากเรียกสมเด็จพระราชินีนาถ ผู้ซึ่งไม่ใช่พระราชินีธรรมดาๆ แต่เป็นจักรพรรดินีผู้มีอำนาจสูงสุดในโลกยุคนั้น ว่า "แม่เจ้าประคุณ" หรือ "แม่คุณแม่ทูนหัว" ข้าราชสำนักผู้ได้ยิน ก็ตาเหลือกเป็นธรรมดา

การที่บราวน์กลายมาเป็นคนโปรดของควีนวิคตอเรีย เป็นเรื่องทิ่มแทงสายตาชาวราชสำนักไม่น้อย ยิ่งสมัยนั้นเป็นสมัยที่เข้มงวดต่อการวางตัวของกุลสตรี เสียงซุบซิบนินทาก็ยิ่งแพร่หลาย ถึงกับบราวน์ได้รับสมญาในเชิงกระแทกแดกดัน ว่าเป็น "ม้าพระที่นั่ง" ของควีน ส่วนบรรดาพระธิดาก็เรียกมหาดเล็กผู้นี้ลับหลังเป็นเรื่องโจ๊กว่า "ชู้รักของเสด็จแม่"
ความไม่ชอบหน้าบราวน์ในหมู่เจ้าชายเจ้าหญิงมีหลักฐานเห็นได้ชัดเจนหลายครั้ง ครั้งหนึ่งดยุคแห่งเอดินเบอระ พระโอรสองค์รองของควีนถึงกับบอกใครต่อใครว่า ทรงถูกเนรเทศจากพระราชวังบัคกิ้งแฮม ไม่ให้มาเข้าเฝ้าเสด็จแม่ก็เพราะทรงปฏิเสธที่จะสัมผัสมือกับชายรับใช้ผู้นี้
มีข่าวอีกว่า บราวน์ถูกจัดให้นอนในห้องติดต่อกับห้องพระบรรทมของควีนวิคตอเรีย ซึ่งถือเป็นเรื่องไม่ถูกต้องตามประเพณีและไม่เหมาะสมอย่างยิ่ง ส่วนจะจริงหรือไม่จริงในเรื่องนี้ ไม่เคยมีการยืนยันเป็นทางการ

หลักฐานที่บรรดาขาเม้าท์ชาววังทั้งหลายหาเจอ นอกเหนือจาก "เขาเล่ากันว่า..." มีอยู่เรื่องหนึ่ง ที่ทำให้พวกนี้ตีปีกกันใหญ่ว่านี่ไง หลักฐานจะจะเห็นกะตา นั่นคือบันทึกของแพทย์หลวงประจำพระองค์ของควีน ชื่อเซอร์เจมส์ รี้ด ซึ่งทำหน้าที่นี้มากว่า 20 ปี จนถึงวาระสุดท้ายของพระชนม์ชีพ
ขอออกนอกเรื่องนิดหน่อยว่า ฝรั่งยุคก่อนเขามีนิสัยชอบจดบันทึก ไม่ใช่จดเฉพาะเรื่องสำคัญๆ แต่เรื่องรายวันประเภทตื่นกี่โมงนอนกี่โมง เขาก็จดกันเอาไว้ บันทึกพวกนี้บางทีก็สูญหายไปพร้อมกับมรณกรรมของเจ้าของ แต่มีอยู่มากที่ลูกหลานเก็บไว้ เหลือรอดมาเป็นหลักฐานทางประวัติศาสตร์ก็มี

เซอร์เจมส์บันทึกไว้ว่า ในวันพฤหัสบดีที่ 22 มีนาคม 1883 เมื่อเขาเปิดประตูเข้าไปในห้องของควีนวิคตอเรีย ก็เห็นพระองค์กำลังเล่นหัวอยู่กับจอห์น บราวน์ ขณะที่ "ทรงดำเนินไปมานิดหน่อย"
บราวน์ดึงชายผ้านุ่งแบบสก๊อตของเขา ที่เรียกว่า kilt ให้สูงขึ้น พร้อมกับพูดว่า
" เอ ! เกล้ากระหม่อมว่ามันอยู่ตรงนี้นี่นา"
ส่วนพระราชินีก็ทรงเลิกชายฉลองพระองค์ยาวขึ้นเช่นกัน ทรงตอบว่า
" เปล่า มันอยู่ตรงนี้ต่างหาก"

