เรือนไทย

General Category => ประวัติศาสตร์ไทย => ข้อความที่เริ่มโดย: siamese ที่ 13 มิ.ย. 12, 16:02



กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: siamese ที่ 13 มิ.ย. 12, 16:02
ผมมีโอกาศได้เห็นแผนที่กรุงเทพ ระวางที่ใช้สอนโรงเรียนข้าราชการพลเรือน พิมพ์เมื่อ พ.ศ. ๒๔๕๓ เป็นแผนที่ที่บอกสภาพถนน สะพาน อาคารต่าง ๆ ไว้อย่างละเอียดทำให้ทราบถึงบรรยากาศของพระนครในสมัยนั้นเป็นอย่างดี การกระจายตัวของเมืองยังคงกระจุกตัวอยู่ที่พระนครชั้นใน ด้านเหนือไปเพียงถนนสามเสน ด้านตะวันออกไปเพียงย่านบรรทัดทอง ส่วนด้านใต้ไปถึงถนนตก

ทีนี้มาดูที่พื้นที่โล่งกันสักหน่อย เป็นพื้นที่สี่เหลี่ยมขนาดใหญ่ ปัจจุบันอยู่ในความครอบครองของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ถนนพญาไทเพียงร่างไว้เป็นโครงร่างเท่านั้น ทำให้นึกถึงคุณ bthawees ในเรื่องพรรณไม้จุฬาฯ ในอดีต (http://www.reurnthai.com/index.php?topic=4350.0) แต่แผนที่ทำขึ้นก่อนที่จะสร้างมหาวิทยาลัยอยู่หลายปี


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: siamese ที่ 13 มิ.ย. 12, 16:13
สะดุดตากับสิ่งที่เห็นตรงกลางคือ "ศาลเทพารักษ์" , โรงพักย่อยตระเวนหัวลำโพง และสะพานอุเทนถวาย

สำหรับสะพานอุเทนถวาย เคยมีการตอบกระทู้ไปแล้วที่กระทู้ภาพเก่าบางกอก ปัจจุบันรื้อถอนไปแล้ว เส้นที่เห็นคือเส้นลำคลอง ส่วนเส้นประคือแนวถนนที่กรุยทางไว้ยังไม่ได้สร้างอย่างจริงจัง

ลำคลองมาบรรจบกันสามสาย ก็ช่างเลือกที่จะคดเป็นวงให้ชวนสงสัยเสียเหลือเกิน แต่ที่สงสัยคือ ศาลเทพารักษ์แห่งนี้ คงต้องสำคัญเป็นแน่ ถึงกับแผนที่ต้องระบุลงไว้ในแผนที่ด้วย

ท่านใดมีร่องรอยการพูดถึงเรื่องราวเหล่านี้ ช่วยนำมาเล่าแจ้งสู่กันฟัง จักเป็นพระคุณยิ่ง


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: siamese ที่ 13 มิ.ย. 12, 16:20
หากเทียบกับพิกัดในปัจจุบัน อ้างถึงถนนที่ตรงไปยังกลางสนามม้า จะพบกว่าถนนนี้ปัจจุบันกลายเป็นถนนหลักของโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาด้านพญาไท และโรงเรียน มศว ด้านถนนอังรีดูนังต์ เมื่อเป็นเช่นนี้แล้ว พิกัดของ "ศาลเทพารักษ์" ก็ไปตกที่บริเวณในรั้วจุฬา พอดี


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: ลุงไก่ ที่ 16 มิ.ย. 12, 16:22
นำภาพสะพานอุเทนถวายมาให้ชมกันอีกครั้ง ก่อสร้างเมื่อ พ.ศ. ๒๔๕๖ รื้อถอนเมื่อ พ.ศ. ๒๕๐๕


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: NAVARAT.C ที่ 16 มิ.ย. 12, 20:30
พิจารณาตามรูป และแผนที่ที่ให้มาแล้ว บริเวณเทพารักษ์น่าจะเป็นพื้นที่ที่ปัจจุบันเป็นธรรมสถานของจุฬานะครับ


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 16 มิ.ย. 12, 21:28
ธรรมสถานของจุฬา คืออะไร และอยู่ตรงไหนคะ


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: ลุงไก่ ที่ 16 มิ.ย. 12, 21:57
อ้างถึง ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๓๐ หน้า ๑๖๖๐ วันที่ ๒๖ ตุลาคม ๒๔๕๖

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๖) เสด็จพระราชดำเนินทรงเปิด "สะพานอุเทนทร์ถวาย" ที่ตำบลคลองคูสวนหลวง ถนนพญาไท เมื่อวันที่ ๑๗ ตุลาคม ๒๔๕๖

และอ้างถึงแผนที่ระวางเก่าของคุณ siamese จากกระทู้ "คูคลองในกรุงเทพจากไหนถึงไหน" ความเห็นที่ ๖๓ ตอบเมื่อวันที่ ๒๐ พ.ค. ๒๐๑๑ (พ.ศ. ๒๕๕๔)
และภาพจากความเห็นที่ ๕๗ ตามที่ยกรูปมาประกอบด้วย

และความเห็นที่ ๒ ของอาจารย์เทาชมพู ในกระทู้เดียวกันเกี่ยกับเรื่องชื่อของคูคลอง



กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: NAVARAT.C ที่ 16 มิ.ย. 12, 22:06
อ้างถึง
ธรรมสถานของจุฬา คืออะไร และอยู่ตรงไหนคะ

ผมไม่ทราบเหมือนกันครับ หาแผนผังของจุฬามาดู แล้วเทียบจากรูปถ่ายสะพานอุเทนถวายซึ่งมีตึกคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์อยู่ข้างหลัง ตามแนวไป เทียบระยะแล้วน่าจะตกบริเวณนี้ แต่ไม่ได้ตรงเป๊ะทีเดียว


http://www.dharma-centre.chula.ac.th/index.php?option=com_content&view=article&id=22&Itemid=17


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: ลุงไก่ ที่ 17 มิ.ย. 12, 06:41
ภาพถ่ายทางอากาศพื้นที่ของจุฬาฯ เมื่อปี พ.ศ. ๒๔๖๖ (ในภาพระบุว่า ๖ ธันวาคม ๒๔๖๖)

ยังไม่ถึงศาลเทพารักษ์ แต่น่าจะใกล้เข้าไปแล้ว

ภาพจากเวปซีมะโด่ง.คอม รุ่น ๑๖ (www.cmdong.com)



กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: ลุงไก่ ที่ 17 มิ.ย. 12, 06:57
พอจะเป็นไปได้ไหมว่า ที่ตั้งของศาลเทพารักษ์น่าจะอยู่ตรงที่ผมทำลูกศรชี้ไว้้ในภาพ



กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: NAVARAT.C ที่ 17 มิ.ย. 12, 07:33
ครับ

น่าจะแถวนั้น


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: ลุงไก่ ที่ 17 มิ.ย. 12, 09:01
ภาพถ่ายทางอากาศพื้นที่ของจุฬาฯ เมื่อปี พ.ศ. ๒๔๖๖ (ในภาพระบุว่า ๖ ธันวาคม ๒๔๖๖)

ยังไม่ถึงศาลเทพารักษ์ แต่น่าจะใกล้เข้าไปแล้ว

ภาพจากเวปซีมะโด่ง.คอม รุ่น ๑๖ (www.cmadong.com)



ขออภัยครับ เข้ามาแก้ไขตัวสะกดของเวปซีมะโด่ง.คอม จากความเห็นที่ ๘ ของงผม ที่ถูกต้องคือ

www.cmadong.com

หมายเหตุ - ตึกที่คณะิวิทยาศาสตร์ ซึ่งน่าจะเป็นตึกชีววิทยา ๑ ยังไม่ปรากฎในภาพในความเห็นที่ ๘ เลย



กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: siamese ที่ 17 มิ.ย. 12, 10:49
ขอบคุณท่านทั้งสองที่เข้ามาร่วมการค้นหาครับ  ;)


ให้ข้อมูลเพิ่มเพิ่มกับแผนที่ระวาง พ.ศ. 2482 เพิ่งสังเกตุเห็นว่า "ศาลเทพารักษ์" ยังคงมีบทบาทในแผนที่อยู่ครับ ในแผนที่ได้ทำเป็นสัญลักษณ์ไว้ซึ่งได้แกะออกมาให้ชมกัน


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 17 มิ.ย. 12, 11:00
ยังติดตามได้ไม่ค่อยจะทัน เพราะอ่านแผนที่ไม่เก่ง
จึงขอถามว่า ศาลเทพารักษ์ตั้งอยู่ในเขตสถานที่อะไรในยุคโน้น   อาจจะพอทำให้แกะรอยต่อไปได้ว่าเป็นเทพองค์ไหน จึงอัญเชิญมาประจำไว้ที่นั่น


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: NAVARAT.C ที่ 17 มิ.ย. 12, 12:17
^
คงไม่มีใครตอบได้หรอกครับ เรื่องมันนานจนผู้ที่ทราบจริงเสียชีวิตหมดแล้ว ที่ตอบๆกันอยู่นี่ก็เดาๆกันทั้งนั้น

ดูจากแผนที่ ก็เป็นศาลที่อยู่กลางทุ่งนา แบบที่ตามบ้านนอกทุกวันนี้ก็ยังพอหาดูได้อยู่ เอาไว้จุดธูปขอสารพัด ตั้งแต่เรืองพืชผลไปจนเรื่องหวย


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: siamese ที่ 17 มิ.ย. 12, 12:46
ยังติดตามได้ไม่ค่อยจะทัน เพราะอ่านแผนที่ไม่เก่ง
จึงขอถามว่า ศาลเทพารักษ์ตั้งอยู่ในเขตสถานที่อะไรในยุคโน้น   อาจจะพอทำให้แกะรอยต่อไปได้ว่าเป็นเทพองค์ไหน จึงอัญเชิญมาประจำไว้ที่นั่น

^
คงไม่มีใครตอบได้หรอกครับ เรื่องมันนานจนผู้ที่ทราบจริงเสียชีวิตหมดแล้ว ที่ตอบๆกันอยู่นี่ก็เดาๆกันทั้งนั้น

ดูจากแผนที่ ก็เป็นศาลที่อยู่กลางทุ่งนา แบบที่ตามบ้านนอกทุกวันนี้ก็ยังพอหาดูได้อยู่ เอาไว้จุดธูปขอสารพัด ตั้งแต่เรืองพืชผลไปจนเรื่องหวย

ก็น่าค้นหาครับ เนื่องจากมีความสำคัญขนาดที่ลงในแผนที่  ;)


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 17 มิ.ย. 12, 13:15
น่า...ท่าน NAVARAT.C  ก็เคยร่วมวงแกะรอยถนนหนทาง สถานที่ต่างๆที่หายากหาเย็นมาตั้งหลายกระทู้แล้วนะคะ  จะเว้นกระทู้นี้เชียวหรือ
ถ้ามาช่วยเดา   เผื่อเทพารักษ์ท่านจะดลใจคุณให้ค้นพบศาลของท่านบ้าง ใครจะไปรู้

เท่าที่อ่านมา ขอเดาล้วนๆดังนี้
๑  ศาลเทพารักษ์มีมาก่อนแผนที่ที่พิมพ์เมื่อพ.ศ. 2453  และยังยืนยงมาจนแผนที่พ.ศ. 2482   อย่างน้อยอายุศาลก็ 30 ปี
๒  เมืองขยายออกมาทางตะวันออก  ตัดถนน ตัดสะพาน  ขยายคลอง เชื่อมคลอง ฯลฯ ตั้งแต่ปลายรัชกาลที่ 5  จนรัชกาลที่ 8   แต่ศาลเทพารักษ์ยังอยู่คงเดิม  ไม่มีใครแตะต้อง ก็น่าจะเป็นที่นับถือกันในถิ่นนั้นพอสมควร
๓  ขอให้สังเกตคำว่า ศาลเทพารักษ์    ไม่ใช่ ศาลเจ้า  หรือ ศาลเพียงตา    ถ้าเป็นศาลเพียงตาคงผุพังสูญหายไปในเวลา 30 ปี  แต่ศาลนี้น่าจะใหญ่ (จนเป็นจุดสังเกตในแผนที่)  แข็งแรงคงทน หรือมีการบูรณะซ่อมแซม  จึงอยู่มาได้ตั้งหลายสิบปี
๔  ในพ.ศ. 2453  ศาลเทพารักษ์อาจอยู่กลางทุ่งนา  แต่ในพ.ศ. 2482  คงไม่เป็นทุ่งนาแล้ว  น่าจะมีสิ่งก่อสร้างอยู่ในพื้นที่นั้น  ไม่ของรัฐก็เอกชน    เดาว่าเป็นของรัฐ   เพราะถ้าที่ดินเป็นของเอกชน อาจจะไม่เก็บศาลเอาไว้ เนื่องจากต้องปลูกบ้านหรืออาคารร้านค้า
๕   เมื่อตรงกับธรรมสถานของจุฬา  ก็แปลว่าที่ดินตรงศาลเป็นพื้นที่ของจุฬา   รวมอยู่ในที่ดินพระราชทานของรัชกาลที่ 6  ที่ให้จุฬาฯเพื่อทำประโยชน์หรือเปล่า?
๖   ถ้าเป็นที่ดินของจุฬา  น่าจะมีเกร็ดอยู่ในประวัติของมหาวิทยาลัย ว่าด้วยการปลูกสร้าง รื้อถอน  และก่อตั้งอาคารต่างๆ


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: ลุงไก่ ที่ 17 มิ.ย. 12, 13:23
นำภาพสะพานอุเทนถวายมาให้ชมกันอีกครั้ง ก่อสร้างเมื่อ พ.ศ. ๒๔๕๖ รื้อถอนเมื่อ พ.ศ. ๒๕๐๕


จากภาพนี้ ผมก็เพิ่งทราบว่ามีคลองอยู่ทางด้านอาคารคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์และคณะเภสัชศาสตร์(เดิม)
แต่กลับไม่มีคลองด้านคณะิวิทยาศาสตร์
ก็สันนิษฐานว่าน่าจะเป็นแนวคลองหลวงเดิมที่สะพานอุเทนทร์ถวายทอดข้าม แต่แนวคลองด้านติดถนนพญาไทด้าในรั้วจุฬาฯ ถูกถมในภายหลัง
ตึกแดงของคณะิวิศวกรรมศาสตร์ยังมีเพียง ๒ ชั้น ไม่ใช่ ๓ ชั้น

ทางด้านซ้ายของภาพในรั้วโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา มีอาคาร ๒ หลังให้เห็นอยู่ ...

