ตำราเทวรูปพระไสยศาตร์

[นโม ตสฺส]

๏ พระจันท์ทรงม้าถือดาบเขน ๚ะ๛

พระจันทร์ (चन्द्र) ของอินเดียว่าคือพระพรหมอวตารลงมาเกิดเป็นโอรสของฤๅษีอัตริ กับพระนางอนสูยา บางตำนานก็เล่าว่า พระจันทร์กำเนิดมาจากการกวนเกษียรสมุทร พระศิวะทรงนำมาประดับไว้บนมวยพระเกศา ของไทยในคัมภีร์เฉลิมไตรภพว่า พระอิศวร พระอุมา พระนารายณ์ และพระพรหม ใช้ให้หัสดีไปหาส่วนผสมเพื่อทําพิธีเสกเทวดานพเคราะห์ พระวิศวกรรมสร้างโรงพิธี เทพเจ้าทั้งสี่เสกเทวดานพเคราะห์ โดยพระจันทร์ถูกสร้างจากนางอัปสร ๑๕ องค์ มาบดป่นเป็นผง ห่อผ้าสีขาวนวล ประพรมด้วยน้ำอมฤต แล้วเสกเป็นพระจันทร์

[นโม ตสฺส]

๏ พระอังคารทรงมหิงษพาหนะถือดาบ ๚ะ๛

พระอังคาร (अङ्गार) หรือพระมังคละ (मङ्गल) ของอินเดียว่าเกิดจากเหงื่อหรือเลือดของพระศิวะที่ทรงหยดลงในขณะทรงพระพิโรธกับการต่อสู้กับอันธกาสูร และพระแม่ธรณีได้รองรับไว้ กำเนิดเป็นกุมารกายสีแดงโลหิต มี ๔ กร บ้างก็ว่าเป็นบุตรของพระแม่ธรณีกับพระวิษณุในร่างพระวราหาวตาร เดิมมีนามว่า พระเภามะ (भौम) พระเภามะได้เริ่มการบูชาพระศิวะ จนพระศิวะพอพระทัย และแต่งตั้งให้เป็นเทวดานพเคราะห์ ของไทยในคัมภีร์เฉลิมไตรภพว่า พระอิศวร พระอุมา พระนารายณ์ และพระพรหม ใช้ให้หัสดีไปหาส่วนผสมเพื่อทําพิธีเสกเทวดานพเคราะห์ พระวิศวกรรมสร้างโรงพิธี เทพเจ้าทั้งสี่เสกเทวดานพเคราะห์ โดยพระอังคารถูกสร้างจากกระบือ ๘ ตัว มาบดป่นเป็นผง ห่อผ้าสีชมพูเข้ม ประพรมด้วยน้ำอมฤต แล้วเสกเป็นพระอังคาร

[นโม ตสฺส]