เซอร์เจมส์ก็ไม่รู้เหมือนกันว่า "มัน" ที่ทั้งสองเอ่ยถึง คืออะไรกันแน่ อาจจะทรงเล่มเกมอะไรตลกๆอยู่กับบราวน์ หรือไม่ก็อาจจะชี้ให้ดูถึงพระชานุ(หัวเข่า) ที่ปวดอยู่ก็เป็นได้
แต่จะเป็นอะไรก็ตาม มันก็แสดงถึงความสนิทสนมเกินขั้นระหว่างนายหญิงกับชายรับใช้ ที่แม้แต่นายกับบ่าวสามัญชนเขาก็ไม่ทำกัน อย่าว่าแต่ระดับพระราชินีกับมหาดเล็กเลย

มาถึงตรงนี้ก็ต้องอธิบายเพิ่มเติมว่า สาวๆสมัยนี้ซึ่งนุ่งกระโปรงสั้นเกือบถึงบั้นท้ายคงไม่เห็นเป็นเรื่องแปลกตรงไหน ที่ผู้หญิงจะชี้ให้ใครดูแข้งหรือหัวเข่าตัวเอง แต่ย้อนหลังไปในยุควิคตอเรียน ธรรมเนียมประเพณีเขาถือสากันมากเรื่องนี้ คำว่า "ขา" เป็นคำหยาบโลน กุลสตรีเปิดเผยร่างกายส่วนเหนือข้อเท้าขึ้นไปจนถึงสะโพกให้เห็นไม่ได้เป็นอันขาด
แม้แต่จะเอ่ยคำว่า "ขา" ก็พูดไม่ได้ ขาไก่ ก็ต้องเรียกเลี่ยงเป็น dark meat ขาโต๊ะ ก็ต้องเย็บผ้าคลุมโต๊ะคลุมขาโต๊ะให้มิดชิด ผู้หญิงสมัยนั้นต้องซ่อนร่างกายตั้งแต่เอวลงไปถึงเท้าไว้ใต้กระโปรงสุ่มไก่บานกว้างพะรุงพะรัง
ดังนั้น เมื่อควีนทรงดึงชายกระโปรงสูงขึ้นให้มหาดเล็กเห็น "ขา" ของพระองค์ แพทย์หลวงก็คงตาเหลือก เห็นเป็นเรื่องสลักสำคัญถึงขั้นต้องบันทึกเอาไว้
แต่ถ้าคนอ่านเรือนไทยตาเหลือกตามแพทย์หลวงผู้นี้ ก็ควรจะรู้ข้อเท็จจริงอีกข้อว่า เหตุการณ์นี้เกิดเมื่อควีนมีพระชนม์ 64 พรรษาแล้ว ส่วนบราวน์อ่อนกว่า 7 ปี อายุ 57

ประเด็นหนึ่งที่ซุบซิบกันอยู่ในสมัยนั้นก็คือ ควีนวิคตอเรียและจอห์น บราวน์ ได้ลอบสมรสกันอย่างลับๆ แต่มันก็เป็นเรื่องที่ไม่มีใครหาหลักฐานพยานใดๆมายืนยันได้อยู่ดี มีแต่ "เขาว่ากันว่า.."ตามฟอร์ม ก็เลยไม่มีใครให้น้ำหนักกันเท่าไหร่
จนกระทั่งหลักฐานเก่าชิ้นหนึ่งโผล่ออกมาใหม่สู่สาธารณชนในปี 2003
มันคือบันทึกประจำวันของขุนนางคนหนึ่งชื่อลอร์ดลูวิส ฮาร์คอร์ท บุตรชายของเซอร์วิลเลียม ฮาร์คอร์ท เสนาบดีมหาดไทยในรัฐบาลของนายวิลเลียม แกลดสตัน เขียนไว้เมื่อวันที่ 17 กุมภาพันธ์ 1885 ว่า
"เลดี้พอนซอนบี ภรรยาของราชเลขานุการของสมเด็จพระราชินีวิคตอเรีย เล่าให้คุณพ่อฟังเมื่อสองสามวันก่อนว่า ได้ฟังมาจากสตรีผู้หนึ่งชื่อมิสแมคคลาวด์ ว่า พี่ชายของเธอ ท่านสาธุคุณนอร์แมน แมคคลาวด์ ได้สารภาพกับน้องสาวก่อนสิ้นใจว่า ท่านได้เป็นผู้ประกอบพิธีสมรสระหว่างควีนวิคตอเรียกับจอห์น บราวน์ และท่านเองก็ได้เสียใจอย่างสุดซึ้งที่กระทำพิธีนี้ลงไป มิสแมคคลาวด์ไม่มีเหตุผลใดๆที่จะกุเรื่องขึ้นมา เพราะฉะนั้นใครฟังก็น่าจะเชื่อได้ว่าจริง ต่อให้ฟังไม่น่าเชือถือและน่าอัปยศเพียงใดก็ตาม
ท่านสาธุคุณแมคคลาวด์ที่ว่านี้เป็นนักบวช ประจำอยู่ที่โบสถ์บารอนี่ในเมืองกลาสโกว์ของสก๊อตแลนด์ ไม่ใช่ในลอนดอนหรือเมืองใดในอังกฤษ เราคงจำได้ว่าจอห์น บราวน์เป็นชาวสก๊อต และพระราชินีเองก็แปรพระราชฐานไปพักร้อนที่สก๊อตแลนด์บ้างเป็นครั้งคราว
ตอนที่ลูวิส ฮาร์คอร์ทบันทึกเหตุการณ์นี้ เขาเพิ่งอายุแค่ 21 ปี ในค.ศ. 1885 ถ้าเหตุการณ์นี้เกิดขึ้นจริงก็ต้องย้อนหลังกลับไปในอดีต น่าจะเป็นราวๆปี 1866 หรือเกือบ 20 ปีก่อน ในช่วงนั้นข่าวลือแพร่สะพัดมาก ถึงความสัมพันธ์ใกล้ชิดของควีนและมหาดเล็กชาวสก๊อต จนมีข่าวว่าทั้งสองสมรสกันลับๆแล้วด้วยซ้ำ

