พูดถึงไข่ปลาแล้วนึกถึงการถนอมอาหารของไทย แบบที่ทำให้อาหารมีรสเปรี้ยวเหมือนจะเสียแต่ไม่เสีย เช่น แหนม ต่างๆ...
เช่น เนื้อ หมู ปลา ฯลฯ ใช้กับไข่ปลา เป็นไข่ปลาส้ม หรือ ส้มไข่ปลา โดยใส่เกลือ กระเทียม และข้าวลงไปในไข่ปลา ทิ้งไว้หลายๆ วัน
จะได้ไข่ปลารสเปรี้ยวอร่อยกลมกล่อม ทานได้ทั้งแบบดิบ และคั่วให้สุก ค่ะ
เรื่องนี้ทำให้นึกถึงความเป็นอัตลักษณ์ของอาหารไทยอีกเรื่องหนึ่ง คือ การถนอมอาหารดังว่านี้ เราใช้กระเทียมร่วมด้วย เท่าที่ผมพอจะมีภูมิอยู่บ้าง ดูจะใม่มีชาติใดทำเลย ที่จริงแล้วเมื่อใส่เกลือพอเหมาะแล้ว เก็บไว้มันก็จะเปรี้ยวเอง แต่ของไทยเราบางอย่างก็ใส่กระเทียมบางอย่างก็ไม่ ด้วยเหตุผลอะไรผมไม่ทราบแน่ชัด
สำหรับแหนมนั้น ลองทำอีกแบบก็อร่อยดี ไม่ต้องใช้ใบต้องมัดให้แน่น เป็นลักษณะของเนื้อส้ม ผมได้เห็นที่ชาวบ้านทำ ลองกิน และลองทำเอง คือ ใช้เนื้อหมู หรือเนื้อวัว แล่ออกมาเป็นแผ่นๆ หนาไม่เกิน 1 ซม. คลุกเกลือ ใส่ในโหลแก้ว อัดให้แน่น หมักใว้สักวันสองวันแล้วเอาออกมาคลุกข้าวสุกผสมกระเทียมสับ หรือไม่ต้องหมักก่อนก็ได้ เอาข้าวสุกผสมกระเทียมสับ คลุกแล้วอัดใส่ขวดโหลให้แน่น หมักไว้จนสุก (ประมาณ 15 วัน) เอาออกมาทอด ซอยหอมแดง พริกขี้หนู หรือพริกแห้วคั่ว อร่อยเลยครับ
หากจะทำเป็นร้า ก็ทำเหมือนปลาร้า อันนี้ไม่เคยทำเอง แต่เคยกินที่ชาวบ้านป่าทำ ด้วยความไม่แน่ใจ ผมก็เอามาทอดให้สุก อร่อยเหมือนกันครับ (เขาใช้เนื้อหมูป่า)