๏ พระพุททรงช้างถือดาบ ๚ะ๛

พระพุธ (बुध) ของอินเดียว่าเป็นบุตรของพระจันทร์ กับนางตาราชายาของพระพฤหัสบดี เมื่อตอนที่อยู่ในครรภ์ พระพฤหัสบดีสงสัยว่าบุตรในท้องของนางตารา เป็นบุตรของใครกันแน่ พระพุธผู้อยู่ในท้องของนางตาราได้ตอบออกมาว่าตนเป็นบุตรของพระจันทร์ นางตาราได้ยินก็โกรธมากจึงสาปบุตรในท้องให้กลายเป็นคนลักเพศ ส่วนพระพฤหัสบดีเมื่อได้ยินดังนั้นก็โกรธและใช้ไฟตบะของตนเผานางตาราเป็นเถ้าถ่าน ส่วนพระพุธนั้นไม่ได้ถูกเผาไหม้ไปด้วย พระพรหมได้ปรากฏกายขึ้น และกล่าวว่า นางตาราได้รับการชำระล้างบาปจากการถูกไฟเผาแล้ว และได้ชุบชีวิตให้นางตารา ส่วนพระพุธนั้น พระพฤหัสบดีทรงเลี้ยงดูไว้ และมอบความรู้และศิลปวิทยา เมื่อพระพุธอายุได้ ๓๐ ปี ก็ทรงจดจำได้ทุกศาสตร์ จนเป็นผู้ฉลาดปราชญ์เปรื่อง ต่อมาพระพุธได้ไปบำเพ็ญตบะในป่าสคันวัน และได้พบรักกับนางอิลา ซึ่งคือท้าวอิลราชที่ต้องคำสาปให้กลายเป็นหญิงเดือนหนึ่งชายเดือนหนึ่ง พระพุธได้บำเพ็ญตบะด้วยการบูชาศิวลึงค์ด้วยทรายเป็นเวลานาน และพบกับอุปสรรคจากสัตว์ร้ายมากมาย แต่ก็ไม่ได้ทำให้พระพุธหวาดหวั่น จนพระศิวะพอพระทัย และได้แต่งตั้งให้เป็นเทพประจำดาวพุธ  ของไทยในคัมภีร์เฉลิมไตรภพว่า พระอิศวร พระอุมา พระนารายณ์ และพระพรหม ใช้ให้หัสดีไปหาส่วนผสมเพื่อทําพิธีเสกเทวดานพเคราะห์ พระวิศวกรรมสร้างโรงพิธี เทพเจ้าทั้งสี่เสกเทวดานพเคราะห์ โดยพระพุธถูกสร้างจากคชสาร ๑๗ เชือก มาบดป่นเป็นผง ห่อผ้าสีเขียวใบไม้ ประพรมด้วยน้ำอมฤต แล้วเสกเป็นพระพุธ

[นโม ตสฺส]

๏ พระฤหัศทรงระมั่งถือหอก ๚ะ๛

พระพฤหัสบดี (बृहस्पति) ของอินเดียว่าเป็นบุตรของฤๅษีอังคิรส กับพระนางสมฤติ พระศิวะทรงแต่งตั้งให้เป็นคุรุแห่งเหล่าเทวดา ทรงเป็นทั้งเทวฤๅษี เทวคุรุ และเทวดานพเคราะห์ เป็นเทพประจำดาวพฤหัสบดี ของไทยในคัมภีร์เฉลิมไตรภพว่า พระอิศวร พระอุมา พระนารายณ์ และพระพรหม ใช้ให้หัสดีไปหาส่วนผสมเพื่อทําพิธีเสกเทวดานพเคราะห์ พระวิศวกรรมสร้างโรงพิธี เทพเจ้าทั้งสี่เสกเทวดานพเคราะห์ โดยพระพฤหัสบดีถูกสร้างจากฤๅษี ๑๙ ตน มาบดป่นเป็นผง ห่อผ้าสีเหลืองส้ม ประพรมด้วยน้ำอมฤต แล้วเสกเป็นพระพฤหัสบดี

[นโม ตสฺส]

๏ พระศุกรทรงโคถือธนู ๚ะ๛

พระศุกร์ (शुक्र) เป็นบุตรของฤๅษีภฤคุ กับพระนางอุศนัส หรือ พระนางกาพยมาตา มีนามเดิมว่า พระภารควะ เป็นเทพฤๅษีผู้มีรูปงาม และได้หลงรักกับนางอัปสรวิศวาจี และถอดจิตตามนางไป ต่อมานางก็ทิ้งพระภารควะ พระภารควะจึงไปจุติเป็นเมล็ดข้าว และชาวนาได้นำข้าวไปถวายฤๅษี ภรรยาฤๅษีได้กินเข้าไป และได้ตั้งครรภ์และคลอดบุตร ชื่อ ฤๅษีอุศนัส ส่วนนางอัปสรวิศวาจี ถูกฤๅษีนารทมุนีสาปให้กลายเป็นกวาง และได้มาพบกับฤๅษีอุศนัส และได้สมสู่กันจนมีบุตร ในขณะนี้ดวงจิตของพระภารควะยึดติดในกาม และต้องเวียนว่ายตายเกิดในวัฏสงสาร ฝ่ายฤๅษีภฤคุที่เข้าฌานไปเป็นเวลานาน เมื่อตื่นขึ้นมาก็พบร่างของบุตรตนไม่มีชีวิต ท่านจึงไปพบพระยมในยมโลก เพื่อถามหาวิญญาณของบุตรตน แต่พระยมกล่าวว่าตอนนี้พระภารควะได้ไปเกิดเป็นพราหมณ์และกำลังจะใช้กรรมหมดแล้ว ฤๅษีภฤคุจึงขอให้พระยมนำดวงจิตของพระศุกร์คืนมา เมื่อพระภารควะกลับเข้าร่างเดิมแล้วก็เริ่มเบื่อหน่ายในชีวิต และเริ่มบำเพ็ญตบะต่อพระศิวะ และเนื่องจากพระภารควะได้บำเพ็ญตบะมาหลายชาติ จนกระทั่งพระศิวะทรงพอพระทัย และมอบพรให้พระภารควะ ทรงมอบนามใหม่ให้ว่า พระศุกร์ ให้เป็นอาจารย์ของเหล่าอสูร แทตย์ ทานพ รากษส และทรงแต่งตั้งให้เป็นเทพประจำดาวศุกร์