โปรดสังเกตว่าผู้บันทึกเรื่องนี้ไม่ได้รู้เห็นเหตุการณ์โดยตรง หรือฟังจากผู้รู้เห็นโดยตรง แต่เป็นการเล่าต่อกันมาเป็นทอดๆ
ตัวเขาฟังจากพ่อ ผู้ซึ่งฟังจากเลดีพอนซอนบี เลดี้เองก็ฟังมาจากน้องสาวของนักบวชอีกที น้องสาวเองก็ไม่ได้รู้เห็นพิธีสมรสดังกล่าว แต่บอกว่าพี่ชายสารภาพให้ฟังก่อนตาย
ดังนั้น ใครจะไปสอบสวนทวนพยานกับท่านนักบวชผู้ประกอบพิธีเอง ก็ไม่ได้เสียแล้ว

เรื่องหนึ่งที่อ้อมๆแอ้มๆกันอยู่ในหมู่นักเขียนชีวประวัติ เป็นข้อเท็จจริงที่ไม่มีใครอยากพูดกันนัก คือ จอห์น บราวน์เป็น "คนทรง" ทำหน้าที่เป็นสื่อกลาง ให้ควีนติดต่อกับพระสวามีในปรโลกได้
ที่ไม่ค่อยอยากพูดกันก็เพราะเรื่องทรงเจ้าเข้าผี แม้ว่านิยมกันมากในสมัยวิคตอเรียน แต่บรรดาผู้มีความรู้ถือว่าเป็นเรื่องนอกศาสนา คนชั้นต่ำหรือไม่ก็งมงายเท่านั้นที่ยึดถือ เมื่อควีนผู้ควรเป็นแบบอย่างของคริสตศาสนิกชนที่เคร่งครัด เกิดมานอกรีตนอกรอยเสียเอง ชาววังทั้งหลายก็เลยไม่อยากจะพูดถึง
เรื่องนี้ บราวน์เข้าทรงได้จริงหรือเปล่าไม่มีใครรู้ แต่ที่รู้คือเขาทำหน้าที่นี้จริง ข้อนี้่ก็เป็นเหตุผลหนึ่งที่ควีนโปรดให้เขารับใช้ใกล้ชิด ขนาดจัดห้องพักให้ติดห้องพระบรรทม เพื่อจะเรียกมาใช้สอย ให้ติดต่อกับเจ้าชายอัลเบิร์ตได้ทุกโอกาส ไม่ว่าค่ำมืดดึกดื่นขนาดไหน

บราวน์รับใช้อยู่หลายสิบปีจนอายุ 56 ปีก็ป่วยเป็นไข้หนักและถึงแก่กรรมอย่างปุบปับ เรื่องนี้นำความเศร้าโศก สะเทือนพระทัยแก่ควีนวิคตอเรียมาก ทรงเขียนบันทึก แสดงความเศร้าโศกอาลัยบราวน์ ในฐานะเพื่อนที่ซื่อสัตย์และจงรักภักดียิ่ง จากนั้นทรงให้สร้างรูปปั้น เป็นอนุสรณ์ถึงเขาไว้ด้วย