เพิ่มเติม - ผมจำได้ว่าเคยอ่านพบว่าพื้นที่ทางด้านนี้เคยเป็นสวนผักของชาวจีนยุคที่ถูกเวนคืนพื้นที่ในเกาะรัตนโกสินทร์ชั้นในเพื่อสร้างพระบรมมหาราชวังสมัยรัชกาลที่ ๑ มาก่อน
จะเป็นไปได้หรือไม่่ว่าศาลเทพารักษ์นี้จะมีที่มาเริ่มต้นจากศาลเจ้าของชาวจีน เพราะมาสะดุดตาตรงคำว่าท้องที่อำเภอสำเพ็งในแผนที่


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 17 มิ.ย. 12, 13:51
ถามคุณ siamese ค่ะ

คำสันนิษฐานของคุณลุงไก่ทำให้นึกขึ้นมาได้     อยากทราบว่าในแผนที่กรุงเทพ ฉบับอื่นๆที่คุณ siamese มีอยู่    ระบุถึง "ศาลเทพารักษ์" ในอำเภอหรือตำบลไหนอีกบ้างหรือเปล่า      
ถ้าหากว่ามี  เป็นศาลของไทยหรือจีน
ชาวกรุงเทพสร้างศาลเทพารักษ์ไทยประจำไว้ตามเขตต่างๆในเมืองหลวงบ้างไหม  นอกเหนือจากศาลเจ้าพ่อหลักเมือง ซึ่งเป็นศาลเทพารักษ์ระดับชาติ
ส่วนศาลพระพรหมที่เอราวัณ สร้างหลังจากพ.ศ. 2482  มาก  ประมาณพ.ศ. 2500 ตามคำแนะนำของคุณหลวงสุวิชาณฯ  เห็นจะไม่เข้าเกณฑ์ธรรมเนียมสร้างศาลเทพารักษ์ในอดีต


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: Namplaeng ที่ 17 มิ.ย. 12, 14:41
จากภาพ แผนที่ วัดแคทางซ้าย ปัจจุบันเป็น  วัดดวงแข

หากเทียบตามแนวถนนเชื่อม วัดสามงาม(วัดสามง่าม) วัดตาแสง(วัดช่างแสง) และวัดปทุมแล้ว โรงฝึกข้าราชการพลเรือนที่เป็นพื้นที่สี่เหลี่ยมก็ควรจะเป็นสนามศุภชลาศัยในปัจจุบัน

ดังนั้น พื้นที่หยัก ที่เป็นโรงพักกองตะเวน และศาลเทพารักษ์ในภาพ ก็จะเป็นพื้นที่ของ  ตลาดสวนหลวง  ในปัจจุบัน ซึ่งกำลังก่อสร้าง (?)

ตรงตลาดสวนหลวงที่กำลังก่อสร้างนี้ เดิมมีศาลเจ้า ที่คนจีนเรียกว่า ศาลเจ้าปุนเท้ากง(สำเนียง ตจ.)

คนจีนแต้จิ๋วเรียกศาลเทพารักษ์ ว่า ปุนเท้ากง ความที่ก่อนหน้าการรื้อไล่ บริเวณนี้มีคนจีนอยู่มาก

ก็เป็นได้ว่าศาลเทพารักษ์ที่มีอยู่ก่อนหน้าที่คนจีนจะมาอยู่มาก ถูกสร้างขึ้นใหม่เป็นศาลเจ้าจีน


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: ลุงไก่ ที่ 17 มิ.ย. 12, 17:05
หยิบหนังสือ "จุฬาฯ ปฏิเสธข้าพเจ้า" ของคุณอาจินต์ ปัญจพรรค์ มาเปิดดูเล่นๆ แล้วก็พบข้อมูลที่น่าจะเป็นประโยชน์ต่อการค้นหา ศาลเทพารักษ์ ในบท "ทวนเข็มนาฬิกา ๒๕ ปี" หมายเหตุไว้ว่า ลงใน "ชุมนุมจุฬาฯ" ฉบับกันยายน ๐๙
ความตอนหนึ่งว่า " ... ทุกครั้งที่ฉันผ่านถนนนั้น (หมายถึงถนนพญาไท) ฉันจะต้องดู "หอใหม่" โรงเรียนฝาขัดแตะหลังคาจาก ปัจจุบันมันกลายเป็นอะไรไปฉันไม่รู้จัก ดูตรอกศาลเจ้าแป๊ะกงซัน ที่เคยเงียบและแคบราวกับซอยใดซอยหนึ่งในชนบท ดูโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาของฉันที่ยังทรงสภาพเดิมอยู่ได้อย่างวางใจ ..."
คุณอาจินต์ ปัญจพรรค์ เอ่ยถึง "ตรอกศาลเจ้าแป๊ะกงซัน" บนถนนพญาไท

ตามหา "ศาลเจ้าแป๊ะกงซัน" จากอากู๋ กูเกิ้ล ไปพบกระทู้ในวิชาการ.คอม เรื่อง "ประวัติวังสระปทุม" ของคุณตะวันใหม่ ความเห็นหนึ่ง ดังนี้
"ตะวันใหม่:
 เรียนคุณเทาชมพู
ได้มีโอกาสคุยกับคุณพ่อตอนเย็น คุณพ่อบอกว่าเจ้าจอมท่านนี้มักจะขอตามเสด็จมาวัดสระปทุมเสมอ เพื่อจะได้มาพบเจอญาติพี่น้องที่อยู่บริเวณนั้น ท่านจะพักที่เรือนไม้ข้างวัดที่รัชกาลที่ 4 ท่านทรงสร้างไว้สำหรับเป็นที่ประทับเวลาที่เสด็จมาที่วัดสระปทุม ตอนนั้นดูเหมือนยังไม่เรียกเป็นวังสระปทุม และขุนพัดพ่อของเจ้าจอมก็ได้รับพระราชทานที่ดินอยู่บริเวณใกล้ศาลเจ้าแป๊ะกงซัน ที่ทำสวนดอกไม้ แถวหอพักชายเก่า ไม่แน่ใจว่าท่านถวายคืนหรือโดนเวนคืน ..."

บริเวณใกล้ศาลเจ้าแป๊ะกงซัน ที่ทำสวนดอกไม้ แถวหอพักชายเก่า - "หอพักชายเก่า" จะเป็น "หอใหม่" ที่คุณอาจินต์ ปัญจพรรค์กล่าวถึงหรือไม่?

ข้อพิจารณาคือ ศาลเทพารักษ์ ที่เรากำลังช่วยกันตามหานี้ จะเป็น "ศาลเจ้าแป๊ะกงซัน" หรือเปล่า?


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: siamese ที่ 17 มิ.ย. 12, 17:15
ถามคุณ siamese ค่ะ

คำสันนิษฐานของคุณลุงไก่ทำให้นึกขึ้นมาได้     อยากทราบว่าในแผนที่กรุงเทพ ฉบับอื่นๆที่คุณ siamese มีอยู่    ระบุถึง "ศาลเทพารักษ์" ในอำเภอหรือตำบลไหนอีกบ้างหรือเปล่า      
ถ้าหากว่ามี  เป็นศาลของไทยหรือจีน
ชาวกรุงเทพสร้างศาลเทพารักษ์ไทยประจำไว้ตามเขตต่างๆในเมืองหลวงบ้างไหม  นอกเหนือจากศาลเจ้าพ่อหลักเมือง ซึ่งเป็นศาลเทพารักษ์ระดับชาติ
ส่วนศาลพระพรหมที่เอราวัณ สร้างหลังจากพ.ศ. 2482  มาก  ประมาณพ.ศ. 2500 ตามคำแนะนำของคุณหลวงสุวิชาณฯ  เห็นจะไม่เข้าเกณฑ์ธรรมเนียมสร้างศาลเทพารักษ์ในอดีต

ศาลท้าวมหาพรหม สร้างเสร็จเมื่อ พ.ศ. ๒๔๙๙ ห่างไกลมาก

สำหรับในแผนที่สำรวจแล้วพบว่า ศาลหลักเมือง ท่านเรียกว่า "ศาลพระสยามเทวาธิราช" และศาลเจ้าจีนต่าง ๆ จะเรียกชื่อ "ศาลเจ้ากวางตุ้ง" "ศาลเจ้าอาเหนียว" บอกชื่อชัดเจน สำหรับกะดีแขก ก็เรียก "กะฎิเจ้าเซ็น" ไม่มีที่ใดที่มีศาลเทพารักษ์อีกครับ

ลงภาพเพื่อสร้างบรรยากาศ .... อิอิ


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: NAVARAT.C ที่ 17 มิ.ย. 12, 21:15
ได้เรื่องแล้วครับ

คือไม่ว่าแผนที่ฉบับไหน ผมเทียบกับกูเกิลเอร์ธแล้ว ตำแหน่งศาลที่ว่าก็ไม่พ้นรั้วจุฬาไปได้

นึกถึงเพื่อนร่วมรุ่นสถาปัตย์คนหนึ่งได้ เขาจบแล้วก็ไปทำงานกับแผนกอาคารสถานที่ของมหาวิทยาลัยอยู่ประมาณสักยี่สิบปีมั้ง ก่อนจะเปลี่ยนงาน จึงโทรไปถามว่าสมัยที่เขายังทำงานอยู่จุฬา  เคยทราบเรื่องศาลเจ้าที่อยู่ทางฝั่งสำนักอธิการบดีหรือไม่ เขาตอบว่าทราบ มีอยู่แห่งหนึ่ง เป็นศาลเก่าแก่มีมาแต่สมัยรัชกาลที่ห้าแล้ว อยู่ทางหอพักนิสิตชายติดๆกับธรรมสถานเดี๋ยวนี้  ซื่อศาลแป๊ะกงซัน

ประมาณปี๒๕๒๕ ทางจุฬาต้องการปรับปรุงพื้นที่ซึ่งตอนนั้นเสื่อมโทรมมาก จึงทำพิธีอัญเชิญเจ้าไปอยู่ที่อื่น แล้วรื้อศาลเก่าทิ้งไปไม่เหลือร่องรอยอะไรเลย


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: siamese ที่ 17 มิ.ย. 12, 21:39
^
ขอบคุณมาก ครับ อยากจะให้สักพันกิ๊ฟ ๆๆๆๆๆๆๆๆๆ

เมื่อได้แล้วว่าเป็น "ศาลเจ้าแป๊ะกงซัน"  ก็เกิดคำถามหลายอย่างขึ้นมาเช่น ศาลแปะกงซัน เป็นเทพอะไร, ทำไมมาตั้งกลางทุ่งเช่นนี้ ผูกพันกับคนจีน  ???


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 17 มิ.ย. 12, 22:51
มาให้กิ๊ฟคุณลุงไก่ด้วยค่ะ

น่า...ท่าน NAVARAT.C  ก็เคยร่วมวงแกะรอยถนนหนทาง สถานที่ต่างๆที่หายากหาเย็นมาตั้งหลายกระทู้แล้วนะคะ  จะเว้นกระทู้นี้เชียวหรือ
ถ้ามาช่วยเดา   เผื่อเทพารักษ์ท่านจะดลใจคุณให้ค้นพบศาลของท่านบ้าง ใครจะไปรู้

ว่าแล้ว...


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 18 มิ.ย. 12, 02:54
^
เมื่อได้แล้วว่าเป็น "ศาลเจ้าแป๊ะกงซัน"  ก็เกิดคำถามหลายอย่างขึ้นมาเช่น ศาลแปะกงซัน เป็นเทพอะไร, ทำไมมาตั้งกลางทุ่งเช่นนี้ ผูกพันกับคนจีน  ???

