เรื่องนายเปี่ยมหันแตร
อนึ่ง ในครั้งนั้น มีนายมหาดเล็กผู้หนึ่งชื่อ เปี่ยม เกิดในตระกูลเจ้าพระยาศรีธรรมาธิราช นายเปี่ยมนี้มีรูปร่างสูงใหญ่ขาว พระเจ้าอยู่หัวทรงเรียกนายเปี่ยมนี้ว่า หันแตร และได้กลายเป็นคำต่อท้ายชื่อนายเปี่ยมนี้ต่อมาว่า นายเปี่ยมหันแตร เป็นคำที่สามารถกราบบังคมทูลได้ นายเปี่ยมคนนี้ได้รับราชการต่อมาจนถึงรัชกาลปัจจุบัน (รัชกาลที่ ๕ ) เป็นที่พระพิเรนทรเทพ แล้วต่อเกิดทำผิดต้องโทษถึงถอดออกจากราชการ (รายละเอียดนั้น นายกุหลาบได้เขียนไว้ หากมีโอกาสคงได้เล่าต่อไป)
ไปตามหาข้อมูลนายเปี่ยมหันแตรของนายกุหลาบมาเล่าครับ
นายเปี่ยม เป็นบุตรชายคนหนึ่งของพระยาอนุชิตชาญไชย (ขุนทอง) ซึ่งเป็นน้องชายของเจ้าพระยาภูธราภัย (นุช บุณยรัตพันธุ์) นายกุหลาบว่า นายเปี่ยมคนนี้เป็นคนประหลาดควรจะออกชื่อไว้ให้ชื่อปรากฏ นายเปี่ยม ได้เริ่มรับราชการเป็นมหาดเล็กพิเศษในรัชกาลที่ ๓ พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวทอดพระเนตรเห็นนายเปี่ยมนี้มีรูปร่างสูงใหญ่คล้ายกับนายฮันเตอร์ นายห้างชาวอังกฤษที่ตั้งห้างค้าขายสรรพสินค้าอยู่ที่ตึกสูงหน้าวัดประยุรวงศาวาส จึงมีพระราชดำรัสเรียกนายเปี่ยมนั้นว่า เปี่ยมหันแกร นายเปี่ยมหันแตรทำราชการในรัชกาลที่ ๓ ได้เป็นที่จ่าจิตรนุกูล มีตำแหน่งราชการในกรมมหาดเล็กฝ่ายพระราชวังบวรเมื่อราชการในพระราชวังบวรได้ลงมาสมทบในพระบรมมหาราชวัง (หลังจากสมเด็จกรมพระราชวังบวรมหาศักดิพลเสพย์เสด็จทิวงคตแล้ว)
ครั้นถึงรัชกาลที่ ๔ นายจ่าจิตรนุกูล (เปี่ยมหันแตร) ได้กลับขึ้นไปรับราชการในพระราชวังบวรตามเดิม ครั้งนั้น พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัวได้มีพระบวรราชโองการโปรดเกล้าฯ พระราชทานสัญญบัตรให้จ่าจิตรนุกูล เป็น จมื่นสิทธิแสนยารักษ์ ปลัดกรมพระตำรวจในพระราชวังบวร ครั้นพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จสวรรคตแล้ว ข้าราชการฝ่ายพระราชวังบวรก็ลงมาทำราชการสมทบในพระบรมมหาราชวังอีก รัชกาลที่ ๔ ได้โปรดเกล้าฯ ให้เลื่อน จมื่นสิทธิแสนยารักษ์ เป็น พระพรหมสุรินทร์ เจ้ากรมพระคำรวจฝ่ายในพระราชวังบวร (ส่วนพระพรหมสุรินทร์ (ยง) คนเก่า ซึ่งเป็นบุตรพระนมใพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัวนั้นได้รับโปรดเกล้าฯ ให้เลื่อนเป็นที่ พระยานรานุกิจมนตรี จางวางพระสุรัสวดีฝ่ายในพระราชวังบวร)
ต่อมา ได้โปรดเกล้าฯ ให้เลื่อน พระพรหมสุรินทร์ เป็น พระอินทรเทพ เจ้ากรมพระตำรวจในพระบรมมหาราชวัง (ส่วนพระอินทรเทพ (ยัง) คนเก่า ได้รับโปรดเกล้า ฯ เป็นที่พระยาเพชรปาณี)
ในรัชกาลที่ ๕ ได้โปรดเกล้าฯ ให้เลื่อนพระอินทรเทพ (เปี่ยมหันแตร) เป็นพระพิเรนทรเทพ เจ้ากรมพระตำรวจ (พระพิเรนทรเทพคนก่อนได้เลื่อนเป็นพระยาปราจีนบุรี)
ครั้งหนึ่ง รัชกาลที่ ๕ ได้ทรงพระกรุดปรดเกล้าฯ ให้ เจ้ากรม ปลัดกรมพระตำรวจขัดกระบี่ฝรั่งแห่เสด็จแทนหอก พระเจ้าอยู่หัวเสด็จพระราชดำเนินออกจากพระบรมมหาราชวัง แล้วเสด็จฯ เข้าในพระบรมมหาราชวัง ครั้งนั้น พระพิเรนทรเทพ (เปี่ยมหันแตร) ได้ขัดกระบี่แห่เสด็จเข้ามาในพระบรมมหาราชวัง แต่ยังไม่ได้ปลดกระบี่ออก ขัดกระบี่แนเสด้จเข้าไปถึงพระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย เวลานั้นพระเจ้าอยู่หัวยังไม่ได้เสด็จขึ้นข้างใน ประทับอยู่ในพระฉากที่พระเฉลียงด้านตะวันออก มีผู้นำความที่พระพิเรนทรเทพขัดกระบี่แห่เสด็จเข้ามาในพระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัยไปกราบบังคมทูลให้ทรงทราบ จึ่งได้โปรดเกล้าฯ ให้เสนาบดีปรึกษาโทษพระพิเรนทรเทพ เสนาบดีได้ทำความเห็นปรึกษาโทษกราบบังคมทูลขอพระราชทานให้ถอดพระพิเรนทรเทพ (เปี่ยมหันแตร)ออกจากตำแหน่งยศ
ในตอนท้าย นายกุหลาบได้เขียนลงท้ายว่า " เรื่องนี้ที่กล่าวไว้เพื่อจะให้ข้าราชการใหม่ๆ จะได้ระวังไม่ทำผิดให้เปนเช่นนี้"