ควีนวิคตอเรียมีพระชนม์ยาวนานถึง 84 พรรษาจึงเสด็จสวรรคต ก่อนหน้านั้นทรงสั่งเสียเซอร์เจมส์ แพทย์หลวงประจำพระองค์ถึงการตกแต่งโลงพระศพไว้ถี่ถ้วนทีเดียว ทรงมีพระประสงค์ให้ประดับพระศพแบบเจ้าสาว มีผ้าคลุมพระเศียรอย่างเจ้าสาวเข้าพิธีวิวาห์ พระหัตถ์สวมแหวนหลายวงของพระสวามีและพระราชโอรสธิดา และให้นำของที่มีค่าทางจิตใจบรรจุลงไปในโลง ฝังไปพร้อมพระศพด้วย หนึ่งในจำนวนนั้นคือปูนปลาสเตอร์หล่อพระหัตถ์ของเจ้าชายอัลเบิร์ต ที่ทรงให้ช่างทำไว้หลังเจ้าชายสิ่นพระชนม์เมื่อหลายสิบปีก่อน แล้วทรงวางไว้บนหัวเตียงเป็นประจำ เสื้อคลุม และของใช้ประจำตัวคือผ้าเช็ดหน้าของเจ้าชาย
นอกจากนี้ ทรงสั่งในทางลับให้เซอร์เจมส์ช่วยสวมแหวนที่จอห์น บราวน์ถวายให้พระองค์เมื่อสมัยเขายังมีชีวิตอยู่ บนนิ้วพระหัตถ์
แหวนวงนี้เป็นแหวนแต่งงานของแม่ของบราวน์ ที่เขาเก็บรักษาไว้ ต้องแถมรายละเอียดตรงนี้อีกหน่อยว่า บราวน์ไม่เคยมีครอบครัว เป็นโสดมาตลอดชีวิต ผู้หญิงที่เขาใกล้ชิดที่สุดก็น่าจะเป็นเจ้านายของเขาเอง
นอกจากแหวนของบราวน์ที่ทรงสั่งให้สวมลงบนนิ้วพระหัตถ์ รวมกับแหวนอื่นๆของพระสวามีและพระราชโอรสธิดา ทรงสั่งให้เซอร์เจมส์นำรูปถ่ายของจอห์น บราวน์ วางลงในอุ้งพระหัตถ์ พร้อมกับปอยผมของเขาและผ้าเช็ดหน้าอีกหนึ่งผืน ทั้งหมดนี้เป็นของที่ระลึกเกี่ยวกับมหาดเล็กคนโปรดที่ทรงเก็บรักษาไว้หลังเจ้าตัวถึงแก่กรรมไปแล้ว

   ในคำสั่งเสียที่ทรงให้เซอร์เจมส์ รี้ดไว้นั้น ทรงระบุไว้ชัดเจนว่า
   " ให้นำแหวนแต่งงานทำด้วยทองวงเกลี้ยงๆ ที่เคยเป็นสมบัติของแม่ของมหาดเล็กรับใช้และมิตรรักที่แสนดีของฉัน จอห์น บราวน์ และฉันได้สวมประจำนับแต่เขาเสียชีวิต ภาพถ่ายสีของเขาในกล่องหนัง ที่เขานำขึ้นถวายฉัน และมีปอยผมของเขาเก็บรวมอยู่ด้วย ใส่ลงในโลงฝังไปพร้อมกับศพของฉัน"

   แพทย์หลวงทำตามพระบัญชาครั้งสุดท้ายอย่างเคร่งครัด เขารวบรวมของทั้งหมดนี้ห่ออย่างมิดชิดใส่ลงไปในโลง และนำช่อดอกไม้สดที่พระราชินีอเลกซานดรา พระสุณิสา(ลูกสะใภ้)ทรงจัดมาประดับประดาโลงพระศพ วางทับลงไปบนพระหัตถ์อีกที เพื่อว่าบรรดาเจ้าฟ้าที่ทรงเข้ามาเคารพพระศพตามประเพณี จะได้มองไม่เห็นของเหล่านี้