ในเว็บเรือนไทย มีผู้รู้วัฒนธรรมจีนอยู่หลายท่าน  เมื่อผ่านเรื่องยากที่สุดคือช่วยกันหาศาลเทพารักษ์มาได้แล้ว  คำถามว่าแป๊ะกงซันเป็นใคร คงหาคำตอบได้ไม่ยากละค่ะ
ขอถอยไปนั่งดูข้างเวที


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 18 มิ.ย. 12, 13:07
แปลกที่ทางการเรียกศาลเจ้าแป๊ะกงซันว่า "ศาลเทพารักษ์" แทนที่จะเรียกว่า ศาลเจ้าจีน หรือศาลเจ้า+ชื่อ  อย่างศาลเจ้าพ่อเสือ
หรือว่าเป็นที่รู้กันในสมัยโน้นว่า แป๊ะกงซัน คือ "เทพารักษ์"  เทพผู้อารักขาท้องถิ่นตรงนั้น

คำว่าศาลเทพารักษ์ทำให้ดิฉันเข้ารกเข้าพงไปไกล  ไม่นึกว่าเป็นศาลเจ้าจีน    นึกว่าเป็นศาลพระไทร หรือเจ้าพ่อมะขามอะไรพวกนั้น
หรือไม่ก็ศาลพระภูมิขนาดใหญ่ของสถานีตำรวจพลตระเวณ


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: siamese ที่ 18 มิ.ย. 12, 13:36
เป็นไปได้ไหมว่า ดั้งเดิมเป็นที่สถิตย์แห่งศาลเทพารักษ์แบบไทย ๆ แต่เมื่อเวลาเปลี่ยนไป ชาวจีนที่เข้ามาอาศัยแถวนี้ ไม่ว่าจะแถวสะพานเหลือง แถวสวนหลวง เป็นย่านชุมชนจีน เข้ามาตั้งในพื้นที่มากขึ้น เจ้าที่เจ้าทางอาจจะมีการตั้งสถิตย์ของแปะกง


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 18 มิ.ย. 12, 13:58
ก่อนคนจีนเข้ามาอยู่   พื้นที่ที่เป็นท้องไร่ท้องนาก็คือคนไทยอยู่มาก่อน   ศาลเล็กๆของเจ้าที่เจ้าทางน่าจะมีให้เห็นบ้าง ตามความเชื่อพื้นบ้าน   แต่พวกนี้ไม่ใช่ถาวรวัตถุ   เป็นศาลไม้เล็กๆที่ผุพังไปได้ตามเวลา
ในแผนที่แผ่นแรกที่คุณหนุ่มสยามนำมาถาม    ศาลเทพารักษ์ที่มีชื่ออยู่ในแผนที่น่าจะเป็นถาวรวัตถุขนาดใหญ่  เป็นที่รู้จักของชาวบ้านอย่างแพร่หลาย    คนทำแผนที่ถึงใส่ตำแหน่งลงไปในแผนที่ด้วย     

ถ้าศาลดังกล่าวเป็นศาลเจ้าพ่อไทย  ชาวบ้านคงไม่ยอมหลีกทางให้ศาลแห่งใหม่ง่ายๆ ละมังคะ   
จึงสรุปว่าศาลเทพารักษ์ระดับบิ๊ก น่าจะเป็นศาลแป๊ะกงซันมาตั้งแต่ปลายรัชกาลที่ 5   


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: ลุงไก่ ที่ 18 มิ.ย. 12, 21:07
ภาพแป๊ะกง (ฮกเต๊กเจี่ยสิน) จากเวป http://www.phuketvegetarian.com/borad/data/2/0055-1.html

แต่จะมีรูปแบบเดียวกับที่ศาลเทพารักษ์ที่จุฬาฯ หรือไม่ คงต้องหาข้อมูลกันต่อไป

เวปนี้มีภาพเทพเจ้าของจีนหลายๆ องค์ แสดงอยู่

ระวังหน่อยนะครับ เวปนี้มีไวรัส Hacked Trojan แฝงอยู่ด้วย

ประัวัติแป๊ะกง

จางหมิงเต๋อ เป็นคนในสมัยราชวงศ์โจว เป็นคนรับใช้ของขุนนางคนหนึ่ง เนื่องจากตอนนั้นบ้านเมืองเกิดความไม่สงบ ลูกคนเล็กของขุนนางอยากจะไปหาบิดา
คนใช้ผู้นี้จึงแบกเด็กน้อยไว้บนหลังเพื่อพาไปพบบิดา แต่เนื่องจากหนทางไกลระหว่างทางหิมะตกหนัก คนใช้เกรงนายน้อยจะหนาว จึงถอดเสื้อผ้าของตนนำไปห่มให้นายน้อยของตน
จนตัวเองกลับต้องหนาวตาย หลังจากคนใช้ผู้ชื่อสัตย์ตายแล้ว สวรรค์เบื้องบนได้ปูนบำเหน็จให้เป็นเจ้าพระภูมิ (แป๊ะกง)


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: ลุงไก่ ที่ 18 มิ.ย. 12, 21:51
แป๊ะกง (ฮกเต็กเจี่ยสิน) อีกภาพหนึ่ง


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: visitna ที่ 22 มิ.ย. 12, 11:31
ที่ว่าคุณอาจินต์เดินผ่าน แกคงมาทางลัด เป็นซอยจุฬา 12
สมัยก่อนผมไปเล่นสนุกเกอร์ที่ซอยนี้บ่อย เป็นบ้านไม้เกือบทั้งนั้น
รูปวิลเลียม ฮันท์ไม่มีแถวนี้ด้วย แกลืมถ่ายหรือไม่์,หรือว่ารูปหาย
รูปที่ใกล้ที่สุดเป็นสนามศุภฯ ร่วมเวลาเดียวกับที่คุณอาจินต์เดิน


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: visitna ที่ 22 มิ.ย. 12, 14:12
คิดว่าน่าจะอยู่ที่นี่


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: siamese ที่ 22 มิ.ย. 12, 14:21
คิดว่าน่าจะอยู่ที่นี่

ไม่ใช่พิกัดนี้ครับ ที่ชี้เป็นแนวถนนพญาไทในอดีต ลองเข้าไปดูกระทู้ก่อน ๆ ครับ อยู่ในหอพักชายครับผม


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: visitna ที่ 22 มิ.ย. 12, 14:37
ตรงที่มีหลังคาเล็กๆเป็นแถวๆ
ปัจจุบันน่าจะเป็นยิมเนเซียม 1 หรือ นิมิตรบุตร

จากสนามศุภฯ มีสนามเทพหัสดินทร์ ขนาดพอๆกันอีกล๊อค แล้ว ถึงจะเป็นยิม 1 ล๊อคถัดมา

มาบุญครองไปทางซ้ายอีกล๊อค

ถ้าแนวนี้เป็นพญาไท ต้องมีตึกอธิการบดี(สมัยผมเรียกอย่างนั้น)อยู่ด้วย 
ตามภาพ ไม่เห็นตึกที่ว่านี้


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: เพ็ญชมพู ที่ 22 มิ.ย. 12, 15:02
ภาพนี้ไม่เกี่ยวกับศาลเทพารักษ์ แต่อยู่ไม่ไกลกันนัก

อยู่ใน ชุดเดียวกับสนามศุภฯ ของคุณ visitna

http://gdap.crma.ac.th/index.php?option=com_content&view=article&id=25&Itemid=31

ภาพหอประชุมจุฬาฯ วันที่ ๒๓ เมษายน พ.ศ. ๒๔๘๙

 ;D


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: visitna ที่ 22 มิ.ย. 12, 15:10
ภาพนี้ไม่เกี่ยวกับศาลเทพารักษ์ แต่อยู่ไม่ไกลกันนัก

อยู่ใน ชุดเดียวกับสนามศุภฯ ของคุณ visitna

http://gdap.crma.ac.th/index.php?option=com_content&view=article&id=25&Itemid=31

ภาพหอประชุมจุฬาฯ วันที่ ๒๓ เมษายน พ.ศ. ๒๔๘๙

 ;D
[/quote

ไม่ใช่หอประชุมจุฬา เป็นวชิราวุธวิทยาลัยหรือเปล่า?
ภาพชุดนี้ไม่มีได้ถ่ายจุฬาไว้เลยเสียดายมาก
หรือว่าถ่ายแล้วแต่ตกหล่นหายไป


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: เพ็ญชมพู ที่ 22 มิ.ย. 12, 15:36
ขออภัย กำลังต้อนไก่เข้าเล้า   :-[

ตัวจริง เสียงจริง  อยู่นี่

(http://www.reurnthai.com/index.php?action=dlattach;topic=4350.0;attach=18709;image)

 ;D


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: siamese ที่ 22 มิ.ย. 12, 15:49
ภาพนี้ไม่เกี่ยวกับศาลเทพารักษ์ แต่อยู่ไม่ไกลกันนัก

อยู่ใน ชุดเดียวกับสนามศุภฯ ของคุณ visitna

http://gdap.crma.ac.th/index.php?option=com_content&view=article&id=25&Itemid=31

ภาพหอประชุมจุฬาฯ วันที่ ๒๓ เมษายน พ.ศ. ๒๔๘๙

 ;D

คุณเพ็ญ ๆๆ ดูผิดไปแล้วครับผม ไม่ใช่หอประชุมจุฬานะครับ แต่เป็น "โรงเรียนวชิราวุธ" ครับ ดูดี ๆ ด้านหลังเห็นพระที่นั่งอนันตสมาคม


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: siamese ที่ 22 มิ.ย. 12, 15:51
ขออภัย กำลังต้อนไก่เข้าเล้า   :-[


??  ;D ;D ไก่อะไรหนอ  ???


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: เพ็ญชมพู ที่ 22 มิ.ย. 12, 15:57
ไก่ที่ปล่อยออกจากเล้าใน # ๓๕    อย่างไรเล่า

ปล. ทำไมสำนวนไทยต้องปล่อยไก่ด้วยคะ อาจารย์พอทราบที่มาไหมคะ ขอบคุณค่ะ

ขออนุญาตตามคุณกระต่ายเข้าซอยตามไก่สักประเดี๋ยว

คุณแป๋มแห่ง พันทิป (http://topicstock.pantip.com/library/topicstock/2007/03/K5191816/K5191816.html#16) เปิดหนังสือ "ถกสำนวนไทย" ของ วาณิช จรุงกิจอนันต์ อธิบายไว้ว่า

ปล่อยไก่

สำนวนนี้คงไม่ต้องอธิบายมาก หมายถึงทำเรื่องเปิ่นเทิ่นขายหน้า

แต่ทำไมต้องเป็นไก่  ???

สำนวนนี้ พิจารณาได้ว่ามาจากการทำบุญโปรดชีวิตสัตว์เป็นแน่ เรานิยมปล่อยนกปล่อยปลา เพราะสัตว์ทั้งสองรู้ทางแห่งอิสรภาพตน ปล่อยนกก็บินปร๋อขึ้นฟ้า ปล่อยปลาลงน้ำก็แหวกว่ายไม่กลับทางเก่า

แต่ปล่อยไก่....ไก่จะไปไหน ก็เดินเต๊าะแต๊ะอยู่แถวนั้น แถมบินก็ไม่สูง ปล่อยไปรังแต่จะถูกข้างบ้านจับไปเจี๋ยนเป็นไก่ไหว้เจ้าเท่านั้น

เปิ่นจริง ๆ ด้วย ปล่อยไก่เนี่ย

 ;D


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: visitna ที่ 22 มิ.ย. 12, 16:14
ตามเวปที่ให้มาไม่มีรูปหอประชุมจุฬา คิดว่าหน้าเวปยังถ่ายมาไม่ครบชุด

เพราะมีรูปที่" เป็นตัวจริงเสียงจริง "เราเห็นว่าคงเป็นชุดเดียวกัน


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: ลุงไก่ ที่ 23 มิ.ย. 12, 07:03
ตรงที่มีหลังคาเล็กๆเป็นแถวๆ
ปัจจุบันน่าจะเป็นยิมเนเซียม 1 หรือ นิมิตรบุตร

จากสนามศุภฯ มีสนามเทพหัสดินทร์ ขนาดพอๆกันอีกล๊อค แล้ว ถึงจะเป็นยิม 1 ล๊อคถัดมา

มาบุญครองไปทางซ้ายอีกล๊อค

ถ้าแนวนี้เป็นพญาไท ต้องมีตึกอธิการบดี(สมัยผมเรียกอย่างนั้น)อยู่ด้วย  
ตามภาพ ไม่เห็นตึกที่ว่านี้

ตามภาพที่พี่ visitna อ้างถึง ตรงหัวมุมด้านขวาเคยเป็นที่ตั้งของหอพักนิสิตหญิงหลังแรกครับ ชื่อตึก? (ต้องไปดูในเวปซีมะโด่ง.คอม)

ตึกอธิการบดี อยู่ฝั่งตรงข้ามกับประตูใหญ่ ตรงข้ามกับหอประชุมใหญ่พอดีนี่ครับ


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: ลุงไก่ ที่ 23 มิ.ย. 12, 13:00
ด้วยความข้องใจอย่างจัดๆ จึงถือโอกาสย่างเท้าเข้าถิ่นจามจุรีศรีจุฬา ตามหาตำแหน่งศาลเทพารักษ์ตามโฉนดแผนที่
ผ่านต้นจามจุรีริมถนนไปเรื่อยๆ ไปสะดุดตาเข้ากับต้นไม้ไม่ใหญ่นักต้นหนึ่งที่ไม่ใช่จามจุรี อ่านป้ายแล้วบอกว่าเป็นต้นไทร
ลองย้อนคิดดูว่าถ้าเป็นศาลเจ้าหรือศาลเทพารักษ์ที่เคยเห็น เขามักจะทำศาลไว้ใต้ต้นไทร
ต้นไทรนี้อยู่เลยตึกโรงพิมพ์จุฬาฯ ไปสัก 30 เมตร
จัดการบันทึกภาพไว้ซะ



กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: ลุงไก่ ที่ 23 มิ.ย. 12, 13:09
แล้วมาทำการพิกัดหาตำแหน่งเปรียบเทียบโดยใช้ภาพแรกจากเปิดกระทู้และภาพจากความเห็นที่ ๒ ตามหลักวิชา Survey ที่เคยร่ำเรียนมา
ปรากฏว่าตำแหน่งต้นไทรนี้กับพิกัดที่วัดจากภาพใกล้เคียงกันมาก ยังไม่ถึงอาคารธรรมสถานที่จะเลยเข้าไปอีกประมาณร้อยเมตร
ผมจึงสันนิษฐานว่าบริเวณโคนไทรต้นนี้น่าจะเป็นตำแหน่งของศาลเทพารักษ์

จากภาพนี้ผมถ่ายภาพตรงตำแหน่งหน้าอนุสรณ์สถานเสรีไทย นิสิตจุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย หลังโรงพิมพ์จุฬาฯ ด้านหน้าอาคารสถาบันวิทยบริการครับ
มุมของป้ายอนุสรณ์สถานจะอยู่ตรงกับต้นไทรพอดี

ฝากเรื่องไว้พิจารณาครับ






กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: siamese ที่ 23 มิ.ย. 12, 14:39
สุดยอดครับลุงไก่ ... ต้นไม้ขนาด ๖๐ ปีขึ้นไปนี่ลำต้นและสาขาใหญ่มากนะครับ


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: ลุงไก่ ที่ 23 มิ.ย. 12, 15:36
คุณหนุ่มสยามกระแทกผมซะเอียงแทบตกจากเบาะรถเลย ... ต้นไทรแคระ ...