[นโม ตสฺส]

๏ พระเสารทรงพยักฆพาหนะถือตรี ๚ะ๛

พระเสาร์ (सौर) หรือพระศนิ (शनि) เป็นบุตรของพระอาทิตย์กับนางฉายา ซึ่งเกิดจากเงาของนางศรัณยา เนื่องจากนางศรัณยาไม่อาจทนทานต่อแสงสุริยะได้ จึงได้สร้างนางฉายาขึ้นมา ให้นางฉายาอยู่กินกับพระอาทิตย์ จนให้กำเนิดบุตร เมื่อแรกเกิดพระศนิมีกายสีดำคล้ำ พระอาทิตย์ไม่พอพระทัยและต่อว่านางฉายา พระศนิจึงใช้นัยน์ตาจ้องมองไปที่พระอาทิตย์ ทำให้ดวงอาทิตย์ดับมืดลง ประดุจเกิดสุริยุปราคา เมื่อพระอาทิตย์ขออภัยต่อนางฉายา ดวงอาทิตย์จึงกลับมาสว่างดังเดิม พระอาทิตย์ทรงเห็นดังนี้จึงไม่พอพระทัยอย่างมาก และรังเกียจบุตรผู้นี้ วันหนึ่งพระศนิเกิดเรื่องวิวาทกับพระยม นางฉายาได้เข้ามาห้าม พระยมไม่พอใจจึงเตะนางฉายาด้วยเท้า นางจึงสาปให้พระยมขาพิการ มีแผลเน่าและมีหนอนเจาะแทะแผล พระยมจึงนำเรื่องไปฟ้องพระอาทิตย์ พระอาทิตย์จึงรู้ว่านางฉายาไม่ใช่นางศรัณยา พระอาทิตย์ได้เสกไก่แจ้มารักษาหนอนและรักษาแผลให้ และได้ไปไต่ถามความจริงจากนางฉายา และตามหานางศรัณยาจนเจอ และพานางกลับมาที่สูรยโลก เมื่อนางศรัณยากลับมานางฉายาจึงกลับไปรวมร่างกับนางศรัณยา พระศนิเศร้าโศกและโกรธเป็นอย่างมาก ความร้าวฉานมีมากขึ้น วันหนึ่ง พระเสาร์ได้วิวาทกับพระยมอีกครั้ง นางศรัณยาได้เข้ามาห้าม และสาปให้พระศนิต้องไปกำเนิดบนโลกและต้องถูกพี่น้องของตนสังหาร ซึ่งพระศนิก็ได้มาถือกำเนิดเป็นกรรณะ และถูกอรชุนผู้เป็นน้องชายสังหารในวันที่ ๑๗ ของสงครามทุ่งกุรุเกษตร พระศนิไม่ต้องการอยู่ในสูรยโลกอีกต่อไป และเริ่มบำเพ็ญตบะต่อองค์พระศิวะ จนพระองค์พอพระทัย และตั้งพระศนิเป็นหนึ่งในเทวดานพเคราะห์ ให้เป็นเทพประจำดาวเสาร์ ของไทยในคัมภีร์เฉลิมไตรภพว่า พระอิศวร พระอุมา พระนารายณ์ และพระพรหม ใช้ให้หัสดีไปหาส่วนผสมเพื่อทําพิธีเสกเทวดานพเคราะห์ พระวิศวกรรมสร้างโรงพิธี เทพเจ้าทั้งสี่เสกเทวดานพเคราะห์ โดยพระเสาร์ถูกสร้างจากพยัคฆ์ ๑๐ ตัว มาบดป่นเป็นผง ห่อผ้าสีดำ ประพรมด้วยน้ำอมฤต แล้วเสกเป็นพระเสาร์