   หน้าที่ของเซอร์เจมส์ รี้ดยังไม่จบ แม้ว่ารัชสมัยพระราชินีวิคตอเรียสิ้นสุดลงแล้วก็ตาม พระราชโอรสองค์ใหญ่ ขึ้นครองราชย์ต่อเป็นพระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 7 เจ้านายองค์นี้เป็นไม้เบื่อไม้เมากับจอห์น บราวน์มาแต่ไหนแต่ไร พอขึ้นครองราชย์ก็ทรงจัดการย้ายรูปปั้นของบราวน์ที่พระมารดาให้ช่างทำขึ้นเป็นอนุสรณ์ ออกไปจากที่ตั้งเดิม ไปอยู่ในมุมที่ลับตาคนเสียให้พ้นหูพ้นตา
   เปล่าค่ะ ยังไม่จบ
   จากนั้น ทรงสั่งให้เซอร์เจมส์เป็นตัวแทนพระองค์ ไปจัดการซื้อจดหมายส่วนพระองค์จำนวนหนึ่งที่เขียนโดยพระมารดา และไปตกอยู่ในมือของลูกชายอดีตกรมวังที่พระตำหนักบัลมอรัล สก๊อตแลนด์ เอากลับมาทำลายเสียให้หมด พูดง่ายๆว่านายคนนั้นแบล็คเมล์ว่าถ้าไม่จ่ายเงินก็จะเอาจดหมายเหล่านี้ออกมาแฉ พระเจ้าเอ็ดเวิร์ดก็จำต้องยอม
   เซอร์เจมส์จ่ายเงินราคาสูงลิ่วเป็นค่าแลกเปลี่ยน เอาจดหมายกลับมาถวายได้ พระเจ้าเอ็ดเวิร์ดทรงเผาทิ้งจดหมายทั้งหมด เราเหลือหลักฐานเพียงบันทึกส่วนหนึ่งของแพทย์หลวงที่เหลือรอดมาได้ (ส่วนใหญ่บันทึกประจำวันของเขาถูกทำลายโดยบุตรชายหลังจากท่านเซอร์ถึงแก่กรรมไปแล้ว) บอกเพียงสั้นๆว่าเขาได้จดหมายจำนวน 300 ฉบับมาจากชายคนนั้น เนื้อหาในจดหมายจำนวนมาก เป็นเรื่อง "น่าบัดสี"
   ควีนวิคตอเรียทรงเขียนบันทึกประจำวันไว้เช่นกัน บันทึกนี้เป็นเอกสารทางประวัติศาสตร์ จึงไม่อาจถูกทำลายได้ ถึงกระนั้นเจ้าฟ้าอลิศพระธิดาก็ได้ทรงแก้ไขขัดเกลาเสียใหม่ในส่วนของจอห์น บราวน์ เพื่อจะออกสู่สาธารณะได้โดยไม่มีปัญหา
   บันทึกของจอห์น บราวน์ถูกทำลายหมด ไม่เหลือรอดมาให้อ่าน

ขยายความอีกหน่อยว่า จดหมายที่ว่าข้างบนนี้ เป็นจดหมายที่ควีนวิคตอเรียทรงมีไปถึงอเลกซานเดอร์ โปรเฝท ซึ่งเป็นกรมวังของพระตำหนักบัลมอรัลที่สก๊อตแลนด์ ที่ทำงานเดิมของจอห์น บราวน์ เดาว่านายคนนี้น่าจะเป็นคนที่สนิทสนมคุ้นเคยกับจอห์น บราวน์ในฐานะหัวหน้างานของเขามาก่อน จอห์น บราวน์คงจะชอบนายคนนี้มาก เมื่อควีนเสด็จไปพักที่บัลมอรัล ก็ทรงให้ความเป็นกันเองกับนายคนนี้ เพราะจอห์น บราวน์เชียร์ ดังนั้น จึงมีจดหมายลายพระหัตถ์ติดต่อกับนายคนนี้เยอะมาก กว่า 300 ฉบับ เรื่องอะไรที่ทรงเล่าให้คนอื่นฟังเกี่ยวกับจอห์น บราวน์ไม่ได้ ก็คงจะทรงเล่าให้นายคนนี้ฟังได้ โดยเฉพาะมรณกรรมของจอห์น บราวน์ที่นำความเศร้าโศกเสียพระทัยมาให้ใหญ่หลวง
นายโปรเฝทเก็บรักษาจดหมายเหล่านั้นไว้อย่างมิดชิด เวลาผ่านไปสองทศวรรษ เมื่อบุคคลที่เกี่ยวข้องรวมทั้งเขาด้วยตายไปหมดแล้ว ลูกชายเขาก็เกิดเจอเอกสารเก่าๆของพ่อ พอเปิดอ่านก็หัวใส มองเห็นเงินทองลอยมาทันที จึงเกิดกรณียื่นเงื่อนไขต่อพระเจ้าเอ็ดเวิร์ด ขอแลกจดหมายเหล่านี้กับเงินก้อนโต พระราชโอรสของควีนวิคตอเรียก็จำต้องยอม