เพราะอย่างนั้น ผมจึงบอกว่า "ฝากไว้พิจารณา" ไงครับ ...





กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: ลุงไก่ ที่ 24 มิ.ย. 12, 12:19
ได้เรื่องแล้วครับ

คือไม่ว่าแผนที่ฉบับไหน ผมเทียบกับกูเกิลเอร์ธแล้ว ตำแหน่งศาลที่ว่าก็ไม่พ้นรั้วจุฬาไปได้

นึกถึงเพื่อนร่วมรุ่นสถาปัตย์คนหนึ่งได้ เขาจบแล้วก็ไปทำงานกับแผนกอาคารสถานที่ของมหาวิทยาลัยอยู่ประมาณสักยี่สิบปีมั้ง ก่อนจะเปลี่ยนงาน จึงโทรไปถามว่าสมัยที่เขายังทำงานอยู่จุฬา  เคยทราบเรื่องศาลเจ้าที่อยู่ทางฝั่งสำนักอธิการบดีหรือไม่ เขาตอบว่าทราบ มีอยู่แห่งหนึ่ง เป็นศาลเก่าแก่มีมาแต่สมัยรัชกาลที่ห้าแล้ว อยู่ทางหอพักนิสิตชายติดๆกับธรรมสถานเดี๋ยวนี้  ซื่อศาลแป๊ะกงซัน

ประมาณปี๒๕๒๕ ทางจุฬาต้องการปรับปรุงพื้นที่ซึ่งตอนนั้นเสื่อมโทรมมาก จึงทำพิธีอัญเชิญเจ้าไปอยู่ที่อื่น แล้วรื้อศาลเก่าทิ้งไปไม่เหลือร่องรอยอะไรเลย


ขออ้างถึงกำเนิดของอาคารสถาบันวิทยบริการ หรือหอสมุดกลาง จุฬาฯ ที่ย้ายออกมาจากตึก ๑ คณะอักษรศาสตร์ จากเวปของจุฬาฯ

สถาบันวิทยบริการ
สถาบันวิทยบริการ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เป็นหน่วยงานบริการสารสนเทศจัดตั้งขึ้นตามพระราชกฤษฎีกา โดยการรวม 3 หน่วยงานบริการของมหาวิทยาลัยเข้าด้วยกัน คือ หอสมุดกลาง ศูนย์โสตทัศนศึกษากลาง และศูนย์เอกสารแห่งประเทศไทย
เมื่อวันที่ 31 พฤษภาคม 2521 และเริ่มเปิดบริการ ณ อาคารมหาธีรราชานุสรณ์ ตั้งแต่วันที่ 14 มิถุนายน 2525 ปัจจุบันสถาบันวิทยบริการ ประกอบด้วย 6 หน่วยงาน ได้แก่ สำนักงานเลขานุการ หอสมุดกลาง ศูนย์โสตทัศนศึกษากลาง ศูนย์เอกสารแห่งประเทศไทย ศูนย์สารสนเทศนานาชาติ และหอศิลปวิทยนิทรรศน์ ทั้งนี้ มี 1 โครงการ คือ โครงการ CU-GDLN

และจากเวปของธรรมสถานจุฬาฯ

 ธรรมสถานจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ริเริ่มและจัดตั้งครั้งแรกโดยฝ่ายบริหารจุฬาฯ เพื่อให้มีหน่วยงานที่เป็นรูปธรรมในภารกิจทำนุบำรุงด้านศาสนา
ตลอดจนมุ่งหวังให้เป็นศูนย์กิจกรรมทางศาสนาของมหาวิทยาลัย (ไม่จำกัดศาสนา) เป็นแหล่งจรรโลงจิตใจ ส่งเสริมและผดุงไว้ซึ่งการศึกษาและ
ปฏิบัติทางศาสนธรรมชี้นำแนวทางชีวิตที่สงบ สร้างคุณค่าและคุณภาพในชีวิต ตลอดจนเป็นสถานที่ประกอบพิธีกรรมทางศาสนาและประเพณี ซึ่งทั้งหมด
นี้จะตอบสนองปณิธานในอันจะเสริมสร้างให้ชาวมหาวิทยาลัยเป็นผู้สมบูรณ์พร้อมทั้งความรู้และคุณธรรม โดยได้เริ่มวางแผนกำหนดพื้นที่และก่อสร้าง
อาคารธรรมสถาน ตั้งแต่ปี พ.ศ.2518 เป็นต้นมา และสร้างอาคารสำเร็จเมื่อปี พ.ศ. 2522

ถ้าทางจุฬาฯ ปรับปรุงพื้นที่ในปี ๒๕๒๕ ก็จะสอดคล้องกับการเปิดใช้อาคารสถาบันวิทยบริการมากกว่า คือการปรับปรุงภูมิทัศน์โดยรอบอาคารสถาบัน ที่จะเป็นงานต่อเนื่องหลังจากการก่อสร้างอาคารเสร็จแล้ว



กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: visitna ที่ 25 มิ.ย. 12, 14:50
เมื่อคืนอ่านหนังสือ "ผมเกิดก่อนสงครามโลกครั้งที่สอง" ของทันตแพทย์สม

ท่านเล่าว่าตอนเรียนโรงเรียนมัธยมหอวัง(ซึ่งตอนนั้นอยู่ที่สนามศุภฯในปัจจุบัน
ตัวโรงเรียนเป็นวังเก่า คิดว่าน่าจะเป็น  วังชายทุ่ง  เพราะว่ามีอยู่แค่วังเดียว
แถวนั้น ประมาณกาลปี พศ. 247- กว่า) มีเวทีมวยนัดต่อยกันหลังเลิกเรียนถ้าผิดใจกัน
โดยต่อยกันแถวหลังโรงเรียนเป็นบริเวณ"ต้นไทรใหญ่" อาจจะเป็นต้นเดียวกับที่ลุงไก่ว่าไว้ก็ได้


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: siamese ที่ 25 มิ.ย. 12, 19:06
เมื่อวานนี้ข้าพเจ้ามีบุญตาได้เห็นแผนที่ลงสีสวยงาม จำนวน ๒๐ กว่าระวาง ขนาด ๘๐ x ๖๐ ซม. "กรุงเทพพระมหานคร ๒๔๗๕" ระวางที่ ๑๒ เลยรีบมองหาศาลเทพรักษ์ ในแผนที่ไม่ได้ระบุไว้ แต่เหนือศาลเทพารักษ์เป็น "หอพักใหม่" ตามที่ได้วางตำแหน่งให้ชม และคลองได้แคบลงไปมาก หากได้แผนที่มาเมื่อไรก็สนุกเมื่อนั้น  ;D


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: ลุงไก่ ที่ 25 มิ.ย. 12, 21:16
เทเบี้ยหมดหน้าตัก ...



กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: siamese ที่ 25 มิ.ย. 12, 22:42
เทเบี้ยหมดหน้าตัก ...



กระเถิบไปอีกนิดคับ

ผมเปิดแผนที่ระวาง พ.ศ. ๒๔๕๐ - ๒๕๕๐ เล่มโต ซึ่งได้เทียงเส้นรุ้ง เส้นแวงในทิศเดียวกันพบว่า "ศาลเทพารักษ์" ได้ถูกระบุในแผนที่ พ.ศ. ๒๔๕๐ เสียด้วย คงเป็นที่ขึ้นชื่อพอสมควร และเทียบกับตำแหน่งเดียวกันก็ตรงกับ บริเวณที่ทำจุดสีเขียวไว้ครับ


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: ลุงไก่ ที่ 26 มิ.ย. 12, 16:10
ถ้าเป็นอย่างที่คุณหนุ่มสยามว่า ... ศาลเทพารักษ์ก็จะอยู่ในตำแหน่งบนถนนอย่างนี้

เพียงแต่ว่าถนนสายนี้มีมาก่อนการรื้อศาลเมื่อปี ๒๕๒๕ นี่นา?





กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: ลุงไก่ ที่ 26 มิ.ย. 12, 16:16
กาเอ๋ยกา บินมาบินไป มาเกาะต้นไทร แล้วโผไปต้นโพธิ์ ...

ผมไปพบต้นโพธิ์เข้าอีกต้นหนึ่งข้างสนามเปตองหน้าหอพัก (น่าจะเป็นหอพุดตาน) ฝั่งตรงข้ามกับต้นไทรแคระ

ลักษณะของรากโพธิ์ประหลาดดี มีรากอากาศด้วย ...



กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: siamese ที่ 26 มิ.ย. 12, 16:26
กาเอ๋ยกา บินมาบินไป มาเกาะต้นไทร แล้วโผไปต้นโพธิ์ ...

ผมไปพบต้นโพธิ์เข้าอีกต้นหนึ่งข้างสนามเปตองหน้าหอพัก (น่าจะเป็นหอพุดตาน) ฝั่งตรงข้ามกับต้นไทรแคระ

ลักษณะของรากโพธิ์ประหลาดดี มีรากอากาศด้วย ...



มีรากอากาศแผ่สาขา แสดงว่าอยู่มานานแล้วใช่ไหมครับ เหมือนไทรงามที่หยั่งรากฝอย จนโตเป็นรากใหญ่ จะเห็นว่า "ศาลเทพารักษ์" มีปรากฏในแผนที่ทางราชการถึง ๓ ระวาง

๑. พ.ศ. ๒๔๕๐

๒. พ.ศ. ๒๔๕๓

๓. พ.ศ. ๒๔๗๕

แนวถนนคือคลองเก่า ถูกถมเป็นถนนตามกาลเวลา


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 30 มิ.ย. 12, 09:29
จบแล้วหรือ  กำลังสนุกเชียวค่ะ
รูปในค.ห. 52  เป็นไปได้ไหมว่าถนนที่เห็นในภาพคือถนนที่ขยายใหญ่จากถนนเส้นเดิม   ถนนในกรุงเทพขยายกันทั้งนั้นพัฒนาเป็นถนนคอนกรีต 
ของเดิมอาจเป็นแค่ทางเส้นแคบๆ  ตามแบบเส้นทางรุ่นเก่า     ศาลเทพารักษ์อยู่ตรงริมถนน ตามแผนที่   ต่อมาศาลถูกรื้อ ถนนถูกขยาย จึงเป็นอย่างที่เห็น


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: siamese ที่ 30 มิ.ย. 12, 10:06
จบแล้วหรือ  กำลังสนุกเชียวค่ะ
รูปในค.ห. 52  เป็นไปได้ไหมว่าถนนที่เห็นในภาพคือถนนที่ขยายใหญ่จากถนนเส้นเดิม   ถนนในกรุงเทพขยายกันทั้งนั้นพัฒนาเป็นถนนคอนกรีต 
ของเดิมอาจเป็นแค่ทางเส้นแคบๆ  ตามแบบเส้นทางรุ่นเก่า     ศาลเทพารักษ์อยู่ตรงริมถนน ตามแผนที่   ต่อมาศาลถูกรื้อ ถนนถูกขยาย จึงเป็นอย่างที่เห็น


ยังมีแผนที่ พ.ศ. ๒๔๗๕ อีกระวางหนึ่งที่ระบุไว้ว่าศาลเทพรักษ์ อยู่ใกล้กับอาคารใด ไว้จะนำมาให้ชมครับ  ;D

เส้นทางเล็ก ๆ ที่เห็นริมศาลเทพารักษ์ ดั้งเดิมเป็นเส้นทางของคลอง ที่บรรจบกัน ๓ สายครับ ในแผนที่ ๒๔๗๕ ยังคงไว้ซึ่งคลองดังกล่าว