[นโม ตสฺส]

๏ พระราหูทรงยักษถือค้อนเหลก ๚ะ๛

พระราหู (राहु) ของอินเดียว่าเป็นโอรสของท้าววิประจิตติ และนางสิงหิกา น้องสาวของหิรัณยกศิปุ เมื่อครั้งที่เหล่าเทวดาได้ทำพิธีกวนเกษียรสมุทรเพื่อให้ได้น้ำอมฤตนั้นมีทั้งเทวดาและอสูรทั้งหลายเข้าร่วมทำพิธี เมื่อทำพิธีสำเร็จ เหล่าเทพและอสูรได้ยื้อแย่งน้ำอมฤตกัน พระวิษณุทรงแปลงกายเป็นนางโมหิณี เพื่อแบ่งน้ำอมฤต พระราหูจึงรีบแปลงกายเป็นเทวดา แล้วลอบดื่มน้ำอมฤตที่เกิดขึ้นนั้น พระอาทิตย์และพระจันทร์ได้เห็นเข้าจึงรีบเอาความนั้นไปทูลบอกพระวิษณุ พระวิษณุทรงทราบจึงขว้างจักรสุทรรศนะตัดไปถูกกลางตัวพระราหูขาดกลายเป็นสองท่อน แต่ด้วยว่าน้ำอมฤตที่พระราหูได้ดื่มนั้นไหลไปจนถึงกลางตัวพระราหูแล้วพอดี ครึ่งบนของพระราหูที่ถูกตัดออกจึงกลายเป็นอมตะ ส่วนครึ่งล่างนั้นได้กลายมาเป็นพระเคราะห์องค์ที่ ๙ คือ พระเกตุ บ้างก็ว่าพระศุกร์ได้นำนาคมาผ่าเป็น ๒ ส่วน เพื่อมาต่อให้ราหูและเกตุ พระราหูมีหัวเป็นอสูรตัวเป็นเทพนาค พระเกตุมีหัวเป็นเทพนาคตัวเป็นอสูร จากนั้นเมื่อครั้งใดที่พระราหูได้พบเจอพระอาทิตย์หรือพระจันทร์ พระราหูก็จะจับมากลืนกินด้วยความโกรธแค้น แต่อมไว้ในปากได้ไม่นานก็ต้องคายออกมาเพราะทนความร้อนและรัศมีของเทวดานพเคราะห์ทั้งสองไม่ได้ เกิดเป็นเหตุของปรากฏการณ์สุริยุปราคาและจันทรุปราคา ของไทยในคัมภีร์เฉลิมไตรภพว่า พระอิศวร พระอุมา พระนารายณ์ และพระพรหม ใช้ให้หัสดีไปหาส่วนผสมเพื่อทําพิธีเสกเทวดานพเคราะห์ พระวิศวกรรมสร้างโรงพิธี เทพเจ้าทั้งสี่เสกเทวดานพเคราะห์ โดยพระราหูถูกสร้างจากหัวผีโขมด ๑๒ หัว มาบดป่นเป็นผง ห่อผ้าสีทองสัมฤทธิ์ ประพรมด้วยน้ำอมฤต แล้วเสกเป็นพระราหู พระราหูเห็นว่าน้ำอมฤตของพระอิศวรศักดิ์สิทธิ์เพราะชุบเทพเจ้าได้ จึงอําพรางกายปกคลุมท้องฟ้าให้มืดมนแล้วแอบกินน้ำอมฤตในอ่างแก้วท้ายปราสาท เหล่าเทพพากันเข้าเฝ้าทูลพระอิศวร พระอิศวรทราบจึงหาผู้อาสาปราบพระราหู เหล่าเทพเสนอให้พระอิศวรใช้จักรแก้วปราบพระราหู พระองค์ขว้างจักรตัดตัวพระราหู พระราหูตัวขาดแต่ไม่ตายเพราะฤทธิ์น้ำอมฤตที่กินเข้าไป เหล่าเทพและนางฟ้าพากันเล่นดนตรีจับระบําถวายถวายพระอิศวร

