เรือนไทย

วันหยุดยาวหลายวัน เมื่อสัปดาห์ที่ผ่านมา  ได้ไปเดินเล่นที่จตุจักร
ได้หนังสือดีหายากมาหนึ่งเล่ม  เห็นสมควรเล่าสู่กันฟังแก่ผู้มีใจรักวรรณคดีเก่า

 ;D

เป็นที่ทราบกันดีโดยทั่วไป (ใครไม่ทราบก็ช่วยมิได้) ว่า

คุณสุวรรณ แต่งบทละคร เรื่อง  พระมะเหล  แต่แต่งไม่จบ  คงค้างอยู่

เคยได้ยินแต่พระนามเต็มว่า พระมะเหลเถไถมะไหลถา

http://www.arts.chula.ac.th/~complit/etext/maley.htm

 ;D

บทละคร เรื่อง  พระมะเหล นี้  ต่อมา  พระยาอารักษ์นัฏกาภรณ์ (ผล  ผลวัฒนะ) ได้คัดลอกจากต้นฉบับในหอพระสมุด
ในครั้งนั้น พระยาอารักษ์นัฏกาภรณ์ ยังเป็นที่หลวงสมิทธิ์ศุภธำรงค์ ปลัดกรมมหรสพ  แต่ต้นฉบับที่ได้มานั้นแต่งค้างอยู่ตรง
ตอนพระมะเหลรบกับยักษ์มะลาก๋อยเท่านั้น  คุณหลวงจึงได้แต่งต่อไปอีกจนจบเรื่อง  จากนั้น  นำบทละคร เรื่อง พระมะเหล
ที่แต่งต่ิอจนจบนั้น ขึ้นทูลเกล้าฯ ถวายพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว  

พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวเมื่อได้ทอดพระเนตรบทละครดังกล่าวแล้ว  ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้
จำอวดหลวงในกรมมหรสพนำไปแสดงถวายเพื่อทอดพระเนตร ในงานขึ้นพระตำหนักเรือนต้นครั้งหนึ่ง
ในงานขึ้นพระที่นั่ง ในสวนจิตรลดา ครั้งหนึ่ง  และจากนั้น  ก็ได้นำออกเล่นอีกหลายครั้ง  

ละครเรื่องนี้  แสดงตามอย่างละครชั้นเก่า  แสดงได้ ๒ คืน  โดยแบ่งเป็น ๒ ตอนจบ

ตอนที่ ๑  เริ่มตามเนื้อเรื่องเดิมไปจนจบที่ตอนพระอินทร์ช่วยเหลือนางตะแลงแกงและสร้างศาลาให้อาศัย
ก่อนจะจากนางตะแลงแกง พระอินทร์ได้ทำนายว่า  นางตะแลงแกงจะได้พบพระมะเหลอีกไม่ช้า


ตอนที่ ๒ เริ่มตอนพระมะเหลไปอาศัยอยุ่กับพระฤษี ร่ำเีรียนวิชาต่างๆ จนชำนาญแล้ว
จึงลาพระฤษีออกตามหานางตะแลงแกง ไปจนถึงตอนพระมะเหลจัดการอภิเษกพระโอรส ๒ พระองค์
เป็นอันจบเรื่องบทละคร พระมะเหล

บทละคร เรื่อง พระมะเหล ที่จะที่ได้นำมาลงต่อไปนี้ คัดลอกมาแต่สมุดบันทึกของเจ้าคุณอารักษ์นัฏกาภรณ์ (ผล  ผลวัฒนะ)
ซึ่งทายาทของเจ้าคุณได้นำบทละครดังกล่าวมาพิมพ์ไว้ในหนังสืทองานพระราชทานเพลิงศพคุณหญิงอารักษ์นัฏกาภรณ์ (หงิมผล  ผลวัฒนะ)
เมื่อวันที่ ๒๐ พ.ค. ๒๕๑๐

เข้าใจว่า  เจ้าคุณอารักษ์ฯ น่าจะปรับแก้ไขคำในบทละครเดิมที่คุณสุวรรณแต่งค้างไว้
เนื่องจากมีบางคำไม่ตรงกัน  และต้นฉบับที่เจ้าคุณได้มาแต่หอพระสมุดนั้น มีกลอนยาวกว่า
ฉบับที่พิมพ์เผยแพร่อยู่ราวสัก ๒-๓ หน้าสมุดไทย

พระมะเหลของคุณหลวงจะดำเนินเรื่องต่อไปอย่างไรหนอ

 ???

กำลังอยู่ในระหว่างดำเนินการพิมพ์อยู่ครับ   
พิมพ์เสร็จเมื่อใด  จะเอามาลงกันยาวๆ ให้อ่านกันอย่างต่อเนื่อง
ในระหว่างนี้  กรุณารอไปก่อน

วันนี้เปิดอ่านจดหมายเหตุรายวัน พ.ศ. ๒๔๖๖ ในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว
พบพระราชบันทึกตอนหนึ่งว่า วันจันทร์ที่  ๑๖  เมษายน  พ.ศ. ๒๔๖๖  ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ
ให้มีการขึ้นพระที่นั่งจันทรทิพโยภาส  ที่พระราชวังพญาไท  มีความใฝนพระราชบันทึกตอนหนึ่งว่า
"เลี้ยงแล้วแจกหนังสือ "นิราศพระเหลเถไถ", แลของชำร่วยต่างๆ, มีผ้าคาด, น้ำอบไทย, ยาดม, ผ้าเช็ดหน้าชุบน้ำอบ".