ทำให้ผมนึกถึงบรรยากาศภาพนี้จังเลย


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 30 มิ.ย. 12, 10:17
คำว่าศาลเทพารักษ์ทำให้นึกถึงศาลแบบในรูปข้างบน ของคุณหนุ่มสยาม

แต่ถ้าเป็นศาลแบบพระไทรจริง   จะต้องใหญ่มากกว่าในรูป   และเป็นที่รู้จักแพร่หลายถึงกับต้องเขียนลงในแผนที่ไว้หลายฉบับ    ทำไมไม่มีหลักฐานร่องรอยหลงเหลือให้เห็น
ผิดกับศาลเจ้าจีน ที่มีหลักฐานอยู่ในหนังสือหลายเล่มว่าอยู่บริเวณนี้

ถ้าเทียบศาลไทยกับศาลจีน  ของจีนใหญ่กว่า  ขนาดคนเข้าไปเดินได้   ส่วนศาลไทยเล็กกว่านั้นมาก    ส่วนใหญ่เข้าไปไม่ได้
ศาลจีนย่อมเป็นถาวรวัตถุที่ผู้ทำแผนที่น่าจะเลือกมากกว่าศาลไทยนะคะ


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: ลุงไก่ ที่ 30 มิ.ย. 12, 12:15
จบแล้วหรือ  กำลังสนุกเชียวค่ะ
รูปในค.ห. 52  เป็นไปได้ไหมว่าถนนที่เห็นในภาพคือถนนที่ขยายใหญ่จากถนนเส้นเดิม   ถนนในกรุงเทพขยายกันทั้งนั้นพัฒนาเป็นถนนคอนกรีต 
ของเดิมอาจเป็นแค่ทางเส้นแคบๆ  ตามแบบเส้นทางรุ่นเก่า     ศาลเทพารักษ์อยู่ตรงริมถนน ตามแผนที่   ต่อมาศาลถูกรื้อ ถนนถูกขยาย จึงเป็นอย่างที่เห็น


ลืมอาจารย์เทาชมพูไปได้ยังไงกันนี่ ต้องขออนุญาตสัมภาษณ์กันในกระทู้นี่แหละว่า สมัยที่อาจารย์ยังทั้งเรียนและทำงานที่เทวาลัย อาจารย์ข้ามฟากมาแวะเวียนแถวฝั่ง "บ้านนอก" บ้างหรือเปล่าครับ

เผื่อว่าอาจารย์อาจจะพอจำสภาพป่าหลังอาคารสำนักงานอธิการบดีได้บ้าง อาจจะนึกออกขึ้นมาบ้างก็ได้ ?

สมัยที่อาจารย์เรียนที่โรงเรียนเตรียมอุดมนั้น คลองริมถนนพญาไทยังมีอยู่หรือถูกถมไปเรียบร้อยแล้วครับ ?


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 30 มิ.ย. 12, 12:29
1  เสียใจจริงๆค่ะคุณลุงไก่   ดิฉันเป็นเด็กเรียน แทบไม่เคยลงจากเทวาลัยไปไหนนอกจากโรงอาหารที่สโมสรอาจารย์ตรงมุมรั้วด้านถนนอังรีดูนังต์      ว่างก็เข้าห้องสมุดที่ตึกหอสมุดซึ่งเป็นตึกแฝดกับเทวาลัย   มองออกไปเห็นถนนอังรีดูนังต์มากกว่าถนนพญาไท
    เคยไปที่ตึกอธิการฯ  แต่ก็จำได้แค่ตัวตึก  ข้างหลังเป็นอะไรดูเหมือนจะไม่เคยผ่านตาเอาเลย  เพราะเส้นทางระหว่างบ้านกับจุฬาฯ ไม่ผ่านทางนี้
   พวกซีมะโด่งน่ะซีน่าจะคุ้นเคย  เพราะต้องผ่านทุกวัน
    
๒ สมัยเรียนร.ร.เตรียมอุดม ทางร.ร.เอาพวกเรียนสายศิลป์ทั้งหมดไปไว้ที่เรือนไม้ด้านถนนอังรีดูนังต์   เป็นร.ร.เตรียมอรชรแต่ดั้งเดิมซึ่งยุบเลิกกิจการไป    ก็เลยไม่คุ้นกับถนนพญาไท   นึกไม่ออกว่าทางนั้นมีคูคลองหรือเปล่า   ต้องถามนักเรียนเก่าสายวิทย์  พวกนี้เข้าทางประตูถนนพญาไท  ผ่านอุเทนถวายทุกวัน  
   แต่ถ้าถามถึงถนนอังรีฯ ละก็มีคูขนาบสองข้างเลยค่ะ  แต่เป็นคูแคบๆเรือผ่านไม่ได้  ตอนนั้นก็ไม่ได้ใช้ทำอะไรอีกแล้ว  เป็นเหมือนท่อระบายน้ำแบบเปิดเฉยๆ

ป.ล. รู้สึกผิดมากที่ตอบไม่ได้สักคำถามเดียว  เหมือนสอบตกวิชาความรู้รอบตัวเกี่ยวกับจุฬาฯสมัยเรียน ยังไงก็ไม่รู้


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 30 มิ.ย. 12, 12:38
สมัยที่อาจารย์ยังทั้งเรียนและทำงานที่เทวาลัย อาจารย์ข้ามฟากมาแวะเวียนแถวฝั่ง "บ้านนอก" บ้างหรือเปล่าครับ

สมัยเรียน  คณะต่างๆในรั้วจุฬาเรียกว่า "ในเมือง" ค่ะ  ส่วนคณะที่อยู่นอกรั้วเรียกว่า "นอกเมือง"  คณะรัฐศาสตร์อยู่ในประเภทนอกเมือง เช่นเดียวกับครุศาสตร์   ส่วนบัญชี ไม่แน่ใจว่าเรียกตัวเองว่าอะไร    นิเทศฯน่าจะเป็นนอกเมืองเหมือนกัน  ส่วนนิติฯยังไม่เกิด  เป็นแผนกหนึ่งของคณะรัฐศาสตร์


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: pakorn ที่ 30 มิ.ย. 12, 17:41
ผมมีโอกาศได้เห็นแผนที่กรุงเทพ ระวางที่ใช้สอนโรงเรียนข้าราชการพลเรือน พิมพ์เมื่อ พ.ศ. ๒๔๕๓ เป็นแผนที่ที่บอกสภาพถนน สะพาน อาคารต่าง ๆ ไว้อย่างละเอียดทำให้ทราบถึงบรรยากาศของพระนครในสมัยนั้นเป็นอย่างดี การกระจายตัวของเมืองยังคงกระจุกตัวอยู่ที่พระนครชั้นใน ด้านเหนือไปเพียงถนนสามเสน ด้านตะวันออกไปเพียงย่านบรรทัดทอง ส่วนด้านใต้ไปถึงถนนตก

ทีนี้มาดูที่พื้นที่โล่งกันสักหน่อย เป็นพื้นที่สี่เหลี่ยมขนาดใหญ่ ปัจจุบันอยู่ในความครอบครองของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ถนนพญาไทเพียงร่างไว้เป็นโครงร่างเท่านั้น ทำให้นึกถึงคุณ bthawees ในเรื่องพรรณไม้จุฬาฯ ในอดีต (http://www.reurnthai.com/index.php?topic=4350.0) แต่แผนที่ทำขึ้นก่อนที่จะสร้างมหาวิทยาลัยอยู่หลายปี


(http://)


จากหัวข้อ"คูคลองในกรุงเทพจากไหนถึงไหนกันบ้าง" มีการคุยกันถึงคลองอรชร ว่าเป็นแนวคลองใดกันแน่ ระหว่างคลองที่อยู่ใกล้ถนนบรรทัดทอง(ปัจจุบันเรียกคลองสวนหลวง และยังมีปรากฏอยู่ตลอดสาย ด้านหลังอาคารพาณิชย์ริมถนนบรรทัดทอง)  กับคลองที่อยู่หลังร.ร.เตรียมอุดม ซึ่งปัจจุบันถูกถมไปแล้วตามแนวถนนอังรีดูนังต์  (ปัจจุบันยังเหลืออยู่ข้างๆสยามพารากอน ถึงตรงสะพานเฉลิมเผ่า)

และจากภาพแผนที่ในหัวข้อนี้ พบว่ามีคลองอรชรอยู่สองแห่ง ชื่อเหมือนกัน แสดงว่าคลองที่เราสงสัยทั้งสอง มีชื่อว่าคลองอรชรทั้งคู่ใช่ไหมครับ
โดยมีคลองอีกสายหนึ่งอยู่ตั้งฉาก เชื่อมคลองอรชรทั้งสองเข้าด้วยกัน จากแถวๆถนนบรรทัดทอง ผ่านตลาดสวนหลวง ผ่านด้านหลังธรรมสถาน (ตรงนี้ในปัจจุบัน ยังเห็นแนวคลองเล็กๆอยู่) มาเป็นถนนที่ผ่านข้างๆโรงพิมพ์ฯ และสำนักงานอธิการบดี ( ที่สงสัยว่าเป็นที่ตั้งศาลเทพารักษ์)  ตัดกับถนนพญาไท โดยมีสะพานอุเทนถวายข้ามคลอง   จากนั้น ผ่านหน้าตึกสถาปัตย์ ตึกเคมี  มาถึงข้างๆหอประชุม (ตรงนี้ก็เหมือนยังมีแนวคลองอยู่สั้นๆคล้ายบ่อบำบัดน้ำเสีย) ผ่านข้างๆเทวาลัย แล้วมาเชื่อมต่อกับคลองอรชรฝั่งสนามม้า

ไม่ทราบว่าคุณหนุ่มสยามหรือท่านใดพอทราบไหมครับว่า คลองที่เชื่อระหว่างคลองอรชรทั้งสองนี้มีชื่อเรียกว่าคลองอะไร เนื่องจากการสร้างสะพานที่มีความสำคัญอย่างสะพานอุเทนถวาย น่าจะมีการระบุรายละเอียดว่าสะพานนี้สร้างเพื่อข้ามคลองใด   ขอบคุณครับ


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: pakorn ที่ 30 มิ.ย. 12, 17:59
ภาพนี้ยังเห็นแนวคลองชัดครับ


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: ลุงไก่ ที่ 30 มิ.ย. 12, 19:58
คุณ pakon ลองย้อนกลับไปดูที่กระทู้ คูคลองในกรุงเทพจากไหนถึงไหน ในหมวดประวัติศาสตร์ไทย ความเห็นที่ ๒ ที่อาจารย์เทาชมพูท่านนำมาเสนอไว้ครับ

ผมลิ้งค์อ้างถึงข้ามกระทู้ไม่เป็นน่ะครับ

จากบทความของท่านอาจารย์ประยูร ร่มโพธิ์ อดีตอาจารย์ประจำจุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย และเคยเป็นอาจารย์ประจำหอพักนิสิต ดังในภาพที่แนบ

"สะพานลอย" น่าจะเป็นสะพานคนเดินข้ามตรงหน้าประตูทางเข้าด้านตึกคณะสถาปัตย์

"สะพานข้ามคูข้างตึกเลขาฯ" - "คู" น่าจะหมายถึง คูข้างถนนพญาไท - "ตึกเลขาฯ" อันนี้ไม่ทราบครับ จะหมายถึงตึกทีทำการอธิการบดีหรือเปล่า?

"ไปจนถึงหอระฆังและสพานไม้ข้ามคูข้างหอ" คราวนี้มี "หอระฆัง" เพิ่มขึ้นมาอีกที่หนึ่งแล้วนอกเหนือจาก"ศาลเทพารักษ์"





กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: ลุงไก่ ที่ 30 มิ.ย. 12, 21:15
สาธยายต่อเรื่อง "ตึกเลขา"
จากประัวัติคณะนิเทศศาสตร์ จุฬาฯ ขอคัดข้อคามมาบางส่วน ดังนี้

40 ปีที่แล้ว มีแผนกเล็ก ๆ แผนกหนึ่งที่เกิดขึ้นในจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เป็นแผนกใหม่ที่นิสิตทั้ง 78 คน ของรุ่นแรกนั้น ได้มีโอกาสนั่งเรียนอย่างเย็นกายสบายใจ ไม่ใช่เพียงเครื่องปรับอากาศที่ตึกเลขาธิการเท่านั้นหรอก แต่เป็นเพราะแผนกนี้เปิดสอนในช่วงเย็นค่ำไปแล้วนั้นเอง

ด้วยความเป็นแผนกใหม่ นิสิตรุ่น แรก ๆ จึงไม่มีตึกเรียนเป็นหลักเป็นแหล่ง รุ่นแรกเรียนที่ตึกเลขาธิการตรงข้ามสระน้ำจุฬาฯ (อาคารจามจุรี 1-5 ปัจจุบัน)


อ้างถึง  http://nitadechulaalumni.com/?p=169



กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 30 มิ.ย. 12, 21:23
คุณ pakon ลองย้อนกลับไปดูที่กระทู้ คูคลองในกรุงเทพจากไหนถึงไหน ในหมวดประวัติศาสตร์ไทย ความเห็นที่ ๒ ที่อาจารย์เทาชมพูท่านนำมาเสนอไว้ครับ
ผมลิ้งค์อ้างถึงข้ามกระทู้ไม่เป็นน่ะครับ