เรื่องราวก็จบลงเพียงแค่นี้ ทิ้งปริศนาค้างคาใจเอาไว้ว่า ความสัมพันธ์จริงๆของหญิงหม้ายผู้มีบรรดาศักดิ์สูงส่งที่สุดในโลก กับชายชาวบ้านผู้ต่ำต้อยทุกด้าน เป็นอย่างไรกันแน่
เห็นได้อยู่อย่างจากหลักฐานแวดล้อมก็คือ หลังจากสิ้นเจ้าชายอัลเบิร์ตแล้ว ควีนเหมือนเรือขาดหางเสือ พระโอรสธิดา 9 องค์มิได้ช่วยให้พระมารดาอบอุ่นพระทัยขึ้นมาได้ เจ้าหญิงองค์ใหญ่เสกสมรสไปกับพระโอรสกษัตริย์ปรัสเซียตั้งแต่พระชันษาได้ 16 แล้วไม่เคยได้กลับมาอยู่ใกล้ชิดพระมารดา เจ้าชายองค์รองลงมาที่เป็นรัชทายาทก็ไม่เคยถูกกับพระมารดา เจอหน้ากันทีไรมีเรื่องให้ควีนกริ้วได้ทุกที เจ้าหญิงองค์อื่นๆพอโตเป็นสาวก็ทยอยเสกสมรส ออกนอกประเทศไปหมด ข้าราชบริพารในวังก็แบ่งพรรคแบ่งฝ่าย เชียร์พรรคการเมืองกันคนละพรรคให้วุ่นวาย แต่ละคนมองควีนวิคตอเรียเหมือนเป็นเทวรูปศักดิ์สิทธิ์อะไรสักอย่าง ไม่กล้าอาจเอื้อมต่อหน้า แต่นินทากันกระจายอยู่ลับหลัง
ทั้งหมดนี้นอกจากทำให้ควีนเอือมระอาแล้ว ยังทำให้ทรงว้าเหว่เหมือนอยู่คนเดียวในโลก ก็มีแต่จอห์น บราวน์เท่านั้นที่ผิดแผกจากคนอื่นๆทั้งหมด ความเป็นชาวบ้านขนานแท้ทำให้บราวน์ไม่เสแสร้งแต่งจริต คิดอะไรก็พูดโพล่งๆ ตรงๆออกไป เขามองควีนวิคตอเรียอย่างมองมนุษย์คนหนึ่ง และปฏิบัติต่อพระองค์อย่างมนุษย์ต่อมนุษย์ด้วยกัน ที่สำคัญคือบราวน์เป็นคนซื่อตรงและจริงใจ เมื่ออุทิศชีวิตให้เจ้านายเหนือหัวเขาก็อุทิศจริงๆ คือ 24 ชั่วโมง ไม่เคยบิดพลิ้ว ไม่หนี ไม่อู้งาน เคร่งครัดต่อหน้าที่จนวันสุดท้ายของชีวิต เขาติดตามเจ้านายเป็นเงาตามตัว เมื่อทรงงานอยู่ในห้อง บราวน์ก็เฝ้าอยู่หน้าประตู ใครจะล่วงล้ำเข้าไปไม่ได้ แม้แต่นายกรัฐมนตรี
สาเหตุการตายก่อนวัยอันควรของบราวน์ก็คือ เขาป่วยเป็นไข้สูง แต่เมื่อควีนมีเรื่องจะต้องเสด็จออกข้างนอก บราวน์ก็ลุกจากเตียงตามเสด็จตามหน้าที่ ไม่ปริปากขอพักผ่อน ทำให้กลับมาถึงห้องพัก อาการไข้ก็หนักขึ้นอย่างรวดเร็วจนกระทั่งเสียชีวิตอย่างปุบปับ ไม่มีใครคาดคิดรวมทั้งเจ้านายของเขาเอง

เรือนไทย

General Category => ประวัติศาสตร์โลก => ข้อความที่เริ่มโดย: เทาชมพู ที่ 04 ส.ค. 17, 11:00