[นโม ตสฺส]

๏ สิ้นเทวดานพเคราะห์ ๙ องค์

๏ พระเกตุทรงนาคถือพระขรรค์ ๚ะ๛

พระเกตุ (केतु) ของอินเดียว่าคือส่วนลำตัวของพระราหูที่ถูกจักรตัดออกไป พระราหูจึงมีแต่หัว ส่วนพระเกตุมีแต่ลำตัวที่ไม่มีหัว บ้างก็ว่าพระศุกร์ได้นำนาคมาผ่าเป็น ๒ ส่วน เพื่อมาต่อให้ราหูและเกตุ พระราหูมีหัวเป็นอสูรตัวเป็นเทพนาค พระเกตุมีหัวเป็นเทพนาคตัวเป็นอสูร ของไทยในคัมภีร์เฉลิมไตรภพว่า พระอิศวร พระอุมา พระนารายณ์ และพระพรหม ใช้ให้หัสดีไปหาส่วนผสมเพื่อทําพิธีเสกเทวดานพเคราะห์ พระวิศวกรรมสร้างโรงพิธี เทพเจ้าทั้งสี่เสกเทวดานพเคราะห์ โดยพระเกตุถูกสร้างจากพญานาค ๙ ตัว มาบดป่นเป็นผง ห่อผ้าสีทอง ประพรมด้วยน้ำอมฤต แล้วเสกเป็นพระเกตุ

[นโม ตสฺส]

๏ พระมหาไชยมือขวาถือพระขรรค์มือซ้ายถือรวงเข้าทรงปลากรายทอง ๚ะ๛

[นโม ตสฺส]

๏ พระขันทกุมารทรงมยุระพาหนะ

[นโม ตสฺส]

ตำราภาพเทวรูป เลขที่ ๓๒ สมุดไทยดำ เขียนด้วยเส้นขาว อักษรบรรยายเขียนด้วยเส้นหรดาล หอสมุดแห่งชาติซื้อจากนายเล็ก วันที่ ๑๕ กันยายน พ.ศ. ๒๔๕๓

๏ พระศะหยมผู้วะนาฎ

[นโม ตสฺส]

๏ พระประเมศวรปราบมุลาคะนี

๏ พระประเมศวรปราบอังคุทพรหม

[นโม ตสฺส]

๏ พระประเมศวรไปใตรลาตร์ทรงอุสุพภาหะน ๚

๏ พระประเมศวรประพาศจักระวาฬ ๚ะ๛

ของไทยในนารายณ์สิบปาง ฉบับโรงพิมพ์หลวงว่า พระอิศวรเป็นเจ้าทรงศีลแล้วก็ขึ้นทรงปลากรายทองพร้อมด้วยพระอุมาภควดี เสด็จไปประพาสจักรวาลโดยรอบ แล้วพระอิศวรจึงเอาตรีเพชรจักราวุธ หอกมหาสัตโลหะให้พระพายไปใส่ในครรภ์นางสวาหะ ให้เกิดบุตรเป็นเศวตพานรชื่อศรีหนุมาน แล้วเสด็จกลับไปไกรลาส

[นโม ตสฺส]

๏ พระประเมศวรทรงสุงสุมาพาพาหะนะ ๚ะ

๏ พระประเมศวรเสดจ์ไปจำสะถาร ะฯะ๛

[นโม ตสฺส]

๏ พระณารายไปคิดชะบันพดทรงครุทธพาหะณะ ๚ะ๛

๏ พระนารายทรงอุรุเคนทรพาหะณะ ๚ะ๛