ลอกลิ้งค์และข้อความในค.ห. ๒ มาให้อ่านค่ะ

http://www.reurnthai.com/index.php?topic=4405.0

ความคิดเห็นที่ 2  เมื่อ 18 พ.ค. 11, 21:05
   
ไม่มีแผนที่  และไม่รู้เรื่องราวเกี่ยวกับคูคลองในกรุงเทพ กี่มากน้อย   เพราะเมื่อจำความได้ กรุงเทพก็หมดความเป็นเวนิสตะวันออกเสียแล้ว    แต่คูยังมีให้เห็นข้างถนนหลายสาย   รวมทั้งถนนวิทยุที่คุณร่วมฤดีไปช้อนลูกน้ำยามว่างด้วยค่ะ

ขอเจิมกระทู้ด้วยรายชื่อคลองในบัญชีคลอง  ท้ายพระราชกฤษฎีกาให้ใช้พระราชบัญญัติรักษาคลอง รัตนโกสินทร์ศก 121 พ.ศ. 2484 ทั้งฝั่งพระนคร และฝั่งธนบุรี  ดังนี้

ฝั่งพระนคร

    คลองบางซื่อ                                   จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงคันคลองประปา
    คลองสามเสน                                  จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงปลายคลองบางกระสัน
    คลองเปรมประชากร                            จากคลองผดุงกรุงเกษม ถึงคลองบางซื่อ
    คลองผดุงกรุงเกษม                            จากปากคลองทางเหนือ ถึงปากคลองทางใต้
    คลองบางลำพู                                 จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงปากคลองมหานาค
    คลองโอ่งอ่าง                                  จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงปากคลองมหานาค
    คลองตลาด                                    จากปากคลองทางทิศเหนือ ถึงปากคลองทางให้
    คลองวัดเทพธิดา                              จากคลองตลาด ถึงคลองโอ่งอ่าง
    คลองวัดราชบพิธ                              จากคลองตลาดถึงคลองโอ่งอ่าง
    คลองมหานาค                                 จากคลองบางลำพู ถึงคลองผดุงกรุงเกษม
    คลองบางกะปิ                                  จากคลองผดุงกรุงเกษม ถึงเขตเทศบาลนครกรุงเทพฯ (หลักเขตที่ 6)
    คลองหัวลำโพง                                จากคลองผดุงกรุงเกษม ถึงคลองเตย
    คลองสวนหลวง                                จากคลองนางหงษ์ ถึงคลองหัวลำโพง
    คลองอรชร                                     จากคลองบางกะปิ ถึงคลองหัวลำโพง
    คลองราชดำริ                                  จากคลองบางกะปิ ถึงถนนพระราม 4
    คลองไผ่สิงห์โต                               จากคลองราชดำริ ถึงคลองหัวลำโพง
    คลองสีลม                                     จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงคลองหัวลำโพง
    คลองสาธร                                    จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงคลองหัวลำโพง
    คลองขื่อหน้า                                  จากคลองบางกะปิ ถึงคลองสามเสน
    คลองวัดใหม่                                  จากคลองบางซื่อ ถึงวัดใหม่ทองเสน
    คลองข้างกรมช่างแสง                        จากคลองบางซื่อ ถึงโรงเรียนทหารสื่อสาร
    คลองบางกระบือ                              จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงปลายคลองวัดน้อย
    คลองวัดน้อย                                  จากคลองเปรมประชากร ถึงปลายคลองบางกระบือ
    คลองบางทองหลาง                          จากคลองสามเสน ถึงถนนองครักษ์
    คลองส้มป่อย                                  จากคลองสามเสน คลองบางกะปิ ถึงถนนราชวัตรเก่า ถนนเพชรบุรี
    คลองอั้งโล่                                    จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงโรงพยาบาลวชิระ
    คลองวัดส้มเกลี้ยง                            จากแม้น้ำเจ้าพระยา ถึงถนนขาว
    คลองวัดราชาธิวาส                           จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงถนนสามเสน
    คลองบ้านญวน                                จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงถนนสามเสน
    คลองบางขุนพรหม                            จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถนนวิสุทธิกษัตริย์ ถึงถนนวิสุทธิกษัตริย์ หลังโรงเรียนนายร้อยทหารบก
    คลองวัดมงกุฏกษัตริย์ (คือ มกุฏกษัตริย์)    จากคลองผดุงกรุงเกษม ถึงหลังวัดมงกุฏกษัตริย์
    คลองวัดโสมนัสวิหาร                          จากคลองผดุงกรุงเกษม ถึงถนนจักรพรรดิพงษ์ หลังวัดโสมนัสวิหาร
    คลองวัดตรีทศเทพ                            จากคลองบางลำพู ถึงหลังวัดตรีทศเทพ และจากคลองบางลำพู ถึงข้างวัดตรีทศเทพ
    คลองบ้านหล่อ                                 จากคลองบางลำภู ถึงถนนวิสุทธิกษัตริย์
    คลองวัดปริณายก                              จากคลองบางลำพู ถึงหลังวัดปริณายก
    คลองจุลนาค                                   จากคลองมหานาค ถึงถนนนครสวรรค์
    คลองวัดคอกหมู                               จากคลองมหานาค ถึงหลังวัดสุนทรธรรมทาน (วัดแค)
    คลองวัดสมณานัมบริหาร (คือวัดญวน)       จากคลองผดุงกรุงเกษม ถึงถนนพิษณุโลก และจากคลองผดุงกรุงเกษม ถึงหลังวัดสมณานัมฯ
    คลองลำปรัก                                   จากคลองวัดสมณานัมฯ ถึงคลองวัดขื่อหน้า
    คลองวัดรังษี                                   จากคลองบางลำพู ถึงถนนดินสอ
    คลองวัดบวรนิเวศน์                            จากคลองบางลำพู ถึงถนนบ้านแขก
    คลองนางชี                                     จากคลองมหานาค ถึงสะพานแม้นศรี
    คลองวัดเทพศิรินทร์                           จากคลองผดุงกรุงเกษม ถึงถนนพลับพลาไชย
    คลองศาลเจ้าเก่า                              จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงถนนทรงวาด
    คลองวัดปทุมคงคา                            จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงวัดปทุมคงคา
    คลองวัดสระบัว                                 จากคลองบางกะปิ ถึงถนนพระรามที่ 1
    คลองนางหงษ์                                 จากคลองบางกะปิ ถึงคลองวัดสระบัว
    คลองข้าวัดใหม่                                จากคลองบางกะปิ ถึงถนนพระรามที่ 1
    คลองพญาไท                                  จากคลองบางกะปิ ถึงถนนเพชรบุรี
    คลองสวนน้อย                                 จากคลองบางกะปิ ถึงตำบลพญาไท
    คลองซุง                                        จากคลองบางกะปิ ถึงถนนเพลินจิต
    คลองบางกระสัน                               จากคลองบางกะปิ ถึงคลองสามเสน
    คลองเตย                                      จากปากคลองหัวลำโพง ถึงปลายคลอง
    คลองหัวลำโพงเก่า                           จากตรงตรอกสะพานสว่าง ถึงถนนสี่พระยา
    คลองช่องนนทรีย์                             จากถนนสี่พระยา ถึงเขตเทศบาลนครกรุงเทพฯ ระหว่างหลักเขตที่ 9-10
    คลองข้างบ้านหมอเฮย์                        จากคลองสีลม ถึงคลองสาธร
    คลองข้างป่าช้าจีน                             จากคลองสาธร ถึงป่าช้าจีน
    คลองวัดยานนาวา                             จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงปลายคลอง
    คลองกรวย                                     จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงเขตเทศบาลกรุงเทพฯ ระหว่างหลักเขตที่ 10-11
    คลองบางขวาง                                จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงเขตเทศบาลนครกรุงเทพฯ ระหว่างหลักเขตที่ 10-11
    คลองบ้านใหม่                                 จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงเขตเทศบาลนครกรุงเทพฯ หลักเขตที่ 10-11
    คลองสวนหลวง                               จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงปลายคลอง
    คลองวัว                                        จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงสุเหร่าแขก
    คลองบางคอแหลม                            จากแม่น้ำเจ้าพระยา ถึงปลายคลอง


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 30 มิ.ย. 12, 21:24

"สะพานข้ามคูข้างตึกเลขาฯ" - "คู" น่าจะหมายถึง คูข้างถนนพญาไท - "ตึกเลขาฯ" อันนี้ไม่ทราบครับ จะหมายถึงตึกทีทำการอธิการบดีหรือเปล่า?

ตึกอธิการฯ ในสมัยนั้นเรียกว่าตึกเลขาธิการค่ะ  ถ้าจำไม่ผิด


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: siamese ที่ 30 มิ.ย. 12, 21:34
สนุกไหมครับผม  ;D

ขอนำแผนที่ระวาง พ.ศ. ๒๔๗๕ มาให้ชมกัน คงเป็นแนวทางคำตอบได้มากสำหรับ "ศาลเทพารักษ์" แห่งนี้


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: siamese ที่ 30 มิ.ย. 12, 21:37
ผมขอยกแผนที่ พ.ศ. ๒๔๕๐ เทียบ พ.ศ. ๒๔๗๕

จะเห็นว่าลักษณะของคลองกำลังเปลี่ยนไป ปรากฎชื่อคลองแนวตั้งว่า "คลองสะพานสูง" ซึ่งอยู่ด้านหลังหอสมุดจุฬาลงกรณ์ฯ และเหนือศาลเทพารักษ์ได้ขุดน้ำรอบเป็นเกาะสำหรับ "หอใหม่"


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: ลุงไก่ ที่ 30 มิ.ย. 12, 21:39
ได้เรื่องแล้วครับ

คือไม่ว่าแผนที่ฉบับไหน ผมเทียบกับกูเกิลเอร์ธแล้ว ตำแหน่งศาลที่ว่าก็ไม่พ้นรั้วจุฬาไปได้

นึกถึงเพื่อนร่วมรุ่นสถาปัตย์คนหนึ่งได้ เขาจบแล้วก็ไปทำงานกับแผนกอาคารสถานที่ของมหาวิทยาลัยอยู่ประมาณสักยี่สิบปีมั้ง ก่อนจะเปลี่ยนงาน จึงโทรไปถามว่าสมัยที่เขายังทำงานอยู่จุฬา  เคยทราบเรื่องศาลเจ้าที่อยู่ทางฝั่งสำนักอธิการบดีหรือไม่ เขาตอบว่าทราบ มีอยู่แห่งหนึ่ง เป็นศาลเก่าแก่มีมาแต่สมัยรัชกาลที่ห้าแล้ว อยู่ทางหอพักนิสิตชายติดๆกับธรรมสถานเดี๋ยวนี้  ซื่อศาลแป๊ะกงซัน

ประมาณปี๒๕๒๕ ทางจุฬาต้องการปรับปรุงพื้นที่ซึ่งตอนนั้นเสื่อมโทรมมาก จึงทำพิธีอัญเชิญเจ้าไปอยู่ที่อื่น แล้วรื้อศาลเก่าทิ้งไปไม่เหลือร่องรอยอะไรเลย


ขอกลับมากับคำแนะนำของท่าน NAVARAT C. อีกครั้ง เรื่องเคยมีศาลเจ้าทางหอพักนิสิตชายติดกับธรรมสถานเดี๋ยวนี้ หอที่กล่าวถึงคงจะป็น "หอจุฬานิเวศน์" นี่เอง ... ผมคงจะยืนถ่ายภาพนี้ตรงที่ใกล้ๆ อาจจะเคยเป็นศาลเทพารักษ์ที่ตามหาอยู่ก็ได้ (โมเมเข้าข้างตัวเองอีกแล้วครับท่าน)

ห่างจากต้นไทรแคระมาอีกกว่าร้อยเมตร ห่างต้นโพธิ์ข้างสนามเปตองมาทางตะวันตกกว่าห้าสิบเมตร



กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: ลุงไก่ ที่ 30 มิ.ย. 12, 21:52
ตำแหน่งศาลเทพารักษ์ตามข้อเสนอใหม่


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: ลุงไก่ ที่ 02 ม.ค. 13, 14:36
ห่างเหินจากกระทู้นี้ไปครึ่งปีพอดี

เมื่อเที่ยงวันนี้ แวะไปเดินหารางรถรางเก่าแถวตลาดน้อย เดินไปดูตึกสีลูกกวาด ไปดูตึกโรงแรมเอ็มไพร์ ดูไปเรื่อยๆ แล้วก็เวียนมาทางแยกแปลงนาม ไปนั่งคุยกับอาอี๊คนหนึ่งหน้าศาลเจ้าเลี้ยงเป็ด เลยถือโอกาสถามเรื่องศาลเทพารักษ์นี้

อาอี๊ให้ข้อมูลมานิดหน่อยว่า ศาลเจ้านี้เป็นศาลเจ้าเล่าปุนเถ้ากง เป็นศาลเจ้าใหญ๋ ในงานประเพณีของทุกปี จะมีการละเล่นต่างๆ และมีงิ้วมาเล่นด้วย แต่ศาลเจ้านี้เขาเลิกไปตั้งนานแล้ว

ถามอาอี๊ว่ามีรูปศาลเจ้านี้บ้างไหม .. อี๊ไม่มีหรอก ต้องไปถามคนเก่าๆ แถวนี้ดู ..

ถามอี๊ว่าทำไมถึงเรียกว่าศาลเจ้าเลี้ยงเป็ด .. ก็เมื่อก่อนนี้แถวนี้เขาเลี้ยงเป็ดกันแยะน่ะ

..



กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: siamese ที่ 02 ม.ค. 13, 14:45
ห่างเหินจากกระทู้นี้ไปครึ่งปีพอดี

เมื่อเที่ยงวันนี้ แวะไปเดินหารางรถรางเก่าแถวตลาดน้อย เดินไปดูตึกสีลูกกวาด ไปดูตึกโรงแรมเอ็มไพร์ ดูไปเรื่อยๆ แล้วก็เวียนมาทางแยกแปลงนาม ไปนั่งคุยกับอาอี๊คนหนึ่งหน้าศาลเจ้าเลี้ยงเป็ด เลยถือโอกาสถามเรื่องศาลเทพารักษ์นี้

อาอี๊ให้ข้อมูลมานิดหน่อยว่า ศาลเจ้านี้เป็นศาลเจ้าเล่าปุนเถ้ากง เป็นศาลเจ้าใหญ๋ ในงานประเพณีของทุกปี จะมีการละเล่นต่างๆ และมีงิ้วมาเล่นด้วย แต่ศาลเจ้านี้เขาเลิกไปตั้งนานแล้ว

ถามอาอี๊ว่ามีรูปศาลเจ้านี้บ้างไหม .. อี๊ไม่มีหรอก ต้องไปถามคนเก่าๆ แถวนี้ดู ..

ถามอี๊ว่าทำไมถึงเรียกว่าศาลเจ้าเลี้ยงเป็ด .. ก็เมื่อก่อนนี้แถวนี้เขาเลี้ยงเป็ดกันแยะน่ะ

..



แล้วลุงไก่ถามอาอี๊ ไหมว่าเรื่องราวที่เล่าผ่านมาตกอยู่ในช่วงกี่ปีมาแล้ว จะได้กะเวลาศาลเจ้าได้ถูก เพราะศาลเจ้าที่แนบตามแผนที่ตกสมัยปลายรัชกาลที่ ๕ เลยนะครับ


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: ลุงไก่ ที่ 02 ม.ค. 13, 15:13
อี๊ตอบไม่ได้ครับ .. ฟังคำบอกเล่าจากรุ่นเตี่ยมาอีกที และตอนนี้เตี่ยกับแม่ก็ไม่อยู่แล้วครับ

อี๊ทำมาค้าขายอยู่ตรงแยกแปลงนามมาตั้งแต่เด็ก คงจะไม่เคยเห็นด้วยตัวเองครับ

มีโอกาสจะเลียบเคียงถามไปเรื่อยๆ ให้ ตอนนี้ต้องถนอมตัวไว้ก่อนยามที่เดินอยู่แถวนี้ ... เดี๋ยวงานจะไม่เสร็จ กระผมจะเสร็จซะก่อน




กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: siamese ที่ 02 ม.ค. 13, 15:42
อี๊ตอบไม่ได้ครับ .. ฟังคำบอกเล่าจากรุ่นเตี่ยมาอีกที และตอนนี้เตี่ยกับแม่ก็ไม่อยู่แล้วครับ

อี๊ทำมาค้าขายอยู่ตรงแยกแปลงนามมาตั้งแต่เด็ก คงจะไม่เคยเห็นด้วยตัวเองครับ

มีโอกาสจะเลียบเคียงถามไปเรื่อยๆ ให้ ตอนนี้ต้องถนอมตัวไว้ก่อนยามที่เดินอยู่แถวนี้ ... เดี๋ยวงานจะไม่เสร็จ กระผมจะเสร็จซะก่อน




ลุงไก่เดินเก่งจัง คงจะสำรวจทางขึ้นรถไฟฟ้าใต้ดินหรือเปล่า ? ช่วยฝากการบ้านอีกอย่างหนึ่งคือ เดินไปสำรวจตรอกเจ๊สัวสอนหน่อยว่า มีร่องรอยของป้อมอึกเหี้ยมหาญ หรือไม่ ???


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: ลุงไก่ ที่ 02 ม.ค. 13, 15:53

ลุงไก่เดินเก่งจัง คงจะสำรวจทางขึ้นรถไฟฟ้าใต้ดินหรือเปล่า ? ช่วยฝากการบ้านอีกอย่างหนึ่งคือ เดินไปสำรวจตรอกเจ๊สัวสอนหน่อยว่า มีร่องรอยของป้อมอึกเหี้ยมหาญ หรือไม่ ???
[/quote]

ทางขึ้น-ลง ทุกสถานี อยู่ในสมองหมดแล้วครับ แต่ตรอกเจ๊สัวสอนนี่สิ ... ขอแผนที่ด้วย .. ไปไม่ถูก ..

จะได้ไม่แวะกินน้ำชาในเวิ้งเลื่อนฤทธิ์ให้เสียการเสียงาน



กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: siamese ที่ 02 ม.ค. 13, 15:59

ลุงไก่เดินเก่งจัง คงจะสำรวจทางขึ้นรถไฟฟ้าใต้ดินหรือเปล่า ? ช่วยฝากการบ้านอีกอย่างหนึ่งคือ เดินไปสำรวจตรอกเจ๊สัวสอนหน่อยว่า มีร่องรอยของป้อมอึกเหี้ยมหาญ หรือไม่ ???

ทางขึ้น-ลง ทุกสถานี อยู่ในสมองหมดแล้วครับ แต่ตรอกเจ๊สัวสอนนี่สิ ... ขอแผนที่ด้วย .. ไปไม่ถูก ..

จะได้ไม่แวะกินน้ำชาในเวิ้งเลื่อนฤทธิ์ให้เสียการเสียงาน


[/quote]

อยู่ตลาดน้อย จากถนนโยธา-ริเวอร์ซิตี้ - วัดกัลว่าร์ - ธนาคารไทยพาณิชย์สาขาตลาดน้อย (แบงค์สยามกัมมาจล) เดินมุ่งหน้าทางทรงวาดมาสองร้อยเมตร ซอยอยู่ซ้ายมือเข้าไปเลยโลด


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: ลุงไก่ ที่ 02 ม.ค. 13, 16:17

ลุงไก่เดินเก่งจัง คงจะสำรวจทางขึ้นรถไฟฟ้าใต้ดินหรือเปล่า ? ช่วยฝากการบ้านอีกอย่างหนึ่งคือ เดินไปสำรวจตรอกเจ๊สัวสอนหน่อยว่า มีร่องรอยของป้อมอึกเหี้ยมหาญ หรือไม่ ???

ทางขึ้น-ลง ทุกสถานี อยู่ในสมองหมดแล้วครับ แต่ตรอกเจ๊สัวสอนนี่สิ ... ขอแผนที่ด้วย .. ไปไม่ถูก ..

จะได้ไม่แวะกินน้ำชาในเวิ้งเลื่อนฤทธิ์ให้เสียการเสียงาน



อยู่ตลาดน้อย จากถนนโยธา-ริเวอร์ซิตี้ - วัดกัลว่าร์ - ธนาคารไทยพาณิชย์สาขาตลาดน้อย (แบงค์สยามกัมมาจล) เดินมุ่งหน้าทางทรงวาดมาสองร้อยเมตร ซอยอยู่ซ้ายมือเข้าไปเลยโลด
[/quote]

อืมมม .. แล้วจะไปดูให้ (เอ้า นอกเรื่องแล้ว นี่เรือนไทย ไม่ใช่เฟสบุ๊ค ไปคุยกันที่บ้านโน้น)


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: ลุงไก่ ที่ 16 มี.ค. 13, 15:17
ได้เรื่องแล้วครับ

คือไม่ว่าแผนที่ฉบับไหน ผมเทียบกับกูเกิลเอร์ธแล้ว ตำแหน่งศาลที่ว่าก็ไม่พ้นรั้วจุฬาไปได้

นึกถึงเพื่อนร่วมรุ่นสถาปัตย์คนหนึ่งได้ เขาจบแล้วก็ไปทำงานกับแผนกอาคารสถานที่ของมหาวิทยาลัยอยู่ประมาณสักยี่สิบปีมั้ง ก่อนจะเปลี่ยนงาน จึงโทรไปถามว่าสมัยที่เขายังทำงานอยู่จุฬา  เคยทราบเรื่องศาลเจ้าที่อยู่ทางฝั่งสำนักอธิการบดีหรือไม่ เขาตอบว่าทราบ มีอยู่แห่งหนึ่ง เป็นศาลเก่าแก่มีมาแต่สมัยรัชกาลที่ห้าแล้ว อยู่ทางหอพักนิสิตชายติดๆกับธรรมสถานเดี๋ยวนี้  ซื่อศาลแป๊ะกงซัน

ประมาณปี๒๕๒๕ ทางจุฬาต้องการปรับปรุงพื้นที่ซึ่งตอนนั้นเสื่อมโทรมมาก จึงทำพิธีอัญเชิญเจ้าไปอยู่ที่อื่น แล้วรื้อศาลเก่าทิ้งไปไม่เหลือร่องรอยอะไรเลย




ขอกลับมากับคำแนะนำของท่าน NAVARAT C. อีกครั้ง เรื่องเคยมีศาลเจ้าทางหอพักนิสิตชายติดกับธรรมสถานเดี๋ยวนี้ หอที่กล่าวถึงคงจะป็น "หอจุฬานิเวศน์" นี่เอง ... ผมคงจะยืนถ่ายภาพนี้ตรงที่ใกล้ๆ อาจจะเคยเป็นศาลเทพารักษ์ที่ตามหาอยู่ก็ได้ (โมเมเข้าข้างตัวเองอีกแล้วครับท่าน)

ห่างจากต้นไทรแคระมาอีกกว่าร้อยเมตร ห่างต้นโพธิ์ข้างสนามเปตองมาทางตะวันตกกว่าห้าสิบเมตร



ตั้งใจว่าวันนี้ (๑๖ มีนาคม ๒๕๕๖) จะไปเดินสำรวจหาศาลเทพารักษ์อีกครั้ง และก็ประสบความสำเร็จ แม้จะไม่ได้เห็นศาลเทพารักษ์นี้

แล้วก็พบตำแหน่งที่ค่อนข้างแน่นอน จากปากคำของคุณพี่คนหนึ่งที่ทำงานอยู่ที่โรงพิมพ์จุฬาฯ ให้ข้อมูลว่าศาลเทพารักษ์อยู่ใกล้ๆ กับธรรมสถาน ปัจจุบันเป็นสนามหน้าตึกหอพักชาย "จุฬานิเวศน์" ค่อนข้่างแน่นอน เพราะผู้ให้ปากคำบอกว่าบ้านเขาอยู่หน้าศาลเจ้านี่เอง คนละฝั่งคลอง

ประมวลคำบอกเล่าบอกว่า ที่ตรงนี้เดิมมีศาลไม้อยู่ก่อน คงจะเป็นศาลเทพารักษ์ตามที่ระบุในแผนที่ ต่อมาก็มีการก่อสร้างศาลเจ้าจีนเพิ่มขึ้นมา เป็นศาลใหญ่ศาลหนึ่งและศาลเล็กอีกหลายศาล แต่ผู้บอกเล่าไม่สามารถให้รายละเอียดของศาลและรูปเทพในศาลได้มากกว่านี้ บอกว่าชักจะลืมแล้ว


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 16 มี.ค. 13, 20:45
ได้อ่านกระทู้นี้ เด้งขึ้นมาหน้าแรกอีกครั้งก็ยังเพลิดเพลินเหมือนตอนแรกที่แกะรอยศาลเทพารักษ์กันว่า เป็นศาลอะไรแบบไหนกันแน่ 
ไม่รู้ว่าคุณลุงไก่ถ่ายรูปสนามหน้าหอจุฬานิเวศน์มาให้ดูกันบ้างหรือเปล่าคะ


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: ลุงไก่ ที่ 17 มี.ค. 13, 17:54
ตามที่อาจารย์สอบถามเรื่องภาพครับ
ภาพ ๑ - ตำแหน่งของศาลเทพารักษ์ตามคำบอกเล่า
ภาพ ๒ - สนามหน้าหอพักจุฬานิเวศน์ เยื้องกับหน้าอาคารธรรมสถาน ตำแหน่งที่สันนิษฐานว่าเคยเป็นที่ตั้งของศาลเทพารักษ์
ภาพ ๓ - มองจากถนนให้เห็นหอจุฬานิเวศน์







กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: Sarisa_S ที่ 20 เม.ย. 13, 23:52
อ่านตามค่ะ แต่ละคนนักสืบดีๆนี่เอง นับถือค่ะ ฝากตัวด้วยนะคะ :)


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: siamese ที่ 18 ก.พ. 14, 10:11
ยกภาพถ่ายทางอากาศ พ.ศ. ๒๕๑๐ ขึ้นมาพิจารณา ส่องลงไปยังแนวคลองเดิมซึ่งยังเห็นร่องรอยเก่า ๆ ได้บ้าง

จุดที่ตั้งของศาลเทพารักษ์ อยู่ริมคลอง (จุดเหลือง) ขนาดคลองยังต้องอ้อมทางให้แก่ศาลเทพารักษ์ ไม่ตัดตรงล้ำเข้าไปยังศาลเลย


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: ลุงไก่ ที่ 18 ก.พ. 14, 20:32
เพิ่มเติมคำอธิบาย จากความอุตสาหะค้นคว้าของคุณกอล์ฟ รัชดา แห่งเฟสบุ๊ค - ด้วยความขอบพระคุณ


อาคารวิทยบริการ

เป็นบริเวณพื้นที่ใหญ่มาก เดิมเป็นที่อยู่อาศัยบริเวณที่เรียกว่า "ตรอกพุฒ" จำนวน ๒๑๗ ครัวเรือน ซึ่งฝ่ายทรัพย์สินเริ่มดำเนินการตามนโยบายของมหาวิทยาลัยตั้งแต่ปี ๒๕๑๙ เพื่อจะให้เป็นสถานที่ก่อสร้างอาคารวิทยบริการ โดยติดต่อให้ผู้อยู่อาศัยมาทำสัญญาอพยพรื้อถอนและรับเงินช่วยเหลือค่าขนย้าย ซึ่งการขนย้ายผู้อยู่อาศัยบริเวณดังกล่าวเสร็จสิ้นไปประมาณเดือนมีนาคม ๒๕๒๒ ค่าขนย้าย ๖๖๗,๒๘๔ บาท บริเวณสถานที่ก่อสร้างอาคารวิทยบริการดังกล่าว รวมถึงศาลเจ้าแป๊ะกงซันซึ่งตั้งอยู่ในมหาวิทยาลัยเป็นเวลานาน และเป็นการยากยิ่งที่จะดำเนินการให้รื้อถอนออกไป เพราะเป็นสถานที่เคารพนับถือของประชาชนในบริเวณนี้เป็นจำนวนมาก อย่างไรก็ตามสำนักงานฯ ได้พยายามดำเนินการจนถึงขั้นดำเนินคดีและศาลมีคำพิพากษาให้ขับไล่จำเลยและบริวารออกจากที่ดินของมหาวิทยาลัยและให้รื้อถอนสิ่งปลูกสร้างออกไป หากไม่ยอมรื้อถอน ให้มหาวิทยาลัยมีอำนาจเข้ารื้อถอนได้เอง ขณะนั้นเป็นช่วงเวลาที่มหาวิทยาลัยให้สำนักงานฯ ดำเนินการให้ศาลเจ้าขนย้ายออกไปโดยเร็ว เพื่อไม่ให้กีดขวางด้านการจัดรุูปทัศน์อันจะเป็นข้ออ้างการทำงานล่าช้าของผู้รับเหมา แต่เนื่องจากศาลเจ้าแป๊ะกงซันเป็นสถานที่ที่มีผู้นับถือเป็นจำนวนมาก การเข้ารื้อถอนจะทำให้เสียภาพพจน์ของมหาวิทยาลัย และหากมีปัญหาใดเกิดขึ้นในระหวางการรื้อถอนจะทำให้ไม่สามารถดำเนินการได้รวดเร็ว สำนักงานฯ จึงได้ดำเนินการโดยวิธีประนีประนอมและจ่ายเงินชดเชยการขนย้ายเป็นจำนวนสูงพอสมควร จนสามารถให้รื้อย้ายศาลเจ้าออกไปได้ในเดือนสิงหาคม ๒๕๒๓

ข้อมูลจากหนังสือของสำนักงานทรัพย์สิน จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย

ตามข้อเขียนของคุณอาจินต์ ปัญจพรรค์ที่เคยเขียนไว้ในหนังสือของท่านว่าจาก ถนนพญาไทมีทางเดินเล็กๆ เข้าไปยังศาลเจ้าจีน ปากซอยอยู่ตรงที่เป็นสะพานลอยทุกวันนี้  ก็เลยลองเทียบเขียนตำแหน่งของสะพานลอยและซอยเล็กๆ เข้าไปที่ศาลเจ้า





กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: ลุงไก่ ที่ 18 ก.พ. 14, 20:45
ตามที่อาจารย์สอบถามเรื่องภาพครับ
ภาพ ๑ - ตำแหน่งของศาลเทพารักษ์ตามคำบอกเล่า
ภาพ ๒ - สนามหน้าหอพักจุฬานิเวศน์ เยื้องกับหน้าอาคารธรรมสถาน ตำแหน่งที่สันนิษฐานว่าเคยเป็นที่ตั้งของศาลเทพารักษ์
ภาพ ๓ - มองจากถนนให้เห็นหอจุฬานิเวศน์


อ้างถึงภาพจากความเห็นที่ ๘๐ ข้อ ๑ และข้อ ๒

จากภาพนี้ขอแก้ไขความเห็นเดิมที่อ้างว่าเคยเป็นที่ตั้งของศาลเทพารักษ์ ขอเสนอข้อมูลใหม่ว่าเคยเป็นที่ตั้งของศาลเจ้าแปะกงซัน


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 18 ก.พ. 14, 20:54
หมายความว่าศาลเทพารักษ์ เป็นศาลของเจ้าคนละองค์กับศาลเจ้าแปะกงซันหรือคะ?


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: siamese ที่ 19 ก.พ. 14, 07:43
หมายความว่าศาลเทพารักษ์ เป็นศาลของเจ้าคนละองค์กับศาลเจ้าแปะกงซันหรือคะ?

ศาลเจ้าแปะกงซัน คงจะมาชั้นหลังจากที่มีมีการตั้งชุมชมชาวจีนแล้วมากกว่าครับ เพราะในแผนที่สมัยรัชกาลที่ ๕ และ ๖ พื้นที่ตรงนี้เป็นพื้นที่ของโรงเรียนเกษตราธิการ มีการขุดร่องทำสวนแปลงเกษตร จึงไม่มีบ้านเรือนอาศัย นอกจากมีโรงพักพลตระเวนย่อย (หัวลำโพง) ตั้งอยู่เยื้องกับศาลเทพารักษ์เท่านั้น

ในเอกสารการซ่อมคลอง การสร้างหอพักจุฬายุคเริ่มแรกสร้างตัวก็ไม่ได้พูดถึงมีชุมชนอาศัยอยู่แต่ประการใด คาดว่าชุมชนเชื้อสายจีนจะมาตั้งซ้อนทับกับศาลเก่ามากกว่า


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: เทาชมพู ที่ 19 ก.พ. 14, 08:45
ก็ยังสงสัยอยู่นะคะคุณ siamese และคุณลุงไก่
จากแผนที่ที่คุณ siamese นำมาลงแต่แรก     ศาลเทพารักษ์ที่ถูกจดจำเป็นเครื่องหมายอยู่ในแผนที่ ไม่น่าจะเป็นศาลเล็กๆกระจอกๆ  เหมือนศาลเพียงตาที่เคยเห็นกันมากมายในชนบทสมัยก่อน     แต่จะต้องเป็นศาลสำคัญ ขนาดทางการทำแผนที่ไว้ก็ต้องปักหมุดเป็นที่สังเกต
ศาลนี้จะถูกรื้อให้ศาลจีนมาสร้างทับง่ายๆเชียวหรือ     มันมีธรรมเนียมที่ไหนที่ศาลเจ้าองค์หนึ่งสร้างทับศาลเจ้าอีกองค์หนึ่ง

ถ้าเป็นศาลเจ้าแปะกงซันที่ทำไว้ก่อน แล้วต่อมาสร้างใหม่ขยายให้โอ่อ่าขึ้น  น่าจะเป็นไปได้มากกว่า


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: siamese ที่ 20 ก.พ. 14, 10:08
เพิ่มเติมคำอธิบาย จากความอุตสาหะค้นคว้าของคุณกอล์ฟ รัชดา แห่งเฟสบุ๊ค - ด้วยความขอบพระคุณ


อาคารวิทยบริการ

เป็นบริเวณพื้นที่ใหญ่มาก เดิมเป็นที่อยู่อาศัยบริเวณที่เรียกว่า "ตรอกพุฒ" จำนวน ๒๑๗ ครัวเรือน ซึ่งฝ่ายทรัพย์สินเริ่มดำเนินการตามนโยบายของมหาวิทยาลัยตั้งแต่ปี ๒๕๑๙ เพื่อจะให้เป็นสถานที่ก่อสร้างอาคารวิทยบริการ โดยติดต่อให้ผู้อยู่อาศัยมาทำสัญญาอพยพรื้อถอนและรับเงินช่วยเหลือค่าขนย้าย ซึ่งการขนย้ายผู้อยู่อาศัยบริเวณดังกล่าวเสร็จสิ้นไปประมาณเดือนมีนาคม ๒๕๒๒ ค่าขนย้าย ๖๖๗,๒๘๔ บาท บริเวณสถานที่ก่อสร้างอาคารวิทยบริการดังกล่าว รวมถึงศาลเจ้าแป๊ะกงซันซึ่งตั้งอยู่ในมหาวิทยาลัยเป็นเวลานาน และเป็นการยากยิ่งที่จะดำเนินการให้รื้อถอนออกไป เพราะเป็นสถานที่เคารพนับถือของประชาชนในบริเวณนี้เป็นจำนวนมาก อย่างไรก็ตามสำนักงานฯ ได้พยายามดำเนินการจนถึงขั้นดำเนินคดีและศาลมีคำพิพากษาให้ขับไล่จำเลยและบริวารออกจากที่ดินของมหาวิทยาลัยและให้รื้อถอนสิ่งปลูกสร้างออกไป หากไม่ยอมรื้อถอน ให้มหาวิทยาลัยมีอำนาจเข้ารื้อถอนได้เอง ขณะนั้นเป็นช่วงเวลาที่มหาวิทยาลัยให้สำนักงานฯ ดำเนินการให้ศาลเจ้าขนย้ายออกไปโดยเร็ว เพื่อไม่ให้กีดขวางด้านการจัดรุูปทัศน์อันจะเป็นข้ออ้างการทำงานล่าช้าของผู้รับเหมา แต่เนื่องจากศาลเจ้าแป๊ะกงซันเป็นสถานที่ที่มีผู้นับถือเป็นจำนวนมาก การเข้ารื้อถอนจะทำให้เสียภาพพจน์ของมหาวิทยาลัย และหากมีปัญหาใดเกิดขึ้นในระหวางการรื้อถอนจะทำให้ไม่สามารถดำเนินการได้รวดเร็ว สำนักงานฯ จึงได้ดำเนินการโดยวิธีประนีประนอมและจ่ายเงินชดเชยการขนย้ายเป็นจำนวนสูงพอสมควร จนสามารถให้รื้อย้ายศาลเจ้าออกไปได้ในเดือนสิงหาคม ๒๕๒๓

ข้อมูลจากหนังสือของสำนักงานทรัพย์สิน จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย

ตามข้อเขียนของคุณอาจินต์ ปัญจพรรค์ที่เคยเขียนไว้ในหนังสือของท่านว่าจาก ถนนพญาไทมีทางเดินเล็กๆ เข้าไปยังศาลเจ้าจีน ปากซอยอยู่ตรงที่เป็นสะพานลอยทุกวันนี้  ก็เลยลองเทียบเขียนตำแหน่งของสะพานลอยและซอยเล็กๆ เข้าไปที่ศาลเจ้า





อ้างถึงเอกสารทรัพย์สินฯ ระบุทำเนียบชื่อเก่ากับซอยในจุฬาลงกรณ์ พ.ศ. ๒๕๑๙ ระบุว่า "ตรอกพุฒ - ซอยจุฬา ๒๖"

ดังนั้นจึงลงพิกัดซอย ๒๖ ยิงระยะมาถึงถนนพญาไท ลุงไก่ต้องถามลุงอาจินต์แล้วหละว่า ท่านพักหอตรงไหน


กระทู้: ศาลเทพารักษ์ อยู่หนใด ?
เริ่มกระทู้โดย: ลุงไก่ ที่ 23 ก.พ. 14, 06:53
ข้อมูลเพิ่มเติมจากคุณกอล์ฟ รัชดา ที่ได้ช่วยค้นคว้าหาข้อมูลของศาลเจ้าเพิ่มเติมให้ดังนี้

อาจารย์สินรู้จักกับคนที่รื้อศาลเจ้า ท่านบอกว่าท่านสนิทกับผู้จัดการศาลเจ้าแปะกง จุดที่ศาลตั้งอยู่คือตรงโรงอาหารถัดจากตึกโรงพิมพ์จุฬาฯ .. เมื่อรื้อศาลแล้วได้ย้ายไปตั้งศาลใหม่ทางฝั่งธนบุรี แต่ไม่ทราบว่าเป็นที่ตรงไหน ที่สำคัญคือในศาลมีกระถางธูปทองเหลืองขนาดกว้างประมาณ ๖๐ ซม. มีอักษรพระปรมาภิไธย จปร แกะสลักไว้ด้วย ได้รับพระราชทาน

อาจารย์สินไม่รู้จักศาลเทพารักษ์ แต่ยามเก่าๆ บอกว่าตรงโรงอาหารเคยมีต้นโพธิือยู่

นี่อาจจะเป็นเหตุผลหนึ่งที่มีการระบุตำแหน่งศาลเทพารักษ์ไว้ในแผนที่ แต่คนเขียนแผนที่เรียกว่าศาลเทพารักษ์แทนที่จะเรียกว่าศาลแปะกง
ตำแหน่งโดยประมาณของศาลเทพารักษ์ที่คุณหนุ่มทำพิกัดไว้ให้ ก็ใกล้เคียงกับคำบอกเล่านี้มาก ถ้าขยับมาทางขวานิดหนึ่งใต้คำว่า "ยาลัย" ก็จะตรงกับคำบอกเล่านี้